Τάο
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Το Τάο, ή κατά παλαιότερη μετάφραση Ταό είναι ο κεντρικός στο σύστημα που έμεινε γνωστό ως Ταοϊσμός. Ο όρος Τάο (κιν.: 道 dào) έχει πολλές σημασίες. Κυριολεκτικά αλλά και μεταφορικά, σημαίνει «δρόμος», «μονοπάτι». Ωστόσο, ο όρος έχει και άλλες έννοιες, όπως για παράδειγμα «λογική», «ομιλία», ή ακόμα «μέθοδος».[1]
Στον Κομφουκιανισμό και αλλού
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο όρος Τάο χρησιμοποιείται πάρα πολύ συχνά και σε άλλα φιλοσοφικά συστήματα. Στα Ανάλεκτα, ένα φιλοσοφικό έργο που αποδίδει συζητήσεις του Κομφουκίου με μαθητές του, ο όρος χρησιμοποιείται με παρόμοιες έννοιες, αν και όχι πάντοτε ταυτόσημες. Ιδιαίτερα ακανθώδες γίνεται το ζήτημα εάν κανείς παρατηρήσει ότι ο Κομφούκιος προβάλλει τον δικό του, εξίσου σκοτεινό, όρο Ρεν (仁 rėn), το οποίον όμως μυστηριωδώς εγκαταλείπει ορισμένες φορές για να προτιμήσει τον όρο Τάο.
Καθώς στην Κίνα οι διάφορες διδασκαλίες, είτε φιλοσοφικού είτε θρησκευτικού τύπου, δεν επιδέχονται σαφών διαχωρισμών, ο όρος Τάο απαντά ακόμα και στα πλαίσια του Βουδισμού, και ιδιαίτερα της κινεζικής μορφής βουδισμού που είναι γνωστή ως Ζεν.
Στον Ταοϊσμό
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο όρος αποτελεί την κεντρική έννοια της ταοϊστικής φιλοσοφίας, όσο και της θρησκευτικής διδασκαλίας που αναπτύχθηκε αργότερα γύρω από αυτήν. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι ο ύστερος Ταοϊσμός, ο οποίος έχει χαρακτήρα θρησκείας, παρουσιάζει κάποιος σημαντικές διαφορές και προσθήκες εν σχέσει με τα πρώτα ταοϊστικά κείμενα.
Γενικά, οι ταοϊστές αντιλαμβάνονται το Τάο ως την γενεσιουργό αιτία του σύμπαντος αλλά και ως το αίτιο που οδηγεί τα πράγματα στην ακμή ή την παρακμή τους.
Ελληνικές αποδόσεις του όρου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στο Τάο Τε Τζινγκ, οι πολλαπλές σημασίες του όρου αξιοποιούνται για να δημιουργήσουν πέπλα μυστηρίου. Επομένως, διάφοροι μεταφραστές αποδίδουν τον όρο με διαφορετικό τρόπο. Είναι χαρακτηριστικό ότι, όπως τονίζουν ειδικοί, το Τάο Τε Τζινγκ είναι ένα από τα πιο πολυμεταφρασμένα κείμενα, με τις διάφορες μεταφράσεις του να διαφέρουν πολύ ακόμα και στην ίδια γλώσσα.[2]
Το 1971, η Μάνια Σεφεριάδη στην μετάφρασή της[3] διατηρεί την κινεζική ονομασία του όρου. Το 1996,[4] ο Γιώργος Αλεξάκης επιλέγει μία μετάφραση η οποία βρίσκεται πιο κοντά στις φιλοσοφικές θέσεις που εκφράζει ο Ηράκλειτος: Λόγος. Την πρώτη μετάφραση του Τάο Τε Τζινγκ από το αρχαίο κινεζικό κείμενο εξεπόνησε ο Κωνσταντίνος Γ. Πολύμερος.[5] Ο Πολύμερος επιλέγει να μεταφράσει τον όρο καθολικά ως Οδός, αποδίδοντάς την με κεφαλαίο γράμμα -στα κινεζικά δεν υπάρχει μεγαλογράμματη γραφή.
