Συνωμοσία των Πάτσι

Συνωμοσία των Πάτσι
	LAVRENTIUS MEDICES - SALUS PUBLICA (η ασφάλεια του Δήμου)
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Η συνωμοσία των Πάτσι, ιταλ.: Congiura dei Pazzi, ήταν μία αποτυχημένη πλεκτάνη από μέλη της οικογένειας των Πάτσι και άλλους, για να εκτοπίσουν την οικογένεια των Μεδίκων ως ηγεμόνες της Φλωρεντίας της Αναγέννησης. ^[1]

Στις 26 Απριλίου 1478 έγινε απόπειρα δολοφονίας του Λορέντσο των Μεδίκων και του αδελφού του Τζουλιάνο. Ο Λορέντσο τραυματίστηκε, αλλά επέζησε· ο Τζουλιάνο σκοτώθηκε.

Περισσότεροι από 80 άνθρωποι που εμπλέκονταν στη μηχανορραφία εκτελέστηκαν, κάποιοι με κρέμασμα, από τα παράθυρα του Παλάτσο ντελα Σινιορία. Τα επιζώντα μέλη της οικογένειας Πάτσι εξορίστηκαν από τη Φλωρεντία.

Το υπόβαθρο

Ο Φραγκίσκος ντελα Ρόβερε, ο οποίος καταγόταν από φτωχή οικογένεια στη Λιγουρία, εξελέγη πάπας το 1471. Ως Σίξτος Δ΄, ήταν πλούσιος και ισχυρός, και αμέσως άρχισε να δίνει δύναμη και πλούτο στους ανιψιούς του από τις οικογένειες ντελα Ρόβερε και Ριάριο. Μέσα σε λίγους μήνες από την εκλογή του, είχε κάνει τον Τζουλιάνο ντελα Ρόβερε (τον μελλοντικό πάπα Ιούλιο Β΄) και τον Πιέτρο Ριάριο επισκόπους και καρδιναλίους (συμπεριλαμβανομένης της αρχιεπισκοπής της Φλωρεντίας για τον Ριάριο). Τέσσερις άλλοι ανιψιοί έγιναν επίσης καρδινάλιοι. ^: 252 ^: 128Διόρισε τον Τζοβάννι ντελα Ροβέρε, ο οποίος δεν ήταν ιερέας, έπαρχο της Ρώμης, και κανόνισε να παντρευτεί μέλος της οικογένειας ντα Μοντεφέλτρο, που μέλη της ήταν δούκες του Ουρμπίνο.

Για τον Τζιρόλαμο Ριάριο, επίσης λαϊκό –και ο οποίος ενδεχομένως ήταν γιος του πάπα Σίξτου και όχι ανιψιός του– κανόνισε να αγοράσει την Ίμολα, μία μικρή πόλη στη Ρομάνια, με στόχο την ίδρυση ενός νέου παπικού κράτους στην περιοχή. ^: 252 ^: 128Η Ίμολα βρισκόταν στον εμπορικό δρόμο μεταξύ Φλωρεντίας και Βενετίας. Ο Λορέντσο των Μεδίκων είχε κανονίσει τον Μάιο του 1473 να την αγοράσει από τον Γκαλεάτσο Μαρία Σφόρτσα, τον δούκα του Μιλάνου, για 100.000 χρυσά φιορίνια, αλλά ο Σφόρτσα στη συνέχεια συμφώνησε να την πουλήσει στον Σίξτο Δ΄ για 40.000 δουκάτα, υπό την προϋπόθεση ότι η νόθη κόρη του, Αικατερίνη Σφόρτσα, θα παντρευόταν τον (Τζιρόλαμο) Ριάριο. ^: 253Αυτή η αγορά υποτίθεται ότι θα χρηματοδοτούνταν από την τράπεζα των Μεδίκων, αλλά ο Λορέντσο αρνήθηκε, προκαλώντας ρήξη μεταξύ του Σίξτου Δ΄, και τη λήξη του διορισμού των Μεδίκων ως τραπεζιτών στην Αποστολική Αίθουσα. ^: 158Ο πάπας διαπραγματεύτηκε με άλλους τραπεζίτες, και ένα σημαντικό μέρος του κόστους προήλθε από την τράπεζα των Πάτσι.

Μία περαιτέρω πηγή τριβής μεταξύ του Λορέντσο και του Σίξτου Δ΄ ήταν το καθεστώς των αρχιεπισκοπών της Φλωρεντίας, που έμεινε κενή λόγω του αιφνίδιου τέλους του Πιέτρο Ριάριο τον Ιανουάριο του 1474, και της Πίζας, που έμεινε κενή λόγω του τέλους του Φιλίππο των Μεδίκων τον Οκτώβριο του 1474. Ο Λορέντζο κατάφερε να εξασφαλίσει την αρχιεπισκοπή της Φλωρεντίας για τον κουνιάδο του, Ρινάλντο Ορσίνι, αλλά ο Σίξτος Δ΄ διόρισε τον Φραντσέσκο Σαλβιάτι, φίλο και συγγενή του Φραντσέσκο ντε Πάτσι, ως αρχιεπίσκοπο της Πίζας. Αυτός ο τελευταίος διορισμός αμφισβητήθηκε από τους Φλωρεντίνους (τους Μεδίκους), με το σκεπτικό ότι δεν είχαν δώσει τη συγκατάθεσή τους.

