Ρόζε Αουσλέντερ
| Ρόζε Αουσλέντερ | |
|---|---|
 Η Ρόζε Αουσλέντερ το 1918 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Rosalie Beatrice Scherzer (Γερμανικά) |
| Γέννηση | 11 Μαΐου 1901[1][2][3] Τσερνιβτσί[4][5][6] |
| Θάνατος | 3 Ιανουαρίου 1988[1][2][3] Ντύσσελντορφ[7][5][6] |
| Τόπος ταφής | Jewish Cemetery (Düsseldorf) |
| Χώρα πολιτογράφησης | Γερμανία Ρουμανία (έως 1940) Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (από 1940) |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Γερμανικά[2][8] |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο Φέντκοβιτς |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ποιήτρια συγγραφέας |
| Περίοδος ακμής | 1921 |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Βραβεύσεις | Μεγαλόσταυρος του Τάγματος της Αξίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας Andreas Gryphius Prize (1977) Ida-Dehmel-Literaturpreis (1977) Λογοτεχνικό Βραβείο της Βαυαριανής Ακαδημίας Καλών Τεχνών (1984) βραβείο Ροσβίτα (1980) Droste-Preis (1967) |
| Υπογραφή | |
 | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Ρόζε Αουσλέντερ (γερμανικά: Rose Ausländer, 11 Μαΐου 1901 - 3 Ιανουαρίου 1988) ήταν Εβραία γερμανόφωνη και αγγλόφωνη ποιήτρια από τη Μπουκοβίνα που τότε ανήκε στην Αυστροουγγαρία. Έζησε στη Ρουμανία, τις ΗΠΑ, την Αυστρία και τη Γερμανία.
Η ποίησή της εκφράζει τις τραυματικές εμπειρίες της κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος και τα οδυνηρά συναισθήματα που βίωσε σε όλη τη ζωή της: την απώλεια της πατρίδας, το αίσθημα της αποξένωσης και της απόγνωσης στα χρόνια της μετανάστευσης, την υπαρξιακή ανασφάλεια, την αβεβαιότητα και τον τρόμο στα χρόνια του εγκλεισμού της στο εβραϊκό γκέτο, όπου έμεινε για δύο χρόνια, και άλλον ένα χρόνο κρυμμένη για να μην εκτοπισθεί στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.[9]
Βιογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Νεανικά χρόνια και εκπαίδευση, 1901–1920
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Ρόζε Αουσλέντερ γεννήθηκε το 1901 στην πολυπολιτισμική πόλη Τσέρνοβιτς της Μπουκοβίνας (τώρα Τσερνιβτσί, Ουκρανία), στη γερμανόφωνη εβραϊκή οικογένεια του Σίγκμουντ Σέρτσερ, υπαλλήλου εταιρείας εισαγωγών-εξαγωγών. Την εποχή εκείνη η πόλη της ήταν μέρος της Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας. Από το 1907, φοίτησε στο τοπικό σχολείο. Το 1916, η οικογένειά της διέφυγε στη Βιέννη, αλλά επέστρεψε στο Τσέρνοβιτς το 1920, το οποίο είχε γίνει μέρος του βασιλείου της Ρουμανίας μετά το 1918.
Το 1919 άρχισε να σπουδάζει λογοτεχνία και φιλοσοφία στο τοπικό πανεπιστήμιο. Μετά τον θάνατο του πατέρα της το 1920, εγκατέλειψε το πανεπιστήμιο.[10]
Μινεάπολη και Νέα Υόρκη, 1921–1931
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1921, μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες με τον συμφοιτητή και μελλοντικό σύζυγό της, Ιγκνάτς Αουσλέντερ. Στη Μινεάπολη, εργάστηκε ως λογίστρια και δημοσίευσε τα πρώτα της ποιήματα σε γερμανική εφημερίδα. Το 1922, μετακόμισαν στη Νέα Υόρκη, όπου ο Αουσλέντερ εργαζόταν τώρα ως τραπεζικός υπάλληλος, τον επόμενο χρόνο παντρεύτηκαν. Χώρισαν στα τέλη του 1926 αλλά κράτησε το επώνυμό του. Την ίδια χρονιά έλαβε την αμερικανική υπηκοότητα και δημοσίευσε τον κύκλο ποιημάτων Νέα Υόρκη (1926–27).
