Τάφος της Καικιλίας Μετέλλας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τάφος της Καικιλίας Μετέλλας
Χάρτης
Είδοςαρχαιολογική θέση[1], τάφος[2], archaeological artifact museum[3], Ιταλικό εθνικό μουσείο[3], κτήριο ιστορικού πολιτιστικού μουσείου[4], μουσειακό τεχνούργημα βιομηχανικής αρχαιολογίας[4][5], historical park museum[6], αρχαιολογικό πάρκο[7][8] και d:Q124830411[8]
Αρχιτεκτονικήαρχαία ρωμαϊκή αρχιτεκτονική
ΔιεύθυνσηVia Appia Antica 161, 00178 Roma[3][9][1] και Via Appia Antica 161, Roma[8]
Γεωγραφικές συντεταγμένες41°51′7″N 12°31′15″E
Διοικητική υπαγωγήRoma Capitale[1]
ΧώραΙταλία[10][9][1]
Προστασίαιταλικό πολιτισμικό αγαθό[9][11]
Ιστότοπος
Επίσημος ιστότοπος
Commons page Πολυμέσα

Ο τάφος, ορθότερα μαυσωλείο, της Καικιλίας Μετέλλας, λατιν. Sepulchrum Caeciliae Metellae, ιταλ.: Mausoleo di Cecilia Metella είναι ένα μαυσωλείο, που βρίσκεται λίγο έξω από τη Ρώμη, στα τρία μίλια της Αππίας Οδού (Via Appia). Κτίστηκε τον 1ο αι. π.Χ. προς τιμήν της Καικιλίας Μετέλλας, που ήταν κόρη του Κόιντου Καικιλίου Μετέλλου Κρητικού, υπάτου το 69 π.Χ. και σύζυγος του Mάρκου Λικινίου Κράσσου, που υπηρέτησε υπό τον Ιούλιο Καίσαρα, και ήταν γιος του Mάρκου Λικινίου Κράσσου, ενός της Τριανδρίας. [12]

Ο τάφος της Καικιλίας είναι ένα από τα πιο γνωστά και καλά διατηρημένα μνημεία κατά μήκος της Αππίας Οδού και μία δημοφιλής τουριστική τοποθεσία. Το 2013 η σειρά των μουσείων Λουτρά του Καρακάλλα, Βίλα των Κουιντιλίων και τάφος της Καικιλίας Μετέλλας ήταν το 22ο μέρος με τις περισσότερες επισκέψεις στην Ιταλία, με 245.613 επισκέπτες και συνολικό ακαθάριστο εισόδημα 883.344 €. [13]

Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βρίσκεται στην κορυφή ενός λόφου κατά μήκος της Via Appia. O τάφος της Καικιλίας Μετέλλας αποτελείται από ένα κυλινδρικό κτήριο ή ροτόντα, επάνω σε ένα τετράγωνο βάθρο, με το Κάστρο των Καετάνι (Castrum Caetani) να εφάπτεται στο πίσω μέρος. Το τετράγωνο βάθρο έχει ύψος 8,3 μέτρα και το κυλινδρικό κτήριο τα 12 μ., έτσι το μνημείο συνολικά βρίσκεται σε ύψος 21,7 μ. Η διάμετρος του κυκλικού τυμπάνου είναι 29,5 μ., που ισοδυναμεί με 100 ρωμαϊκά πόδια.

Στο εξωτερικό του μνημείου υπάρχει μία επιγραφή που γράφει "CAECILIAE | Q · CRETICI · F | METELLAE · CRASSI", που υποδεικνύει σε ποιον ήταν αφιερωμένος αυτός ο τάφος. Πιο υψηλά στο μνημείο μπορείτε να δείτε διακοσμήσεις, που απεικονίζουν γιρλάντες και βουκράνια, κεφάλια ταύρων, τα οποία αποτέλεσαν την έμπνευση για να ονομαστεί η περιοχή Capo Di Bove, που σημαίνει Κεφαλή του Βοός. Στην κορυφή του μνημείου φαίνονται μεσαιωνικές πολεμίστρες, από την εποχή που ο τάφος χρησιμοποιήθηκε ως φρούριο.