Συνωμοσία

Ο Girolamo Riario, ο Francesco Salviati και ο Francesco de' Pazzi συνέταξαν ένα σχέδιο δολοφονίας του Lorenzo και του Giuliano de' Medici. Ο Πάπας Σίξτος ζητούσε την υποστήριξή του. Έκανε μια πολύ προσεκτικά διατυπωμένη δήλωση στην οποία είπε ότι, σύμφωνα με τους όρους του ιερού του αξιώματος, δεν ήταν σε θέση να εγκρίνει τη δολοφονία. Ξεκαθάρισε ότι θα ήταν πολύ ωφέλιμο για τον παπισμό να απομακρυνθούν οι Μέδικοι από τη θέση εξουσίας τους στη Φλωρεντία και ότι θα φερόταν ευγενικά σε όποιον το έκανε αυτό. Έδωσε οδηγίες στους άνδρες να κάνουν ό,τι έκριναν απαραίτητο για την επίτευξη αυτού του στόχου και είπε ότι θα τους παρείχε οποιαδήποτε υποστήριξη μπορούσε. ^: 254Μια κρυπτογραφημένη επιστολή στα αρχεία της οικογένειας Ουμπαλντίνι, η οποία ανακαλύφθηκε και αποκωδικοποιήθηκε το 2004, δείχνει ότι ο Φεντερίκο ντα Μοντεφέλτρο, πεθερός του Τζιοβάνι ντελα Ροβέρε, ήταν βαθιά μπλεγμένος στη συνωμοσία και είχε δεσμευτεί να τοποθετήσει 600 στρατιώτες έξω από τη Φλωρεντία, περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή.

Επίθεση

Η επίθεση έλαβε χώρα το πρωί της Κυριακής, 26 Απριλίου 1478, κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Λειτουργίας στον καθεδρικό ναό της Φλωρεντίας. Παραδόξως, ο Λορέντσο και ο Τζουλιάνο ήταν και οι δύο παρόντες, και δέχτηκαν επίθεση ταυτόχρονα. Ο Λορέντσο δέχτηκε επίθεση από δύο άνδρες του Γιάκοπο Πάτσι, αλλά κατάφερε να διαφύγει στο σκευοφυλάκιο και από εκεί στο σπίτι του. Ο Τζουλιάνο σκοτώθηκε από τον Μπερνάρντο Μπαντίνι ντε Μπαροντσέλι και τον Φραντσέσκο ντε Πάτσι. Ο αρχιεπίσκοπος Σαλβιάτι, με αρκετούς άνδρες του Γιάκοπο Πάτσι, πήγε στο Παλάτσο ντελα Σινιορία και προσπάθησε να το καταλάβει, αλλά δεν τα κατάφερε –οι Φλωρεντινοί δεν εξεγέρθηκαν εναντίον των Μεδίκων, όπως ήλπιζαν οι Πάτσι. Ο Σαλβιάτι συνελήφθη, και μαζί με τον Φραντσέσκο ντε Πάτσι και αρκετούς άλλους, απαγχονίστηκε από τα παράθυρα του Παλάτσο ντελα Σινιορία. ^: 140

Πολλοί από τους συνωμότες, καθώς και πολλά άτομα που κατηγορήθηκαν ως συνωμότες, σκοτώθηκαν. Περισσότεροι από 30 πέθαναν την ημέρα της επίθεσης. Οι περισσότεροι σύντομα συνελήφθησαν, και εκτελέστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες. Ο Ρενάτο ντε Πάτσι λιντσαρίστηκε και απαγχονίστηκε. Ο Γιάκοπο ντε Πάτσι, επικεφαλής της οικογένειας, διέφυγε από τη Φλωρεντία, αλλά συνελήφθη και επέστρεψε. Βασανίστηκε, και στη συνέχεια απαγχονίστηκε από το Παλάτσο ντελα Σινιορία, δίπλα στο αποσυντιθέμενο πτώμα του Σαλβιάτι. Τάφηκε στη Σάντα Κρότσε, αλλά το σώμα του ξεθάφτηκε και πετάχτηκε σε ένα χαντάκι. Στη συνέχεια το σύρανε στους δρόμους, και το ακούμπησαν στην πόρτα του Παλάτσο Πάτσι, όπου το σάπιο κεφάλι χρησιμοποιήθηκε χλευαστικά ως ρόπτρο πόρτας. Από εκεί το έριξαν στον Άρνο. Τα παιδιά το ψάρευαν, και το κρέμασαν από μία ιτιά, το μαστίγωσαν και μετά το πέταξαν πίσω στο ποτάμι. ^: 141