Στο Τάο Τε Τζινγκ, ο Λάο Τσε προειδοποιεί ότι η αληθινή ουσία του Τάο δεν εξηγείται με λόγια. Πασίγνωστο είναι το πρώτο κεφάλαιο του Τάο Τε Τζινγκ, καθώς και τα λογοπαίγνια που βασίζονται στις πολλές σημασίες του όρου Τάο (επισημαίνονται σε παρένθεση):
Αν η Οδός (道) περιγράφεται με λόγια (道), δεν είναι η αιώνια Οδός. Αν το όνομα ονοματίζεται, δεν είναι το αιώνιο όνομα. [6]
Στο Τάο Τε Τζινγκ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αν και τα κείμενα που ομιλούν για το Τάο είναι πάρα πολλά, ο όρος ίσως είναι στενότερα συνδεδεμένος με τον Λάο Τσε και το φιλοσοφικό του ποίημα, το Τάο Τε Τζινγκ.
Το εικοστό πέμπτο κεφάλαιο του Τάο Τε Τζινγκ αποδίδει κάποιες βασικές ιδιότητες του Τάο. Όπως βλέπει κανείς, το Τάο κρύβεται πίσω από την γένεση του κόσμου μας, όσο και πίσω από κοινωνικά φαινόμενα. Λέει:
Υπάρχει κάτι συγκεχυμένο αλλά πλήρες, που υπήρχε πριν γεννηθούν ο Ουρανός και η Γη. Άλαλο, άμορφο, ανεξάρτητο και απαράλλακτο. Κυκλικά κινούμενο και άναρχο. Είναι η Μητέρα όσων υπάρχουν. Δεν ξέρω το όνομά του. Το ιδεόγραμμα [με το οποίον το περιγράφω] είναι το 道 (Τάο). Αν με ανάγκαζε κανείς να διαλέξω μία λέξη για να το περιγράψω, θα έλεγα "Μέγα". Το να είναι κάτι "Μέγα" συνεπάγεται την μετάβαση. Η μετάβαση, την διάνυση μεγάλης απόστασης. Η διάνυση μεγάλης απόστασης, την επιστροφή. Έτσι, το Τάο είναι Μέγα. Ο Ουρανός είναι Μέγας. Η Γη είναι Μεγάλη. Και ο άνθρωπος Μέγας κι αυτός. Στο σύμπαν υπάρχουν τέσσερα Μεγάλα πράγματα. Αλλά οι άνθρωποι κατέχουν το ένα [από τα τέσσερα]. Οι άνθρωποι έχουν για νόμο την Γη, η Γη τον Ουρανό, και ο Ουρανός έχει για νόμο του το Τάο. Το δε Τάο έχει για νόμο την αυθυπαρξία.(Μτφ. Κωνσταντίνου Γ. Πολύμερου). [7]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Πολύμερος, Κωνσταντίνος (2020). Πλάτων, Λάο Τσε και άλλες μορφές. Από το σκοτάδι προς το φως. Λαμία: Λίγγα Γαία. σελίδες 77–78. ISBN 978-618-85027-0 -3.
- ↑ Chang, Hsiu-Chen (1998). «On the Historicity of the ‘Tao Te Ching.». Comparative Literature Studies 35 (2): 146. https://www.jstor.org/stable/40247154?read-now=1&seq=1#page_scan_tab_contents.
- ↑ Σεφεριάδη, Μάνια (1971). Λάο Τσου: Τάο Τε Κινγκ (3 έκδοση). Αθήνα: Ερμής.
- ↑ Αλεξάκης, Γιώργος (1996). ]Τάο Τε Κινγκ: Το Βιβλίο του Λόγου και της Φύσης. Αθήνα: Σμίλη.
- ↑ Amarantidou, Dimitra (2023). «Translative Trends in three modern Greek renderings of the Dao De Jing». Religions 14 (2): 283.
- ↑ Πολύμερος, Κωνσταντίνος (2021). Τάο Τε Τζινγκ. Το ποίημα του γηραιού. Λαμία: Λίγγα Γαία. σελ. 32. ISBN 978-618-85027-1-0.
- ↑ Πολύμερος, Κωνσταντίνος (2021). Τάο Τε Τζινγκ. Το ποίημα του γηραιού. Λαμία: Λίγγα Γαία. σελίδες 60–62. ISBN 978-618-85027-1-0.