Σίμων Α΄ του Κάρτλι

Σίμων Α΄ του Κάρτλι
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1537
Θάνατος	1611 Επταπύργιο
Τόπος ταφής	Καθεδρικός Ναός του Σβετιτσχόβελι
Χώρα πολιτογράφησης	Γεωργία Αυτοκρατορία των Σαφαβιδών
Θρησκεία	Γεωργιανή Ορθόδοξη Εκκλησία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	μονάρχης
Οικογένεια
Σύζυγος	Nestan-Darejan of Kakheti, Queen of Kartli
Τέκνα	Γεώργιος Ι΄ του Κάρτλι Elene batonishvili
Γονείς	Λουαρσάμπ Α΄ του Κάρτλι και Θάμαρ της Ιμερετίας
Αδέλφια	Δαυίδ ΙΑ΄ του Κάρτλι
Οικογένεια	Δυναστεία των Μπαγκρατιόνι
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατός	στρατηγός
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Βασιλεύς του Κάρτλι και του Καχέτι
Υπογραφή
Θυρεός
Σχετικά πολυμέσα

Ο Σίμων Α΄ ο Μέγας, γεωργιανά: სიმონ I დიდი, επίσης γνωστός ως Σβίμον, γεωργιανά: სვიმონი, (1537–1611), της δυναστείας των Μπαγκρατιόνι, ήταν Γεωργιανός βασιλιάς τού Κάρτλι από το 1556 έως το 1569 και ξανά από το 1578 έως το 1599. Η πρώτη του θητεία σημαδεύτηκε από πόλεμο κατά της περσικής κυριαρχίας στη Γεωργία. Το 1569 συνελήφθη από τους Πέρσες και πέρασε εννέα χρόνια αιχμάλωτος. Το 1578 απελευθερώθηκε και επανεγκαταστάθηκε στο Κάρτλι. Την περίοδο αυτή (δηλαδή τη δεύτερη θητεία του), πολέμησε ως Πέρσης υπήκοος κατά της οθωμανικής κυριαρχίας στη Γεωργία. Το 1599 ο Σίμων Α΄ αιχμαλωτίστηκε από τους Οθωμανούς και απεβίωσε αιχμάλωτος. Από το 1557 έως το 1569 ήταν γνωστός ως Μαχμούντ Χαν (περσικά: محمود خان‎‎) και από το 1578 έως το 1599 ως Shahnavaz Khan (περσικά: شاهنواز خان‎‎).

Πρώτη βασιλεία και αγώνας κατά της Περσίας

Ο πρωτότοκος γιος τού ηρωικού βασιλιά Λουαρσάμπ Α΄ τού Κάρτλι και της Ταμάρ τού Ιμερέτι, διέταξε τον στρατό τού πατέρα του στη μάχη του Γκαρίσι κατά των Περσών εισβολέων, το 1556. Ανακηρύχθηκε από τον πατέρα του συγκυβερνήτης και διάδοχος λίγο πριν από τη μάχη. Αν και ο Λουαρσάμπ Α΄ τραυματίστηκε θανάσιμα, τη μάχη κέρδισε ο Σίμων, ο οποίος σύντομα ανέβηκε στον θρόνο με το τέλος τού πατέρα του. Καθώς η πρωτεύουσα τού Κάρτλι Τιφλίδα παρέμενε στα χέρια των Περσών, ο Σίμων είχε κατοικία στο Γκόρι, από όπου κυβέρνησε τα εδάφη, που ανακατέλαβε από τους κατακτητές. Το 1559 συμμάχησε με έναν άλλο γεωργιανό ηγεμόνα, τον Λέβαν Α΄ τού Καχέτι, και νυμφεύτηκε την κόρη του Νεστάν-Νταρεγιάν. Ξεκινώντας το 1560, ο Σίμων ξεκίνησε μία σειρά από μάχες για να ανακτήσει την Τιφλίδα, αλλά τον Απρίλιο του 1561 υπέστη μία ήττα στη μάχη του Τσιχεντίντι, η οποία στοίχισε τη ζωή στον κουνιάδο και σύμμαχό του, πρίγκιπα Γεώργιο τού Καχέτι. Ο αδελφός του Δαβίδ (ΙΑ΄), υποτάχθηκε πρόσφατα στον Σαφαβίδη σάχη Ταχμάσπ Α΄, ασπάστηκε το Ισλάμ και επέστρεψε με περσικό στρατό για να διεκδικήσει το στέμμα. Ο Σίμων απέκλεισε την Τιφλίδα και κέρδισε τις μάχες στο Ντιγκόμι (1567) και το Σαμάντλo (1569), αλλά τελικά ηττήθηκε και αιχμαλωτίστηκε στο Παρτσχίσι, 1569. Ο Δαβίδ, γνωστός πλέον ως Νταούντ Χαν, έγινε από τους Πέρσες βασιλιάς τού Κάρτλι. Ο Σίμων στάλθηκε στην Περσία, όπου αρνήθηκε να ασπαστεί το Ισλάμ και φυλακίστηκε στο φρούριο του Αλαμούτ για εννέα χρόνια.

