Τζόαν Πλοουράιτ
| Τζόαν Πλοουράιτ | |
|---|---|
.jpg) Στην παράσταση «Ο νουμερίστας» στο Μπρόντγουέι το 1958 | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Joan Plowright |
| Γέννηση | 28 Οκτωβρίου 1929 Μπριγκ |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βρετανική |
| Σπουδές | Δραματική σχολή του Bristol Old Vic |
| Ιδιότητα | Ηθοποιός |
| Σύζυγος | Λόρενς Ολίβιε (1961–1989)[1][2] και Roger Gage (από 1953)[1][2] |
| Τέκνα | Tamsin Olivier[3], Richard Olivier[3] και Julie-Kate Olivier[3] |
| Γονείς | William Ernest Plowright[3] και Daisy Margaret Burton[3] |
| Βραβεύσεις | Ντάμα Ταξιάρχις του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, βραβείο Τόνυ καλύτερου Α' γυναικείου ρόλου σε θεατρικό έργο (1961), Crystal Award (1994), Χρυσή Σφαίρα Β' Γυναικείου Ρόλου - κινηματογραφική ταινία (1993), Golden Globe Award for Best Supporting Actor – Series, Miniseries or Television Film (1993) και Evening Standard Theatre Award for Best Actress |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Τζόαν Αν Ολίβιε, Βαρόνη Ολίβιε DBE, γνωστή με το πατρικό της όνομα Τζόαν Πλοουράιτ (αγγλικά: Joan Plowright, Μπριγκ, 28 Οκτωβρίου 1929) είναι Αγγλίδα ηθοποιός με πολυετή και σημαντική καριέρα στο θέατρο αλλά και στον κινηματογράφο. Της έχουν απονεμηθεί 2 Χρυσές Σφαίρες και ένα βραβείο Τόνι ενώ ήταν υποψήφια μια φορά για Όσκαρ και 2 φορές για βραβείο BAFTA. Κατέχει τον τίτλο της βαρόνης από τον σύζυγό της σερ Λόρενς Ολίβιε.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Τζόαν Πλοουράιτ γεννήθηκε στην κωμόπολη Μπριγκ του Λίνκολνσιρ των Ανατολικών Μίντλαντς, ήταν κόρη της Νταίζη Μαργκερίτα και του Ουίλιαμ Έρνεστ Πλοουράιτ, δημοσιογράφου και διευθυντή εφημερίδας.[4] Μετά την ολοκλήρωση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στο Scunthorpe Grammar School φοίτησε στην περίφημη δραματική σχολή του Ολντ Βικ στο Μπρίστολ.
Θεατρική καριέρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το ντεμπούτο της στο θεατρικό σανίδι το έκανε το 1948 στο Κρόιτον και το ντεμπούτο της σε λονδρέζικη σκηνή το έκανε έξι χρόνια αργότερα. Το 1956 προσχώρησε στο θίασο «English Stage Company» και είχε την πρώτη της μεγάλη επιτυχία ως Μάρτζερι Πίντσγουαϊφ στο έργο The Country Wife του Ουίλιαμ Ουίτσερλι. Τότε την επισκέφθηκαν στο καμαρίνι της για να την συγχαρούν ο Λόρενς Ολίβιε με τη σύζυγό του Βίβιαν Λι.[5] Την επόμενη χρονιά συμπρωταγωνίστησε με τον Ολίβιε στον Νουμερίστα του Τζον Όσμπορν, το έργο μεταφέρθηκε στη Νέα Υόρκη το 1958 και γυρίστηκε ταινία το 1960. Το 1960 ο Ολίβιε πήρε διαζύγιο από τη Βίβιαν Λι και η Πλοουράιτ από τον ηθοποιό Ρότζερ Γκέιτζ, με τον οποίον ήταν παντρεμένη από το 1953 και το 1961 η Πλοουράιτ και ο Ολίβιε παντρεύτηκαν. Παρέμειναν παντρεμένοι μέχρι τον θάνατό του, το 1989. Μαζί απέκτησαν 3 παιδιά, τον Ρίτσαρντ (1961), την Τάμσιν (1963) και την Τζούλι Κέιτ (1966).