Στο πίσω μέρος, το κάστρο Καετάνι είναι εφαπτόμενο στον τάφο. Το κάστρο ήταν αρχικά τρία επίπεδα: επίπεδο εδάφους, πρώτο επίπεδο και δεύτερο επίπεδο. Είναι άγνωστο για ποιο λόγο χρησιμοποιήθηκε το δεύτερο επίπεδο, αλλά το πρώτο χρησιμοποιήθηκε για τους εκλεκτούς ευγενείς, όπως αποδεικνύουν τα τζάκια και άλλες εκλεπτυσμένες κατασκευές. [14] Το κάστρο χρησιμοποιείται τώρα για την έκθεση διαφόρων διακοσμήσεων από το μνημείο.

Το μαυσωλείο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η δομή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η θεμελίωση του τάφου της Καικιλίας Μετέλλας στηρίζεται εν μέρει σε βράχο τόφφου και εν μέρει σε βράχο λάβας. Ο βράχος λάβας είναι μέρος της αρχαίας ροής λάβας από τους λόφους Άλμπαν, που κάλυπταν την περιοχή πριν από 260.000 χρόνια. [15]

Ο πυρήνας του βάθρου αποτελείται από πολλά στρώματα σκυροδέματος, πάχους από 0,70 έως 0,85 μ. Το πάχος κάθε στρώματος αντιστοιχεί στο ύψος των λίθων τραβερτίνη που περιβάλλουν το βάθρο, καθώς ο τραβερτίνης χρησιμοποιήθηκε ως πλαίσιο στη δημιουργία των στρώσεων σκυροδέματος. [16]

Η ροτόντα κτίστηκε με τον ίδιο τρόπο: λίθοι τραβερτίνη στην εξωτερική επιφάνεια με σκυρόδεμα που χύθηκε στο μέσον, ώστε να δώσουν στο σκυρόδεμα ένα πλαίσιο, και μετά καλύφθηκαν με προτείχισμα τραβερτίνη, το οποίο έχει αφαιρεθεί. Ενώ οι τοίχοι του πύργου είναι πάχους 24 ποδιών, το εφαπτόμενο κάστρο των Γκαετάνι έγινε με λεπτούς τοίχους τούφας.

Αρχικά η κορυφή του μνημείου θα ήταν ένας σωρός χώματος σε σχήμα κώνου, καθώς τα κωνικά σχήματα ήταν κοινά στις ρωμαϊκές ροτόντες, αλλά ο χωμάτινος σωρός έχει αντικατασταθεί εδώ και καιρό από μεσαιωνικές πολεμίστρες.

Το ρωμαϊκό σκυρόδεμα αποτελείτο από ημι-υγρό κονίαμα και ένα μείγμα, το οποίο αποτελούνταν από σπασμένα κομμάτια πέτρας ή τούβλων. Το μείγμα αποτελείτο από αρκετά μεγάλα κομμάτια πέτρας (περίπου στο μέγεθος μίας γροθιάς) σε σύγκριση με το σύγχρονο τσιμέντο, το οποίο τρίβεται για να δημιουργήσει μια λεία, επίπεδη επιφάνεια. Το κονίαμα και το μείγμα εναλλάσσονταν στην κατασκευή καθώς το ημι-υγρό κονίαμα θα ένωνε τα πέτρινα κομμάτια μεταξύ τους. Το κονίαμα που χρησιμοποιήθηκε σε αυτόν τον τάφο χρησιμοποίησε τον βράχο λάβας κάτω από το μνημείο ως υποκατάστατο της άμμου στο σκυρόδεμα. Ο βράχος της λάβας λειτούργησε τόσο καλά, όσο και η άμμος και ήταν πιο άφθονος σε σχέση με τη δυσκολία να βρεις άμμο.

Το εσωτερικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το εσωτερικό του τάφου της Καικιλίας Μετέλλας μπορεί να χωριστεί σε 4 τμήματα: το εσωτερικό (cella), τον άνω και τον κάτω διάδρομο και το δυτικό διαμέρισμα. Το πιο σημαντικό είναι το εσωτερικό, που χρησιμοποιήθηκε για ταφικούς σκοπούς και για την απόθεση των νεκρών.

Το εσωτερικό είναι ένας υψηλός, κυκλικός άξονας που ανεβαίνει στο κέντρο τόσο του βάθρου, όσο και της ροτόντας. Το εσωτερικό έχει διάμετρο περίπου 6,6 μ. στο κάτω μέρος, αλλά στενεύει καθώς ανεβαίνει σε διάμετρο 5,6 μ. στην κορυφή. Η κορυφή διαθέτει ένα άνοιγμα (οφθαλμό), που επιτρέπει στο φως να εισέρχεται. Σε όλη την επιφάνεια του εσωτερικού τοίχου υπάρχουν περισσότερες από 143 εσοχές, χωρισμένες σε 12 σειρές των 10-14, που χρησιμοποιήθηκαν ως τρύπες για την τοποθέτηση δοκών κατά την κατασκευή των ικριωμάτων του μνημείου.

