Σύνδρομο Brugada

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Σύνδρομο Μπρουγκάντα)

To σύνδρομο Μπρουγκάντα (συντομογραφικώς BrS) είναι γενετική διαταραχή στην οποία η ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς είναι ακανόνιστη.[1] Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακών αρρυθμιών και αιφνίδιου καρδιακού θανάτου.[1] Οι πάσχοντες από το σύνδρομο ίσως έχουν εξαιτίας αυτού λιποθυμίες.[1] Οι μη φυσιολογικοί καρδιακοί παλμοί που παρατηρούνται στους πάσχοντες συμβαίνουν συχνά σε κατάσταση αναπαύσεως[2][3] και μπορεί να «πυροδοτηθούν» από κάποιον πυρετό.[2][3]

Περί το ένα τέταρτο των εχόντων το σύνδρομο Μπρουγκάντα έχουν ένα μέλος της οικογένειάς τους που επίσης έχει το σύνδρομο.[1] Μερικές περιπτώσεις ίσως να οφείλονται σε μια νέα γενετική μετάλλαξη ή σε κάποια φάρμακα.[2] Το συχνότερα υπεύθυνο γονίδιο είναι το SCN5A, που κωδικοποιεί τον καρδιακό δίαυλο νατρίου.[4] Η διάγνωση του συνδρόμου γίνεται συνήθως με καρδιογράφημα (ΗΚΓ), ωστόσο οι ανωμαλίες μπορεί να μην εμφανίζονται πάντοτε.[1] Ουσίες όπως η ατζμαλίνη μπορούν να χορηγηθούν προκειμένου να αποκαλύψουν τις σχετικές μεταβολές στο ΗΚΓ.[1] Παρόμοια χαρακτηριστικά στο ΗΚΓ εμφανίζονται κάποτε σε ορισμένες διαταραχές ηλεκτρολυτών ή όταν η παροχή αίματος της καρδιάς έχει μειωθεί (ισχαιμία).[5]

Δεν υπάρχει θεραπεία για το σύνδρομο Μπρουγκάντα.[6] Για περιπτώσεις με μεγαλύτερο κίνδυνο αιφνίδιου καρδιακού θανάτου μπορεί να εμφυτευθεί ένας εμφυτεύσιμος ρυθμιστής-απινιδωτής (ICD).[7] Στους ανθρώπους με το σύνδρομο που δεν έχουν συμπτώματα, ο κίνδυνος θανάτου είναι πολύ μικρότερος και το πώς αντιμετωπίζεται η κατάσταση σε αυτή την ομάδα είναι λιγότερο βέβαιο.[6][8] Η ισοπροτερενόλη μπορεί να χορηγηθεί βραχυπρόθεσμα σε όσους εμφανίζουν συχνά απειλητικές για τη ζωή καρδιακές αρρυθμίες, ενώ η κινιδίνη μπορεί να χορηγείται στα πλαίσια μιας πιο μακροπρόθεσμης φαρμακευτικής αγωγής.[6][9] Ο έλεγχος των μελών της οικογένειας αυτών που έχουν το σύνδρομο μπορεί να συσταθεί.[6]

Το σύνδρομο Brugada επηρεάζει από 1 έως 30 στους 10.000 ανθρώπους.[1] Είναι πιο συνηθισμένο στους άνδρες παρά στις γυναίκες και συνήθως ασυμπτωματικό στα παιδιά και τους έφηβους[1]. Επίσης είναι πιο συνηθισμένο σε ανθρώπους με καταγωγή από την Άπω Ανατολή.[2][1]. Η ονομασία του συνδρόμου οφείλεται στο ότι περιγράφηκε και ταυτοποιήθηκε για πρώτη φορά από τους Ισπανούς καρδιολόγους Πέδρο και Χοσέπ Μπρουγάδα[6][10], το 1992. Αλλά και ο αδελφός τους Ραμόν Μπρουγάδα ήταν ο πρώτος που περιέγραψε μία δυνητικά γονιδιακή αιτία[11], το 1998.

Συμπτώματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αν και πολλοί από όσους έχουν σύνδρομο Brugada είναι ασυμπτωματικοί, το σύνδρομο μπορεί να προκαλέσει λιποθυμίες ή αιφνίδιο θάνατο, εξαιτίας σοβαρής καρδιακής αρρυθμίας, όπως είναι κοιλιακή μαρμαρυγή ή η πολυμορφική κοιλιακή ταχυκαρδία.[8] Η απώλεια των αισθήσεων μπορεί να προέλθει από σύντομης διάρκειας αρρυθμίες, που σταματούν από μόνες τους. Εάν μια επικίνδυνη αρρυθμία δεν σταματήσει από μόνη της και μείνει χωρίς ιατρική φροντίδα, τότε ο πάσχων ή η πάσχουσα μπορεί να πάθει μοιραίο καρδιακό επεισόδιο. Ωστόσο, μπορεί να υπάρξει λιποθυμία και όταν ο καρδιακός ρυθμός είναι φυσιολογικός, επειδή το σύνδρομο προκαλεί μια αιφνίδια πτώση στην πίεση του αίματος, γνωστή ως ανακλαστική συγκοπή.[1], που παρατηρείται στο 30% των ασθενών.

Οι αρρυθμίες που παρατηρούνται στο σύνδρομο Brugada συμβαίνουν συχνά σε περιόδους αναπαύσεως, μετά από ένα βαρύ γεύμα ή κατά τη διάρκεια του ύπνου.[3] Αυτές οι καταστάσεις συνδέονται με στιγμές κατά τις οποίες ενεργοποιείται το πνευμονογαστρικό νεύρο, αναφερόμενες ως περίοδοι «υψηλού πνευμονογαστρικού τόνου». Καρδιακές αρρυθμίες μπορεί επίσης να σημειωθούν κατά τη διάρκεια πυρετού ή μετά την υπερβολική κατανάλωση οινοπνεύματος. Τα φάρμακα που αποτελούν αναστολείς των διαύλων νατρίου και χορηγούνται συχνά για την αντιμετώπιση της καρδιακής αρρυθμίας, μπορεί να χειροτερεύσουν, αντιθέτως, την τάση προς ανώμαλους καρδιακούς ρυθμούς σε ασθενείς με σύνδρομο Brugada και θα πρέπει να αποφεύγονται.[12][13]

Αίτια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα κύτταρα του καρδιακού μυός επικοινωνούν μεταξύ τους με ηλεκτρικά σήματα, και τα σήματα αυτά είναι διαταραγμένα ή διακοπτόμενα σε ανθρώπους με σύνδρομο Brugada. Ως γενετική διαταραχή, το σύνδρομο προκαλείται από μεταβολές στο ανθρώπινο DNA, γνωστές ως γενετικές μεταλλάξεις. Οι πρώτες μεταλλάξεις που περιγράφηκαν ως σχετιζόμενες με το σύνδρομο Brugada ήταν σε ένα γονίδιο υπεύθυνο για μια πρωτεΐνη που ελέγχει τη ροή των ιόντων νατρίου μέσα από την κυτταρική μεμβράνη των κυττάρων του μυοκαρδίου – τον «καρδιακό δίαυλο νατρίου». Πολλές από τις μεταλλάξεις που βρέθηκαν αργότερα και σχετίζονται με το σύνδρομο, επηρεάζουν τη ροή του νατρίου με κάποιον τρόπο ή επηρεάζουν άλλες ροές ιόντων.[5]

Πολλοί παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν τη μορφή του ΗΚΓ του Brugada, όπως ορισμένα φάρμακα, διαταραχές ηλεκτρολυτών όπως είναι η υποκαλιαιμία, και η μείωση στην παροχή αίματος σε σημαντικά τμήματα της καρδιάς, ειδικότερα στην έξοδο της δεξιάς κοιλίας της.[5] Ανάμεσα στα φάρμακα που έχουν αναφερθεί είναι αντιαρρυθμικά φάρμακα, όπως η φλεκαϊνίδη, η βεραπαμίλη και η προπρανολόλη, αντικαταθλιπτικά όπως η αμιτριπτυλίνη, και ουσίες που ενισχύουν τον πνευμονογαστρικό τόνο, όπως η ακετυλοχολίνη. Η ίδια μορφή ΗΚΓ μπορεί να παρατηρηθεί και μετά από υπερβολική κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών ή μετά από χρήση κοκαΐνης.[5]

