Σεισμός στην Καλαμάτα το 1986
| Σεισμός της Καλαμάτας του 1986 | |
|---|---|
 | |
| Ημερομηνία | 13 Σεπτεμβρίου 1986 |
| Ώρα | 20:24:31 |
| Μέγεθος | 6,0 R |
| Βάθος | 11 km |
| Ρήγμα | Καλαμάτας |
| Πληγείσες περιοχές | Δήμος Καλαμάτας |
| Κατολισθήσεις | Ταΰγετος |
| Απώλειες | 20 νεκροί |
| δεδομένα | |
Σεισμός με μέγεθος 6,0 στην κλίμακα Ρίχτερ, έπληξε την Καλαμάτα στις 13 Σεπτεμβρίου 1986, 20:21 ώρα Ελλάδος. Ο σεισμός προκάλεσε τον θάνατο 20 ανθρώπων. Ο σεισμός χαρακτηρίστηκε ως ΙΧ στην κλίμακα Μερκάλι, δηλαδή ως καταστροφικός. Στην Καλαμάτα κατέρρευσαν 4 πολυκατοικίες, ενώ το 20% των κτιρίων κρίθηκε κατεδαφιστέο. Το χωριό Ελαιοχώρι καταστράφηκε και σοβαρές ζημίες παρατηρήθηκαν επίσης στα χωριά Βέργα, Πολιανή, Άρις, Αρτεμισία και Νέδουσα.[1]
Γεωλογία και χαρακτηριστικά σεισμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο σεισμός είχε μέγεθος που έχει υπολογιστεί μεταξύ 5,5 Ρίχτερ, από το αστεροσκοπείο Αθηνών,[2] και 6,2.[3] Το επίκεντρο του σεισμού ήταν σε απόσταση ένα με τέσσερα χιλιόμετρα από την πόλη της Καλαμάτας, στο βόρειο τμήμα του ρήγματος της Καλαμάτας.[2]
Γεωφυσικό υπόβαθρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Ελλάδα είναι μια ιδιαίτερα σεισμογενής χώρα, καθώς βρίσκεται σε μία σύνθετη τεκτονική ζώνη, ανάμεσα στην Αφρικανική, στην Ευρασιατική και στην τεκτονική πλάκα της Ανατολίας, ενώ μέρος της νότιας Ελλάδας βρίσκεται στην πλάκα του Αιγαίου. Η πλάκα της Ανατολίας σπρώχνει την πλάκα του Αιγαίου προς τα νοτιοδυτικά με ταχύτητα 3 εκατοστών το χρόνο ως προς την Ευρασιατική πλάκα, ενώ η Αφρικανική πλάκα βυθίζεται κάτω από την πλάκα του Αιγαίου με ρυθμό 4 εκατοστών το χρόνο.[4]
Η Καλαμάτα βρίσκεται στα όρια της κοιλάδας της Μεσσηνίας και του Μεσσηνιακού κόλπου, που αποτελούν μια τεκτονική τάφρο. Ανατολικά υψώνεται ο Ταΰγετος, ο οποίος χωρίζεται από την πεδιάδα με σειρά ρηγμάτων, τα οποία αποτελούν τη σεισμική ζώνη της Δυτικής Μάνης. Ένα από αυτά είναι το ρήγμα της Καλαμάτας, το οποίο τρέχει σε βορειοβορειοδυτική κατεύθυνση. Η περιοχή έχει δώσει από τον 19ο αιώνα πολλούς ισχυρούς σεισμούς, όπως ο σεισμός του 1867, ο οποίος προκάλεσε τσουνάμι, και ο σεισμός του 1947.[5]
