Τζόρτζε Εμίλ Παλάντε
Ο Τζόρτζε Εμίλ Παλάντε (George Emil Palade, 19 Νοεμβρίου 1912 – 7 Οκτωβρίου 2008) ήταν Ρουμάνο-Αμερικανός κυτταρικός βιολόγος. Επωνομαζόμενος ως «ο κυτταρικός βιολόγος με τη μεγαλύτερη επιρροή ποτέ»,[5] το 1974 τιμήθηκε με το Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής μαζί με τον Αλμπέρ Κλωντ και τον Κριστιάν ντε Ντυβ. Το βραβείο απονεμήθηκε για τις καινοτομίες του στην ηλεκτρονική μικροσκοπία και τον κυτταρικό διαχωρισμό που μαζί έθεσαν τα θεμέλια της σύγχρονης μοριακής κυτταρικής βιολογίας,[5] η πιο αξιοσημείωτη ανακάλυψή του είναι τα ριβοσώματα του ενδοπλασματικού δικτύου – τα οποία περιέγραψε για πρώτη φορά το 1955.[6][7][8]
Ο Παλάντε έλαβε επίσης το Εθνικό Μετάλλιο Επιστημών των Βιολογικών Επιστημών των ΗΠΑ για «πρωτοποριακές ανακαλύψεις μιας σειράς θεμελιωδών, εξαιρετικά οργανωμένων δομών σε ζωντανά κύτταρα» το 1986, και προηγουμένως εξελέγη Μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ το 1961. Το 1968 εξελέγη Επίτιμο Μέλος της Βασιλικής Μικροσκοπιακής Εταιρείας (HonFRMS)[9] και το 1984 έγινε Ξένο Μέλος της Βασιλικής Εταιρείας (ForMemRS).
Εκπαίδευση και πρώιμη ζωή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Τζόρτζε Εμίλ Παλάντε γεννήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 1912 στο Ιάσιο της Ρουμανίας. Ο πατέρας του ήταν καθηγητής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Ιασίου και η μητέρα του καθηγήτρια γυμνασίου. Ο Παλάντε έλαβε το πτυχίο ιατρικής του το 1940 από την Ιατρική Σχολή Κάρολ Ντάβιλα στο Βουκουρέστι.
Καριέρα και έρευνα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Παλάντε ήταν μέλος της σχολής του Πανεπιστημίου του Βουκουρεστίου μέχρι το 1946, όταν πήγε στις Ηνωμένες Πολιτείες[10] για να κάνει μεταδιδακτορική έρευνα. Ενώ βοηθούσε τον Ρόμπερτ Τσέιμπερς στο Εργαστήριο Βιολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, γνώρισε τον καθηγητή Αλμπέρ Κλοντ.[11] Αργότερα προσχώρησε στον Κλοντ στο Ινστιτούτο Ιατρικής Έρευνας Ροκφέλερ.[10]
Το 1952, ο Παλάντε πολιτογραφήθηκε πολίτης των Ηνωμένων Πολιτειών. Εργάστηκε στο Ινστιτούτο Ροκφέλερ (1958–1973) και ήταν καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Γέιλ (1973–1990) και στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο (1990–2008). Στο UCSD, ο Παλάντε ήταν Ομότιμος Καθηγητής Ιατρικής στο Τμήμα Κυτταρικής & Μοριακής Ιατρικής, καθώς και Κοσμήτορας Επιστημονικών Υποθέσεων (Επίτιμος), στην Ιατρική Σχολή της Λα Τζόλα της Καλιφόρνια.
Το 1970, του απονεμήθηκε το βραβείο Λουίζα Γκρος Χόρβιτς από το Πανεπιστήμιο της Κολούμπια, μαζί με τον Ρενάτο Ντουλμπέκκο (αποδέκτη του Βραβείου Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής το 1975) «για ανακαλύψεις σχετικά με τη λειτουργική οργάνωση του κυττάρου που ήταν θεμελιώδη γεγονότα στην ανάπτυξη της σύγχρονης κυτταρικής βιολογίας», σχετικά με έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο προηγούμενο Ινστιτούτο Ιατρικής Έρευνας.[12] Η διάλεξή του για το Νόμπελ, που δόθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 1974, είχε τίτλο: «Ενδοκυττάριες πλευρές της διαδικασίας έκκρισης πρωτεϊνών»[13] που δημοσιεύτηκε το 1992 από το Ίδρυμα για το Βραβείο Νόμπελ.[14] Εκλέχθηκε επίτιμο μέλος της Ρουμανικής Ακαδημίας το 1975. Έλαβε τη Χρυσή Πλάκα της Αμερικανικής Ακαδημίας Επιτευγμάτων το 1975.[15] Το 1981, ο Παλάντε έγινε ιδρυτικό μέλος του Παγκόσμιου Πολιτιστικού Συμβουλίου.[16] Το 1985, έγινε ο ιδρυτικός συντάκτης της Ετήσιας Επιθεώρησης Κυτταρικής και Αναπτυξιακής Βιολογίας.[17] Το 1988 εξελέγη επίσης Επίτιμο Μέλος της Αμερικανο-Ρουμανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών (ARA).