Το 1961 έλαβε βραβείο Τόνι για τον ρόλο της Τζόζεφιν στο Γεύση από μέλι της Σίλα Ντιλέινι, που έπαιξε στο Μπρόντγουεϊ. Το 1962 ο Ολίβιε έγινε ο πρώτος καλλιτεχνικός διευθυντής του νεοσύστατου θιάσου του Εθνικού Θεάτρου της Μεγάλης Βρετανίας και η Πλοουράιτ έγινε και αυτή μέλος του. Το 1963, την πρώτη χρονιά λειτουργίας του θιάσου, η Πλοουράιτ έπαιξε τη Σόνια στον Θείο Βάνια του Αντόν Τσέχωφ και την Αγία Ιωάννα του Τζορτζ Μπέρναρντ Σω. Άλλες σημαντικές ερμηνείες της στο εθνικό θέατρο ήταν ως Χίλντα στον Αρχιμάστορα Σόλνες του Χένρικ Ίψεν το 1964, ως Βεατρίκη στο σαιξπηρικό Πολύ κακό για το τίποτα, που σκηνοθέτησε ο Φράνκο Τζεφιρέλι το 1967, ως Πόρσια στον Έμπορο της Βενετίας το 1970 και ως Ρόζα στο Σάββατο, Κυριακή, Δευτέρα του Εντουάρντο Ντε Φιλίπο.
Το 1975 τη βρίσκει να παίζει την Αρκάντινα στον Γλάρο του Τσέχωφ ενώ το 1980 στη Νέα Υόρκη κρατά τον ομώνυμο ρόλο στη Φιλουμένα Μαρτουράνο του Εντουάρντο Ντε Φιλίπο. Το 1983 συμμετέχει στον Βυσσινόκηπο του Τσέχωφ, το 1985 πρωταγωνιστεί στο Επάγγελμα της κυρίας Γουόρεν του Τζορτζ Μπέρναρντ Σω και το 1986 στο Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα.[6] Μια από τις τελευταίες της εμφανίσεις στο θεατρικό σανίδι ήταν το 1990 στο έργο Εμείς και ο χρόνος του Τζον Πρίσλεϊ, στο ρόλο της κυρίας Κόνγουεϊ. Το 2003 ο Τζεφιρέλι τη σκηνοθέτησε πάλι, ύστερα από 39 χρόνια, αυτή τη φορά στο έργο του Λουίτζι Πιραντέλο Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε που ανέβηκε με τον εναλλακτικό τίτλο Absolutely! (Perhaps). Η Πλοουράιτ στον ρόλο της κυρίας Φρόλα εκθειάστηκε από τους κριτικούς για μια ακόμη φορά.[7] Ο γήινος ρεαλισμός της, η ήρεμη σοφία της σε συνδυασμό με μια ακαταμάχητη joie de vivre ήταν τα δυνατά της σημεία, που τη βοήθησαν να αποδώσει ιδανικά τόσους διαφορετικούς ρόλους, αφήνοντας το στίγμα της στην υποκριτική τέχνη και φέρνοντας στο βρετανικό θέατρο μια ποιότητα γήινης και συναισθηματικής αμεσότητας και ειλικρίνειας.[8]
Το 1970 η Πλοουράιτ έλαβε τη διάκριση «Διοικητής του πιο εξαίρετου τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας» (CBE) του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και το 2004 την ανώτερη διάκριση «Ιππότης Διοικητής του πιο εξαίρετου τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας» (DBE) για την προσφορά της στις Τέχνες. Μετά τον γάμο της με τον σερ Λόρενς Ολίβιε, ο επίσημος τίτλος της ήταν λαίδη Ολίβιε, αλλά δεν τον χρησιμοποίησε ποτέ στην επαγγελματική της πορεία και διατήρησε το πατρικό της όνομα. Το 1970 στον Ολίβιε δόθηκε ο τίτλος του βαρόνου του Μπράιτον της Κομητείας του Σάσεξ και συνεπώς η Πλοουράιτ απέκτησε τον επίσημο τίτλο της βαρόνης Ολίβιε του Μπράιτον.