Ο Λορέντσο κατάφερε να σώσει τον μικρανιψιό τού Σίξτου Δ΄, τον καρδινάλιο Ραφαέλε Ριάριο, ο οποίος ήταν σχεδόν σίγουρα ένα αθώο πιόνι των συνωμοτών, καθώς και δύο συγγενείς των συνωμοτών. Οι κύριοι συνωμότες κυνηγήθηκαν σε όλη την Ιταλία. Μεταξύ 26 Απριλίου, ημέρας της επίθεσης, και 20 Οκτωβρίου 1478, εκτελέστηκαν συνολικά 80 άτομα. ^: 456Ο Μπαντίνι ντεϊ Μπαροντσέλλι, ο οποίος είχε διαφύγει στην Κωνσταντινούπολη, συνελήφθη και επέστρεψε αλυσοδεμένος από τον σουλτάνο Μωάμεθ Β΄, και –φορώντας ακόμη τουρκικά ρούχα– απαγχονίστηκε από ένα παράθυρο του Παλάτσο ντελ Καπιτάνο ντελ Πόπολo στις 29 Δεκεμβρίου 1479. ^: 142 Υπήρξαν τρεις ακόμη εκτελέσεις στις 6 Ιουνίου 1481.

Οι Πάτσι εξορίστηκαν από τη Φλωρεντία, και οι γαίες και οι περιουσίες τους κατασχέθηκαν. Το όνομά τους και το οικόσημό τους καταπνίγονταν διαρκώς: το όνομα σβήστηκε από τα δημόσια μητρώα, και όλα τα κτίρια και οι δρόμοι που το έφεραν, μετονομάστηκαν· ο θυρεός τους με τα δελφίνια εξαφανίστηκε παντού. Όποιος ονομαζόταν Πάτσι έπρεπε να πάρει νέο όνομα. Όποιος ήταν παντρεμένος με Πάτσι αποκλείστηκε από δημόσια αξιώματα. ^: 142Ο Γκουλιέλμο ντε Πάτσι, σύζυγος της αδελφής του Λορέντσο, Μπιάνκας, τέθηκε σε κατ' οίκον περιορισμό, και αργότερα του απαγορεύτηκε η είσοδος στην πόλη· πήγε να ζήσει στο Tόρε α Ντέτσιμα, κοντά στο Ποντασιέβε.

Επιπτώσεις

Ο Σίξτος Δ΄ αντέδρασε έντονα στον θάνατο του Σαλβιάτι: με βούλλα της 1ης Ιουνίου 1478 αφόρισε τον Λορέντσο, τους υποστηρικτές του, και όλα τα μέλη της τρέχουσας και προηγούμενης διοίκησης της πόλης. Στις 20 Ιουνίου έθεσε τη Φλωρεντία υπό απαγόρευση, απαγορεύοντας τη Λειτουργία και την κοινωνία. Μέχρι τον Ιούλιο, στρατεύματα του βασιλείου της Νάπολης υπό τη διοίκηση του Αλφόνσου (Β΄) Τραστάμαρα και άλλα από το Ουρμπίνο υπό τον Φεντερίκο ντα Μοντεφέλτρο, είχαν αρχίσει να πραγματοποιούν επιθέσεις σε φλωρεντιανά εδάφη. Ο Λορέντσο ακολούθησε μια ανορθόδοξη πορεία δράσης: έπλευσε στη Νάπολη και παραδόθηκε στα χέρια του βασιλιά Φερδινάνδου Α΄ (πατέρα του Αλφόνσου Α΄), ο οποίος μεσολάβησε για λογαριασμό του στον πάπα, αν και χωρίς επιτυχία. ^: 189

Τα γεγονότα της συνωμοσίας των Πάτσι επηρέασαν τις εξελίξεις του καθεστώτος των Μεδίκων με δύο τρόπους: έπεισαν τους υποστηρικτές των Μεδίκων ότι ήταν επιθυμητή μεγαλύτερη συγκέντρωση πολιτικής εξουσίας, και ενίσχυσαν το χέρι του Λορέντσο ντε Μεδίκων, ο οποίος είχε επιδείξει την ικανότητά του στη διεξαγωγή των εξωτερικών υποθέσεων της πόλης. Ενθαρρυμένο, το κόμμα των Μεδίκων πραγματοποίησε νέες μεταρρυθμίσεις. ^: 223

Λίγο μετά την επίθεση, ο Πολιτσιάνο –ο οποίος βρισκόταν στον καθεδρικό ναό όταν έλαβε χώρα η συνωμοσία– έγραψε το Σχόλιο για τη συνωμοσία των Πάκτι (Pactianae coniurationis commentarium), μία δραματική αφήγηση της συνωμοσίας. Εκδόθηκε από τον Nικολό ντι Λορέντσο ντελα Μάνια, ενώ μία αναθεωρημένη έκδοση εμφανίστηκε το 1480. ^: 157

Αναφορές

↑ Martines, Lauro (2003). April Blood: Florence and the Plot Against the Medici. Oxford: Oxford University Press. σελίδες 151–153. ISBN 9780195176094.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Pazzi conspiracy στο Wikimedia Commons

[1] Martines, Lauro (2003). April Blood: Florence and the Plot Against the Medici. Oxford: Oxford University Press. σελίδες 151–153. ISBN 9780195176094.

[1]