Γενετική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

To σύνδρομο Brugada κληρονομείται από αυτοσωμικό κυρίαρχο γονίδιο, οπότε μόνο ένα αντίγραφο του ελαττωματικού γονιδίου χρειάζεται προκειμένου να παρατηρηθεί το σύνδρομο. Ωστόσο, ένα άτομο που διαγνώσθηκε με αυτό μπορεί να είναι το πρώτο στην οικογένειά του που έχει το σύνδρομο, εάν αυτό προέκυψε ως μία νέα μετάλλαξη.[3] Το γονίδιο στο οποίο ανευρίσκονται συχνότερα μεταλλάξεις του συνδρόμου, γνωστό ως SCN5A, ευθύνεται για τον καρδιακό δίαυλο νατρίου. Οι μεταλλάξεις στο SCN5A που συνδέονται με το σύνδρομο Brugada μειώνουν γενικώς τη ροή των ιόντων νατρίου. Ωστόσο, μόλις το 20% των περιπτώσεων Brugada συνδέονται με μεταλλάξεις στο SCN5A, καθώς στην πλειονότητα των ασθενών με το σύνδρομο Brugada ο γενετικός έλεγχος αδυνατεί να ταυτοποιήσει την υπεύθυνη γενετική μετάλλαξη.[3] Πάνω από 290 διαφορετικές μεταλλάξεις στο γονίδιο SCN5A έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα, με την καθεμιά να αλλοιώνει τη λειτουργία του διαύλου νατρίου με ελαφρώς διαφορετικό τρόπο.[14] Η ποικιλία αυτή εξηγεί μερικώς τις διαφορές στη βαρύτητα της καταστάσεως μεταξύ διαφορετικών πασχόντων, που κυμαίνεται από πολύ επικίνδυνη, με θάνατο σε μικρή σχετικώς ηλικία, μέχρι μια ελαφρά μορφή που μπορεί να μην προκαλεί κανένα πρόβλημα. Πάντως η γενετική του συνδρόμου Brugada είναι πολύπλοκη και είναι πιθανό ότι η κατάσταση αυτή προκύπτει από τις αλληλεπιδράσεις πολλών γονιδίων. Εξαιτίας αυτών των περίπλοκων αλληλεπιδράσεων, κάποια μέλη μιας οικογένειας που φέρουν μια συγκεκριμένη μετάλλαξη μπορεί να έχουν συμπτώματα του συνδρόμου, ενώ άλλα που φέρουν την ίδια μετάλλαξη μπορεί να μην έχουν, κάτι που αναφέρεται ως «μεταβλητή διείσδυση.[15] Οι μεταλλάξεις στο γονίδιο SCN5A φαίνεται να έχουν μια προγνωστική αξία.[16][17][18]

Πολλά άλλα γονίδια έχουν ταυτοποιηθεί σε σχέση με το σύνδρομο Brugada. Κάποια είναι υπεύθυνα για άλλες πρωτεΐνες που αποτελούν μέρος του διαύλου νατρίου και είναι γνωστά ως «υπομονάδες β του διαύλου νατρίου» (SCN1B, SCN2B, SCN3B), ενώ άλλα αντιστοιχούν σε διαφορετικούς τύπους διαύλου νατρίου (SCN10A). Μερικά γονίδια κωδικοποιούν διαύλους ιόντων που μεταφέρουν ιόντα ασβεστίου ή καλίου (CACNA1c, CACNB2, KCND3, KCNE3, KCNJ8)[19], ενώ άλλα συνθέτουν πρωτεΐνες που αλληλεπιδρούν με διαύλους ιόντων (GPD1L, PKP2, MOG1, FGF12). Ακόμα ένα γονίδιο που συνδέεται με το σύνδρομο είναι το RRAD.[20] Τα κυριότερα γονίδια που συνδέονται με το σύνδρομο Brugada και η περιγραφή τους είναι τα εξής:

