Στανισουάβα Νικόντιμ
| Στανισουάβα Νικόντιμ | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 2 Ιουλίου 1897[1] Βαρσοβία[2][1] |
| Θάνατος | 25 Μαρτίου 1988[1] Βαρσοβία[1] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Πολωνία[3] |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας[1] Πανεπιστήμιο του Παρισιού Γιαγκιελόνιο Πανεπιστήμιο Χελένα Σκουοντόφσκα-Σάλεϊ[3] |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μαθηματικός[1] ζωγράφος[3] |
| Εργοδότης | Πολυτεχνείο της Βαρσοβίας[1] Κολέγιο Κένιον[4] |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Ότο Νικόντιμ (1925–1974)[5] |
| Γονείς | Ρεγκίνα Λιλιενταλόβα[3] |
Η Στανισουάβα Νικόντιμ (πολωνικά: Stanisława Nikodym, το γένος Λιλιένταλ [Liliental], 2 Ιουλίου 1897 - 25 Μαρτίου 1988) ήταν Πολωνή μαθηματικός και καλλιτέχνις. Είναι γνωστή για τα αποτελέσματά της στη θεωρία των συνεχών, ειδικά στα Ζορντανικά συνεχή.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Στανισουάβα Ντορότα Λιλιένταλ γεννήθηκε στη Βαρσοβία. Οι γονείς της ήταν ο Νάθαν Λιλιένταλ και η Ρεγκίνα Λιλιενταλόβα, εθνογράφος. Η Ρεγκίνα Λιλιενταλόβαείχε έναν μικρότερο αδελφό, τον Αντόνι (γενν. 1908). Σπούδασε στο δημοτικό σχολείο της Χελένα Σκουοντόφσκα-Σάλεϊ και πήγε σε ιδιωτικό σχολείο θηλέων της Βαρσοβίας για 7 χρόνια. Εντάχθηκε στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας το 1916, σπουδάζοντας μαθηματικά υπό τον Στέφαν Μαζουρκιέβιτς, τον Ζίγκμουντ Γιανισέφσκι και τον Βάτσουαφ Σιερπίνσκι.[6]
Παντρεύτηκε τον Ότο Νικόντιμ, μαθηματικό, το 1924, και μετακόμισε μαζί του στην Κρακοβία. Υπό την επίβλεψη του Μαζουρκιέβιτς, έλαβε το διδακτορικό της από το Γιαγκιελόνιο Πανεπιστήμιο το 1925. Ήταν η πρώτη γυναίκα στην Πολωνία που απέκτησε διδακτορικό στα μαθηματικά.[7]
Λαμβάνοντας κυβερνητικές χρηματοδοτήσεις για να σπουδάσει στο Παρίσι, αυτή και ο Ότο παρακολουθούσαν το Πανεπιστήμιο του Παρισιού για δύο χρόνια από το 1926. Το 1930, επέστρεψαν στη Βαρσοβία. Πήρε μια δουλειά στο Πολυτεχνείο της Βαρσοβίας, όπου εργάστηκε μαζί με τον Φραντσίσεκ Λέγια μέχρι το 1936, όταν εκείνος έφυγε για την Κρακοβία.[8]
Ο αδελφός της, ο Αντόνι, χημικός και αξιωματικός του Πολωνικού Στρατού, δολοφονήθηκε από τους Ρώσους κατά τη διάρκεια της Σφαγής του Κάτιν το 1940.[6] Υπό την γερμανική ναζιστική κατοχή της Πολωνίας, καταργήθηκαν τα περιττά επαγγέλματα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι Νικόντιμ διεξήγαγαν μυστικές τάξεις μαθηματικών παρά τον κίνδυνο τιμωρίας.[9] Κατά την Εξέγερση της Βαρσοβίας του 1944, εκείνη και ο σύζυγός της έχασαν τα υπάρχοντά τους, συμπεριλαμβανομένων αρκετών μη δημοσιευμένων μαθηματικών έργων. Μετακόμισαν στο Βέλγιο για ένα συνέδριο μαθηματικών το 1946, και ο Ότο έδωσε διαλέξεις σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις, πριν μεταναστεύσουν στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου εγκαταστάθηκαν στο Γκάμπιερ του Οχάιο.[10]
Μετά το θάνατο του συζύγου της το 1974, δώρησε τα έγγραφα και τα έργα ζωγραφικής τους στο Κέντρο Μπρίσκο για την Αμερικανική Ιστορία στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν.[11] Η Στανισουάβα Νικόντιμ πέθανε στη Βαρσοβία το 1988.[10]
Καριέρα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μαθηματικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ενώ ήταν σε άδεια από το πανεπιστήμιο το 1918-1919, η Στανισουάβα δίδαξε μαθηματικά σε στρατιώτες στον Πολωνικό Στρατό.[7]
Η διδακτορική της διατριβή είχε τίτλο «Σχετικά με την αποσύνδεση του επιπέδου από συνδεδεμένα σύνολα και συνεχή».[6] Είχε δημοσιεύσει τρία βιβλία και αρκετά άρθρα πριν ξεσπάσει ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος.[8]