Γεωφυσικά αποτελέσματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην Καλαμάτα μετρήθηκαν από γραμμικές επιταχύνσεις που έφτασαν τα 0,27 g οριζόντια και 0,18 g κάθετα, αλλά η χρονική διάρκεια των μεγάλων επιταχύνσεων ήταν μικρή, 2,5 δευτερόλεπτα.[3] Ο σεισμός προκάλεσε ρηγματώσεις που έφτασαν μέχρι την επιφάνεια. Η ρηγμάτωση ήταν μικρή, αλλά σαφής, και διακριτή σε μήκος έξι χιλιομέτρων, χαρακτηριστικά στον δρόμο προς Ελαιοχώρι. Η ρηγμάτωση είχε ύψος 6 με 18 εκατοστά και πλάτος 2 με 6 εκατοστά. Από το σεισμό ενεργοποιήθηκε το βόρειο τμήμα του ρήγματος, αλλά όχι τμήμα του νότιου τομέα του ρήγματος.[2]
Μετασεισμοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Περισσότεροι από 700 μετασεισμοί καταγράφηκαν τις πρώτες δύο εβδομάδες μετά το σεισμό. Οι μετασεισμοί βρίσκονταν σε δύο διακριτά σμήνη, ένα βόρειο και ένα νότιο, τα οποία χωρίζονταν από ένα κενό. Τα εστιακά βάθη τους ήταν ανάμεσα στην επιφάνεια και σε βάθος 10 χιλιομέτρων. Το νότιο σμήνος ήταν το κύριο, στη νότια επέκταση του ρήγματος, εκτονώνοντας την προσεισμική τάση στην περιοχή. Το βόρειο ήταν πιο πυκνό και μακριά από την επιφάνεια ρήξης, ανάμεσα στο ρήγμα Καλαμάτας και στο ρήγμα Θουρίας.[2] Ο μεγαλύτερος μετασεισμός έλαβε χώρα στις 15 Σεπτεμβρίου 1986, τοπική ώρα 14:41,[2] με μέγεθος 5,4 στην κλίμακα Ρίχτερ.[1]
Θύματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο σεισμός προκάλεσε τον θάνατο 20 ατόμων. Από αυτούς, έξι ανασύρθηκαν νεκροί από πενταόροφη πολυκατοικία από οπλισμένο σκυρόδεμα, η οποία κατέρρευσε από τον κύριο σεισμό. Από την ίδια πολυκατοικία ανασύρθηκαν ζωντανοί ύστερα από πολύωρες προσπάθειες άλλοι 15 άνθρωποι. Τέσσερα άτομα πέθαναν όταν κατέρρευσε παλιό πέτρινο κτίριο. Έξι άτομα πέθαναν από πτώσεις συντριμμιών στο δρόμο. Από τους υπόλοιπους, ένα άτομο καταπλακώθηκε από οροφή, ένα από καρδιακή προσβολή, ένα βρέφος από ασφυξία και ένα άτομο από βαριά τραύματα.[3] Επίσης, 330 άτομα τραυματίστηκαν, 83 σε τέτοιο βαθμό ώστε να χρήζουν νοσηλείας.[3]
Ο αριθμός των θανάτων όμως ήταν σχετικά μικρός δεδομένων των εκτεταμένων καταστροφών που προκλήθηκαν. Ο Σταύρος Α. Αναγνωστόπουλος το απέδωσε στο γεγονός ότι ο σεισμός έλαβε χώρα ένα ζεστό φθινοπωρινό απόγευμα, όπου πολλοί άνθρωποι ήταν σε ανοικτούς χώρους, για βόλτα ή καφέ και όχι στα κτίρια. Επίσης, πολλοί κάτοικοι της πόλης είχαν πάει στο λιμάνι για τα εγκαίνια μιας νέας ακτοπλοϊκής γραμμής. Τέλος, πολλά κτίρια κατέρρευσαν από μετασεισμούς, οπότε και είχαν ήδη εκκενωθεί.[3]
