Ριζοσπαστική δεξιά
Στην πολιτική επιστήμη, οι όροι ριζοσπαστική δεξιά, αντιδραστική δεξιά, και σκληρή δεξιά (συναντάται και ως «λαϊκιστική δεξιά» στην βιβλιογραφία) έχουν χρησιμοποιηθεί για να αναφερθούν σε μία πληθώρα νεοεθνικιστικών ή εθνοσυντηρητικών κομμάτων και κινημάτων (κυρίως στην Ευρώπη), που κινούνται στο φάσμα μεταξύ δεξιάς και ακροδεξιάς.
Τα κόμματα που εκφράζουν αυτόν τον χώρο, έχουν αυξηθεί σε υποστήριξη στην Ευρώπη από τα τέλη της δεκαετίας του 1970. Οι ριζοσπαστικές δεξιές ομάδες έχουν κοινούς σκοπούς, οι οποίες συνήθως περιλαμβάνουν την αντίθεση στην παγκοσμιοποίηση και τη μετανάστευση, την κριτική της πολυπολιτισμικότητας και στην ευρωσκεπτικισμό[1]. Ορισμένες πτέρυγες του χώρου, αντιτίθενται προς τη φιλελεύθερη δημοκρατία, με πολλές πηγές να κατηγορούν τις πτέρυγες αυτές ακόμη και για απόρριψη της δημοκρατίας υπέρ μορφών ανελεύθερης ή αυταρχικής δημοκρατίας.[2][3][4]
Η ριζοσπαστική δεξιά στην Ευρώπη έχει αναδιαμορφώσει σημαντικά το πολιτικό τοπίο, κερδίζοντας σημαντικό έδαφος και επηρεάζοντας τις εθνικές και κοινοτικές πολιτικές. Τα παραδοσιακά κεντροδεξιά και κεντροαριστερά κόμματα έχουν χάσει την υποστήριξη των ψηφοφόρων, με τα ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα να ανήκουν πλέον σε κυβερνήσεις ή ομάδες αντιπολίτευσης με επιρροή σε όλη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Ελβετίας, της Φινλανδίας, της Ουγγαρίας, της Ιταλίας, της Σλοβακίας, της Σουηδίας και των Κάτω Χωρών. Επίσης, το Αρκετά στην Πορτογαλία, το Φλαμανδικό Συμφέρον στην Φλάνδρα (Βέλγιο) και το Κόμμα Ελευθερίας στην Αυστρία έχουν αποκτήσει πρόσφατα δυναμική.[5] Εκτός Ευρώπης, χώρες των οποίων οι κυβερνήσεις ή και οι σημαντικές αριθμητικά αντιπολιτεύσεις, αποτελούνται από σκληρά δεξιούς, είναι η Αμερική (Ρεπουμπλικανοί επί Ντόνταλντ Τραμπ), η Ινδία, η Ρωσία, το Ισραήλ κ.α.
Πολιτικά προγράμματα και θέσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα τονίζουν γενικά την πολιτιστική διάσταση του δισδιάστατου χώρου του κομματικού ανταγωνισμού. Τα οικονομικά ζητήματα, η μετανάστευση, οι πολιτικές για το κλίμα και η αντίθεση στη γραφειοκρατία της ΕΕ είναι κεντρικά θέματα για αυτά τα κόμματα. Οι ριζοσπάστες δεξιοί, έχουν κεφαλαιοποιήσει αποτελεσματικά τις ανησυχίες που σχετίζονται με τον πληθωρισμό και την αύξηση του κόστους ζωής, υιοθετώντας θέσεις που κυμαίνονται από τον οικονομικό προστατευτισμό και τον σοβινισμό της πρόνοιας έως τις πολιτικές ελεύθερης αγοράς και τη χαμηλότερη φορολογία. Κόμματα όπως η Εθνική Συσπείρωση της Γαλλίας υιοθέτησαν πιο οικονομικά αναδιανεμητικές θέσεις, ενώ άλλα κόμματα κινήθηκαν προς τον οικονομικό φιλελευθερισμό.[6] Παρόλα αυτά, τα βασικά ουσιαστικά αιτήματά τους περιστρέφονται γύρω από τη μετανάστευση και την υπεράσπιση της εθνικής κυριαρχίας.[7]
Σε αντίθεση με τον ευρύτερο λαϊκισμό (εξτρεμισμό), τα ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα αποδέχονται τις δημοκρατικές δομές αλλά απορρίπτουν φιλελεύθερα δημοκρατικά στοιχεία όπως τα δικαιώματα των μειονοτήτων, το κράτος δικαίου και η διάκριση των εξουσιών. Τα προγράμματά τους περιλαμβάνουν έντονα συναισθήματα κατά της μετανάστευσης, εθνικισμό, ευρωσκεπτικισμό και σκεπτικισμό απέναντι στις πολιτικές για την κλιματική αλλαγή, παράλληλα με συντηρητικές κοινωνικές αξίες που αντιτίθενται στα σύγχρονα ακτιβιστικά φεμινιστικά κινήματα και στην ΛΟΑΤΚΙ+ ατζέντα.[5]