Ο Παλάντε ήταν ο πρώτος Πρόεδρος του Τμήματος Κυτταρικής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Γέιλ. Επί του παρόντος, η Έδρα Κυτταρικής Βιολογίας στο Γέιλ ονομάζεται "George Palade Professorship".
Στο Ινστιτούτο Ιατρικής Έρευνας Ρόκφελερ, ο Παλάντε χρησιμοποίησε ηλεκτρονικό μικροσκόπιο για να μελετήσει την εσωτερική οργάνωση κυτταρικών δομών όπως τα ριβοσώματα, τα μιτοχόνδρια, οι χλωροπλάστες, τα σωμάτια Γκόλτζι και άλλες. Η πιο σημαντική ανακάλυψή του έγινε κατά τη χρήση μιας πειραματικής στρατηγικής γνωστής ως ανάλυση παλμικής καταδίωξης. Στο πείραμα ο Παλάντε και οι συνεργάτες του μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν μια υπάρχουσα υπόθεση ότι υπάρχει εκκριτική οδός και ότι το ενδοπλασματικό δίκτυο και η συσκευή Γκόλτζι λειτουργούν μαζί.[6]
Επικεντρώθηκε στα σώματα Βάιμπελ-Παλάντε (ένα οργανίδιο αποθήκευσης μοναδικό στο ενδοθήλιο, που περιέχει τον παράγοντα φον Βίλεμπραντ και διάφορες πρωτεΐνες) τα οποία περιέγραψε μαζί με τον Ελβετό ανατόμο Έβαλντ Ρ. Βάιμπελ.[18]
Ήταν μέλος της Αμερικανικής Ένωσης Ανατομίας.[19]
Σημειώνει επίσης ότι το Νόμπελ Χημείας απονεμήθηκε το 2009 στους Βενκατραμάν Ραμακρισνάν, Τόμας Α. Στάιντς και Άντα Γιονάτ «για μελέτες της δομής και της λειτουργίας του ριβοσώματος », που ανακαλύφθηκε από τον Τζόρτζε Εμίλ Παλάντε.
Προσωπική ζωή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παντρεύτηκε την Ιρίνα Μαλάξα (γεννημένη το 1919, κόρη του βιομήχανου Νικολάε Μαλάξα) στις 12 Ιουνίου 1941. Το ζευγάρι είχε δύο παιδιά: τη Γεωργία (γεννημένη το 1943) και τον Θοδωρή (γεννήθηκε το 1949).[20] Αφού πέθανε η σύζυγός του το 1969, ο Παλάντε παντρεύτηκε τη Μάριλιν Φαρκουχάρ, κυτταρική βιολόγο στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο.[21]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/George-E-Palade. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 2,0 2,1 (Αγγλικά) Find A Grave. 30451492. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. palade-george-emil.
- ↑ «George Palade, Nobel Winner for Work Inspiring Modern Cell Biology, Dies at 95». (Αγγλικά) 10 Οκτωβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2021.
- ↑ 5,0 5,1 «Prof. George Palade: Nobel prize-winner whose work laid the foundations for modern molecular cell biology». The Independent. 22 October 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις October 19, 2010. https://web.archive.org/web/20101019141647/http://www.independent.co.uk/news/obituaries/prof-george-palade-nobel-prizewinner-whose-work-laid-the-foundations-for-modern-molecular-cell-biology-968560.html. Ανακτήθηκε στις 2011-02-09.
- ↑ 6,0 6,1 Farquhar, Marilyn G. (10 November 2012). «A Man for All Seasons: Reflections on the Life and Legacy of George Palade» (στα αγγλικά). Annual Review of Cell and Developmental Biology 28 (1): 1–28. doi:. ISSN 1081-0706. PMID 22831641. https://doi.org/10.1146/annurev-cellbio-101011-155813. Ανακτήθηκε στις 25 March 2023.
- ↑ Grens, Kerry (February 1, 2014). «Palade Particles, 1955». The Scientist. http://www.the-scientist.com/?articles.view/articleNo/38972/title/Palade-Particles--1955/.
