Αρετή Ηλείας
Συντεταγμένες: 37°58′31″N 21°18′12″E / 37.97528°N 21.30333°E
| Αρετή | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Δυτικής Ελλάδας |
| Δήμος | Ανδραβίδας-Κυλλήνης |
| Δημοτική Ενότητα | Λεχαινών |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοποννήσου |
| Νομός | Ηλείας |
| Υψόμετρο | 23 |
| Έκταση | 10,752 (η κοινότητα) |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Ρετούνη |
Η Αρετή είναι χωριό της Ηλείας. Διοικητικά είναι έδρα ομώνυμης τοπικής κοινότητας, της δημοτικής ενότητας Λεχαινών του καλλικρατικού Δήμου Ανδραβίδας-Κυλλήνης της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος[1].
Συνορεύει με τα χωριά Κουρτέσι, Άνω Κουρτέσι, Καταρράχι και τα Λεχαινά. Στα βορειοδυτικά βρέχεται από το Ιόνιο πέλαγος και την Λιμνοθάλασσα Κοτυχίου. Από την Αρετή περνά η Εθνική οδός 9 ή Ε.Ο. Πατρών-Πύργου.
Το παλιό όνομα του χωριού ήταν Ρετούνη και το 1959 άλλαξε σε Αρετή[2]. Η τοπική κοινότητα είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός πεδινός οικισμός, με έκταση 10,752 χμ² (2011). [3]
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1835 αποτέλεσε οικισμό του τότε Δήμου Καλοτυχίας, ενώ το 1841 ενσωματώθηκε στον τότε Δήμο Βουπρασίων[4]. Το 1879 η Ρετούνη προσαρτάται στο Δήμο Μυρτουντίων έως το 1912 που γίνεται η έδρα της νεοσύστατης κοινότητας Ρετούνης[1] μαζί με τα χωριά Μπάστα και Βραχναίικα[5]. Το 1997 προσαρτάται στο Δήμο Λεχαινών και το 2010 στον Δήμο Ανδραβίδας-Κυλλήνης της δημοτικής ενότητας Λεχαινών[1].
Ο οικισμός απείχε μιάμιση ώρα δρόμο στα 1885 από τα Λεχαινά, την έδρα του τότε Δήμου Μυρτουντίων[6], στον οποίο ανήκε διοικητικά.
Η Ρετούνη το 1821[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σε έγγραφα που αφορούν την επαρχία Ηλείας (Γαστούνης) τα χρόνια Επανάστασης του 1821, συναντάμε πολλά χωριά του Κάμπου, με τα ονόματα που είχαν πριν από 200 χρόνια και σήμερα έχουν αλλάξει.
Ένα από αυτά, τα όμορφα μικρά χωριά, είναι και η Αρετή, που το σημερινό της όνομα το πήρε μόλις το 1959. Πριν ονομαζόταν Ρετούνη.
Το 1828, στην πρώτη απογραφή που διενεργήθηκε με διάταγμα του κυβερνήτη Ι.Καποδίστρια, στη Ρετούνη κατοικούσαν 29 οικογένειες.
Την Ρετούνη την συναντάμε το 1824, με δημογέροντα τον Αναστάσιο Γιατρά. Ο δημογέροντας προσυπογράφει στις 5 Μαΐου 1824, αναφορά-υποστήριξης μαζί με άλλους 112 προεστούς της επαρχίας προς την Διοίκηση του Ναυπλίου, για τον προύχοντα (και μεγαλοκοτζάμπαση προεπαναστατικά) Γεώργιο Σισίνη, η θέση του οποίου ήταν εξαιρετικά επισφαλής, εν μέσω του Εμφυλίου Πολέμου, που είχε ξεσπάσει από το 1823. Ο «άρχων της Γαστούνης» είχε ταχθεί στην εμφύλια διαμάχη με το στρατόπεδο των καπεταναίων και των φιλικών, και συμμετείχε ενεργά στην σύσκεψη της Σιλίμνας, που συγκάλεσε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης το φθινόπωρο του 1823.
Όσον αφορά την συμμετοχή ενόπλων από τη Ρετούνη στα επαρχιακά στρατεύματα, υπάρχουν στοιχεία για τρεις αγωνιστές.
Πρόκειται για το Δημήτριο Νούβλη ή Ντούβλη, το Χρήστο Λουριώτη και το Χρήστο Καρακούνη.
Μάχη με τους Οθωμανούς της Πάτρας, έγινε το καλοκαίρι του 1824, στη θέση «Αραπόβρυση» της Ρετούνης, σε μια από τις επιδρομές που επιχειρούσαν συχνά στο κάμπο της Ηλείας. Τη μάχη αυτή έχουμε περιγράψει σε προηγούμενο σημείωμα μας.
Η Μάχη της Ρετουνης το 1824[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι επιδρομές των Τούρκων της Πάτρας στον κάμπο της Ηλείας ήταν πολλές και όλες είχαν έναν στόχο: Την συλλογή τροφών και ζώων, μικρών και μεγάλων, για τους κλεισμένους στο κάστρο Οθωμανούς, μετά την Επανάσταση των ραγιάδων στον Μωριά, τον Μάρτιο του 1821.