Κινηματογραφική και τηλεοπτική καριέρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο πρώτος της κινηματογραφικός ρόλος ήταν στην ταινία Το άλλοθι της τελευταίας ώρας το 1957. Ακολούθησε η κινηματογραφική μεταφορά του θεατρικού έργου Ο νουμερίστας, ταινία για την οποία ήταν υποψήφια ως πρωτοεμφανιζόμενη ηθοποιός στα βραβεία BAFTA. Για BAFTA Β' γυναικείου ρόλου προτάθηκε και το 1977 για την ταινία Έκβους του Σίντνεϊ Λουμέτ. Για αρκετά χρόνια εργάστηκε ελάχιστα στον κινηματογράφο και μόνο από τη δεκαετία του 1990 άρχισε να εμφανίζεται πιο τακτικά σε ταινίες. Το 1993, για τον ρόλο της στην ταινία Μαγεμένος Απρίλης κέρδισε μια Χρυσή Σφαίρα Β' Γυναικείου ρόλου και ήταν υποψήφια για Όσκαρ Β' γυναικείου ρόλου, ενώ την ίδια χρονιά, για την τηλεοπτική ταινία Στάλιν, κέρδισε μια Χρυσή Σφαίρα Β' Γυναικείου ρόλου σε τηλεταινία και ήταν υποψήφια στα Βραβεία Έμμυ Ζώνης Υψηλής Τηλεθέασης στην κατηγορία Β' Γυναικείου ρόλου. Το 1996 τη βρίσκουμε να παίζει τη νταντά στα 101 σκυλιά της Δαλματίας. Το 1999 πρωταγωνίστησε στην ταινία Τσάι με τον Μουσολίνι μαζί με δυο άλλες μεγάλες κυρίες της βρετανικής σκηνής τη Τζούντι Ντεντς και τη Μάγκι Σμιθ.
Το 2001 κυκλοφόρησε η αυτοβιογραφία της με τίτλο: And That's Not All: The Memoirs of Joan Plowright.[Σημ 1] Λίγο πριν το 2010 η Πλοουράιτ άρχισε να έχει σοβαρά προβλήματα όρασης εξαιτίας της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Το 2014 ανακοίνωσε την αποχώρησή της από το επάγγελμα της ηθοποιού καθώς ήταν πλέον τυφλή.[9] Το 2018 εμφανίστηκε όμως πάλι στη μεγάλη οθόνη, στο ντοκιμαντέρ Τσάι με τις κυρίες, όπου μαζί με τις φίλες της Αϊλίν Άτκινς, Τζούντι Ντεντς και Μάγκι Σμιθ αναπολούσαν τις εμπειρίες τους από το θέατρο και συζητούσαν για την προσωπική τους ζωή. Το ντοκιμαντέρ είχε γυριστεί στην εξοχική κατοικία της Πλοουράιτ και του Ολίβιε.[10]
Για περίπου 50 χρόνια η Πλοουράιτ συμμετείχε σε αρκετές παραγωγές της βρετανικής τηλεόρασης, κυρίως σε τηλεοπτικής μεταφορές θεατρικών έργων, όπως Ο έμπορος της Βενετίας (1973), Σάββατο, Κυριακή, Δευτέρα[11] (1978), Δάφνη Λαουρέολα[12] (1978), Η σημασία του να είναι κανείς σοβαρός (1986), Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα (1991) και μεταφορές λογοτεχνικών έργων όπως Η μικρή πριγκίπισσα (1951), Μόμπι Ντικ (1955), Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ (1980), Η επιστροφή στο χωριό (1994). Η τελευταία της δουλειά στην τηλεόραση ήταν η αμερικάνικη τηλεταινία Σκρουτζ και Μάρλεϊ του 2001, όπου κρατούσε τον ρόλο της αφηγήτριας.
Φιλμογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Έτος | Πρωτότυπος τίτλος | Ελληνικός τίτλος | Ρόλος |
|---|---|---|---|
| 1957 | Time Without Pity | Το άλλοθι της τελευταίας ώρας | Agnes Cole |
| 1960 | The Entertainer | Ο νουμερίστας | Jean Rice |
| 1963 | Uncle Vanya | Sonya | |
| 1970 | Three Sisters | Οι τρεις αδελφές | Masha Kulighina |
| 1977 | Equus | Έκβους | Dora Strang |
| 1982 | Britannia Hospital | Βρετανία, ένα τρελό νοσοκομείο | Phyllis Grimshaw |
| 1985 | Revolution | Οι επαναστάτες | Daisy McConnahay |
| 1988 | Drowning by Numbers | Συνεχόμενοι πνιγμοί | Cissie Colpitts 1 |
| The Dressmaker | Nellie | ||
| 1990 | I Love You to Death | Σ' αγαπώ μέχρι θανάτου | Nadja |
| Avalon | Άβαλον | Eva Krichinsky | |
| 1991 | Enchanted April | Μαγεμένος Απρίλης | Jand Fisher |
| 1993 | Dennis the Menace | Ντένις ο τρομερός | Martha Wilson |
| Last Action Hero | Ο τελευταίος μεγάλος ήρωας | Δασκάλα | |
| 1993 | The Summer House | Όλα του γάμου δύσκολα | Mrs. Munro |
| 1994 | A Pin for the Butterfly | Γιαγιά | |
| Widows' Peak' | Ο λόφος με τις χήρες | Dawn Doyle-Counihan | |
| 1995 | The Scarlet Letter | Το άλικο γράμμα | Harriet Hibbons |
| A Pyromaniac's Love Story | Η πυρκαγιά του έρωτα | Wendy Linzer | |
| Hotel Sorrento | Marge Morrisey | ||
| 1996 | 101 Dalmatians | Τα 101 σκυλιά της Δαλματίας | η νταντά |
| Surviving Picasso | Πέρα από τον Πικάσο | Η γιαγιά της Φρανσουάζ | |
| Mr. Wrong | Jessica Crawford | ||
| Jane Eyre | Τζέην Έυρ | κα. Fairfax | |
| 1997 | The Assistant | Ο συνεργάτης | Ida Bober |
| 1998 | Dance with Me | Χόρεψε μαζί μου | Bea Johnson |
| 1999 | Tom's Midnight Garden | Mrs. Ortensia Bartholomew | |
| Tea with Mussolini | Τσάι με τον Μουσολίνι | Mary Wallace | |
| 2000 | Dinosaur | Ο δεινόσαυρος | Baylene (φωνή) |
| 2002 | Global Heresy | Λαίδη Foxley | |
| Callas Forever | Κάλας για πάντα | Sarah Keller | |
| 2003 | Bringing Down the House | Το σπίτι... της τρελής | Virginia Arness |
| I am David | Η ιστορία του Νταβίντ | Sophie | |
| 2004 | George and the Dragon | Ο σταυροφόρος ιππότης | Ηγουμένη |
| 2005 | Mrs. Palfrey at the Claremont | Sarah Palfrey | |
| 2006 | Goose on the Loose | Beatrice Fairfield | |
| Curious George | Ο περίεργος Γιωργάκης | Victoria Plushbottom (φωνή) | |
| 2008 | The Spiderwick Chronicles | Τα χρονικά του Σπάιντεργουικ | Θεία Lucinda Spiderwick |
| 2009 | Knife Edge | Marjorie | |
| 2018 | Nothing Like a Dame | Τσάι με τις Κυρίες | Ο εαυτός της (ντοκιμαντέρ) |
Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Εκδόσεις Weidenfeld & Nicolson, ISBN 0752848402
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 «Kindred Britain»
- ↑ 2,0 2,1 p18295.htm#i182943. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2020.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
- ↑ «Plowright steals the limelight». BBC News. 2 Δεκεμβρίου 2003. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2021.
- ↑ «Deconstructing Larry». The Guardian. 7 Οκτωβρίου 2001. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2021.
- ↑ Rhyllis hartnoll - Peter Found (2000). «Τζόαν Πλοουράιτ». Λεξικό του θεάτρου. Αθήνα: Νεφέλη. σελίδες 508–9. ISBN 960-211-563-7.
- ↑ Matthew Fay. «Absolutely! (Perhaps)». London Theater. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2021.
- ↑ Michael Billington (28 Οκτωβρίου 2019). «Joan Plowright at 90: the star who spoke truth to British theatre». The Guardian. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2021.
- ↑ Luke Dillon (14 Μαΐου 2014). «Dame Joan Plowright retires from acting». WestendTheater.com. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2021.
- ↑ Μανώλης Κρανάκης (31 Ιουλίου 2019). «Τσάι με τις Κυρίες». FLIX. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2021.
- ↑ «Saturday Sunday Monday 1978 (Laurence Olivier - Joan Plowright)». YouTube. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2021.
- ↑ «Daphne Laureola Plowright Olivier». YouTube. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2021.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Τζόαν Πλοουράιτ στην IMDb
|