Στην εξωτερική πολιτική, τα ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα συχνά επικεντρώνονται έντονα στη μετανάστευση, αλλά επιδεικνύουν πολλαπλές θέσεις απέναντι στο Ρωσο-ουκρανικό ζήτημα, που κυμαίνονται από καχυποψία έως και με στενή ευθυγράμμιση με τα επιχειρήματα της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Όλο και περισσότερο, αυτά τα κόμματα στοχεύουν να επηρεάσουν την εξωτερική πολιτική της ΕΕ διαταράσσοντας τη συναίνεση, ευθυγραμμίζοντας με τις εξωτερικές δυνάμεις, αντιστεκόμενοι στην ολοκλήρωση της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ και μερικές φορές αξιοποιώντας θεσμικούς ρόλους για να προωθήσουν τις θέσεις τους. Η Ουγγαρία υπό τον Βίκτορ Όρμπαν χρησιμοποίησε κυρίως τη θέση της για να μπλοκάρει συχνά τις αποφάσεις της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής στήριξης της Ουκρανίας.[5] Συνήθως τα κόμματα της ριζοσπαστικής δεξιάς, αντιτίθενται στην περαιτέρω επέκταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ζητούν ισχυρότερους ελέγχους στα σύνορα. Αυτή η στάση είναι ιδιαίτερα ελκυστική για τους ψηφοφόρους που ανήκουν σε επαγγελματικές ομάδες όπως οι εργαζόμενοι στην παραγωγή, οι ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων και τμήματα του τομέα των υπηρεσιών. Αυτές οι ομάδες μοιράζονται συχνά πιο συντηρητικές πολιτιστικές απόψεις και είναι επιρρεπείς σε αισθήματα πολιτιστικής απειλής ή απειλής από τις παραδοσιακές κυβερνήσεις.[7]
Αν και οι εκκλήσεις για έξοδο από την ΕΕ έχουν μειωθεί μετά το Brexit, τα ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα προτιμούν πλέον να διαμορφώνουν την ΕΕ από μέσα, να προωθούν διακυβερνητικές συμμαχίες και να αντιστέκονται στη βαθύτερη ολοκλήρωση. Η αυξανόμενη εκπροσώπησή τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υποδηλώνει μελλοντικές επιπτώσεις για τις πολιτικές της ΕΕ για τη μετανάστευση, την κλιματική αλλαγή, τις σχέσεις Ρωσίας-Ουκρανίας, τη διεύρυνση της ΕΕ και θέσεις που βασίζονται σε ηθικά-αξιακά ζητήματα.[5] Η μετανάστευση παρέμεινε ένα ισχυρό ζήτημα, ιδιαίτερα στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Πολωνία και την Αυστρία, που συχνά συνδέεται με επιχειρήματα υπέρ της εθνικής ασφάλειας. Επιπλέον, πολλά ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα αντιτάχθηκαν στην Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ, διαμορφώνοντας τις πολιτικές για το κλίμα ως οικονομικά επιβλαβείς και επαχθείς για τους απλούς πολίτες.[6]
Τα κόμματα του πολιτικού χώρου, φαίνεται να διατηρούν δεσμούς μεταξύ τους. Η ευρωπαϊκή ριζοσπαστική δεξιά, φαίνεται να διατηρεί καλές σχέσεις, με τους Ρεπουμπλικανούς των ΗΠΑ ειδικά όσον αφορά τον Ντόναλντ Τραμπ[8], με το Μπαρατίγια Τζανάτα στην Ινδία[9]. Ο πρώην επικεφαλής της στρατηγικής του Λευκού Οίκου και στενός συνεργάτης του Ντόναλντ Τραμπ, Στηβ Μπάνον, ίδρυσε το Κίνημα, μια ομάδα με σκοπό την ενίσχυση της ριζοσπαστικής δεξιάς στην Ευρώπη. Επίσης, ο Τραμπ έχει υποστηρίξει ανοικτά την Μαρίν Λεπέν στις γαλλικές προεδρικές εκλογές του 2017[10], ενώ το 2025, ο Τζέι Ντι Βανς καταδίκασε το μπλόκο των δικαστικών αρχών της Ρουμανίας στην συμμετοχή του ριζοσπαστικού δεξιού υποψηφίου Καλίν Γκεοργκέσκου