Το 1926, επέστρεψε για δύο χρόνια στο Τσέρνοβιτς για να φροντίσει την άρρωστη μητέρα της. Εκεί γνώρισε τον δημοσιογράφο Έλιος Εστ, ο οποίος έγινε σύντροφός της και το 1928 επέστρεψαν μαζί στη Νέα Υόρκη.
Τσέρνοβιτς 1931–1945
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1931, επέστρεψε για να φροντίσει ξανά τη μητέρα της, εργαζόμενη σαν δημοσιογράφος, μεταφράστρια και καθηγήτρια αγγλικών μέχρι το 1940. Το 1934, της αφαιρέθηκε η αμερικανική υπηκοότητα επειδή έλειπε από τις ΗΠΑ για περισσότερα από 3 χρόνια. Εκείνη τη χρονιά χώρισε από τον Εστ.
Στις αρχές του 1939, λόγω της απειλητικής πολιτικής κατάστασης έφυγε για τη Νέα Υόρκη, αλλά για άλλη μια φορά επέστρεψε στην πόλη της για να φροντίσει την άρρωστη μητέρα της. Το 1939, εκδόθηκε ο πρώτος της ποιητικός τόμος, Το Ουράνιο Τόξο, που αν και εγκωμιάστηκε από τους κριτικούς, δεν είχε απήχηση στο κοινό.
Από τον Οκτώβριο του 1941 και έως το 1944, αιχμαλωτίσθηκε στο γκέτο του Τσέρνοβιτς όπου εργάστηκε σε καταναγκαστική εργασία. Έμεινε εκεί με τη μητέρα και τον αδερφό της για δύο χρόνια και άλλον ένα χρόνο κρυμμένη για να μην απελαθεί στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Αργότερα χαρακτήρισε την ανάγκη της να γράφει εκείνη την τραυματική περίοδο ως μέσο επιβίωσης.
Την άνοιξη του 1943, μέσα στον τρόμο του γκέτο συνάντησε τον ποιητή Πάουλ Τσέλαν, έναν άλλο γερμανόφωνο Εβραίο ποιητή που επέζησε του Ολοκαυτώματος, και ανέπτυξαν μια βαθιά φιλία και λογοτεχνική αλληλεπίδραση. Την άνοιξη του 1944, το Τσέρνοβιτς κατελήφθη από τον Κόκκινο στρατό και οι λίγοι επιζήσαντες Εβραίοι απελευθερώθηκαν. Η Μπουκοβίνα έγινε τμήμα της Σοβιετικής Ένωσης. Η Αουσλέντερ εργάστηκε στη βιβλιοθήκη του Τσέρνοβιτς μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1944. [11]
Νέα Υόρκη, 1944-1966
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τον Οκτώβριο του 1944, επέστρεψε στη Νέα Υόρκη όπου έζησε σε κατάσταση ανέχειας. Το 1947, πληροφορήθηκε τον θάνατο της μητέρας της και υπέστη φυσική κατάρρευση. Από το 1948 έως το 1956, αρνήθηκε να γράφει στα γερμανικά και έγραφε ποίηση μόνο στα αγγλικά. Από το 1953 έως το 1961, έβγαζε τα προς το ζην δουλεύοντας ως ξένη ανταποκρίτρια σε ναυτιλιακή εταιρεία στη Νέα Υόρκη και απέκτησε ξανά την αμερικανική υπηκοότητα το 1948.
Αυτή την περίοδο επηρεάστηκε από τους Αμερικανούς μοντερνιστές ποιητές Ε.Ε. Κάμινγκς και Μαριάν Μουρ, με την οποία ανέπτυξαν φιλία, όπως τεκμηριώνεται σε πολλές επιστολές, στις οποίες η Μουρ τη συμβούλεψε για τη γραφή της και την ενθάρρυνε να επιστρέψει στην ποίηση στα γερμανικά. Αρκετά από τα αγγλικά ποιήματά της είναι αφιερωμένα στη Μουρ.
