Ρόζα Ιμβριώτη
| Ρόζα Ιμβριώτη | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα γεννήσεως | Ρόζα Ιωάννου |
| Γέννηση | 1898 Αθήνα |
| Θάνατος | 16 Σεπτεμβρίου 1977 Αθήνα |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνικά Γερμανικά |
| Σπουδές | Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Πανεπιστήμιο Χούμπολτ |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | εκπαιδευτικός παιδαγωγός |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Γιάννης Ιμβριώτης |
Η Ρόζα Ιμβριώτη, γεννημένη Ρόζα Ιωάννου[1], ήταν Ελληνίδα παιδαγωγός, πρωτοπόρος της ειδικής εκπαίδευσης,[2] με πλούσια κοινωνική και πολιτική δράση και συμμετοχή στην Εθνική Αντίσταση. Ίδρυσε το Πρότυπο Ειδικό Σχολείο Αθηνών (1937), που αποτελεί την πρώτη επίσημη προσπάθεια στην Ελλάδα για τη συστηματική αγωγή παιδιών με νοητική υστέρηση.[3]
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Νεανικά χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γεννήθηκε το 1898 στην Αθήνα. Ο πατέρας της, Νικόλαος Ιωάννου, ήταν φιλόλογος.[4] Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και πραγματοποίησε περαιτέρω σπουδές στο Βερολίνο, από το καλοκαίρι του 1928 έως το καλοκαίρι του 1930, κοντά στον καθηγητή της Φιλοσοφίας και της Παιδαγωγικής Έντουαρντ Σπράνγκερ.[5] Τελείωσε το Αρσάκειο το 1914. Μέσω της Αύρας Θεοδωροπούλου, της γνωστής φεμινίστριας του Εκπαιδευτικού Ομίλου, δίδαξε στο Κυριακό Σχολείο Εργατριών και το 1917 διορίστηκε στο 1ο Ελληνικό Σχολείο Θηλέων Αθηνών.[6]
Στο Μεσοπόλεμο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Έπειτα από την ήττα των βενιζελικών στις εκλογές του 1920, η Ιμβριώτη εργάστηκε στο Πρότυπον Εκπαιδευτήριον Αθηνών του Ηλία Κωνσταντινίδη. [7] Ένθερμη οπαδός του δημοτικισμού, υπήρξε μέλος του Εκπαιδευτικού Ομίλου, πιθανότατα από τις αρχές του 1921, στη διοίκηση του οποίου εκλέχτηκε το 1923.[8] Συνεργάστηκε με τη Θεοδωροπούλου και το Δημήτρη Γληνό στη σύνταξη των εκπαιδευτικών προγραμματικών διακηρύξεων του Συνδέσμου Ελληνίδων υπέρ των Δικαιωμάτων της Γυναικός, που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Ο Αγώνας της Γυναίκας (1923).
Το 1924, ενώ εργαζόταν ως καθηγήτρια ιστορίας στο Μαράσλειο, υπό τη διεύθυνση του Αλέξανδρου Δελμούζου, εξαιτίας της συζήτησης, στο μάθημά της, του βιβλίου του Γ. Κορδάτου για την Επανάσταση του 1821, κατηγορήθηκε για «υλιστική» διδασκαλία.[9] Η κατηγορία αυτή αποτέλεσε μία από τις αφορμές των Μαρασλειακών, που ουσιαστικά ξεκίνησαν μια γενικευμένη επίθεση εναντίον του εκπαιδευτικού δημοτικισμού. Απολύθηκε το 1926, για να επανέλθει το 1928. Το 1934 έγινε γυμνασιάρχης στο Κιλκίς.[6] Αργότερα, πρότεινε στον Ι. Μεταξά, κι εκείνος το δέχτηκε, την ίδρυση ενός Προτύπου Ειδικού Σχολείου στην Αθήνα (ΠΕΣΑ), το οποίο λειτούργησε από το Μάρτιο του 1937 έως τον Οκτώβριο του 1940 στην Καισαριανή.[10]