στον β' γύρο των προεδρικών εκλογών της χώρας. Στον ίδιο λόγο, ο Βανς κατάγγειλε και την άρνηση των Χριστιανοδημοκρατών να συνεργαστούν με την Εναλλακτική για την Γερμανία[11]. Η ενίσχυση της σκληρής δεξιάς εγείρει σύμφωνα με πηγές, κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με τη μελλοντική συνοχή και αξιοπιστία της ΕΕ στην παγκόσμια σκηνή, ειδικά με την δεύτερη προεδρία Τραμπ που θα μπορούσε να διασπάσει περαιτέρω την ευρωπαϊκή ενότητα σε ζητήματα όπως η Ουκρανία και η στρατηγική αυτονομία.[5]
Εκλογική άνοδος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ριζοσπαστική δεξιά αναδύθηκε σημαντικά ενισχυμένη από τις ευρωεκλογές του 2024, ενισχύοντας την παρουσία της σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ και αντιπροσωπεύοντας περίπου το 24% των εδρών στο νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Κόμματα όπως η Εθνική Συσπείρωση της Γαλλίας, οι Αδελφοί της Ιταλίας, το Κόμμα Ελευθερίας της Αυστρίας, το Φλαμανδικό Συμφέρον και το ΑούΡ της Ρουμανίας γνώρισαν σημαντικά κέρδη. Επίσης τότε εμφανίστηκαν και νέα κόμματα, συμπεριλαμβανομένων των Δημοκρατών της Δανίας, της Νίκης στην Ελλάδα και του SOS στην Ρουμανία, υποδεικνύοντας τον συνεχιζόμενο κατακερματισμό εντός της ριζοσπαστικής δεξιάς.[6]
Παρά τα εκλογικά τους κέρδη, τα ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν ποικίλους βαθμούς πολιτικής απομόνωσης, όπως αποδεικνύεται από τις πρακτικές αποκλεισμού («cordon sanitaire») σε χώρες όπως το Βέλγιο και η Γερμανία, αν και οι περιπτώσεις γενικής προσαρμογής έχουν αυξηθεί, όπως φαίνεται στην Ιταλία (πλήρης ανάληψη της εξουσίας), τη Σουηδία (στήριξη της κυβέρνησης) και την Κύπρο (μετάβαση σε πιο ήπια ρητορική). Η μελλοντική επιρροή της ριζοσπαστικής δεξιάς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι πιθανό να αυξηθεί, διαμορφώνοντας συζητήσεις ιδιαίτερα για τη μετανάστευση, την υποχώρηση της κλιματικής πολιτικής, τη διεύρυνση της ΕΕ και πτυχές της εξωτερικής πολιτικής.[6]
Ανάλυση εκλογικής ανόδου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η υποστήριξη των ψηφοφόρων για τη ριζοσπαστική δεξιά, εδράζεται σε ουσιαστικές ανησυχίες που περιγράφονται παραπάνω στις θέσεις της ριζοσπαστικής δεξιάς, αλλά διευκολύνεται επίσης από την πολιτική δυσαρέσκεια. Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι που υποστηρίζουν αντιμεταναστευτικές ή ευρωσκεπτικιστικές θέσεις τείνουν επιπλέον να ψηφίζουν ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα όταν αισθάνονται ότι τα κυρίαρχα κόμματα δεν εκπροσωπούν τις ανησυχίες τους. Ενώ η ευρύτερη δυσαρέσκεια με τις «ελίτ» συνδέεται με τον ριζοσπαστισμό, μελέτες δείχνουν ότι αυτή η δυσαρέσκεια δρα ανεξάρτητα από τις βαθιά ριζωμένες στάσεις για τη μετανάστευση. Όσο πιο ριζοσπαστική είναι μία μερίδα πολιτών, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα επιλογής ενός ριζοσπαστικού δεξιού κόμματος όταν δεν συμμετέχει το ίδιο στην κυβέρνηση. Μόλις ανέβουν στην κυβέρνηση, τα ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα τείνουν να μετριάζουν τον λόγο τους ή, τουλάχιστον, να εναντιώνονται λιγότερο στις ελίτ.[7]
