Στρατηγικές νομικές αγωγές ενάντια στη συμμετοχή του κοινού

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο όρος Στρατηγικές αγωγές κατά της συμμετοχής του κοινού αποτελεί απόδοση του αγγλικού strategic lawsuits against public participation (SLAPP) και αναφέρεται στις αγωγές που κατατίθενται από κάποιο ισχυρό πρόσωπο ή οργανισμό (για παράδειγμα μια επιχείρηση ή έναν υψηλά ιστάμενο αξιωματούχο) ενάντια σε μη κυβερνητικά πρόσωπα ή οργανισμούς, που εκφράζουν κριτική απέναντί τους, σχετικά με κάποιο ζήτημα κοινωνικού ή πολιτικού ενδιαφέροντος. Σκοπός τέτοιων αγωγών δεν είναι να κερδηθεί η δικαστική υπόθεση, αλλά ο εκφοβισμός όσων ασκούν κριτική μέσω της ηθικής και οικονομικής εξουθένωσής τους.[1]

Ο όρος προέρχεται από τον καθηγητή George W. Pring και την καθηγήτρια Penelope Canan που παρατήρησαν το 1989, μια μεγάλη αύξηση στις αγωγές που ασκούνταν με σκοπό την αποσιώπηση δημόσιας κριτικής.[2][3][4] Σύμφωνα με τον George W. Pring, σκοπός των SLAPP είναι: “να σταματήσουν τους πολίτες από το να ασκούν τα πολιτικά τους δικαιώματα ή να τους τιμωρήσει που το έκαναν. Οι αγωγές SLAPP στέλνουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα: ότι υπάρχει "τίμημα" για την ανοικτή πολιτική έκφραση”.[3][5]

Χαρακτηριστικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σε τέτοιες αγωγές, ο ενάγων χρησιμοποιεί κυρίως την κατηγορία της δυσφήμισης. Άλλες περιπτώσεις αφορούν πρόκληση ψυχικής οδύνης ή οικονομικής ζημίας.[6] Ενώ συνήθως έχει χρησιμοποιήσει επαναλαμβανόμενα SLAPP ή απειλές για λήψη νομικών μέτρων με σκοπό την αποσιώπηση των επικριτών του. Γενικά, ο ενάγων γνωρίζει εξαρχής ότι οι κατηγορίες είναι αβάσιμες ή υπερβολικές αλλά ακόμα κι αν το δικαστήριο απορρίψει τις κατηγορίες, η μεγάλη διάρκεια της διαμάχης μπορεί να έχει πολύ μεγάλο οικονομικό κόστος για τον ενάγοντα ή να προκαλέσει βλάβη στη φήμη του. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό στοιχείο των SLAPP, είναι η διαφορά ισχύος και πόρων μεταξύ ενάγοντος και εναγομένου.[5]

Πράξεις που χρησιμοποιούνται ως αφορμές για κατάθεση τέτοιων αγωγών είναι οι δημόσιες ομιλίες πολιτών, οι δημόσιες διαμαρτυρίες, η δημοσίευση κριτικής ή κάποιου σχόλιου σε blogs, αναφορά ανάρμοστης συμπεριφοράς αξιωματούχων, αναφορά παραβίασης περιβαλλοντικών νομοθεσιών ή συγκέντρωση υπογραφών για κάποιο αίτημα.[2][6] Αρχικά, οι SLAPP χρησιμοποιούνταν κυρίως εναντίων υποστηρικτών περιβαλλοντικών και κοινοτικών ζητημάτων.[5]

Αντιμετώπιση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών σε σχετική έκθεση έχει αναδείξει το ζήτημα και συμβουλεύει τα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα για την προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών, με την υιοθέτηση "anti-SLAPP" νομοθεσίας που επιτρέπει τη σύντομη απόρριψη τέτοιων υποθέσεων αλλά και αποζημίωση των δικαστικών εξόδων.[5]

Σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ και του Καναδά, έχουν ψηφιστεί κατάλληλα νομοθετήματα που προστατεύουν από μηνύσεις SLAPP. Τέτοια νομοθετήματα επιτρέπουν την απόρριψη των SLAPP σε πρώιμο στάδιο και την ανάκτηση των δικαστικών και δικηγορικών εξόδων του κατηγορούμενου.[5][6]

Στην Ευρώπη, το ζήτημα των SLAPP δεν είναι τόσο αναγνωρισμένο. Ενώ κάποια μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προωθήσει σχετική νομοθεσία ώστε να προστατεύονται δημοσιογράφοι και μέσα ενημέρωσης που αντιμετωπίζουν τέτοιες αγωγές.[1][7] Για τον ίδιο λόγο, το Συμβούλιο της Ευρώπης προωθεί την αποποινικοποίηση της δυσφήμισης στα κράτη μέλη.[5] Ωστόσο, σύμφωνα με μελέτη του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, νόμοι ποινικοποίησης της δυσφήμισης, ακόμα και για τα μέσα ενημέρωσης, συνεχίζουν να υπάρχουν στην περιοχή. Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, ιδιαίτερα προβληματικές σε αυτόν τον τομέα είναι οι χώρες της νότιας Ευρώπης και κυρίως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Τουρκία αλλά και η κεντρική Ευρώπη (κυρίως η Ουγγαρία). Ενώ καταδίκες δημοσιογράφων υπάρχουν και σε χώρες όπως η Δανία, η Γερμανία και η Ελβετία.[5][8]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 «SLAPP: the background of Strategic Lawsuits Against Public Participation». European Centre for Press and Media Freedom (στα Αγγλικά). 31 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2020. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Brandi M. Snow. «SLAPP Suits». www.mtsu.edu (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2020. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Pring, George W. (1989). «SLAPPs: Strategic Lawsuits against Public Participation» (στα Αγγλικά). Pace Environmental Law Review. 
  4. ↑ Canan, Penelope (Σεπτεμβρίου 1989). «The SLAPP from a Sociological Perspective» (στα Αγγλικά). Pace Environmental Law Review. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 Caucaso, Osservatorio Balcani e. «SLAPPs: Strategic Lawsuits Against Public Participation / Dossiers / Media Freedom in Europe - Resource Centre by OBCT - Resource Centre». European Centre for Press and Media Freedom (στα Ιταλικά). Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2020. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 «Responding to Strategic Lawsuits Against Public Participation (SLAPPs) | Digital Media Law Project». www.dmlp.org. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2020. 
  7. ↑ «MEPs call for power to tackle 'vexatious lawsuits' targeting journalists | Freedom of speech | The Guardian». amp.theguardian.com. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2020. 
  8. ↑ Caucaso, Osservatorio Balcani e. «Defamation and Insult Laws in the OSCE Region: A Comparative Study». European Centre for Press and Media Freedom (στα Ιταλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2020. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Στρατηγικές_νομικές_αγωγές_ενάντια_στη_συμμετοχή_του_κοινού&oldid=10497750"