Στην Κατοχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, η Ιμβριώτη πήρε μέρος στην Αντίσταση μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ. Συμμετείχε στη σύνταξη του εκπαιδευτικού προγράμματος της ΠΕΕΑ και στη συγγραφή του αναγνωστικού Τα αετόπουλα, εφαρμόζοντας τις αρχές του Σχολείου Εργασίας.[11] Τον Ιούνιο του 1944 ανέλαβε τη διεύθυνση του "Φροντιστηρίου της Τύρνας" στο ομώνυμο χωριό των Τρικάλων, το οποίο είχε ιδρυθεί στην Ελεύθερη Ελλάδα, με πρωτοβουλία του καθηγητή Πέτρου Κόκκαλη και του παιδαγωγού Κώστα Σωτηρίου. Το σχολείο απευθυνόταν σε τελειόφοιτους του Γυμνασίου. Τα μαθήματα περιλάμβαναν παιδαγωγική, αγωγή του πολίτη, ψυχολογία και ιστορία, ενώ το απόγευμα, μετά το συσσίτιο, γίνονταν διαλέξεις για τη λογοτεχνία, την τέχνη, την υγιεινή κ.λπ.[12]
Μετά την Απελευθέρωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1946 συμμετείχε με άλλες φεμινίστριες στην πρωτοβουλία για τη σύσταση της Πανελλαδικής Ομοσπονδίας Γυναικών, το ιδρυτικό συνέδριο της οποίας έλαβε χώρα στην Αθήνα, μεταξύ 26 και 29 Μαΐου.[13] Λόγω των πολιτικών της φρονημάτων η Ιμβριώτη μεταπολεμικά υπέστη διώξεις και εξορίστηκε στο Τρίκερι του Παγασητικού. Από εκεί, στις αρχές του 1950, μεταφέρθηκε, μαζί με πολλές συνεξόριστες γυναίκες, στη Μακρόνησο και κατόπιν, το καλοκαίρι, πάλι πίσω στο Τρίκερι, με όσες αρνήθηκαν να υπογράψουν "δήλωση".[14] Αργότερα έγινε στέλεχος της ΕΔΑ, διατελώντας μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του κόμματος έως το 1967 και μετά τη Μεταπολίτευση ως στέλεχος του ΚΚΕ συνέβαλε στη διαμόρφωση του εκπαιδευτικού προγράμματός του.[15]
Πέθανε στις 16 Σεπτεμβρίου 1977 στην Αθήνα. Σύζυγός της υπήρξε ο μαρξιστής φιλόσοφος Γιάννης Ιμβριώτης.
Μνήμη Ρόζας Ιμβριώτη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το όνομα της Ρόζας Ιμβριώτη φέρουν πολλές οδοί στην Ελλάδα όπως στις Συκιές Θεσσαλονίκης, το Ελληνικό κ.α. Επίσης το όνομά της δόθηκε τιμητικά στο Σύλλογο Εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Βύρωνα- Καισαριανής-Παγκρατίου[16]. Ακόμη, το Πρότυπο Ειδικό Δημοτικό Σχολείο ΜΔΔΕ Καισαριανής «Ρόζα Ιμβριώτη» ιδρύθηκε το 1937 (με τον ΑΝ 453/1937 και μετονομάστηκε Πρότυπο με τον ΑΝ 949/1948) μετά από πρωτοβουλία της εμπνευσμένης παιδαγωγού Ρόζας Ιμβριώτη, της οποίας σήμερα προς τιμή φέρει το όνομά της.[17]
Εργογραφία (επιλ.)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αυτοτελή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Η Αθηναία στον 5ο και 4ο αιώνα π.Χ. (1922)
- Η γυναίκα στο Βυζάντιο (1923)
- Μεθοδολογικά Προβλήματα. Η διαλεκτική του Hegel Αρχειοθετήθηκε 2018-04-17 στο Wayback Machine. (1933)
- Ανώμαλα και καθυστερημένα παιδιά (1939)
- Ανθρωπιστική παιδεία (1955)
- Το κατηγορώ της νεολαίας (1972)
- Άριστος οιωνός. Η αυξημένη ωριμότητα των νέων - Ο Νοέμβρης του 1973 (1974)
- Παιδεία και Κοινωνία: ελληνικά εκπαιδευτικά προβλήματα (1977)
Αρθρογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- «Το σχολείο της εργασίας» (1922 -άρθρο στο περ. Ελληνίς)
- «Γύρω από το φεμινιστικό αγώνα» (1923 -άρθρο στο περ. Ελληνίς)
- «Γύρω από την ψήφο» (1923 -άρθρο στο περ. Ο Αγώνας της Γυναίκας)
- «Η διδασκαλία της Ιστορίας» (1926 -δύο άρθρα στο περ. Αναγέννηση)
- «Η ιστορική επιστήμη στο σχολείο» (1926-27 -δύο άρθρα στο περ. Αναγέννηση, συνέχ. του προηγ.)
