Σοφάδες
Συντεταγμένες: 39°20′7.1″N 22°5′30.1″E / 39.335306°N 22.091694°E
Οι Σοφάδες είναι κωμόπολη και έδρα του Δήμου Σοφάδων της Περιφερειακής Ενότητας Καρδίτσας στην Περιφέρεια Θεσσαλίας (πρόγραμμα Καλλικράτης).[1]
Γενικά στοιχεία - Ονομασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι Σοφάδες, από το 1999 έως το 2010, σύμφωνα με την τότε διοικητική διαίρεση της Ελλάδας, αποτέλεσαν την έδρα του ομώνυμου Δήμου.[2] Η κωμόπολη έχει μόνιμο πληθυσμό 6.045 κατοίκους (συνυπολογίζοντας τον καταυλισμό Ρομά - Νέα Ζωή - και τον Ταυρωπό), σύμφωνα με την Απογραφή του 2011[3] και είναι η δεύτερη σε πληθυσμό πόλη του νομού μετά την Καρδίτσα.
Οι Σοφάδες απέχουν 286 χλμ. από την Αθήνα και 215 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη, καθώς και 68 χλμ. από τη Λαμία και 14 χλμ. από την Καρδίτσα. Συνδέονται με την Καρδίτσα και την Αθήνα μέσω του αυτοκινητοδρόμου Α3 Κεντρικής Ελλάδας, αλλά και μέσω του σιδηροδρομικού δικτύου. Οι Σοφάδες αποτελούν, εκτός από συγκοινωνιακό, και εμπορικό σταυροδρόμι, καθώς από εκεί διέρχονται οι μεγαλύτερες ποσότητες βαμβακιού της Ελλάδας.[1]
Οι σημαντικοί οδοί των Σοφάδων είναι η Κιερίου, η Αγ. Γεωργίου και η Πλαστήρα.
Το όνομα της πόλης θεωρείται ότι προέρχεται από τους «σοφάδες», τα μικρά τσιμεντένια καναπεδάκια που κατασκεύαζαν οι κάτοικοι για να ξεκουράζονται, κυρίως το καλοκαίρι.[4] Η ονομασία αυτή χρονολογείται στα μέσα του 15ου αιώνα, ενώ εντοπίζεται και σε τουρκικά έγγραφα, που ανήκαν πιθανώς σε τσιφλικάδες της περιοχής.
Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι Σοφάδες αναφέρονται επίσημα, γραμμένοι ως "Σοφού", σε οθωμανική απογραφή στα έτη 1454-1455. καθώς και σε προθέσεις μοναστηριών (από το 16ο αιώνα και μετά). Αναφέρονται από τον Άγγλο περιηγητής Ληκ, που πέρασε από την περιοχή στα 1810 ενώ στα 1817 καταγράφονται ως ένα από τα μεγαλύτερα χωριά του κάμπου της περιοχής. Υπάρχουν άλλες δύο εκδοχές, με επικρατέστερη και με την οποία και η τοπική προφορική παράδοση συμφωνεί, είναι ότι προέρχεται από τους ομώνυμους «Σοφάδες» (χωμάτινα, υπερυψωμένα στις αυλές των σπιτιών τετράπλευρα σαν εξέδρες). Οι μικροί σχετικά αυτοί «σοφάδες» ήταν το «σήμα κατατεθέν» του οικισμού. Μια βαθύτερη ωστόσο ιστορική θεώρηση του θέματος, μας κάνει να πιστέψουμε πως η άποψη αυτή δεν μπορεί να είναι ορθή, αφού και οι σοφάδες δεν ήταν το αποκλειστικό γνώρισμα μόνο των σπιτιών της ομώνυμης πόλης. Επιπλέον η ύπαρξη του πρώτου οικισμού χρονολογείται πολύ νωρίτερα από τη δημιουργία σοφάδων στην περιοχή. Μια άλλη εκδοχή για την ετυμολογία του ονόματος Σοφάδες αναφέρει ότι προέρχεται από τους «(Γιου)σουφάδες», πληθυντικός του τουρκικού νομίσματος Γιουσούφ.[5]
Το 1802, οκτώ Σοφαδίτες αναφέρονται ως συνδρομητές βιβλίου, που εκδόθηκε στη Βιέννη της Αυστρίας.[6]
Οι Σοφάδες σχεδόν εξαφανίστηκαν κατά τον καταστροφικό σεισμό του 1954 (7,0 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ), καθώς οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να χτίσουν εξ ολοκλήρου καινούριες κατοικίες.[7]
Πληθυσμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Απογραφή | Πληθυσμός |
|---|---|
| 1881 | 1.425[8] |
| 1889 | 1.592[9] |
| 1896 | 1.881[10] |
| 1907 | 2.409[11] |
| 1920 | 3.348[12] |
| 1928 | 3.334[13] |
| 1940 | 4.046[14] |
| 1951 | 4.124[15] |
| 1961 | 4.771[16] |
| 1971 | 4.505[17] |
| 1981 | 5.009[18] |
| 1991 | 5.415[19] |
| 2001 | 5.845[14] |
| 2011 | 6.045[15] |
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα. 55. Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος. 1996. σελ. 41.
- ↑ «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των ΟΤΑ». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2022.
- ↑ ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011», σελ. 10615 (σελ. 141 του pdf)
- ↑ «Δήμος Σοφάδων | Παρουσίαση Δήμου». Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2022.
- ↑ «Δήμος Σοφάδων». ΠΕΔ Θεσσαλίας. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2022.
- ↑ «Δήμος Σοφάδων». ΠΕΔ Θεσσαλίας. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2022.
- ↑ «Σοφάδες 1954 (IX) | Ο.Α.Σ.Π.». www.oasp.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2022.
- ↑ Ελληνική απογραφή Θεσσαλίας-Άρτας 1881, σελ. 35
- ↑ Ελληνική απογραφή 1889, σελ. 157
- ↑ Ελληνική απογραφή 1896, σελ. 165
- ↑ Ελληνική απογραφή 1907, σελ. 426
- ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1921. Επίσης: "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", σελ. 27 Πίνακας ιβ΄
- ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928". (Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς δια του από 23 Νοεμβρίου 1928 διατάγματος), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1935. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928"
- ↑ Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1950. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940"
- ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1955. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951 Αρχειοθετήθηκε 2013-05-14 στο Wayback Machine."
- ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ. 46929/6877/1961 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1962. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961"
- ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους , κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ, 3893/Ε637/1972 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Βοηθού Πρωθυπουργού και Εσωτερικών), Αθήναι 1972. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971", σελ. 140.
- ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981". (Κυρώθηκε με την 7908/Δ'554/12-4-1982 κοινή απόφαση των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), Αθήναι 1982. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981", σελ. 151.
- ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991". (Κυρώθηκε με την 24197/Γ' 3812/24-11-1993 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εσωτερικών), Αθήνα 1994. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991", σελ. 184.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| ||||||||||||||||||||