Σταυροφορία του Μπαρμπάστρο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Σταυροφορία του Μπαρμπάστρο
Χριστιανική ανακατάκτηση της Ιβηρικής χερσονήσου
[[File:
Location of Barbastro in today's Spain.
Location of Barbastro in today's Spain.
Barbastro
Η τοποθεσία του Μπαρμπάστρο στην σημερινή Ισπανία
|frameless|upright=1.35]]
ΧρονολογίαΑύγουστος 1064
ΤόποςΣημερινό Μπαρμπάστρο, Αραγωνία (Ισπανία)
ΈκβασηΝίκη των χριστιανικών στρατευμάτων
Αντιμαχόμενοι
Ηγετικά πρόσωπα
Yusuf al-Muzzafar

Η Σταυροφορία του Μπαρμπάστρο (επίσης γνωστή ως η Πολιορκία του Μπαρμπάστρο ή Πόλεμος του Μπαρμπάστρο) ήταν μια διεθνής εκστρατεία, που κήρυξε ο Πάπας Αλέξανδρος Β´, για να καταλάβει την ισπανική πόλη Μπαρμπάστρο, μέρος τότε του Εμιράτου της Λάριδα της δυναστείας των Μπανού Χούντ.[1] Στην πολιορκία πήρε μέρος ένας μεγάλος στρατός αποτελούμενος από στοιχεία από όλη την Δυτική Ευρώπη ο οποίος και άλωσε την πόλη (το 1064). Η φύση της αποστολής που περιγράφεται από τον Ραμόν Μενέντεθ Πιδάλ ως «μια σταυροφορία πριν από τις σταυροφορίες»,[2] συζητείται στην ιστοριογραφία, και το σταυροφορικό στοιχείο της εκστρατείας αποτελεί ακόμα και σήμερα επίμαχο σημείο.[3]

Αποστολή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πάπας Αλέξανδρος ο Β´ αρχικά κήρυξε την Ρεκονκίστα το 1063 ως μία «Χριστιανική κατάσταση έκτακτης ανάγκης».[4] Κηρύχθηκε επίσης στη Βουργουνδία, πιθανότατα με την άδεια ή τη συμμετοχή του ηγούμενου Ούγου του Κλινύ, του οποίου ο αδελφός, Thomas de Chalon, ηγήθηκε του στρατού.[4] Σίγουρα ο ζήλος για τη σταυροφορία εξαπλώθηκε και σε άλλα μέρη στη Γαλλία, ο μοναχός Amatus του Μοντεκασσίνο σημειώνει ότι η «μεγάλη ιπποσύνη των Γάλλων και των Βουργουνδών και των άλλων λαών» (grant chevalerie de Francoiz et de Borguegnons et d'autre gent) ήταν παρούσα στην πολιορκία.[4] Έτσι, ήταν παρών στην πολιορκία ένας μεγάλος στρατός, κυρίως από Γάλλους και Βουργουνδούς, όταν αυτή ξεκίνησε το 1064, μαζί με ένα παπικό βοηθητικό σώμα στρατού, που αποτελούταν κυρίως από Ιταλο-Νορμανδούς, καθώς και έναν τοπικό ισπανικό στρατό που αποτελούταν από Καταλανούς και Αραγωνέζους. Αργότερα, μετά την άλωση της πόλης, αυτοί Καταλανοί και Αραγωνέζοι στρατιώτες θα εξέφραζαν έντονο αποτροπιασμό προς τα περίφημα εγκλήματα που διαπράχθηκαν από αυτούς τους Νορμανδούς.[5] Ο αρχηγός του παπικού σώματος ήταν ένας Νορμανδός με το όνομα Γουλιέλμος του Μοντρεΐλ.[6] Ο ηγέτης των Ισπανών ήταν ο Σάντσο Ραμίρεθ, Βασιλιάς της Αραγωνίας και της Ναβάρρας, του οποίου το βασίλειο στα νότια ήταν σε μεγάλο βαθμό υπό απειλή από τους Μαυριτανούς. Το μεγαλύτερο συστατικό των Ακουιτανών ηγήθηκε ο Δούκας Γουλιέλμος Η´ της Ακουιτανίας (γνωστός ως Γουί-Γοδεφρείδος «Guy-Geoffroi»), τον οποίο ένας ιστορικός αποκαλεί «Χριστιανικό αρχιστράτηγο».[4] Παρότι η σύνθεση αυτού του μεγάλου στρατού έχει γίνει αντικείμενο μεγάλης αντιπαράθεσης, είναι γενικά κοινώς αποδεκτό πως περιείχε μεγάλη δύναμη Φράγκων ιπποτών.[6]