Δεύτερη βασιλεία και αγώνας κατά των Οθωμανών

Μάχη του Σίμωνα με τον στρατό τού Ερζερούμ. Μία οθωμανική μινιατούρα του 16ου αι.

Το Φρούριο των Επτά Πύργων, όπου ο Σίμων απεβίωσε γύρω στο 1611.

Όταν η ειρήνη μεταξύ των Σαφαβιδών και των Οθωμανών κατέρρευσε και ο Τούρκος στρατηγός Λάλα Μουσταφά Πασάς έδιωξε τους Πέρσες από τη Γεωργία το 1578, ώθησε τους Σαφαβίδες να αναλάβουν περαιτέρω δράση. Τότε ο ισχύων βασιλιάς των Σαφαβιδών Μοχάμεντ Χονταμπάντα ήθελε έναν ηγεμόνα-μαριονέτα στο Κάρτλι, που να ήταν δημοφιλής στον τοπικό πληθυσμό. Γι' αυτό, διέταξε να αποφυλακιστεί ο Σίμων Α΄ και τού πρόσφερε το στέμμα τού Κάρτλι με την απαίτηση να εξισλαμιστεί. Έχοντας φυλακιστεί για εννέα χρόνια, η αποφασιστικότητα του Σίμωνα Α΄ αποδυναμώθηκε. Την ίδια χρονιά αποδέχτηκε τις απαιτήσεις τού βασιλιά των Σαφαβιδών και, για να εισβάλει στην Τιφλίδα, έλαβε κανόνια και 5.000 στρατιώτες των Κιζιλμπάς με επικεφαλής τον στρατηγό Αλί-Κολί Χαν. Ο Σίμων διεξήγε έναν επιτυχημένο ανταρτοπόλεμο κατά των Τούρκων, ανέκτησε το μεγαλύτερο μέρος τού Κάρτλι μέχρι το 1579 και πολιόρκησε την Τιφλίδα. Ταυτόχρονα, παρότρυνε τον πρίγκιπα Mανουτσάτ Β΄ Γιακέλι να εξεγερθεί κατά της Οθωμανικής κυριαρχίας στην Aχαλτσίχε και προσπάθησε να λάβει υποστήριξη από τον πάπα Κλήμη Η΄, τον αυτοκράτορα Ροδόλφο Β΄ και τον Φίλιππο Β΄ της Ισπανίας . Ωστόσο οι διαπραγματεύσεις απέτυχαν να φέρουν κάποιο σοβαρό αποτέλεσμα.

Το 1580 ο Σίμων Α΄ απέκρουσε την οθωμανική εισβολή στο Κάρτλι και το 1582 νίκησε τον κύριο Οθωμανικό στρατό στο πεδίο τού Μουχράνι, κάτι που είχε διαρκή αντίκτυπο, καθώς οι Οθωμανοί βρίσκονταν στο απόγειο της δύναμής τους και μία τέτοια ήττα έκλεισε τον μύθο τού αήττητου αυτών. Η περσική μονόγλωσση σφραγίδα τού Σίμωνα Α΄ της ίδιας περιόδου γράφει: "Ο Αλλάχ, που δεν έχει όμοιο, ξέρει ότι ο Σεμιγιούν (Σίμων) είναι σκλάβος τού σάχη από τα βάθη της καρδιάς του, 933 (1585)".