Το 1957, σε ταξίδι στο Παρίσι, συνάντησε πάλι τον Πάουλ Τσέλαν, ο οποίος επίσης την ενθάρρυνε να επιστρέψει στη μητρική της γλώσσα και να αλλάξει ριζικά το ποιητικό της ύφος, το οποίο ήταν παραδοσιακό. Το 1963, πέρασε χρόνο στη Βιέννη, όπου δημοσίευσε το πρώτο της βιβλίο μετά το 1939. Το κοινό υποδέχτηκε με ενθουσιασμό τη συλλογή Blinder Sommer (Τυφλό καλοκαίρι).[12]
Ντίσελντορφ, 1967–1988
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1967, επέστρεψε οριστικά στην Ευρώπη. Μετά από μια ανεπιτυχή προσπάθεια να εγκατασταθεί στη Βιέννη, τελικά μετακόμισε στο Ντίσελντορφ. Έζησε αρχικά σε μια πανσιόν κοντά στο σιδηροδρομικό σταθμό, όπου δημιούργησε το εκτεταμένο όψιμο έργο της. Μετά από ένα ατύχημα το 1972 μετακόμισε στον οίκο ευγηρίας της εβραϊκής κοινότητας του Ντίσελντορφ. Σοβαρά άρρωστη από αρθρίτιδα και κλινήρης από το 1978 και μετά, εξέδωσε πολυάριθμους ποιητικούς τόμους που σημείωσαν μεγάλη κυκλοφορία, υπαγορεύοντας τα κείμενά της, καθώς δεν μπορούσε να γράψει μόνη της. Τιμήθηκε με πολλά βραβεία, μεταξύ των οποίων το βραβείο του Τάγματος της Αξίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας το 1984. Πέθανε στο Ντίσελντορφ το 1988.[13]
Λογοτεχνικό έργο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το έργο της Ρόζε Αουσλέντερ συνεχίζει να έχει απήχηση μέχρι σήμερα για την έντονη απεικόνιση του εκτοπισμού, της απώλειας και της αναζήτησης ταυτότητας. Γράφοντας στον απόηχο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τα ποιήματά της αντιμετωπίζουν τις τραυματικές πραγματικότητες της εποχής της, που σημαδεύτηκαν από την εξορία, τις διώξεις και το Ολοκαύτωμα.
Έγραψε περισσότερα από 3.000 ποιήματα, συγκεντρωμένα σε περισσότερα από είκοσι συλλογές, που έχουν μεταφραστεί στις περισσότερες ευρωπαϊκές γλώσσες. Τα θέματά της περιστρέφονται γύρω από την απώλεια της πατρίδας, την παιδική ηλικία, τη σχέση με τη μητέρα της, το Ολοκαύτωμα, την εξορία, τη γλώσσα ως μέσο έκφρασης, τον έρωτα, τα γηρατειά και τον θάνατο. Τα ποιήματα που έγραψε μετά το 1945 αποτυπώνουν την τραυματική εμπειρία της από το Ολοκαύτωμα είτε ασχολείται άμεσα με το θέμα είτε όχι. Έγραφε επειδή αναζητούσε την ταυτότητά της μέσα από τη γραφή: «Wer bin ich / wenn ich nicht schreibe?» (Ποια είμαι / αν δεν γράφω;).