Ο δούκας της Ακουιτανίας οδήγησε το στρατό του μέσα από τα Πυρηναία , στο Somport. Ενώθηκε από νωρίς με τον καταλανικό στρατό στη Ζιρόνα το 1064. Ολόκληρος ο στρατός στη συνέχεια βάδισε περνώντας από το Γκράους, το οποίο είχε αντισταθεί σε επιθέσεις δύο φορές στο παρελθόν, και κινήθηκε εναντίον του Μπαρμπάστρο που ήταν τότε μέρος της Τάιφα της Λάριδα διοικούμενη από τον Al-Muzaffar.[4] Η πόλη πολιορκήθηκε για σαράντα μέρες έως ότου να παραδοθεί σύμφωνα με δύο Μουσουλμανικές και Χριστιανικές πηγές.[7]

Εκτός από τον Γουλιέλμο του Μοντρεΐλ και τον Γουί-Γοδεφρείδο, μια ιστορία του 1078 σχετικά με τους Νορμανδούς τοποθετηθεί και τον Νορμανδό μισθοφόρο Ροβέρτο Κρισπίνο ανάμεσα στους αρχηγούς της εκστρατείας.[1]

Συνέπειες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αρχικά δόθηκαν εγγυήσεις από τους Χριστιανούς στους Μουσουλμάνους προκειμένου να τους χαρίσουν τη ζωή και να σεβαστούν τις ιδιοκτησίες τους, αλλά η συμφωνία γρήγορα έσπασε.[8] Κατά μια άλλη πηγή λέγεται πως η φρουρά προσφέρθηκε να παραδώσει την περιουσία της και την περιουσία των οικογενειών της, ως αντάλλαγμα για να τους αφήσουν να φύγουν από την πόλη, και έτσι συμφωνήθηκε με τους πολιορκητές.[9] Ωστόσο, οι Σταυροφόροι δεν τήρησαν τη συνθήκη και σκότωσαν τους στρατιώτες καθώς αυτοί έβγαιναν. Οι σταυροφόροι στρατιώτες στη συνέχεια λεηλάτησαν την πόλη δίχως έλεος.[8] Λέγεται πως πενήντα χιλιάδες Μουσουλμάνοι σκοτώθηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν και οι νικητές μοιράστηκαν ένα τεράστιο ποσό λείας.[10] Τα μεταγενέστερα Μουσουλμανικά χρονικά προτείνουν πως οι δυνάμεις εισβολής είναι πιθανό να σκότωσαν τους ενήλικες άρρενες και να υποδούλωσαν τις γυναίκες και τα παιδιά· οι αριθμοί, ωστόσο, είναι σε μεγάλο βαθμό υπερβολικοί: Το Μπαρμπάστρο εκείνη την εποχή δύσκολα έφτανε σε πληθυσμό τους δύο χιλιάδες κατοίκους.[11]

Ο Ανδαλουσιανός Μουσουλμάνος νομικός Ibn 'Abd al-Barr, ένας εκ των μαρτύρων της πτώσης του Μπαρμπάστρο, περιγράφει τον απόηχο ως εξής:

«Ποια μπορεί να είναι η γνώμη σας, Ω Μουσουλμάνοι, όταν βλέπετε τζαμί και παρεκκλήσια, που κάποτε ήσασταν μάρτυρες της απαγγελίας του Κορανιού και της γλυκύτητας του καλέσματος για προσευχή; βυθίζεστε σε πολυθεϊσμό και συκοφαντίες, φορτωμένες με κουδούνια και σταυρούς, στη θέση των οπαδών του ar-Raḥmān: του Ιμάμη και των ευσεβών ανδρών, νεωκόρων και μουεζίνων... που σύρθηκαν από τους άπιστους μακριά, σαν ζώα προς θυσία πήγαν στον σφαγέα· κείτονται ταπεινά στο τζαμί και οι οποίοι στη συνέχεια κάηκαν και έγιναν στάχτη, ενώ οι άπιστοι γελούσαν και μας πρόσβαλαν, και το δόγμα μας σπαράζει και κλαίει.»[2]

