Σιτάρ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Σύγχρονο Σιτάρ

Το σιτάρ είναι έγχορδο ινδικό μουσικό όργανο, περισσότερο διαδεδομένο στις βόρειες επαρχίες της Ινδίας και του Πακιστάν. Η εφεύρεσή του ανάγεται στον 12ο αιώνα στη περιοχή του Δελχί. Το σιτάρ έγινε παγκοσμίως γνωστό χάρη στα έργα του κορυφαίου Ινδού μουσικού Ραβί Σανκάρ.[1] Τη δεκαετία του 1960, δημιουργήθηκε μια τάση για τη χρήση του σιτάρ στη δημοφιλή μουσική της Δύσης , με το όργανο να εμφανίζεται σε κομμάτια από συγκροτήματα όπως οι Beatles, οι Doors, οι Rolling Stones και άλλοι.

Χορδές και αντήχηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κάθε σιτάρ έχει 21, 22 ή 23 μεταλλικές χορδές, εκ των οποίων κανείς παίζει τις 6 ή 7, επειδή βρίσκονται πάνω από τον καβαλάρη. Οι υπόλοιπες βρίσκονται κάτω από τον καβαλάρη και λειτουργούν ως συμπαθητικές. Στο σιτάρ Γκαντάρ Πάντσαμ (Gandhar Pancham) η χορδή για του μπάσους φθόγγους (χαράτζ) αντικαθίσταται από μία τέταρτη τσικάρι. Κάθε όργανο έχει δύο καβαλάρηδες, έναν μεγάλο (μπαντά γκορά) και έναν μικρό (τσότα γκορά). Η ποιότητα του τόνου προέρχεται από τον τρόπο με τον οποίο οι χορδές ακουμπούν τους επικλινείς καβαλάρηδες. Όταν η χορδή αντηχεί, το μήκος αλλάζει ελαφρά και η άκρη της ακουμπά τον καβαλάρη, δημιουργώντας έτσι ήχους πολύ υψηλής συχνότητας. Αποκτά αντήχηση μέσω των χορδών του, της κοίλης λαβής και τον θάλαμο αντήχησης (ηχείο) από κολοκύθα. Μπορεί να έχει έναν δεύτερο ενισχυτή κοντά στην κορυφή της κοίλης λαβής του.

Υλικά κατασκευής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή του είναι ξύλο τικ για τη λαβή και το ηχείο. Οι γέφυρες του οργάνου είναι φτιαγμένες από οστά ελαφιού, έβενο ή σπανιότερα οστά καμήλας. Συνθετικά υλικά είναι συνήθη σήμερα.

Τόνοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι τόνοι που παίζονται ποικίλλουν ανάλογα με τη σχολή, την παράδοση και το στυλ. Συνήθως ακολουθούν τις νότες της ράγκας. Ο οργανοπαίχτης πρέπει να χορδίσει το σιτάρ πριν από κάθε ράγκα, μέσω των ξύλινων καρφιών που βρίσκονται στην κορυφή της λαβής. Μια από τις πιο συνηθισμένες μελωδίες είναι η Χαράτζ Πάντσαμ (Kharaj Pancham). Γενικά, υπάρχει ποικιλομορφία ανάμεσα στις μελωδίες, χωρίς να υπάρχει καμία προκαθορισμένη. Τις περισσότερες φορές η μελωδία διαφέρει ανάλογα με τη σχολή διδασκαλίας (γκαράνα) και το κομμάτι που πρόκειται να ερμηνευθεί.

Γυναίκα παίζει σιτάρ - ελαιογραφία του Ράτζα Ραβί Βάρμα (1848-1906).

Τρόπος παιξίματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το όργανο ισορροπεί ανάμεσα στο αριστερό πόδι και το δεξί γόνατο του ερμηνευτή. Τα χέρια κινούνται ελεύθερα, χωρίς να πρέπει να κουβαλήσουν κάποιο από τα βάρος του οργάνου. Ο οργανοπαίχτης παίζει τις χορδές χρησιμοποιώντας μια πένα ή πείρο τεντώματος χορδής, που ονομάζεται μιζράμπ (mizraab). Ο αντίχειρας παραμένει στην κορυφή της λαβής, πάνω από τον κύριο θάλαμο αντήχησης. Γενικά, μόνο ο δείκτης και ο μέσος χρησιμοποιούνται για το τέντωμα των χορδών.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]