Τα πρώιμα ποιήματά της είναι σφιχτά δομημένα και με ομοιοκαταληξία, επηρεασμένα από τον Φρήντριχ Χαίλντερλιν και τον Γκέοργκ Τρακλ. Ο εξπρεσιονισμός του πρώιμου έργου της αποδίδεται σε ψύχραιμη ελεγχόμενη γλώσσα της Νέας αντικειμενικότητας και είναι εμφανές το ενδιαφέρον της για τη φιλοσοφία των Κονσταντίν Μπρούνερ, του Σπινόζα και του Πλάτωνα, καθώς και για τις ψυχαναλυτικές θεωρίες του Σίγκμουντ Φρόυντ.[14]
Η μεταγενέστερη ποίησή της έχει «μια ασυνήθιστη, όλο και πιο μουσικορυθμική διαύγεια», με επιρροές από τους νέους ρυθμούς και τον ελεύθερο στίχο, την επίδραση Αμερικανών μοντερνιστών ποιητών και τις συναντήσεις της με τον Πάουλ Τσέλαν. Η επίδραση του Τ.Σ. Έλιοτ και του Έζρα Πάουντ είναι επίσης εμφανής στον πειραματισμό της με τον κατακερματισμό και τις ασύνδετες εικόνες.[12]
Επιλογή ποιητικών συλλογών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 1939: Der Regenbogen (Το ουράνιο τόξο)
- 1965: Blinder Sommer (Τυφλό καλοκαίρι)
- 1967: Denn wo ist Heimat ( Τότε πού είναι η πατρίδα )
- 1974: Ohne Visum (Χωρίς βίζα)
- 1975: Andere Zeichen (Άλλα σημάδια)
- 1976: Gesammelte Gedichte (Συλλεκτικά Ποιήματα)
- 1976: Noch ist Raum (Υπάρχει ακόμη χώρος)
- 1977: Doppelspiel (Διπλό παιχνίδι)
- 1978: Aschensommer (Καλοκαίρι τέφρας)
- 1978: Mutterland (Πατρίδα)
- 1978: Es bleibt noch viel zu sagen ( Πολλά υπάρχουν ακόμη να ειπωθούν)
- 1979: Ein Stück weiter (Ένα βήμα παραπέρα)
- 1980: Einverständnis ( Συναίνεση)
- 1980: Daheim ( Στο σπίτι)
- 1981: Mein Atem heißt jetzt (Η αναπνοή μου ονομάζεται τώρα)
- 1981: Einen Drachen reiten (Ιππασία ενός δράκου)
- 1982: Mein Venedig versinkt nicht (Η Βενετία μου δεν θα βουλιάξει)
- 1982: Südlich wartet ein wärmeres Land (Μια πιο ζεστή γη περιμένει στα νότια)
- 1983: So sicher atmet nur Tod (Μόνο ο θάνατος αναπνέει τόσο σίγουρα)
- 1984–90: Gesammelte Werke (Συλλεκτικά Έργα)
- 1987: Ich spiele noch ( Παίζω ακόμη)
- 1987: Der Traum hat offene Augen (Το όνειρο έχει ανοιχτά μάτια)
Μεταφράσεις στα ελληνικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Μην ξεχνάς να θυμάσαι, Γράφοντας ποίηση μετά το Άουσβιτς: μτφ. Ντάντη Σιδέρη-Σπεκ, εκδ. Γαβρηιλίδης, 2014[15]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12034630m. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 (Γερμανικά, Αγγλικά) FemBio database. 1503. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ 5,0 5,1 Renate Wall: «Verbrannt, verboten, vergessen» (Γερμανικά) Pahl-Rugenstein Verlag. Κολωνία. 1989. σελ. 16-18. ISBN-13 978-3-7609-1310-0.
- ↑ 6,0 6,1 Renate Wall: «Lexikon deutschsprachiger Schriftstellerinnen im Exil 1933 bis 1945» (Γερμανικά) Kore. Φράιμπουργκ. σελ. 20-26. ISBN-13 978-3-926023-48-3. ISBN-10 3-926023-48-1.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ CONOR.SI. 47275363.
- ↑ . «diastixo.gr/roze-auslender».
- ↑ . «scholarsarchive./Rose Ausländer».
- ↑ . «jwa.org/encyclopedia/article/auslander-rose».
- ↑ 12,0 12,1 . «allpoetry.com/Rose-Auslander».
- ↑ . «alethea-magazine.com/Rose Ausländer---the-outstanding-poet-who-lived-».
- ↑ . «goodreads.com/book/Rose Ausländer».
- ↑ . «politeianet.gr/books/auslander-rose-gabriilidis-min-xechnas-na-thumasai».
