Τελετή λήξης Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων 1896

Η παρέλαση των νικητών κατά τη διάρκεια της τελετής λήξης, με πρώτους τον Κωνσταντίνο Μάνο και τον Σπύρο Λούη.

Η τελετή λήξης των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων 1896 πραγματοποιήθηκε στις 15 Απριλίου 1896 (3 Απριλίου με το παλαιό ημερολόγιο) στο Παναθηναϊκό Στάδιο της Αθήνας, κλείνοντας έτσι τους Αγώνες της 1ης Ολυμπιάδας.

Αρχικά, η τελετή ήταν προγραμματισμένη για τις 14 Απριλίου, αλλά ο άσχημος καιρός ανάγκασε τους διοργανωτές να την αναβάλλουν για την επόμενη ημέρα. Το κλίμα ήταν εορταστικό στην Αθήνα και το Στάδιο γέμισε από χιλιάδες θεατές. Ο Βασιλιάς Γεώργιος A΄, αφού βράβευσε τους νικητές, κήρυξε τη λήξη των Αγώνων και στη συνέχεια ακολούθησε πορεία στα Ανάκτορα από το ενθουσιασμένο πλήθος.

Ακολουθία των γεγονότων

Ο Γεώργιος Α΄ της Ελλάδας

Επίσημο γεύμα και αναβολή της τελετής

Το πρωί της Κυριακής 12 Απριλίου, ο Βασιλιάς Γεώργιος A΄ οργάνωσε ένα επίσημο γεύμα στα Ανάκτορα προς τιμήν των ολυμπιονικών, των ξένων αθλητών, των κριτών και των αντιπροσώπων του ξένου Τύπου (αν και κάποια αγωνίσματα δεν είχαν ακόμη ολοκληρωθεί). Κατά την ομιλία του στο τέλος του προγεύματος, ξεκαθάρισε ότι κατά τη γνώμη του θα έπρεπε οι Ολυμπιακοί Αγώνες να διεξάγονται μόνιμα στην Αθήνα.

"Η αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων στην αρχαία τους κοιτίδα στέφτηκε από πλήρη και ανέλπιστη επιτυχία και χαίρομαι που μπορώ σήμερα να συγχαρώ και να ευχαριστήσω όλους εσάς που εργαστήκατε για να έχουμε αυτό το λαμπρό αποτέλεσμα. [...] Η Ελλάδα, μητέρα και τροφός των γυμναστικών αγώνων στην πανελλήνια Αρχαιότητα, ανέλαβε να τους πραγματοποιήσει και σήμερα, με θάρρος κάτω από τα βλέμματα της Ευρώπης και του Νέου Κόσμου, και μπορεί τώρα, που έχει γενικά αναγνωριστεί η επιτυχία, να ελπίσει ότι οι ξένοι που την τίμησαν θα θελήσουν να ορίσουν τη χώρα μας ως ειρηνικό τόπο συνάντησης των εθνών, ως διαρκές και μόνιμο χώρο των Ολυμπιακών Αγώνων".

Η επίσημη τελετή λήξης ήταν προγραμματισμένη για τις 14 Απριλίου, όμως ο καιρός δεν ήταν σύμμαχος. Από την προηγούμενη ημέρα φυσούσε δυνατός αέρας, ενώ την ημέρα της τελετής η ατμόσφαιρα ήταν κρύα, συννεφιασμένη, με αέρα και βροχή. Κατά το πρόγραμμα, είχε οριστεί για μετά το μεσημέρι η ανακήρυξη και η στέψη των νικητών στο Παναθηναϊκό Στάδιο.

Η τελετή λήξης

Τελικά, η τελετή λήξης πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 15 Ιουνίου. Το Στάδιο άρχισε από τις πρωινές ώρες να έχει την επιβλητική και εορταστική όψη των πρώτων ημερών, ενώ ο συνωστισμός από το πλήθος στη γύρω περιοχή ήταν αφόρητα μεγάλος. Η βασιλική οικογένεια βρισκόταν και πάλι εκεί για να παρακολουθήσει την τελετή. Μετά την άφιξή της, δόθηκε άδεια στον κόσμο που περίμενε έξω από τα προπύλαια να μπει χωρίς εισιτήριο και έτσι το Στάδιο γέμισε ασφυκτικά.

Ο Σπύρος Λούης μαζί με άλλους αθλητές κατά τη διάρκεια της απονομής των επάθλων.

Η τελετή "άνοιξε" με τον Εθνικό ύμνο της Ελλάδας και μία ωδή του Πινδάρου στα αρχαία ελληνικά από τον Τζορτζ Στιούαρτ Ρόμπερτσον (βρετανό αθλητή και λόγιο).