- ↑ Palade, G. E. (2007). «Tribute to Professor George E. Palade». Journal of Cellular and Molecular Medicine 11 (1): 2–3. doi:. ISSN 1582-1838. PMID 17367496.
- ↑ «Honorary Fellows Past and Present». Royal Microscopical Society. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουνίου 2018.
- ↑ 10,0 10,1 «George E. Palade – Autobiography». Nobelprize.org. 7 Οκτωβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2011.
- ↑ «George E. Palade - Autobiography». 16 Ιουλίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2019.
- ↑ «The 1974 Nobel Prize for Medicine». Nobelprize.org. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2011.
- ↑ «Nobel lecture». Nobelprize.org. 12 Δεκεμβρίου 1974. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2011.
- ↑ The Nobel Prize Lecture of George E. Palade (Pdf 3.78 MB), (1974) The Nobel Foundation, (ISBN 981-02-0791-3)
- ↑ «Golden Plate Awardees of the American Academy of Achievement». www.achievement.org. American Academy of Achievement.
- ↑ «About Us». World Cultural Council. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2016.
- ↑ Spudich, James A. (1994). «Preface». Annual Review of Cell Biology 10. doi:.
- ↑ Weibel, ER; Palade, GE (1964). «New cytoplasmic components in arterial endothelia». Journal of Cell Biology 23 (1): 101–112. doi:. PMID 14228505.
- ↑ Pauly, John E., επιμ. (1987). The American Association of Anatomists, 1888-1987: essays on the history of anatomy in America and a report on the membership--past and present (1st έκδοση). Baltimore: Williams & Wilkins. ISBN 978-0-683-06800-9.
- ↑ «Memorandum regarding Nicolae Malaxa» (PDF). www.cia.gov. Central Intelligence Agency. 30 Απριλίου 1949. σελ. 9. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2024.
- ↑ James D. Jamieson (November 8, 2008). «Obituary: "A tribute to George E. Palade». Journal of Clinical Investigation 118 (11): 3517–3518. doi:. PMID 19065752.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Singer, Manfred V (2003). «Legacy of a distinguished scientist: George E. Palade». Pancreatology 3 (6): 518–9. doi:. ISSN 1424-3903. PMID 14730177.
- Haulică, I (2002). «[Professor doctor George Emil Palade at 90 years of age]». Revista medico-chirurgicală a Societății de Medici și Naturaliști din Iași 107 (2): 223–5. ISSN 0300-8738. PMID 12638263.
- Tartakoff, Alan M (November 2002). «George Emil Palade: charismatic virtuoso of cell biology». Nature Reviews Molecular Cell Biology 3 (11): 871–6. doi:. ISSN 1471-0072. PMID 12415304.
- Motta, P M (2001). «George Emil Palade and Don Wayne Fawcett and the development of modern anatomy, histology and contemporary cell biology». Italian Journal of Anatomy and Embryology 106 (2 Suppl 1): XXI–XXXVIII. ISSN 1122-6714. PMID 11730003.
- Farquhar, M G; Wissig S. L.; Palade G. E. (December 1999). «Glomerular permeability I. Ferritin transfer across the normal glomerular capillary wall. 1961». Journal of the American Society of Nephrology 10 (12): 2645–62. ISSN 1046-6673. PMID 10589706.
- Raju, T N (October 1999). «The Nobel chronicles. 1974: Albert Claude (1899–1983), George Emil Palade (b 1912), and Christian Réne de Duve (b 1917)». The Lancet 354 (9185): 1219. doi:. ISSN 0140-6736. PMID 10513750.
- Sabatini, D D (October 1999). «George E. Palade: charting the secretory pathway». Trends in Cell Biology 9 (10): 413–7. doi:. ISSN 0962-8924. PMID 10481180.
- Motta, P M (1998). «George Emil Palade and Don Wayne Fawcett and the development of modern anatomy, histology and contemporary cell biology». Italian Journal of Anatomy and Embryology 103 (2): 65–81. ISSN 1122-6714. PMID 9719773.
- Porter, K R (July 1983). «An informal tribute to George E. Palade». The Journal of Cell Biology 97 (1): D3–7. ISSN 0021-9525. PMID 6345553.
- Tashiro, Y (January 1975). «[Accomplishment of Drs. Albert Calude and George E. Palade and the birth of cell biology]». Tanpakushitsu Kakusan Koso 20 (1): 74–6. ISSN 0039-9450. PMID 1094498.
- Magner, J W; Ritchie E H; Cahill S C (January 1975). «Current medical literature». Journal of the Indian Medical Association 64 (1): 20–2. ISSN 0019-5847. PMID 1094070.
- «George E. Palade». Triangle 9 (6): 229–30. 1970. ISSN 0041-2597. PMID 4927031.