Η κατάσταση των γυναικών φαίνεται να ήταν ιδιαίτερα δύσκολη ως συνέπεια της πολιορκίας και της νίκης των σταυροφόρων. Πολλές πέθαναν κατά τη διάρκεια της πολιορκίας από ασθένειες που σχετίζονται με δίψα, ενώ άλλες υπέστησαν εξευτελιστική μεταχείριση μετά τη νίκη, καθώς μετατράπηκαν σε υπηρέτριες και σκλάβες του σεξ, ή ακόμη μερικές φορές τις εκθέσανε και μπροστά στο βασανισμό των συζύγων τους.[9]

Οι σταυροφόροι βγήκαν κερδισμένοι με μια τεράστια λεία. Η αραβική γεωγραφία του 15ου αιώνα Kitab al-Rawd al-Mitar καταγράφει πως αιχμαλωτίσθηκαν πολλά Σαρακηνά κορίτσια και κατελήφθησαν Σαρακηνοί θησαυροί.[12] Στον Ερμενγκόλ Γ΄ του Ουρζέλ, τον κουνιάδο του Βασιλιά Σάντσο Ραμίρεθ, του αποδόθηκε η διακυβέρνηση της πόλης. Στις 17 Απριλίου του 1065, μετά από περίπου δέκα μήνες κατοχής,[13] οι Μαυριτανοί ανακατέλαβαν με ευκολία την πόλη, σφαγιάζοντας τη μικρή φρουρά και ανέστρεψαν όλη την δουλειά των σταυροφόρων.[14] Ο Θεοβάλδος, ο Βουργουνδός ηγέτης, πέθανε πιθανόν από τραύματα που υπέστη στην εκστρατεία κατά την επιστροφή του στη Γαλλία, μετά την απώλεια της πόλης το 1065.[14]

Ιστοριογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ιστορικός Reinhart Dozy ξεκίνησε μια πρώτη μελέτη για τον Πόλεμο στα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα, με βάση τις λιγοστές πρωτογενείς πηγές, κυρίως αυτές του Amatus και του Ιμπν Χάιαν (Ibn Hayyan).[15] Ο Dozy αρχικά πρότεινε τη συμμετοχή του παπικού στοιχείου βασισμένος στην αναφορά του Ιμπν Χάιαν στο «ιππικό της Ρώμης».[16] Μεταγενέστερη ιστοριογραφία τόνισε το Κλουνιακό στοιχείο του Πολέμου, κυρίως το αποτέλεσμα των πρόσφατων προσπαθειών του Φερδινάνδου Α´ της Λεόν να εισαγάγει τις Κλουνιακές μεταρρυθμίσεις στην Ισπανία και εμπνευσμένη από το θάνατο του Ραμίρο Α´ της Αραγωνίας μετά την αποτυχημένη Πολιορκία του Γκράους.