- «Μορφώνουμε δούλους» (1936 -δύο άρθρα στο περ. Παιδεία)
- «Το παιδικό βιβλίο» (1948 -άρθρο στο περ. Ανταίος)
- «Ανασυγκρότησις και παιδεία» (1958 -άρθρο στο περ. Η Νέα Οικονομία)
- «Οι απασχολήσεις του παιδιού της υπαίθρου» (1958 -άρθρο στο περ. Επιθεώρηση Τέχνης)
- «Ένα περίεργο ψυχογράφημα του σημερινού Έλληνα» (1962 -άρθρο στο περ. Επιθεώρηση Τέχνης)
- «Παιδεία, ο παρίας του κράτους» (1963, διάλεξη -δημοσιεύθηκε στο συλλογικό τόμο Εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Συζητήσεις, κρίσεις, απόψεις [1966])
- «Δημήτρης Γληνός» (1964 -άρθρο στο περ. Επιθεώρηση Τέχνης)
- «Η αισθητική αγωγή και το σχολείο» (1965 -άρθρο στο περ. Επιθεώρηση Τέχνης)
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ "Ιμβριώτη-Ιωάννου Ρόζα", ΕΚΕΒΙ.
- ↑ Ζωνιού-Σιδέρη (2011), σελ. 11.
- ↑ Τα Νέα, 14-11-1984, σελ. 13.
- ↑ Χρονοπούλου-Πανταζή (2013), σελ. 17.
- ↑ Νούτσος (2011), σελ. 73-83.
- ↑ 6,0 6,1 Χρονοπούλου (2004).
- ↑ «Πρόγραμμα Παρθεναγωγείου». Αρχείο Δημήτρη Γληνού. Ίδρυμα Γληνού. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2015.
- ↑ Νούτσος (2011), σελ. 63.
- ↑ Αθανασιάδης (2001), σελ. 92-93.
- ↑ Βλ. Αναστασίου, Ηλιάδου-Τάχου και Χαρίση (2011).
- ↑ Παπαστεφανάκη (2014), σελ. 6.
- ↑ Καλαντζής (1985), σελ. 134 κ.εξ.
- ↑ Ριζοσπάστης (2010).
- ↑ Βερβενιώτη (2000), σελ. 3, 4 και Βερβενιώτη (2003), σελ. 6.
- ↑ Καλαντζής (1985), σελ. 149. Σχετικά με το πότε ακριβώς η Ιμβριώτη έγινε μέλος του ΚΚΕ, ο συγγραφέας, που υπήρξε στενός συνεργάτης της στο ΠΕΣΑ, δεν αναφέρει συγκεκριμένη χρονολογία, προσδιορίζει όμως την εποχή γύρω στην Απελευθέρωση (σελ. 144)
- ↑ «Σύλλογος Εκπαιδευτικών Π.Ε. Βύρωνα- Καισαριανής-Παγκρατίου "Ρόζα Ιμβριώτη"».
