Σαλβαδό Εσπρίου

Σαλβαδό Εσπρίου
Σαλβαδό Εσπρίου
Όνομα	Σαλβαδό Εσπρίου
Γέννηση	10 Ιουλίου 1913; Σάντα Κολόμα ντε Φαρνές, Καταλονία
Θάνατος	22 Φεβρουαρίου 1985 (71 ετών); Βαρκελώνη
Επάγγελμα/; ιδιότητες	ποιητής, συγγραφέας και θεατρικός συγγραφέας
Εθνικότητα	Καταλανός
Υπηκοότητα	Ισπανία
Σχολές φοίτησης	Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης
	Πολυμέσα σχετικά με τoν συγγραφέα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Σαλβαδό Εσπρίου ι Καστελιό (Salvador Espriu i Castelló, 10 Ιουλίου 1913, Σάντα Κολόμα ντε Φαρνές - Βαρκελώνη, 22 Φεβρουαρίου 1985) ήταν Καταλανός ποιητής, δραματουργός και μυθιστοριογράφος, από τους κυρίους ανανεωτές της καταλανικής πεζογραφίας μαζί με τους Ζουζέπ Πλα και Ζουζέπ Μαρία ντε Σεγάρα.

Η έργο του είναι ευρύτατο αλλά ξεχωρίζουν οι ποιητικές του συλλογές Το κοιμητήρι της Σινέρα, El caminant i el mur και το La pell de brau, πιθανότατα το πιο γνωστό του έργο όπου θίγει την ιστορική, κοινωνιολογική και ηθική προβληματική της Ισπανίας. Στο ποιητικό του έργο, ο Εσπρίου αναπτύσσει έναν δικό του κόσμο, ταυτισμένο με την Σινέρα (το όνομα του χωριού "Arenys" διαβασμένο αντίστροφα). Το πρώτο του θεατρικό έργο υπήρξε το Primera història d'Esther, που χαρακτηρίστηκε από τον συγγραφέα ως "αυτοσχεδιασμός για μαριονέτες" λόγω του γκροτέσκου του χαρακτήρα του. Έπειτα έγραψε το "Una altra Fedra, si us plau" μετά από απαίτηση της ηθοποιού Νούρια Εσπέρτ.

Η μελοποίηση ποιημάτων του από τον βαλενθιανό μουσικό Ραϊμόν συνετέλεσε στην ευρεία διάδοση του έργου του. Πολύ γνωστά τα "Cançons de la roda del temps" και το ποίημα "He mirat aquesta terra".

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Σαλβαδό Εσπρίου γεννήθηκε στην Σάντα Κολόμα ντε Φαρνές, γιος του Φρανσέσκ ντε Πάουλα Εσπρίου ι Τόρες, ανθρώπου με χαρακτήρα ανοικτού, κοινωνικού και προοδευτικού, απόφοιτος της Νομικής από το Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης που εργαζόταν ως συμβολαιογράφος και της Εσκολάστικα Καστελιό ι Μόλας, μιας ντροπαλής και βαθειάς θρησκευόμενης γυναίκας.

Εξ'αιτίας της δουλειάς του πατέρα του, η οικογένεια παρότι προερχόταν από το χωρίο Αρένς ντε Μαρ, χρειάστηκε να μετακομίσει στο Σάντα Κολόμα ντε Φαρνές όπου και γεννήθηκαν και οι τρεις μεγάλοι γιοι της οικογένειας, Φρανσέσκ, Σαλβαδό και Ζουζέπ. Αργότερα, επίσης λόγω εργασίας, η οικογένεια μετακόμησε ξανά, αυτή τη φορά στην Βαρκελώνη, όπυ γεννήθηκα οι δύο μικρές αδερφές του συγγραφέα, Μαρία Ισαβέλ και Μαρία Λιουίζα. Η σχετική οικονομική ευμάρεια της οικογένειας τους επέτρεψε την πρόσληψη υπηρετικού προσωπικού και την διατήρηση του οικογενειακού σπιτιού στο Αρένς ως εξοχικού.

Ο νεαρός Σαλβαδό ήταν ένα ζωντανό παιδί. Πέρασε σχετικά ήρεμη και οικογενειακή παιδική ηλικία μέχρι που στις αρχές της δεκαετίας του 1920 πέθαναν τα αδέρφια του Μαρία Ισαβέλ και Φρανσέσκ. Από τότε απέκτησε μια κάποια ευθραυστότητα και ξεκίνησε να διαβάζει, κυρίως θρησκευτικά και ιστορικά βιβλία.