Καταστροφές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο σεισμός προκάλεσε εκτεταμένες καταστροφές στην περιοχή της Καλαμάτας. Στην Καλαμάτα κατέρρευσαν 4 πολυκατοικίες, ενώ το 20% των κτιρίων κρίθηκε κατεδαφιστέο, το 16% είχε σοβαρές ζημιές και το 36% ελαφριές.[1] Από τα κτίρια με σκελετό από οπλισμένο σκυρόδεμα 44 κρίθηκαν κατεδαφιστέα, ενώ από τα υπόλοιπα κατεδαφιστέα 289 είχαν μικτή τοιχοποιία και 1.931 από φέρουσα τοιχοποιία.[6] Από όσα κτίρια από οπλισμένο σκυρόδεμα κατέρρευσαν, πολλά είχαν πιλοτή, η οποία μείωσε την δομική τους ακεραιότητα. Όμως στο δυτικό τμήμα της πόλης, παρά το γεγονός ότι ήταν κοντά στο επίκεντρο, οι ζημιές ήταν μικρές.[3]
Αντίθετα με τα κτίρια, άλλοι τύποι κατασκευών, όπως γέφυρες και βιομηχανικές εγκαταστάσεις, υπέστησαν ελάχιστες έως καθόλου ζημίες. Εξαίρεση αποτέλεσε ο λιμενοβραχίονας της Καλαμάτας, όπου παρατηρήθηκαν ρωγμές πλάτους μέχρι 10 εκατοστών, με αποκόλληση του τοίχου του λιμενοβραχίονα. Επίσης ο σεισμός προκάλεσε διακοπή ρεύματος και τηλεφώνου στην πόλη.[3] Το ρολόι του μητροπολιτικού ναού της Υπαπαντής σταμάτησε την ώρα του σεισμού,[7] ενώ και ο ίδιος ο ναός υπέστη καταστροφές. Ο ιστορικός ναός των Αγίων Αποστόλων κατέρρευσε μερικώς, με την κατάρρευση του τρούλου της προσθήκης και της οροφής του ναού.[8] Η Μονή Βελανιδιάς υπέστη επίσης σημαντικές καταστροφές.[9]
Το χωριό Ελαιοχώρι, περίπου 7 χιλιόμετρα από την Καλαμάτα, το 70% των κτιρίων καταστράφηκε και σοβαρές ζημίες παρατηρήθηκαν επίσης στα χωριά Βέργα, Πολιανή, Άρις, Αρτεμισία και Νέδουσα. Κατολισθήσεις παρατηρήθηκαν στον Ταΰγετο, με αποτέλεσμα να διακοπεί η κυκλοφορία στον δρόμο που ενώνει την Καλαμάτα με την Σπάρτη.[1] Πολλές από τις ζημιές στα κτίρια προκλήθηκαν από τους μετασεισμούς. Το ύψος των καταστροφών υπολογίστηκε σε 670 εκατομμύρια ευρώ.[10]
Μνημείο θυμάτων σεισμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σε ανάμνηση αυτού του θλιβερού γεγονότος ο Δήμος της Καλαμάτας έστησε το 2010, επί Δημαρχίας Παναγιώτη Ε. Νίκα, στην συμβολή των οδών Νέδοντος και Κροντήρη (στη βόρεια πλευρά της κεντρικής πλατείας) μια αναθηματική πλάκα. Πρόκειται για μια μαρμάρινη στήλη ύψους περίπου δυο μέτρων. Η πρόσοψη της καλύπτεται εξ' ολοκλήρου από την παρακάτω επιγραφή:
ΚΑΛΑΜΑΤΑ 13 ΣΕΠ. 1986
ΛΙΜΑΝΙ-ΓΙΟΡΤΗ-ΣΑΒΒΑΤΟ-20.20
ΣΕΙΣΜΟΣ 6,2 ΡΙΧΤΕΡ
ΚΑΛΑΜΑΤΑ ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ
50.000 σεισμοπαθείς
άγρυπνοι στο ύπαιθρο
20 ΝΕΚΡΟΙ, 9 ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΟΙ
ΚΑΙ 300 ΤΡΑΥΜΑΤΙΕΣ.
ΚΑΤΕΡΡΕΥΣΑΝ Η ΥΠΑΠΑΝΤΗ
ΚΑΙ ΠΟΛΛΑ ΚΤΙΡΙΑ
ΞΑΦΝΙΚΑ Ο ΔΡΟΜΟΣ ...ΈΦΥΓΕ
ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΑ ΠΟΔΙΑ ΜΑΣ
ΉΔΗ, 1.700 ΑΚΑΤΟΙΚΗΤΑ!
ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΑ 13.440 ΣΠΙΤΙΑ
"ΕΙΣΤΕ ΖΩΝΤΑΝΟΙ;"
πυροσβέστης λιποθύμησε
μόλις έβγαλε ζωντανή μια 14χρονη
μέσα από τα ερείπια
"Η ΝΙΚΗ ΝΙΚΗΣΕ"
ΞΕΘΑΨΑΝ ΖΩΝΤΑΝΟ ΝΗΠΙΟ 10 ΗΜΕΡΩΝ
Ο ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΣΕΙΣΜΟΣ 5,6 ΡΙΧΤΕΡ
ΝΕΑ ΠΟΛΗ ΑΠΟ ΤΑ ΕΡΕΙΠΙΑ
ΤΩΡΑ ΑΡΧΙΖΕΙ Η ΜΑΧΗ
94 ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ
3.500 χιλιάδες σκηνές για 10.000 ανθρώπους
Στα πλαϊνά της στήλης υπάρχουν οι ακόλουθες επιγραφές:
ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ
ΤΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ
ΤΩΝ ΣΕΙΣΜΩΝ
ΤΟΥ 1986
ΕΠΙ
ΔΗΜΑΡΧΟΥ
ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ Ε. ΝΙΚΑ
2010
Επίσης στα πλαϊνά της στήλης υπάρχει η υπογραφή του γλύπτη Παναγιώτη Λαμπρινίδη, ένα Λ μέσα σε ένα Π και από κάτω η ημερομηνία 2010.
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «Καλαμάτα 1986 (ΙΧ)». www.oasp.gr. Ο.Α.Σ.Π. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2021.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Lyon-Caen, H; Armijo, R.; Drakopoulos, J; Baskoutass, J; Delibassis, N; Gaulon, R.; Kouskouna, V; Latoussakis, J και άλλοι. (1988). «The 1986 Kalamata (South Peloponnesus) Earthquake: Detailed Study of a Normal Fault, Evidences for East-West Extension in the Hellenic Arc». Journal of Geophysical Research 93: 967 – 982. https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-01994159/document.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Anagnostopolous, S. A.; Rinaldis, D.; Lekidis, V. A.; Margaris, V. N.; Theodulidis, N. P. (1987-05). «The Kalamata, Greece, Earthquake of September 13, 1986». Earthquake Spectra 3 (2): 365–402. doi:. ISSN 8755-2930. https://doi.org/10.1193/1.1585434.
- ↑ USGS (29 Μαρτίου 2010). «Tectonic Summary of Greece». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2010.
- ↑ Stiros, S.; Kontogianni, V. (2008-01). «Modelling of the 1986 Kalamata (SW Greece) earthquake faulting using geodetic data». Journal of Applied Geodesy 2 (3). doi:. ISSN 1862-9016. https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/JAG.2008.020/html.
- ↑ Αργυράκης Κ. (1987) «Αξιολόγηση ζημιών των σεισμών 1986 της Καλαμάτας Αρχειοθετήθηκε 2022-10-01 στο Wayback Machine.» ΟΑΣΠ
- ↑ Παναγιώτης, Γκούζος (13 Σεπτεμβρίου 2018). «Εκδήλωση μνήμης για τα 32 χρόνια από τους σεισμούς του 1986». Δήμος Καλαμάτας. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2021.
- ↑ «Άγιοι Απόστολοι». odysseus.culture.gr. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2021.
- ↑ «Ιερά Μονή Βελανιδιάς - Το ιστορικό αλλά και... πολύπαθο μοναστήρι της Μεσσηνίας (Βίντεο)». Εφημερίδα Ελευθερία. 21 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2021.
- ↑ Kassaras, I. (2018). «Seismic risk and loss assessment for Kalamata (SW Peloponnese, Greece) from neighboring shallow sources». Bollettino di geofisica teorica ed applicata 59 (1). doi:. ISSN 0006-6729. http://scholar.uoa.gr/sites/default/files/kassaras/files/article_29_kalamata.pdf.