Σύμβαση για το νομικό καθεστώς της Κασπίας Θάλασσας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Οι ηγέτες των πέντε Κασπιακών κρατών κατά τη διάρκεια της υπογραφής της συμφωνίας

Η Συνθήκη για το νομικό καθεστώς της Κασπίας Θάλασσας υπεγράφη στην Πέμπτη Σύνοδο κορυφής της Κασπίας στο Ακτάου του Καζακστάν στις 12 Αυγούστου 2018 από τους προέδρους της Ρωσίας, του Καζακστάν, του Αζερμπαϊτζάν, του Ιράν και του Τουρκμενιστάν.[1]

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρώιμη ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τις αρχές του 18ου μέχρι και τα τέλη του 20ου αιώνα, το νομικό καθεστώς της Κασπίας ρυθμιζόταν με μια σειρά διμερών συμφωνιών μεταξύ της Ρωσίας/ΕΣΣΔ και της Περσίας/Ιράν. Μέχρι το 1991 και για 70 χρόνια η διαχείριση της Κασπίας θάλασσας ρυθμιζόταν με τις Συνθήκες του 1921 και του 1940 μεταξύ των 2 κρατών. Στις 26 Φεβρουαρίου 1921 μεταξύ της Ρωσικής Σοσιαλιστικής Ομοσπονδιακής Σοβιετικής Δημοκρατίας (ΡΣΟΣΔ) και της Περσίας στη Μόσχα υπεγράφη Συνθήκη Φιλίας και Συνεργασίας αόριστης χρονικής διάρκειας. Η Κασπία ορίστηκε ως υποκείμενο κοινής κυριαρχίας μεταξύ Ρωσίας και Περσίας με δικαίωμα ελεύθερης ναυσιπλοΐας των δυο κρατών. Τα σύνορα μεταξύ τους παρέμειναν, όπως ορίστηκε το 1881 από την Επιτροπή της οριοθέτησης (Αρθ.3), χωρίς την οριοθέτηση θαλάσσιων συνόρων.

Μετασοβιετική ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991 δημιουργήθηκαν τρία νέα κράτη - Αζερμπαϊτζάν, Καζακστάν, και Τουρκμενιστάν. Στο πλαίσιο της Διακήρυξης της Άλμα-Άτα της 21 Δεκεμβρίου 1991, τα νέα κράτη αποδέχθηκαν το σύνολο των υποχρεώσεων των Συμβάσεων της ΕΣΣΔ σύμφωνα με τη Σύμβαση της Βιέννης του 1978 περί Διαδοχής Κρατών ως προς τις Συνθήκες.

Η διαμάχη άρχισε μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, καθώς η Σοβιετική Ένωση (και στη συνέχεια η Ρωσία) και το Ιράν τηρούσαν τις αμοιβαίες Συνθήκες του 1921 και του 1940. Ωστόσο, σύμφωνα με το Αζερμπαϊτζάν, το Καζακστάν και το Τουρκμενιστάν, αυτές οι Συνθήκες δεν ασχολήθηκαν με την εκμετάλλευση του θαλάσσιου βυθού, συνεπώς ήταν απαραίτητη μια νέα Συνθήκη.[2]

Λόγω της παρουσίας πολυάριθμων κοιτασμάτων πετρελαίου στον βυθό της Κασπίας Θάλασσας, το ζήτημα του νομικού καθεστώτος ήταν πολύ σημαντικό. Ορισμένες χώρες προσπάθησαν ακόμη να αναπτύξουν πεδία σε αμφισβητούμενες περιοχές, προκαλώντας κίνδυνο στρατιωτικής συμπλοκής.[3]

Η περίοδος προδιαπραγμάτευσης διήρκησε από το 1992 έως 1995. Προκειμένου να εκπονηθεί μια Συνθήκη για το νομικό καθεστώς της Κασπίας Θάλασσας, τα κράτη της Κασπίας δημιούργησαν το μηχανισμό διαπραγμάτευσης :ειδική ομάδα εργασίας το 1996, αργότερα το Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών και Σύνοδο Κορυφής [4]. Η διαπραγμάτευση για τη Συνθήκη διήρκεσε περισσότερα από 20 χρόνια πριν από την υπογραφή της στις 12 Αυγούστου 2018 από τους επικεφαλής πέντε κρατών της Κασπίας στη Σύνοδο κορυφής στο Καζακστάν. Κατά τα έτη διαπραγμάτευσης για τη Συνθήκη (1996-2018) πραγματοποιήθηκαν 51 συνεδριάσεις της ειδικής ομάδας εργασίας, περισσότερες από δέκα συνεδριάσεις υπουργών εξωτερικών και πέντε προεδρικές συνόδους κορυφής το 2002 στο Ασγκαμπάτ, το 2007 στην Τεχεράνη, το 2010 στο Μπακού, το 2014 στην Αστραχάν και το 2018 στο Ακτάου.

Γκαλερί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • The Caspian Sea Encyclopedia, των Zonn, I.S., Kosarev, A.N., Glantz, M.H., Kostianoy, A.G.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ ‘Milestone event’: Five states sign historic deal on status of Caspian Sea
  2. ↑ Abilov, Shamkhal (2013-01-01). «LEGAL STATUS OF THE CASPIAN». Hazar Raporu/Caspian Report. https://www.researchgate.net/publication/320183299. 
  3. ↑ Auyezov, Olzhas (2018-08-12). «Russia, Iran, and three others agree Caspian status, but not borders» (στα αγγλικά). Reuters. https://www.reuters.com/article/us-kazakhstan-caspian-borders/russia-iran-and-three-others-agree-caspian-status-but-not-borders-idUSKBN1KX0CI. Ανακτήθηκε στις 2018-08-13. 
  4. ↑ S.S. Zhiltsov· I.S. Zonn· M.I. Soilemezidou (2017). «Проблема международно-правового статуса Каспийского моря: механизмы решения, / Το πρόβλημα του διεθνούς νομικού καθεστώτος της Κασπίας Θάλασσας: Μηχανισμοί λύσης,». Science Index. Вестник Дипломатической Академии МИД России. Россия и мир/ Δελτίο της Διπλωματικής Ακαδημίας του Υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας. Ρωσία και κόσμος. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2020. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σύμβαση_για_το_νομικό_καθεστώς_της_Κασπίας_Θάλασσας&oldid=8321051"