Σενεζίνο
| Σενεζίνο | |
|---|---|
.jpg) | |
Πληροφορίες | |
| Όνομα γέννησης | Φραντσέσκο Μπερνάρντι |
| Γέννηση | 31 Οκτωβρίου 1686 Σιένα |
| Θάνατος | 27 Νοεμβρίου 1758[1] Σιένα |
| Καταγωγή |  Ιταλία |
| Eίδος | Όπερα |
| Ιδιότητες | Τραγουδιστής Ηθοποιός |
| Μουσικά όργανα | Φωνή |
| Παρουσία | 1707 - 1740 |
| wikidata (π) | |
Ο Σενεζίνο (Senesino, πραγματικό όνομα: Φραντσέσκο Μπερνάρντι, Francesco Bernardi, 31 Οκτωβρίου 1686 - 27 Νοεμβρίου 1758) ήταν διάσημος Ιταλός άλτο καστράτο-κοντράλτο, γνωστός για την μακρά συνεργασία του με τον συνθέτη Γκέοργκ Φρίντριχ Χέντελ.
Το ξεκίνημα της καριέρας του
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Σενεζίνο ήταν γιος ενός κουρέα από την Σιένα (εξ ου και το καλλιτεχνικό του ψευδώνυμο). Μπήκε στην χορωδία του τοπικού Καθεδρικού Ναού το 1695 και ευνουχίστηκε σχετικά μεγάλος, σε ηλικία δεκατριών ετών. Έκανε το ντεμπούτο του στην Βενετία το 1707 και το 1708 στο Θέατρο Σαν Κασσιάνο, παίρνοντας μέρος στην όπερα Αστάρτο του Τομάζο Αλμπινόνι, κατά τη παγκόσμια πρεμιέρα της. Στην διάρκεια της επόμενης δεκαετίας απέκτησε φήμη στην Ευρώπη. Όταν τραγούδησε στην όπερα του Λότι Ο Ζευς στο Άργος το 1717 στην Δρέσδη, απέκτησε αντίστοιχα μεγάλο μισθό.
Όπως και για τους περισσότερους καστράτο, οι αναφορές για την υποκριτική του Σενεζίνο δεν ήταν πάντα θετικές. Για παράδειγμα, ο ιμπρεσάριος Φραντζέσκο Ζαμπεκκάρι έγραψε για μια εμφάνισή του στην Νάπολη το 1715 ότι στέκεται σαν άγαλμα, και όταν σποραδικά κάνει κάποια χειρονομία, κάνει ακριβώς την αντίθετη από αυτή που απαιτείται. Για τις φωνητικές ικανότητές του όμως δεν υπήρχαν αμφιβολίες. Το 1719 ο συνθέτης Κβαντς (Johann Joachim Quantz) τον άκουσε στην όπερα του Λότι Θεοφανώ στην Δρέσδη και ανέφερε ότι: είχε δυνατή, καθαρή, ήρεμη και γλυκιά φωνή κοντράλτο, με τέλειο τονισμό και έξοχη τρίλια. Ο τρόπος που τραγουδούσε αριστοτεχνικός, και η άρθρωσή του ασυναγώνιστη. Τραγούδησε τα αλέγκρο με μεγάλο πάθος, και σαφής γρήγορες υποδιαιρέσεις, από τον θώρακα, με ευκρινή και ευχάριστο τρόπο. Το ύφος του ήταν καλά προσαρμοσμένο στην σκηνή, και η δράση του φυσική και ευγενής. Με αυτά τα προσόντα πήρε μέρος σε μια μεγαλοπρεπή παράσταση. Η εμφάνιση και η συμπεριφορά του, όμως, θα ταίριαζαν περισσότερο στον ρόλο ενός ήρωα παρά σε αυτόν του εραστή.