Από το 1588 έως το 1590, ο Σάιμον παρενέβη τρεις φορές σε έναν αγώνα εξουσίας στο δυτικό γεωργιανό βασίλειο τού Ιμερέτι, και παρόλο που κέρδισε τον Λεβάν τού Ιμερέτι στη μάχη τού Γκοπάντο (1588), τελικά ηττήθηκε στο Oπσχβίτι και οδηγήθηκε έξω με τη βοήθεια των Τούρκων. Τελικά, οι Οθωμανοί επικράτησαν και ο πρόσφατα διορισμένος διοικητής τους, Φερχάντ Πασάς, μπόρεσε να κατακτήσει το Κάρτλι μέχρι το 1588. Ο Σίμων έπρεπε να συνάψει ειρήνη με την Υψηλή Πύλη και συμφώνησε να πληρώσει έναν ετήσιο φόρο. Με συνθήκη ειρήνης που υπογράφηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 21 Μαρτίου 1590, οι Σαφαβίδες αναγνώρισαν επίσης όλη τη Γεωργία ως Οθωμανική κτήση. Όμως ο Σίμων συνέχισε τον αγώνα του εναντίον των κατακτητών το 1595 και ανακατέλαβε το Γκόρι μετά από μία μακροχρόνια πολιορκία το 1599. Ο σουλτάνος Μωάμεθ Γ΄ έστειλε μία μεγάλη σωφρονιστική δύναμη με επικεφαλής τον Τζαφάρ Πασά, μπεηλέρμπεη του Βαν. Ο Σίμων τον συνάντησε στη μάχη του Nαχιντούρι, αλλά ηττήθηκε σοβαρά και πιάστηκε αιχμάλωτος, ενώ υποχωρούσε, το 1599.

Μετά τη σύλληψη του Σίμωνα, ο σουλτάνος Μωάμεθ Γ΄ έκανε την εξής διαταγή:

Από το Μαρόκο ως την Κασπία Θάλασσα, από τον Καύκασο ως τον Περσικό Κόλπο, διατάζω να εκτεθούν οι τάπητες σε όλο το βασίλειό μου και να εορταστεί για τρεις ημέρες η σύλληψη τού βασιλιά Σίμωνα.

Ο Σίμων στάλθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου μεταφέρθηκε η Γεωργιανή αρχόντισσα Γκουτσάρα για να φροντίσει τον ηλικιωμένο βασιλιά. Απεβίωσε το 1611 ως αιχμάλωτος στο Φρούριο των Επτά Πύργων (Γιεντίκουλε) χωρίς να ασπαστεί το σουνιτικό Ισλάμ, λίγο πριν από τη διακοπή των οθωμανικών-σαφαβιδικών εχθροπραξιών. Το σώμα του στη συνέχεια εξαγοράστηκε από τους Γεωργιανούς και τάφηκε στον καθεδρικό ναό Σβετιτσχοβέλι στη Mτσχέτα, δίπλα στον πατέρα του.

Οικογένεια

Ο Σίμων νυμφεύτηκε το 1559 τη Νεστάν-Νταρεγιάν (απεβ. π. το 1612), κόρη τού Λέβαν Α΄ τού Καχέτι. Απέκτησαν έξι παιδιά, τους εξής πρίγκιπες:

• Γεώργιος (π. 1560 – 1606), βασιλιάς τού Κάρτλι ως Γεώργιος Ι΄.
• Λουαρσάμπ (π. 1561–1589), λήφθηκε ως όμηρος στο Ιράν το 1582.
• Αλέξανδρος (άκμασε 1561–1589).
• Βαχτάνγκ (άκμασε 1600).
• Ελένη (fl. 1583–1609), σύζυγος τού Mανουτσάρ Β΄ Γιακέλι, αταμπέγκ τού Σάμτσκε.
• Φαριγιάν-Μπεγκούμ (άκμασε το 1582), η οποία νυμφεύτηκε τον σαχζάντα Σουλτάν Χαμζά Μιρζά (απεβ. το 1578 ή 1586), γιο τού σάχη Ταχμάσπ Α΄ ή του Μοχάμεντ Χονταμπάντα.