Τύπος του συνδρόμου Γονίδιο Σημειώσεις
BrS1 SCN5A NaV1.5 – υπομονάδα α του καρδιακού διαύλου νατρίου, που μεταφέρει το ρεύμα νατρίου INa.[4]
BrS2 GPD1L Πεπτίδιο παρόμοιο με τη γλυκερολο-3-φωσφατοδεϋδρογονάση – η μειωμένη δράση του οδηγεί σε φωσφορυλίωση του NaV1.5 και μειωμένο ρεύμα INa.[4]
BrS3 CACNA1C CaV1.2 – υπομονάδα α του εξαρτώμενου από την τάση διαύλου ασβεστίου, που μεταφέρει το ρεύμα ασβεστίου τύπου L, το ICa(L). [21]
BrS4 CACNB2 CaVβ2B – υπομονάδα β-2 του ελεγχόμενου από την τάση διαύλου ασβεστίου, που μεταφέρει το ρεύμα ασβεστίου τύπου L, το ICa(L).[21]
BrS5 SCN1B NaVβ1 – υπομονάδα β-1 του διαύλου νατρίου, που μεταφέρει το ρεύμα νατρίου INa.[21]
BrS6 KCNE3 MiRP2 – υπομονάδα β των ελεγχόμενων από την τάση διαύλων καλίου. Ρυθμίζει το παροδικό προς τα έξω ρεύμα καλίου Ito. [21]
BrS7 SCN3B NaVβ3 – υπομονάδα β-3 του καρδιακού διαύλου νατρίου, που μεταφέρει το ρεύμα νατρίου INa.[4]
BrS8 KCNJ8 Kir6.1, μεταφέρει το προς τα έσω ανορθωτικό ρεύμα καλίου IKir.[4]
BrS9 CACNA2D1 υπομονάδα α2δ του ελεγχόμενου από την τάση διαύλου ασβεστίου, που μεταφέρει το ρεύμα ασβεστίου τύπου L, το ICa(L).[4]
BrS10 KCND3 KV4.3, υπομονάδα α του παροδικού προς τα έξω ρεύματος καλίου Ito.[4]
BrS11 RANGRF Κωδικοποιεί τη MOG1 – επηρεάζει τη διακίνηση του NaV1.5.[4]
BrS12 SLMAP Πρωτεΐνη της σαρκολημματικής μεμβράνης, συνιστώσα των σωληνίσκων T και του σαρκοπλασματικού δικτύου – επηρεάζει τη διακίνηση του NaV1.5.[4]
BrS13 ABCC9 SUR2A, ο προσδενόμενος σε ATP μεταφορέας του διαύλου του IK(ATP).[4]
BrS14 SCN2B NaVβ2 – υπομονάδα β-2 του καρδιακού διαύλου νατρίου, που μεταφέρει το ρεύμα νατρίου INa.[4]
BrS15 PKP2 Πλακοφιλλίνη-2 – αλληλεπιδρά με το INa.[4]
BrS16 FGF12 Παράγοντας αναπτύξεως της νηματοβλάστης (homologous factor-1) – η μετάλλαξή του μειώνει το INa.[4]
BrS17 SCN10A NaV1.8 – υπομονάδα α του νευρωνικού διαύλου νατρίου. [21][22][23][24]
BrS18 HEY2 Παράγοντας μεταγραφής που ταυτοποιήθηκε σε μελέτη GWA.[4]
BrS19 SEMA3A Σεμαφορίνη.[4]
BrS20 KCNAB2 KVβ2, ελεγχόμενη από την τάση υπομονάδα β2 του διαύλου καλίου - η μετάλλαξή του αυξάνει το Ito. [21]

Μερικές μεταλλάξεις που συνδέονται με το σύνδρομο Brugada μπορούν να προκαλέσουν και άλλες διαταραχές της καρδιακής λειτουργίας. Οι άνθρωποι που έχουν πάνω από μία καρδιακές διαταραχές ταυτοχρόνως που προκαλούνται από μία και μόνη μετάλλαξη χαρακτηρίζονται ως πάσχοντες από «σύνδρομο αλληλοεπικαλύψεως» (overlap syndrome). Τέτοιο παράδειγμα είναι το Brugada μαζί με σύνδρομο μακρού QT (LQT3), που προκαλείται από μετάλλαξη στο SCN5A η οποία μειώνει το μέγιστο ρεύμα νατρίου, αλλά ταυτοχρόνως αφήνει μια επίμονη διαρροή του ρεύματος αυτού.[5] Το Brugada έχει αναφερθεί ότι αλληλοεπικαλύπτεται με την αρρυθμιογόνο καρδιομυοπάθεια δεξιάς κοιλίας (ARVC), η οποία προκαλείται από μετάλλαξη στο γονίδιο PKP2 και δίνει καρδιογράφημα Brugada αλλά δομικές μεταβολές στην καρδιά χαρακτηριστικές της ARVC.[25]