Σενεζίνο και Χέντελ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά από μια φιλονικία με τον αυλικό συνθέτη Χάινιχεν το 1720, η οποία οδήγησε στην απόλυσή του, ο Σενεζίνο προσλήφθηκε από τον Χέντελ σαν primo uomo στον θίασό του, την Βασιλική Ακαδημία Μουσικής. Έκανε την πρώτη του εμφάνιση στην όπερα Ραντάμιστο στις 28 Δεκεμβρίου ενώ ο μισθός του αναφέρεται μεταξύ 2000 και 3000 γκινέες (και τα δύο εξίσου μεγάλα ποσά για την εποχή). Ο Σενεζίνο παρέμεινε στο Λονδίνο για τα επόμενα δεκαέξι χρόνια. Έγινε φίλος και συνδέθηκε με πολλούς από την υψηλή κοινωνία, όπως ο Δούκας του Τσάντος, λόρδος Μπέρλινγκτον και ο σχεδιαστής τοπίων Γουίλιαμ Κεντ, ενώ παράλληλα συγκέντρωσε μια εξαίσια συλλογή από πίνακες, σπάνια βιβλία, επιστημονικά όργανα και άλλα πολύτιμα αντικείμενα όπως ένα ασημένιο σερβίτσιο κατασκευασμένο από τον διάσημο Πωλ ντε Λαμερί.
Παρόλο που ενσάρκωσε δεκαεφτά πρωταγωνιστικούς ρόλους σε όπερες του Χέντελ (όπως τον Ιούλιο Καίσαρα και τον Ορλάντο στις ομώνυμες όπερες, και τον Μπερταρίντο στην Ροντελίντα) η σχέση του με τον συνθέτη ήταν συχνά θυελλώδης. Μετά την διάλυση της Βασιλικής Ακαδημίας του Χέντελ το 1728, ο Σενεζίνο τραγούδησε στο Παρίσι (1728) και την Βενετία (1729). Επαναπροσλήφθηκε από τον Χέντελ το 1730 για να τραγουδήσει σε τέσσερις νέες όπερες καθώς και στα ορατόρια Εσθήρ, Δεββώρα και στην δίγλωσση εκδοχή του Άκις και Γαλάτεια. Η αντιπάθειά του για τον Χέντελ έγινε τελικά τόσο μεγάλη που το 1733 ο Σενεζίνο πήγε στον αντίπαλο οπερετικό θίασο Nobility. Έτσι βρέθηκε να τραγουδάει μαζί με τον μεγάλο σοπράνο καστράτο Φαρινέλλι. Η συνάντησή του στην σκηνή (στο παστίτσιο Αρταξέρξης) οδήγησε στο διάσημο περιστατικό, που αναφέρει ο μουσικό ιστορικός Τσαρλς Μπέρνι:
Ο Σενεζίνο είχε τον ρόλο ενός βίαιου τυράννου, και ο Φαρινέλλι ενός άτυχου αλυσοδεμένου ήρωα. Αλλά κατά την διάρκεια της πρώτης άριας, ο αιχμάλωτος μαλάκωσε τόσο την καρδιά του τυράννου, που ο Σενεζίνο, ξεχνώντας τον ρόλο του, έτρεξε στον Φαρινέλλι και τον αγκάλιασε.