- ↑ «Ρόζα Ιμβριώτη» από την ίδρυση του μέχρι σήμερα
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βιβλία και εφημερίδες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Αναστασίου Δημ.· Σ. Ηλιάδου-Τάχου· Α. Χαρίση (2011). «Η εξέλιξη της ειδικής εκπαίδευσης: από το ειδικό στο γενικό σχολείο». Η Ρόζα Ιμβριώτη στο Πρότυπο Ειδικό Σχολείο Αθηνών και το καθεστώς Μεταξά. Αθήνα: Γρηγόρης. σελίδες 59–74. ISBN 978-960-333-681-5.
- Χάρης Αθανασιάδης (2001). ∆άσκαλοι και εκπαιδευτικός δηµοτικισµός. Αθήνα: Μεταίχμιο. ISBN 978-960-375-191-5.
- Αθηνά Ζωνιού-Σιδέρη (2011). «Η εξέλιξη της ειδικής εκπαίδευσης: από το ειδικό στο γενικό σχολείο». Σύγχρονες ενταξιακές προσεγγίσεις. B΄. Αθήνα: Πεδίο. ISBN 978-960-9552-10-3.
- Κώστας Καλατζής (1985). Στον αστερισμό του Δημήτρη Γληνού: Κώστας Σωτηρίου, Ρόζα Ιμβριώτη, Μιχάλης Παπαμαύρος. Αθήνα: Δίπτυχο.
- Χαράλαμπος Νούτσος (2011). Η Ρόζα και η Κλειώ. Αθήνα: Βιβλιόραμα. ISBN 978-960-8087-98-9.
- Χρυσάνθη Χρονοπούλου-Πανταζή (2013). Ρόζα Ιμβριώτη: της ζωής και του σχολείου. Αθήνα: Εμπειρία. ISBN 9789604173129.
- «Το Α' Συνέδριο της Πανελλαδικής Ομοσπονδίας Γυναικών». Ριζοσπάστης (14 Μαρτίου 2010): ένθετο "7 Μέρες μαζί", σελ. 11. http://www.rizospastis.gr/story.do?id=5541364. Ανακτήθηκε στις 2015-12-04.
Διαδίκτυο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- «Ιμβριώτη-Ιωάννου Ρόζα». Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών. ΕΚΕΒΙ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2015.
- Τασούλα Βερβενιώτη (2003). «Μια αδημοσίευτη μαρτυρία». academia.edu. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2015. Αναδημοσίευση από το περ. Επιστήμη και Κοινωνία 11: σελ. 143-169.
- Τασούλα Βερβενιώτη (2000). «Μακρονήσι: μαρτύρια και μαρτυρίες γυναικών». academia.edu. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2015. Αναδημοσίευση από τον τόμο Ιστορικό τοπίο και ιστορική μνήμη: το παράδειγμα της Μακρονήσου. Αθήνα: Φιλίστωρ. σελίδες 103–114. ISBN 960-369-045-7.
- Ελευθερία Παπαστεφανάκη (2014). «Η Ρόζα Ιμβριώτη και το εκπαιδευτικό έργο της» (PDF). Ελληνικό Ινστιτούτο Εφαρμοσμένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2015. Ανακοίνωση στο 7ο Πανελλήνιο Συνέδριο του ΕΙΕΠΕ.
- Χρύσα Χρονοπούλου (2004). «Ρόζα Ιμβριώτη -μια προσωπογραφία». Πανεπιστήμιο Πατρών. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2015. Ανακοίνωση στο 3ο Διεθνές Συνέδριο Ιστορίας της Εκπαίδευσης (Πάτρα).
Πρόσθετη βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Πανελλήνια Ένωση Αγωνιστών και Φίλων της ΕΠΟΝ (2001). Η Ρόζα της εκπαίδευσης, της επανάστασης. Αθήνα: Εντός. ISBN 978-960-86828-0-1.
- Αντωνία Χαρίση (2011). Η Ρόζα Ιμβριώτη στο Πρότυπο Ειδικό Σχολείο Αθηνών (1937-1940). Αθήνα: Επίκεντρο. ISBN 978-960-458-431-4.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Αλίκη Ξένου-Βενάρδου (12 Δεκεμβρίου 1999). «Ρόζα Ιμβριώτη: η "κόκκινη δασκάλα"». Ριζοσπάστης. σελ. 23.