Οι πιο συχνοί παράγοντες ανόδου των σκηρά δεξιών κομμάτων, είναι η μετανάστευση, η ανεργία και το εκλογικό σύστημα. Ωστόσο, τα συνολικά ευρήματα μελετών που ασχολούνται με την επίδραση των διάφορων παραγόντων (πχ μετανάστευση) εκλογικής ανόδου, είναι συχνά ασαφή ή αντιφατικά. Μετά την μετανάστευση, η ανεργία είναι η δεύτερη πιο κοινή δομική μεταβλητή στη βιβλιογραφία, αναφορικά με την άνοδο του πολιτικού αυτού χώρου. Μελέτες επίσης, δείχνουν ισχυρή σύνδεση μεταξύ των ποσοστών εγκληματικότητας και της εκλογικής επιτυχίας ριζοσπαστικά δεξιών κομμάτων. Πολλοί μελετητές αναμένουν ότι η υψηλότερη ανεργία ενισχύει επίσης τον χώρο, όμως παρόλα αυτά, αναλύσεις δείχνουν ότι αυτή η σχέση είναι ασήμαντη σε σχεδόν το 60% των περιπτώσεων. Τέλος, υψηλά ποσοστά των κομμάτων του χώρου, επιτυγχάνονται όταν το εκλογικό σύστημα είναι αναλογικό.[12]
Τις τελευταίες δεκαετίες, ορισμένά ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα στην Ευρώπη έχουν γίνει καθιερωμένες δυνάμεις. Κόμματα όπως το Κόμμα Ελευθερίας στην Αυστρία, το Λαϊκό Κόμμα στην Ελβετία και το Λαϊκό Κόμμα στην Δανία, θεσμοθέτησαν σταδιακά τη θέση τους στα αντίστοιχα συστήματά τους, συχνά αφού χτίσουν ισχυρά προφίλ κατά της μετανάστευσης. Ταυτόχρονα, νεότεροι σχηματισμοί, όπως οι Δημοκράτες στην Σουηδία ή το Κόμμα των Φινλανδών, έχουν έρθει στο προσκήνιο. Η πολιτιστική σύγκρουση -με επίκεντρο τα όρια και την ταυτότητα- έχει παραμείνει σε μεγάλο βαθμό η ίδια, αλλά η ενεργοποίηση της πολιτικής δυσαρέσκειας μπορεί να διαφέρει, ανάλογα με το αν αυτά τα κόμματα είναι πολιτικά “αουτσάιντερ” ή μέρος του κατεστημένου. Πράγματι, η δυσαρέσκεια με την πολιτική γενικά δείχνει μια ισχυρή επίδραση στην ψήφο της ριζοσπαστικής δεξιάς, κυρίως όταν αυτά τα κόμματα είναι στην αντιπολίτευση.[7]
Η υποστήριξη των ριζοσπαστικών δεξιών κομμάτων δεν περιορίζεται στην απλή διαμαρτυρία. Αντίθετα, αντανακλά βαθύτερους μετασχηματισμούς στις ευρωπαϊκές κοινωνίες που έχουν δημιουργήσει μια ευρεία νέα διαρθρωτική σύγκρουση σχετικά με τη μετανάστευση και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Όσο πολλοί ψηφοφόροι συνεχίζουν να αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως «χαμένους» της παγκοσμιοποίησης ή παραμένουν απογοητευμένοι από την κύρια εκπροσώπηση, αυτά τα κόμματα θα επιμείνουν ως σημαντικοί αμφισβητίες στην πολιτική της Ευρώπης.[7]
Κόμματα ανά χώρα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αργεντινή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αυστρία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βέλγιο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Φλάνδρα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βόρεια Μακεδονία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βουλγαρία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βραζιλία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γαλλία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γερμανία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ελβετία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ελλάδα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εσθονία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η.Π. της Αμερικής
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (πτέρυγες)
Ηνωμένο Βασίλειο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Μεταρρυθμίστε το Ηνωμένο Βασίλειο
- Συντηρητικό Κόμμα (μειοψηφία: παραδοσιοκράτες, σκληρά δεξιοί ευρωσκεπτικιστές κ.α.)