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 «Brugada syndrome: A general cardiologist's perspective». European Journal of Internal Medicine 44: 19-27. Οκτώβριος 2017. doi:10.1016/j.ejim.2017.06.019. PMID 28645806. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «Brugada syndrome». Genetics Home Reference. Μάρτιος 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2017. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 «Brugada syndrome: clinical and genetic findings». Genetics in Medicine 18 (1): 3-12. Ιανουάριος 2016. doi:10.1038/gim.2015.35. PMID 25905440. 
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 «Brugada Syndrome: Clinical, Genetic, Molecular, Cellular, and Ionic Aspects». Current Problems in Cardiology 41 (1): 7-57. Ιανουάριος 2016. doi:10.1016/j.cpcardiol.2015.06.002. PMID 26671757. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Antzelevitch C, Viskin S (2013). «Brugada Syndrome: Cellular Mechanisms and Approaches to Therapy». Στο: Gussak I, Antzelevitch C, Wilde A, Powell B, Ackerman M, Shen W. Electrical diseases of the heart. Basic foundations and primary electrical diseases. 1 (2η έκδοση). Λονδίνο: Springer. σελίδες 497–536. ISBN 978-1-4471-4880-7. OCLC 841465583.  Vancouver style error: punctuation (βοήθεια)
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 «Brugada Syndrome». NORD (National Organization for Rare Disorders). 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2017. 
  7. ↑ «Brugada syndrome». Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) – an NCATS Program. 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2017. 
  8. ↑ 8,0 8,1 «HRS/EHRA/APHRS expert consensus statement on the diagnosis and management of patients with inherited primary arrhythmia syndromes: document endorsed by HRS, EHRA, and APHRS in May 2013 and by ACCF, AHA, PACES, and AEPC in June 2013». Heart Rhythm 10 (12): 1932–63. Δεκέμβριος 2013. doi:10.1016/j.hrthm.2013.05.014. PMID 24011539. https://www.openaccessrepository.it/record/29957. 
  9. ↑ «Efficacy of quinidine in high-risk patients with Brugada syndrome». Circulation 110 (13): 1731–7. September 2004. doi:10.1161/01.CIR.0000143159.30585.90. PMID 15381640. 
  10. ↑ «Right bundle branch block, persistent ST segment elevation and sudden cardiac death: a distinct clinical and electrocardiographic syndrome. A multicenter report». Journal of the American College of Cardiology 20 (6): 1391–1396. Νοέμβριος 1992. doi:10.1016/0735-1097(92)90253-J. PMID 1309182. 
  11. ↑ «Brugada syndrome: More than 20 years of scientific excitement». Journal of Cardiology 67 (3): 215-220. Μάρτιος 2016. doi:10.1016/j.jjcc.2015.08.009. PMID 26627541. 
  12. ↑ «Drugs and Brugada syndrome patients: review of the literature, recommendations, and an up-to-date website (www.brugadadrugs.org)». Heart Rhythm 6 (9): 1335–41. September 2009. doi:10.1016/j.hrthm.2009.07.002. PMID 19716089. 
  13. ↑ «Brugada Syndrome». National Organization for Rare Disorders. NORD. 2013. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2021. 
  14. ↑ «An international compendium of mutations in the SCN5A-encoded cardiac sodium channel in patients referred for Brugada syndrome genetic testing». Heart Rhythm 7 (1): 33–46. January 2010. doi:10.1016/j.hrthm.2009.09.069. PMID 20129283. 
  15. ↑ «The genetic basis of Brugada syndrome: a mutation update». Human Mutation 30 (9): 1256-1266. Σεπτέμβριος 2009. doi:10.1002/humu.21066. PMID 19606473. 