Πρώτα έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1929 στα δεξαέξι του χρόνια δημοσίευσε το πρώτο του βιβλίο, Israel στα ισπανικά, απόδειξη της βαθειάς του γνώσης της Βίβλου. Τον Οκτώβριο του 1930, μερικούς μήνες πριν την κατάρρευση της δικτατορίας του Πρίμο ντε Ριβέρα και τον ερχομό της Β' Δημοκρατίας, ξεκίνησε την ταυτόχρονη ακαδημαϊκή του πορεία στα τμήματα Νομικής και Φιλοσοφίας και Γραμμάτων (Φιλολογίας) του Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης. Εκεί γνώρησε τον φίλο του, συγγραφέα από τη Μαγιόρκα Μπαρτομέου Ροσελιό-Πόρσελ. Η κλίση του προς τα γράμματα ήταν εμφανής και το 1931 δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα στα καταλανικά, El doctor Rip και το θεατρικό με χιουμοριστικό χαρακτήρα έργο La revolta dels sants.Το 1932 δημοσίευσε το μυθιστόρημα Laia που το 1970 μεταφέρθηκε στο σινεμά από τον Βισέντ Λιούκ. Το 1933 συμμετείχε στην περίφημη κρουαζιέρα όπου συμμετείχαν 200 πανεπιστημιακοί φοιτητές και καθηγητές της Ισπανίας. Κατά τη διάρκειά του ήρθε σε επαφή με τους κλασσικούς συγγραφείς και την αιγυπτιολογία.

Το 1934 δημοσίευσε το έργο Aspectes, ως άμυνα εναντίον της κριτικής που του ασκείτο. Τον ίδιο χρόνο κέρδισε και το πρώτο του βραβείο. Το 1934 παρουσίασε το Miratge a Citera("Οφθαλμαπάτη των Κυθήρων" θα ήταν η απόδοση στα ελληνικά) και το Ariadna al laberint grotesc.

Εμφύλιος Πόλεμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με την έναρξη του εμφυλίου αναγκάστηκε να διακόψει τις εναπομέιναντες σπουδές του. Στρατολογήθηκε από την πρώτη στιγμή αν και δεν στάλθηκε στο μέτωπο λόγω της εύθραυστης υγείας του. Η τραγικότητα του πολέμου και ο θάνατος του φίλου του Μπαρτομέου Ροσελιό-Πόρσελ, στον οποίο αφιέρωσε το Imitació del foc, του προκάλεσαν μια βαθειά εσωτερική κρίση. Με την είσοδο των στρατευμάτων του Φράνκο στην Βαρκελώνη θεώρησε ότι είχε έρθει το τέλος της Καταλονίας. Έναν χρόνο μετά έγραψε το έργο του Antígona, με αφορμή τον αδελφοκτόνο πόλεμο που είχε προηγηθεί.

Ο πατέρας του απεβίωσε το 1940 και αναγκάστηκε να εργαστεί για να συντηρήσει την οικογενειά του. Για τα επόμενα είκοσι χρόνια που διήρκησε η απασχόλησή του ως συμβολαιογράφος ("τα χειρότερα χρόνια της ζωής του") σπάνια θα έβρισε χρόνο για επαφή με την λογοτεχνία.

Η επιβολή της δικτατορίας δυσκόλεψε πολύ την ζωή των καταλανόγλωσσων λογοτεχνών, πολλοί από τους οποίους αναγκάστηκαν αν γράφουν μόνο στα ισπανικά. Ο Εσπρίου ωστόσο συνέχισε την συγγραφή στα καταλανικά, έχοντας επιλέξει την ποίηση ως μέσο έκφρασης λόγω του μικρότερου ελέγχου της από την λογοκρισία. Το 1946 εμφανίζεται η πρώτη του ποιητική συλλογή, El Cementiri de Sinera, έργου όπου δημιουργήθηκε ο κεντρικός λογοτεχνικός του μυθικός τόπος, η Σινέρα. Αυτή θα υπάρξει το απάγγειο του ποιητή από την δύσκολη καθημερινότητα, μέσω του οποίου θα επιστρέφει στα χαρούμενα παιδικά του χρόνια στο Αρένς.