- Ομάδα Cornerstone
- Μπόρις Τζόνσον
Ιαπωνία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ινδία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ινδονησία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ιρλανδία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ισπανία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ισραήλ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ιταλία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Καναδάς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Συντηρητικό Κόμμα (πτέρυγες)
Κάτω Χώρες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Κόμμα για την Ελευθερία[5]
- Κίνημα Αγροτών-Πολιτών[14]
- Μεταρρυθμισμένο Πολιτικό Κόμμα
- Φόρουμ για τη Δημοκρατία[15]
Κολομβία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κροατία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Λετονία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Λιθουανία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Λουξεμβούργο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Νορβηγία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Νότια Κορέα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ουγγαρία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Περού
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πολωνία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Νόμος και Δικαιοσύνη[5]
- Συνομοσπονδία (πτέρυγα[α])
Πορτογαλία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ρουμανία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ρωσία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σερβία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σλοβακία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σλοβενία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σουηδία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τουρκία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης
- Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης
- Νέο Κόμμα Ευημερίας
- Κόμμα Ευτυχίας
- Κόμμα Νίκης
Τσεχία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Φινλανδία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Right Wing Populism in Europe – How do we Respond?» Ernst Hillebrd (Ed.), Μάιος 2014, στο Friedrich Ebert Stiftung
- ↑ «Are far right parties a threat to the European Union?». Sciences Po (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2025.
- ↑ «The Global Resurgence Of Populism As A Social Movement: Unifying The People Or Creating Social Cleavages - The Yale Review Of International Studies». yris.yira.org (στα Αγγλικά). 19 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2025.
- ↑ Jens Rydgren, The Sociology of the Radical Right, Research Gate
- ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 5,14 5,15 5,16 5,17 5,18 «Charting the Radical Right's Influence on EU Foreign Policy». Carnegie Endowment for International Peace (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2025.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Gilles Ivaldi, Emilia Zankina, «Conclusion»
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Hanspeter Kriesi, Julia Schulte-Cloos «Support for radical parties in Western Europe: Structural conflicts and political dynamics», Απρίλιος 2020
- ↑ «White supremacists and EU far-right leaders praise Donald Trump election win - National | Globalnews.ca». Global News (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2025.
- ↑ «22 of 27 EU parliamentarians visiting Kashmir are from Right-wing parties» (στα αγγλικά). https://www.telegraphindia.com/india/22-of-27-eu-parliamentarians-visiting-kashmir-are-from-right-wing-parties/cid/1714921. Ανακτήθηκε στις 2025-03-28.
- ↑ Quigley, Aidan (21 Απριλίου 2017). «Trump expresses support for French candidate Le Pen». POLITICO (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2025.
- ↑ Williams, Alex Marquardt, Christian Edwards, Steve Contorno, Michael (14 Φεβρουαρίου 2025). «Vance turns on European allies in blistering speech that downplayed threats from Russia and China». CNN (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2025.
- ↑ Abdelkarim Amengay, Daniel Stockemer «The Radical Right in Western Europe: A Meta-Analysis of Structural Factors», 28 Απριλίου 2018, στο Political Studies Association
- ↑ Philippe, Barthélémy (11 Ιανουαρίου 2019). «Le Pen, Wauquiez, Dupont-Aignan... pourquoi la droite "dure" n'est pas prête à s'entendre face à Macron ?». Capital.fr (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2025.
- ↑ Verbeek, J.A., Zaslove, Andrej «Waking the sleeping populist giant : the 2024 European elections and populism in the Netherlands»
- ↑ Fallon, Katy. «Forum voor Democratie: Why has the Dutch far right surged?». Al Jazeera (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2025.
- ↑ Ariel Ávila, «Columna | La derecha en Colombia y la campaña presidencial», El País, 5 Σεπτεμβρίου 2017
- ↑ «El voto de Keiko | elmundo.es». www.elmundo.es. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2025.
- ↑ Carlotti, Benedetta (2023-10-02). «A divorce of convenience: exploring radical right populist parties’ position on Putin’s Russia within the context of the Ukrainian war. A social media perspective». Journal of Contemporary European Studies 31 (4): 1452–1468. doi:. ISSN 1478-2804. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/14782804.2023.2171969.
- ↑ Petrović, Nikola (2023-04-03). «Centrist and Radical Right Populists in Central and Eastern Europe: Divergent Visions of History and the EU». Journal of Contemporary European Studies 31 (2): 268–290. doi:. ISSN 1478-2804. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/14782804.2022.2051000?needAccess=true&.
- ↑ Το κόμμα Εθνικό Μέτωπο που συμμετέχει στην Συνομοσπονδία, περιγράφεται ως μιλιταριστικό με σκληρές θέσεις, και σπανίως εμφανίζεται με άλλον χαρακτηρισμό εκτός αυτού της ακροδεξιάς, κάτι που το καθιστά τοποθετούμενο δεξιότερα της ριζοσπαστικής δεξιάς. Όμως, το κόμμα Νέα Ελπίδα που συμμετέχει στην Συνομοσπονδία, αποτελεί ένα ελευθεριακό δεξιό κόμμα. Στο σύνολό της, η Συνομοσπονδία περιγράφεται και ως ριζοσπαστικός δεξιός συνασπισμός.