Σε ένα τραπέζι στα αριστερά του Βασιλιά βρίσκονταν τα έπαθλα: κλωνάρι από αγριελιά από την ιερή Άλτη, κλωνάρι δάφνης, τα διπλώματα μέσα σε μακριούς ασπρογάλαζους κυλίνδρους και τα μετάλλια. Στη συνέχεια, ο Βασιλιάς βράβευσε τους νικητές των Αγώνων. Οι νικητές έπαιρναν ένα ασημένιο μετάλλιο, ένα κλαδί ελιάς και ένα αναμνηστικό δίπλωμα, ενώ οι δεύτεροι έπαιρναν ένα χάλκινο μετάλλιο, ένα κλαδί δάφνης και το δίπλωμα. Οι τρίτοι δεν έπαιρναν μετάλλιο.

Μερικοί από τους νικητές πήραν κάποια επιπλέον βραβεία, όπως ο Σπύρος Λούης που πήρε ένα κύπελλο από τον Μισέλ Μπρεάλ, φίλο του Πιερ ντε Κουμπερτέν, ο οποίος είχε εμπνευστεί το αγώνισμα του μαραθωνίου. Με τον αλυτάρχη Κωνσταντίνο Μάνο στην κεφαλή, ο Λούης οδήγησε τους αθλητές που πήραν μετάλλια σε ένα γύρο του θριάμβου γύρω από το Στάδιο, ενώ παιζόταν ο Ολυμπιακός Ύμνος.

Στο τέλος της παρέλασης, ο Βασιλιάς Γεώργιος αναφώνησε μεγαλόφωνα: "Κηρύττω την λήξιν των πρώτων Διεθνών Ολυμπιακών Αγώνων". Στη συνέχεια αποχώρησε από το Στάδιο, ενώ η μπάντα έπαιζε τον Εθνικό ύμνο και το πλήθος ζητωκραύγαζε.

Πορεία στα Ανάκτορα

Μετά και τις τελευταίες ζητωκραυγές, το πλήθος άρχισε να αποχωρεί. Τότε δημιουργήθηκε μια αυθόρμητη διαδήλωση. Ολόκληρο το πλήθος, μαζί με τα μέλη του Δωδεκαμελούς Συμβουλίου και με τον Φιλήμονα επικεφαλής, με τις φιλαρμονικές και τις σημαίες των διαφόρων κρατών να προπορεύονται, προχώρησε προς τα Ανάκτορα και ζήτησε φωνάζοντας να εμφανιστεί ο διάδοχος, ο οποίος βγήκε στα προπύλαια. Αφού μίλησαν αντιπρόσωποι διαφόρων οργανώσεων, το πλήθος διαλύθηκε.

Το βράδυ φωταγωγήθηκε με πυρσούς η Ακρόπολη, ενώ τα πλοία που βρίσκονταν στο λιμάνι του Πειραιά χρησιμοποίησαν τους προβολείς τους για να φωτίσουν τον αττικό ουρανό, κλείνοντας με θεαματικό τρόπο τους Αγώνες.

Επιλεγμένη βιβλιογραφία

• Επίσημο Χρονικό των Αγώνων (Τόμος Α'): Σπυρίδων Λάμπρος, Νικόλαος Πολίτης, επιμ. (1896). Die Olympischen Spiele 776 - 1896 (Τόμος Α') (PDF). Αθήνα, Λειψία, Λονδίνο: Καρλ Μπεκ, F. Volckmar, H. Grevel and co. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2010. 
• Επίσημο Χρονικό των Αγώνων (Τόμος Β'): Πιερ ντε Κουμπερτέν, Τιμολέων Φιλήμων, Νικόλαος Πολίτης και Χαράλαμπος Άννινος, επιμ. (1897). The Olympic Games 776 - 1896 (Τόμος Β') (PDF). Αθήνα, Λονδίνο: Καρλ Μπεκ, H. Grevel and co. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 15 Αυγούστου 2012. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2010. 
• Εθνοσπόρ: 108 Χρόνια Ολυμπιακοί Αγώνες (1896-2004) (σελ. 10-21)
• Monique Berlioux: Ρεπορτάζ αναδημοσιευμένο στο περιοδικό Συλλογή (Απρ. 1969, τεύχος 17, σελ. 46-54)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες 1896 - Αθήνα (Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή)
• Αθήνα 1896 (Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή)
• Από την Αρχαία Ολυμπία στην Αθήνα του 1896 (Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού)
• Ιστορικό αρχείο: Η αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα το 1896 (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)