Το σκάνδαλο με την Αναστασία Ρόμπινσον
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τον Φεβρουάριο του 1724 ξέσπασε ένα σκάνδαλο που αφορούσε τον Σενεζίνο και τη σοπράνο Αναστασία Ρόμπινσον, το οποίο είχε μακροχρόνιο αντίκτυπο στους τραγουδιστές, αλλά κυρίως στην Ρόμπινσον. Σύμφωνα με μελετητές και τον τύπο της εποχής, το περιστατικό συνέβη κατά τη διάρκεια μιας παράστασης του έργου του Αττίλιο Αριόστι, Βεσπασιανός και Αρταξέρξης, η οποία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της νωρίτερα στις 14 Ιανουαρίου 1724. Σύμφωνα με την πλοκή του έργου, ο χαρακτήρας της Ρόμπινσον, η Τζεσίλλα, αγκαλιάζει τον χαρακτήρα του Σενεζίνο, Τίτο, ενώ μοιράζονται αμοιβαία συναισθήματα αγάπης. Το εν λόγω περιστατικό αφορούσε μια δημόσια διαμάχη κάποιου είδους, στην οποία η Ρόμπινσον κατηγόρησε τον Σενεζίνο ότι η συμπεριφορά του προς αυτήν ήταν προκλητικά σεξουαλική, και ο Σενεζίνο απάντησε με κάποιο είδος προσβλητικών σχολίων σχετικά στην αρετή και την ομορφιά της. Αυτό με τη σειρά του οδήγησε τον σύζυγο του Ρόμπινσον, Τσαρλς Μόρντοντ, 3ο Κόμη του Πίτερμπορου, να την υπερασπιστεί. Ο Κόμης, ωστόσο, δεν ήταν δημόσια γνωστός ως σύζυγος του Ρόμπινσον, καθώς είχαν παντρευτεί κρυφά περίπου το 1722–1723, και δεδομένης της χαμηλότερης κοινωνικής θέσης της Ρόμπινσον ως θεατρικού καλλιτέχνη, αρνήθηκε να την αναγνωρίσει δημόσια ως σύζυγό του. Έτσι, η κοινωνία πίστευε ευρέως ότι ο Ρόμπινσον ήταν η ερωμένη του Κόμη.[2]
Η Επιστροφή στην Ιταλία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Σενεζίνο έφυγε από την Αγγλία το 1736 και έκτοτε εμφανίστηκε σε μερικές ακόμα παραστάσεις στην Ιταλία. Τραγούδησε στην Φλωρεντία από το 1737 ως το 1739 και μετά στην Νάπολη ως το 1740 κάνοντας την τελευταία του εμφάνιση στην όπερα Ο θρίαμβος της Καμίλλα του Πόρπορα στο Θέατρο Σαν Κάρλο. Το στυλ του ήδη θεωρούνταν από το κοινό ξεπερασμένο. Αποσύρθηκε στην γενέτειρά του, χτίζοντας μια όμορφη αρχοντική κατοικία, γεμάτη με αγγλικά έπιπλα και αντικείμενα - ενώ απολάμβανε και το τσάι (διατηρούσε, ή τουλάχιστον προσπαθούσε να διατηρεί όλο το νοικοκυριό του σύμφωνα με τα αγγλικά πρότυπα) και διατηρούσε έναν μαύρο υπηρέτη, μια μαϊμού και έναν παπαγάλο για κατοικίδιο. Ως κάπως εκκεντρική και δύσκολη προσωπικότητα, τα τελευταία χρόνια της ζωής του ταλαιπωρήθηκε από διαμάχες με μέλη της οικογένειάς του, ιδιαίτερα με τον ανιψιό και κληρονόμο του, Τζουζέπε.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ (Αγγλικά) Library of Congress Authorities. Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου.
- ↑ McGeary, Thomas (2000). «Verse Epistles on Italian Opera Singers, 1724-1736». Royal Musical Association Research Chronicle (33): 29–88. ISSN 1472-3808. https://www.jstor.org/stable/25099475.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Avanzati, E: The unpublished Senesino (exhibition catalogue: Handel and the Castrati, Handel House Museum, Λονδίνο, 2006), σελ. 5-9
- Dean, W: "Senesino", in The New Grove Dictionary of Music, 2003
- Heriot, A: The Castrati in Opera (London, 1956) σελ. 91-95
- LaRue, C S: Handel and his Singers (Oxford, 1995), σελ. 105-124
- Mainwaring, J: Memoirs of the life of the late G F Handel (Λονδίνο, 1760)
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Avanzati, E: The unpublished Senesino (exhibition catalogue: Handel and the Castrati, Handel House Museum, Λονδίνο, 2006), σελ. 5–9).
- Χρυσοχοΐδης, Ηλίας. «Senesino's Black Boy (1725)». The Handel Institute Newsletter 21/1 (Άνοιξη 2010), [7–8].
- Dean, W: "Senesino", in The New Grove Dictionary of Music, 2003
- Heriot, A: The Castrati in Opera (Λονδίνο, 1956) σελ. 91–95
- LaRue, C S: Handel and his Singers (Οξφόρδη, 1995), σελ. 105–124
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Senesino στο Wikimedia Commons