Η ερμηνεία αυτή έχει επικριθεί στις πιο πρόσφατες δεκαετίες, ειδικά η παπική σύνδεση και η ιταλική συμμετοχή.[15] Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι ο Αλέξανδρος ήταν απασχολημένος το διάστημα εκείνο με τον Αντίπαπα Ονώριο Β΄ και δεν κήρυξε ομαδικό συγχωροχάρτι για τους πολεμιστές της Ρεκονκίστα, μέχρι την εκστρατεία του Εμπλ Β´ της Ρουσύ το 1073. Επίσης, έχει εκφραστεί και η θεωρία, ότι ο «Ρωμαϊκός» ηγέτης που υπονοεί ο Ιμπν Χάιαν, δεν ήταν ο Γουλιέλμος του Μοντρεΐλ, αλλά ο Γουί-Γοδεφρείδος.[15]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 Lapeña Paul 2004.
  2. ↑ 2,0 2,1 Sarrió Cucarella 2012.
  3. ↑ Ayala Martínez 2011, σελ. 104· Rodríguez García 2000, σελίδες 357-358.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Bishko 1932.
  5. ↑ Calderón Ortega, José Manuel. Los desastres de la guerra: reflexiones sobre la muerte de prisioneros y cautivos durante la Edad Media. σελ. 34. 
  6. ↑ 6,0 6,1 O'Callaghan 1983.
  7. ↑ Marín-Guzmán 1992.
  8. ↑ 8,0 8,1 Marín-Guzmán 1992, σελ. 299.
  9. ↑ 9,0 9,1 Ibn Hayyan 1981.
  10. ↑ Chaytor 1933, σελ. 37.
  11. ↑ Ubieto Arteta 1981, σελ. 61.
  12. ↑ al-Bakri & Harbi al-Himyari 1992.
  13. ↑ Lapeña Paul 2004, σελ. 160.
  14. ↑ 14,0 14,1 Bishko 1932, σελ. 62.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Ferreiro 1983.
  16. ↑ Ferreiro 1983, σελ. 131.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ayala Martínez, Carlos de (2011). «Fernando I y la sacralización de la Reconquista». Anales de la Universidad de Alicante. Historia Medieval (17): 67–115. ISSN 0212-2480. 
  • al-Bakri; Harbi al-Himyari (1992). «al-Mi’Tar». Στο: Melville, Charles; Ubaydli, Ahmad, επιμ. Christians and Moors in Spain. Volume III: Arabic Sources. Warminister: Aris & Philips, σσ. 70–71. 
  • Bishko, Charles Julian (1969). «Fernando I and the Origins of the Leonese–Castilian Alliance with Cluny». Cuadernos de Historia de España 48. http://libro.uca.edu/frontier/bishko2b.htm. 
  • Boissonnade, Pierre (1932). «Cluny, la papauté et la première grande croisade internationale contre les sarrasins d'Espagne: Barbastro (1064–1065)». Revue des questions historiques 60: 257–301. 
  • Bull, Marcus Graham (1993). Knightly Piety and the Lay Response to the First Crusade: The Limousin and Gascony, c. 970–c. 1130. Clarendon Press. 
  • Canellas López, Ángel (1951). «Las cruzadas de Aragón en el siglo XI». Argensola: Revista de Ciencias Sociales del Instituto de Estudios Altoaragoneses 7: 217–28. ISSN 0518-4088. 
  • Chaytor, Henry John (1933). A History of Aragon and Catalonia. London: Methuen & Co. 
  • Ferreiro, Alberto (1983). «The Siege of Barbastro, 1064–65: A Reassessment». Journal of Medieval History 9 (2): 129–44. doi:10.1016/0304-4181(83)90005-2. 
  • Ibn Hayyan (1981). «La Cruzada contra Barbastro (1064)». Στο: Ubieto Arteta, Antonio. Historia de Aragón: La formación territorial. Anubar Ediciones. σελίδες 53–67. ISBN 8470131818. 
  • Lapeña Paul, Ana Isabel (2004). Sancho Ramírez, rey de Aragón (¿1064?-1094) y rey de Navarra (1076-1094) (στα Ισπανικά). Gijón: Ediciones Trea. ISBN 84-9704-123-2. 
  • Marín-Guzmán, Roberto (1992). «Crusade in al-Andalus: The Eleventh Century Formation of the Reconquista as an Ideology». Islamic Studies 31 (3): 287–318. 
  • Menéndez Pidal, Ramón (1971). The Cid and his Spain. Μτφρ. Harold Sunderland. London: F. Cass. 
  • O'Callaghan, Joseph F. (1983). A History of Medieval Spain. Ithaca, NY: Cornell University Press. 
  • Rodríguez García, José Manuel (2000). «Historiografía de las Cruzadas». Espacio, Tiempo y Forma, Serie III, Historia Medieval (Madrid: Universidad Nacional de Educación a Distancia) 13: 341–395. http://e-spacio.uned.es/fez/eserv/bibliuned:ETF1C39A5ED-6725-E411-AC61-2C0501AE0382/Documento.pdf. 
  • Sarrió Cucarella, Diego (2012). «Corresponding across Religious Borders: Al-Bājī’s Response to a Missionary Letter from France». Medieval Encounters 18 (1): 1–35. doi:10.1163/157006712X634549. 
  • Ubieto Arteta, Antonio (1981). Historia de Aragón (στα Ισπανικά). Zaragoza: Anubar. ISBN 8470131818. 
  • Villegas-Aristizábal, Lucas (2007). Norman and Anglo-Norman Participation in the Iberian Reconquista (PDF) (Ph.D.). University of Nottingham. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 18 Ιουλίου 2011. 
  • Bosch i Vilá, Jacinto (1970). «De nuevo sobre Barbastro, 1064–1065: Nuevos aspectos y precisiones sobre la conquista cristiana y la reconquista musulmana». Biblos 46: 225–33. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σταυροφορία_του_Μπαρμπάστρο&oldid=10325228"