  16. ↑ Ciconte G., Monasky M.M., Santinelli V., Micaglio E., Vicedomini G., Anastasia L., Negro G., Borrelli V., Giannelli L., Santini F., de Innocentiis C., Rondine R., Locati E.T., Bernardini A., Mazza B.C., Mecarocci V., Ćalović Ž., Ghiroldi A., D'Imperio S., Benedetti S., Di Resta C., Rivolta I., Casari G., Petretto E., Pappone C. (2021). «Brugada syndrome genetics is associated with phenotype severity». Eur Heart J 42 (11): 1082-1090. doi:10.1093/eurheartj/ehaa942. PMID 33221895. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33221895/. Ανακτήθηκε στις 27 April 2021. 
  17. ↑ Pappone C., Ciconte G., Micaglio E., Monasky M.M. (2021). «Common modulators of Brugada syndrome phenotype do not affect SCN5A prognostic value». Eur Heart J 42 (13): 1273-1274. doi:10.1093/eurheartj/ehab071. PMID 33595071. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33595071/. Ανακτήθηκε στις 27 April 2021. 
  18. ↑ Postema P.G., Walsh R., Bezzina C.R. (2021). «Illuminating the path from genetics to clinical outcome in Brugada syndrome». Eur Heart J 42 (11): 1091-1093. doi:10.1093/eurheartj/ehaa994. PMID 33444429. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33444429/. Ανακτήθηκε στις 27 April 2021. 
  19. ↑ «Genetic basis of Brugada syndrome». Heart Rhythm 4 (6): 756-757. Ιούνιος 2007. doi:10.1016/j.hrthm.2007.03.015. PMID 17556198. 
  20. ↑ Belbachir, N.; Portero, V.; Al Sayed, Z.R.; Gourraud, J.B.; Dilasser, F.; Jesel, L.; Guo, H.; Wu, H. και άλλοι. (21 May 2019). «RRAD mutation causes electrical and cytoskeletal defects in cardiomyocytes derived from a familial case of Brugada syndrome.». European Heart Journal 40 (37): 3081-3094. doi:10.1093/eurheartj/ehz308. PMID 31114854. 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 21,4 21,5 «Ion Channel Disorders and Sudden Cardiac Death». International Journal of Molecular Sciences 19 (3): 692. Φεβρουάριος 2018. doi:10.3390/ijms19030692. PMID 29495624. 
  22. ↑ «Mutations in SCN10A are responsible for a large fraction of cases of Brugada syndrome». Journal of the American College of Cardiology 64 (1): 66-79. Ιούλιος 2014. doi:10.1016/j.jacc.2014.04.032. PMID 24998131. 
  23. ↑ Monasky M.M., Micaglio E., Vicedomini G., Locati E.T., Ciconte G., Giannelli L., Giordano F., Crisà S., Vecchi M., Borrelli V., Ghiroldi A., D'Imperio S., Di Resta C., Benedetti S., Ferrari M., Santinelli V., Anastasia L., Pappone C. (2019). «Comparable clinical characteristics in Brugada syndrome patients harboring SCN5A or novel SCN10A variants». Europace 21 (10): 1550-1558. doi:10.1093/europace/euz186. PMID 31292628. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31292628/. Ανακτήθηκε στις 27 April 2021. 
  24. ↑ Monasky M.M., Micaglio E., Ciconte G., Pappone C. (2020). «Brugada Syndrome: Oligogenic or Mendelian Disease?». Int. J. Mol. Sci. 21 (5): 1687. doi:10.3390/ijms21051687. PMID 32121523. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32121523/. Ανακτήθηκε στις 27 April 2021. 
  25. ↑ «Diagnostic dilemmas: overlapping features of brugada syndrome and arrhythmogenic right ventricular cardiomyopathy». Frontiers in Physiology 3: 144. 2012. doi:10.3389/fphys.2012.00144. PMID 22654761. 


Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • BrugadaDrugs.org: περιέχει κατάλογο φαρμάκων που πρέπει να αποφεύγουν άνθρωποι με σύνδρομο Brugada
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σύνδρομο_Brugada&oldid=10231302"