Πηγές

• Beradze, Grigol (2012). «On the History of the Political Relations of Safavid Iran and Georgia: King Luarsab II and His Captivity in Iran». Στο: Floor. Iran and the World in the Safavid Age. I.B. Tauris. ISBN 978-1780769905. 
• Rayfield, Donald (2012). Edge of Empires: A History of Georgia. Reaktion Books. ISBN 978-1780230702. 
• Rota, Giorgio (2017). «Conversion to Islam (and sometimes a return to Christianity) in Safavid Persia in the sixteenth and seventeenth centuries». Στο: Norton. Conversion and Islam in the Early Modern Mediterranean: The Lure of the Other. Routledge. ISBN 978-1317159797. 
• Svimon I (In Georgian)
• (in αγγλική) History of Iranian-Georgian relations by Keith Hitchins at Iranica.com Αρχειοθετήθηκε 2007-11-14 στο Wayback Machine.

Περαιτέρω ανάγνωση

• Γκουτσούα Β., Σβανიძე Μ., Πολίτης Πολωνός αγώνας δεσμεύσεων και πολιτικής ενοποίησης για τον XVI αιώνα. IV, Θβ., 1973
• Mamisthvalish E., USA Foreign Referenceni XV δεύτερο δεύτερο μισό και XV I αιώνα (σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές πηγές), TB., 1981.
• Ταბაღუა Ι., საქართველო, Ευρώπη, δεν βρίσκουν τα βιβλία τους, III, Θβ., 1987
• ταρντι λ., ουνγκρεθ-საქართველოς σχέση XVI αιώνα, Θβ., 198
• ბატონიშვილი ვაχουშტი, περιγραφή της βασιλικήςსა საქართველოსა, `Καρτλή ζωή~, ტ. IV. თბილისი, 1973.
• Beri Egnatაშვილი, New Kartlis Life, Kartlis Life, Texti structurea Όλα τα μεταφραστικά έργα σύμφωνα με s. ΚΑΟΧΒΙΣΣ μέσω, τ. II, თბილისი, 1959.
• Iskanderi Munshis ცნობები საქართველოს შესახებ, σπασμωδικός κειμένου ქართული Φουτριძემ, თბილისი, 1969.
• Mustafa Naima, γνωστικά στοιχεία საქართველოსა και Κοινωνίας, Τουρκικό κείμενο ქართული Translationt, Έρευνα και Συνεννοήσεις გამოსაღებად προετοιμασμένος N. συνταγέλιαμ, თბილისი, 1979.
• Γ. Tofurize, Mustafa Selianiqi საქართველოს შესახებ, TSU-s შრომები, 91, თბილისი, 1962.
• ς. τζίκια, μ. Σβανიძე, საქართველო-τουρκική σχέση ιστορίας, `Matsne~, Ιστορική σειρά, 1966, #6.
• βαλ. გაბაშვილი, თბილისი XVI_XVII სს-ის აღმოსავლური πηγές, თსუ-ს შრომები, Τ.99, თბილისი, 1962.
• Του Ιστορικού Ναρκέβες, Τ. IV, თბილისი, 1973.
• μ. Σβανიძე, საქართველო-οσμαλეთის σχέση ιστορίας XVI_XVII ς. თბილისი, 1971.
• τσ. აβουλაძე, Σιμόν Μεφί Αρζα სულთან მურად ΙΙΙ-ს, πολλέςთავი, τ. XII, თბილისი, 1980.
• τ. Natrovili, დელი-სვიμόνι, საქართველო მეტისლეულთა გასაყარზე, თბილისი, 2005.
• Danişmend IH Izahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi. V. III.
• Kirzioğlu, Osmanlilarin Kafkas Ellerini Fethi. Άγκυρα 1998.
• Roin Shantadze, I. Simon'un Sanatkar Kişiliği, "Cveneburebi", Κωνσταντινούπολη, 2004
• Tardy L., Le Roi Simon Ier à la lumière des sources d'Europe Centrale contemporaines de son èpoque. κάνω πάρτι. «Μπέντι Καρτλίσα. Revue de Kartvèlogie”
• Hammer J., Geschichte des osmanischen Reiches, II B Pest, 1834.