Μεταξύ 1947 και 1948 έγραψε το θεατρικό έργο Primera Història d'Esther, προσαρμογή του βιβλικού Βιβλίου της Εσθήρ που διαδραματίζεται επίσης στο εξοχικό τους στο Αρένς. Μέσα από το έργο αυτό ο συγγραφέας θα ταυτίσει τις εβραϊκές φυλές που σώζονται από την τυραννία με την κατάσταση καταπίεσης την οποία υπέφερε το καταλανικό έθνος. Ο παραλληλισμός αυτός θα το κάνει πολύ γνωστό στους περιορισμένους κύκλους καταλανικής κουλτούρας.

Μεταξύ 1952 και 1955 εξέδωσε τέσσερα ποιητικά έργα, τα Les hores, Mrs. Death, El caminant i el mur και Final de laberint, που περικλύονται από τον φόβο του ποιητή γύρω από τον θάνατο και την λήθη του κόσμου του. Το 1957 δημοσίευσε το έργο Evocació de Rosselló-Pòrcel, αφιερωμένο στον αποθανόντα φίλο του και το 1960 παρέδωσε στο κοινό το πολύ γνωστό La pell de brau.

"Ο ποιητής του λαού"[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά την δεκαετία του 1960 ο Εσπρίου θα μετατραπεί αναπάντεχα σε σύμβολο. Έγινε ευρύτατα γνωστός και ήταν υποψήφιος για το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1969. Το 1972 έλαβε το Τιμητικό Βραβείο των Καταλανικών Γραμμάτων.

Το 1963 εμφανίζεται ο συγκεντρωτικός τόμος όλης του ποιητικού του έργου, Obra Poètica ενώ το 1971 δημοσίευσε το έργο του Setmana Santa, που έλαβε το βραβείο της Κριτικής της Καστιλιανικής Ποίησης, παρότι ήταν γραμμένο στα καταλανικά. Εκείνη την εποχή δημοσίευσε επίσης τα Aproximació tal vegada el·líptica a l'art de Pla Narbona και Formes i paraules. Στη συνέχεια έγραψε το Per una vella i encerclada terra ακολουθώντας την θέληση του Manuel Valls Gorina και Una altra Fedra, si us plau μετά από παραίνεση της Νούρια Εσπέρτ. Μετά το 1979 η υγεία του χειροτέρευσε κι έλαβε πλήθος τιμών μέχρι το θάνατό του το 1984.

Το 2013 γιορτάστηκε το "Έτος Εσπρίου" στην Καταλονία, με αφορμή τα εκατό χρόνια από τη γέννησή του.

Έργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

1929: Israel, στα ισπανικά
1931: El Dr. Rip
1932: Laia
1934: Aspectes
1935
- Ariadna al laberint grotesc (Ariadna en el laberinto grotesco)
- Miratge a Citerea (Espejismo en Citerea)
1938:
- Letízia
- Fedra
- Petites proses blanques
1943: Historia antigua σε συνεργασία με τον Enrie Bagué
1946: Cementiri de Sinera, στα ελληνικά ως Το κοιμητήρι της Σινέρα, σε μετάφραση Κώστα Τσιρόπουλου, εκδόσεις Ευθύνη, Αθήνα, 1983
1948: Primera història d´Esther
1949: Les cançons d´Ariadna
1951
- Mariàngela l´herbolària
- Tresoreres
1952
- Anys d´aprenentatge
- Les hores
- Mrs Death
1954: El caminant i el mur
1955
- Final del laberint
- Les hores
- Antígona
1957: Evocació de Rosselló-Pòrcel i altres notes
1960
- La pell de brau (La piel de toro)
- Sota la fredor parada d´aquests ulls
1963
- Obra poètica. Antología de sus poemas
- Llibre de Sinera
1967: Per al llibre de Salms d´aquests vells cecs
1968: Aproximació, tal vegada el·líptica, a l´art de Pla Narbona
1969: Tarot per a algun titella del teatre d´Alfanja
1978: Una altra Fedra, si us plau
1980: D'una vella i encerclada terra
1981: Les roques i el mar, el blau
1984: Per a la bona gent

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

CASTELLET, Josep M. Iniciació a la poesia de Salvador Espriu. Barcelona: Edicions 62, 1971 ISBN 978-84-297-0125-8
WALTERS, Gareth, The Poetry of Salvador Espriu: To Save the Words. Woodbrigde: Tamesis, 2006

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Σαλβαδό Εσπρίου

Συνεντεύξεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Salvador Espriu της Καταλανικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).