Ο άνω διάδρομος πιστεύεται ότι είναι η κύρια είσοδος στο εσωτερικό.

Το εξωτερικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το επάνω τμήμα της ροτόντας είναι λίγο διακοσμημένο με μία μαρμάρινη ζωφόρο από βουκράνια, κεφαλές βοδιών και γιρλάντες. Κάτω από τη ζωφόρο βρίσκεται η περίφημη επιγραφή "CAECILIAE | Q · CRETICI · F | METELLAE · CRASSI" που σημαίνει "Στην Καικιλία Μετέλλα, κόρη του Κόιντου Κρητικού [και σύζυγο] του Κράσσου".

Οι διακοσμήσεις ήταν πολύ δημοφιλείς σε ταφικούς βωμούς και αναθήματα και το πιο διάσημο παράδειγμα εντοπίζεται στη ζωφόρο των σκαλισμένων κρανίων βοδιών και γιρλαντών στο εσωτερικό του φράχτη. [17] Τρεις τύποι κεφαλών ταύρων μπορούν να διακριθούν: πλήρες κεφαλή βοός, κρανίο ταύρου καλυμμένο με δέρμα και πλήρες σκελετικό κρανίο. Η συμπερίληψη του γυμνού κρανίου είναι ενδεικτική του τερματισμού της χρήσης του πλήρους κρανίου ταύρου και του κρανίου με δέρμα· συνέβη περίπου το 30 π.Χ. και η συμπερίληψη της χρήσης συγκεκριμένων κεφαλών ταύρων επιτρέπει την πραγματοποίηση μίας κατά προσέγγιση ημερομηνίας, μετά από σύγκριση με χρονολογημένα μνημεία.

Τα κεφάλια των ταύρων και οι γιρλάντες υποδεικνύουν και επαληθεύουν τον χρόνο δημιουργίας του μνημείου. Κατά τη διάρκεια της χρονικής περιόδου, η ρωμαϊκή διακόσμηση των κεφαλιών ταύρων άλλαζε και έτσι η αναπαράσταση συγκεκριμένων κεφαλών ταύρων προσδιορίζει την ημερομηνία.

Η σαρκοφάγος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σήμερα υπάρχει μία μαρμάρινη σαρκοφάγος, που βρίσκεται στο Παλάτσο Φαρνέζε και φέρεται να προέρχεται από τον τάφο της Καικιλίας Μετέλλας. Σύμφωνα με λογοτεχνικές πηγές, βρέθηκε στο εσωερικό και βρισκόταν εκεί πριν από την κατασκευή του Κάστρου των Καετάνι. Ωστόσο δεν υπάρχουν οριστικά στοιχεία, που να επιβεβαιώνουν τη σαρκοφάγο ως σαρκοφάγο της Καικιλίας Μετέλλας και πολλοί ιστορικοί πιστεύουν, ότι η σαρκοφάγος δεν ανήκει στο μνημείο και είχε βρεθεί στη γύρω περιοχή του μαυσωλείου, παρά στο εσωτερικό του.

Πρόσφατα η σαρκοφάγος αποτέλεσε αντικείμενο λεπτομερούς μελέτης και ο συγγραφέας αυτής της μελέτης χρονολογεί τη σαρκοφάγο μεταξύ 180 και 190 μ.Χ. Περαιτέρω στοιχεία που υποδηλώνουν, ότι αυτή δεν είναι η σαρκοφάγος της Καικιλίας Μετέλλας είναι ότι κατά την εποχή του τέλους, η αποτέφρωση ήταν το τυπικό έθιμο ταφής και αναμένεται ένα νεκρικό δοχείο, παρά μία σαρκοφάγος. [16] Επιπλέον τα αρχεία από το 1697 της Συλλογής Φαρνέζε αναφέρουν, ότι η σαρκοφάγος καταχωρήθηκε χωρίς συγκεκριμένη προέλευση, που να δείχνει ότι ακόμη και εκείνη την εποχή, οι ιστορικοί δεν ήταν σίγουροι για τη σχέση μεταξύ της σαρκοφάγου και του τάφου.