Μεταξύ των ευρημάτων της ήταν οι απαραίτητες και επαρκείς προϋποθέσεις για να είναι Ζορντανικό ένα υποσυνεχές ενός Ζορντανικού συνεχούς. Επίσης, θέσπισε ότι αν η διασταύρωση και η ένωση δύο κλεισμένων ορίων είναι Ζορντανικές συνεχές, τότε το ίδιο είναι και οι ίδιες οι ομάδες.[8]
Στη δεκαετία του 1940, δίδαξε μαθηματικά στο Κολλέγιο Κένιον στο Γκάμπιερ του Οχάιο, όπου ο σύζυγός της ήταν επίσης καθηγητής.[12]
Τέχνη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ως φοιτήτρια, η Λιλιένταλ συμμετείχε στην ανοιχτή ζωγραφική στο Σαντόμιες. Ζωγράφισε το τοπικό περιβάλλον αρκετές φορές σε υδροχρώματα κατά τη διάρκεια πολλών ετών στην περίοδο του μεσοπολέμου από το 1922. Τα έργα που προέκυψαν παρουσιάστηκαν σε μια έκθεση το 1933, μετά από το οποίο τα δώρησε στο Περιφερειακό Μουσείο του Σαντόμιες, όπου παραμένουν μέχρι σήμερα.[13]
Επιλεγμένα έργα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Nikodym, Stanisława (1925). «Sur les coupures du plan faites par les ensembles connexes et les continus». Fundamenta Mathematicae 7: 15–23. doi:.
- Nikodym, Otto· Nikodym, Stanisława (1936). Wstęp do rachunku rózniczkowego (στα Πολωνικά). Warsaw: Nasza Księgarnia.
- Nikodym, Stanisława (1948). Wzory i krótkie repetytorium matematyki. Poznań: Księgarnia W. Wilka.
- Nikodym, Otto; Nikodym, Stanisława (1954). «Sur l'extension des corps algébriques abstraits par un procédé généralisé de Cantor». Rendiconti dell'Accademia Nazionale dei Lincei (Classe di Scienze Fisiche, Matematiche e Naturali). 8 17.
- Nikodym, Otto; Nikodym, Stanisława (1957). «Some theorems on divisibility of infinite cardinals». Archiv der Mathematik 8 (2): 96–103. doi:.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 1 2 3 4 5 6 7 «Mini-Workshop: Women in Mathematics: Historical and Modern Perspectives». (Αγγλικά) 2 Ιανουαρίου 2018. 10.4171/OWR/2017/2. Ανακτήθηκε στις 19 Μαΐου 2025.
- ↑ wydawnictwa
.ptm .org .pl /index .php /wiadomosci-matematyczne /article /viewFile /653 /694. σελ. 71. - 1 2 3 4 Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2025.
- ↑ «Let Us Now Praise Not-So-Famous Women». (Αγγλικά) Ανακτήθηκε στις 19 Μαΐου 2025.
- ↑ MacTutor History of Mathematics archive.
- 1 2 3 Ciesielska 2018, σελ. 115.
- 1 2 Domoradzki & Stawiska 2019.
- 1 2 3 Ciesielska 2018, σελ. 116.
- ↑ Szymanski 1990, σελ. 30.
- 1 2 Ciesielska 2018, σελ. 117.
- ↑ Piotrowski 2014, σελ. 73.
- ↑ Stamp 1995.
- ↑ Piotrowski 2014, σελ. 72.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ciesielska, Danuta (2018). «A mathematician and a painter Stanisława Nikodym and her husband Otton Nikodym». Στο: Kjeldsen, T.H.; Oswald, N.; Tobies, R., επιμ. Women in Mathematics: Historical and Modern Perspectives. Mathematisches Forschungsinstitut Oberwolfach. doi:. https://vbn.aau.dk/da/publications/2a37399a-1f2a-449b-942d-7a63fc348caf.
- Domoradzki, Stanisław; Stawiska, Małgorzata (November 2019). «Polish mathematicians and mathematics in World War I. Part II. Russian Empire». Studia Historiae Scientiarum 18: 55–92. doi:.
- Piotrowski, Walerian (2014). «Jeszcze w sprawie biografii Ottona i Stanisławy Nikodymów» (στα pl). Wiadomości Matematyczne 50. https://wydawnictwa.ptm.org.pl/index.php/wiadomosci-matematyczne/article/viewFile/653/694.
- Stamp, Tom (1995). «Let Us Now Praise Not-So-Famous Women». Kenyon College Alumni Bulletin. https://bulletin.kenyon.edu/article/let-us-now-praise-not-so-famous-women/.
- Szymanski, Waclaw (1990). «Who Was Otto Nikodym?». Mathematical Intelligencer 12.