Το Κάστρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μεταξύ των ετών 1302 και 1303 η Οικογένεια Καετάνι ή Γκαετάνι, με την βοήθεια του πάπα Boνιφατίου Η΄ αγόρασε το κτήμα Capo di Bove, το οποίο ήταν όλη η γη που περιβάλλει και περιέχει τον τάφο της Καικιλίας Μετέλλας, και έκτισε ένα οχυρωμένο στρατόπεδο ή κάστρο δίπλα στον τάφο, αντικαθιστώντας ένα προηγούμενο κτήριο του 11ου αι. [18]

Η κατασκευή του κάστρου περιλάμβανε την κατασκευή στάβλων, σπιτιών, αποθηκών, την εκκλησία του Αγίου Νικολάου και το παλάτι των Καετάνι, καθώς και την προσθήκη των μεσαιωνικών πολεμιστρών στην κορυφή του τάφου, μετατρέποντας τον τάφο σε αμυντικό πύργο. Δυστυχώς τα απομεινάρια των Καετάνι περιλαμβάνουν μόνο την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, τμήματα του παλατιού τους και τις μεσαιωνικές πολεμίστρες.

Οι Καετάνι χρησιμοποίησαν αυτό το φρούριο, για να ελέγξουν την κυκλοφορία στην Οδό και να εισπράξουν υπέρογκα διόδια. Τον 14ο αι. το κάστρο πέρασε στους Σαβέλλι και στους Oρσίνι, που το κράτησαν μέχρι το 1435, μετά από το οποίο έγινε ιδιοκτησία της Ρωμαϊκής Γερουσίας. [19] Σύμφωνα με τον Γκέρντινγκ, το μνημείο εγκαταλείφθηκε το 1485. [16]

Κατά τη διάρκεια των αιώνων τα δύο μνημεία υπέστησαν πολυάριθμες προσπάθειες καταστροφής, για να επαναχρησιμοποιηθούν τα υλικά τους. Ωστόσο τα δύο μνημεία προστάτευαν το ένα το άλλο από την καταστροφή: κατά την Αναγέννηση τα μνημεία σώθηκαν, καθώς αποτιμήθηκαν ως ενιαίο κάστρο, ενώ κατά τη διάρκεια του Ρομαντισμού ο τάφος με τη γοητεία του επέτρεψε την επιβίωση του κάστρου. [14]

Πινακοθήκη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Atlante castellano d'Italia.
  2. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 10060. Ανακτήθηκε στις 31  Ιουλίου 2018.
  3. 3,0 3,1 3,2 «Indagine sui musei e le istituzioni similari». ISTAT 2020 survey on museums and similar institutions. 2022.
  4. 4,0 4,1 Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής της Ιταλίας: «Indagine sui musei e le istituzioni similari». ISTAT 2011 survey on museums and similar institutions. 28  Νοεμβρίου 2013.
  5. Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής της Ιταλίας: ISTAT 2015 survey on museums and similar institutions. 2017. www.istat.it/it/archivio/167566.
  6. Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής της Ιταλίας: «Indagine sui musei e le istituzioni similari». ISTAT 2017 survey on museums and similar institutions. 2019.
  7. «Indagine sui musei e le istituzioni similari». ISTAT 2021 survey on museums and similar institutions. 2023.
  8. 8,0 8,1 8,2 «Indagine sui musei e le istituzioni similari». ISTAT 2022 survey on museums and similar institutions. 2024.
  9. 9,0 9,1 9,2 dati.beniculturali.it.
  10. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. Ανακτήθηκε στις 30  Ιουλίου 2018.
  11. Wiki Loves Monuments Italia.
  12. Coarelli, Filippo (2008) Rome and Environs: An Archæological Guide. pg 393. (ISBN 0520079612). Retrieved 7 June 2014.
  13. Ministry of Heritage and Culture, museum visitors and revenue
  14. 14,0 14,1 Archaeological Study of Castrum Caetani
  15. Adams, William Henry Davenport (1872) Temples, Tombs, and Monuments of Ancient Greece and Rome: A Description and a History of Some of the Most Remarkable Memorials of Classical Architecture pg. 194. (ISBN 1295187698)
  16. 16,0 16,1 16,2 Gerding, Henrik (2002) The Tomb of Caecilia Metella:Tumulus, Tropaeum, and Thymele. (ISBN 9162853422)
  17. Queen of Roads: Appian Way
  18. «History of Castrum Caetani». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 19 Οκτωβρίου 2021. 
  19. History of Castrum Caetani

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]