Σε μια από αυτές τις επιδρομές, το καλοκαίρι του 1824, τουρκικό έφιππο απόσπασμα ξεκίνησε αχάραγα από την Πάτρα και το πρωί ξημερώθηκε έξω από την Ρετούνη. Προχωρώντας το απόσπασμα, είχαν το νου τους οι ιππείς μήπως πέσουν σε ενέδρα και δεν έπεσαν έξω. Αρκετοί Έλληνες αρματωμένοι, είχαν στήσει καραούλι στην "Αραπόβρυση", η οποία βρισκόταν πάνω στη δημοσιά που οδηγούσε από την Πάτρα στη Γαστούνη. Βλέποντας το τουρκικό απόσπασμα να πλησιάζει, έπιασαν κατάλληλες θέσεις γύρω από την βρύση και τους υποδέχτηκαν με μια ομοβροντία από τα καριοφίλια τους. Η μάχη άρχισε με πείσμα και από τις δυο πλευρές. Οι Τούρκοι ήθελαν να περάσουν προς τα Λεχαινά και την Ανδραβίδα, το Σουλεϊμάναγα και το Τραγανό, για να αρπάξουν, να σκλαβώσουν και να λαφυραγωγήσουν και να εκδικηθούν τους χθεσινούς ραγιάδες τους. Οι Έλληνες πολεμούσαν με αυταπάρνηση για να τους απαγορεύσουν το πέρασμα και να τους γυρίσουν πίσω, προστατεύοντας τα χωριά, τις οικογένειες και το βιός τους. Οι καμπίσιοι αρματωμένοι, όσο ηρωικά όμως και αν πολέμησαν, στο τέλος αναγκάστηκαν, μετά από πολύωρη μάχη, να υποχωρήσουν απέναντι στον ασυγκρίτως πολυαριθμότερο εχθρό, που πολεμούσε έφιππος, ενώ οι Έλληνες πεζομαχούσαν. Οι Τούρκοι τους νεκρούς τους, τους πήραν μαζί τους, ενώ από τους Έλληνες έπεσαν δεκαπέντε παλληκάρια στο πεδίο της τιμής, μεταξύ των οποίων και ο Λεχαινίτης αγωνιστής Δημήτρης Αναζηλής
Διατελέσαντες Προέδροι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τσέλλος Κωνσταντίνος του Δημήτριου
Κατσανάκης Δημήτριος του Ιωάννου
Χαρίτος Χρήστος του Παναγιώτου
Ασημακόπουλος Χαρίλαος του Θεοδώρου
Τσέλλος Νικόλαος του Δημητρίου
Μουζάκης Νικόλαος του Ιωάννου
Τσέλλος Κωνσταντίνος του Νικολάου
Ντάλκουρας Δημήτριος του Νικολάου
Ζαχαριάς Γεώργιος του Παναγιώτου
Τσέλλος Χρήστος του Νικολάου
Νησιώτης Νικόλαος (Υπηρεσιακός - Δασκαλος)
Ζαχαριάς Παναγιώτης του Παναγιώτη
Χαρίτος Αντώνιος (Νακος) του Χρήστου
Τσέλλος Γεώργιος του Γεράσιμου
Φίλιας Ανδρέας του Ιωάννη
Κωστοπούλου Βασιλικη του Γερασίμου (Δεν ολοκλήρωσε την θητεία)
Ντάλκουρας Βασίλειος του Νικολάου
Δρακιάς Περικλής του Βασίλειου (2007-2023)
Δρακιάς Βασιλειος του θεοδωρου (2024-σημερα)
Δημογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η εξέλιξη του πληθυσμού του οικισμού στον 21ο αιώνα είναι η εξής:
| Έτος | Πληθυσμός |
|---|---|
| 1991 | 308 |
| 2001 | 466 [10] |
| 2011 | 220 [11] |
| Έτος | Πληθυσμός |
|---|---|
| 1961 | 475 |
| 1971 | 400 |
| 1981 | 527 |
| 1991 | 447 |
| 2001 | 499 |
| 2011 | 225 |
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Αρετής Ηλείας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 15/02/2013.
- ↑ Πανδέκτης - Μετονομασίες των Οικισμών της Ελλάδας, pandektis.ekt.gr. Ανακτήθηκε: 15/02/2013.
- ↑ 3,0 3,1 https://www.statistics.gr/2011-census-pop-hous
- ↑ Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Καλοτυχίας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 25/02/2014.
- ↑ Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Αρετής Ηλείας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 15/02/2013.
- ↑ Νουχάκης 1885, σελ. 71
- ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2011_monimos.pdf
- ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_monimos.pdf
- ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_monimos.pdf
- ↑ Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001
- ↑ ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011
- ↑ ΠΛ 3:576
- ↑ ΠΛΜ 10:394
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012)
- Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.
- Νέος χωρογραφικός πίναξ. Συνταχθείς και εκδοθείς εγκρίσει του Υπουργείου των Στρατιωτικών υπό Ιωάννου Εμ. Νουχάκη ανθυπασπιστού του Πεζικού, Εκ του Τυπογραφείου του Υπουργείου των Στρατιωτικών, Εν Αθήναις 1885
- Βασίλης Παναγιωτόπουλος, Πληθυσμός και Οικισμοί της Πελοποννήσου: 13ος-18ος αιώνας, μετάφρ. Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμ. Αγγελική Κόκκου, Ιστορικό Αρχείο - Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα 1987. ISBN 978-000-7059-21-8.
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, 1996, 2006 (ΠΛΜ)
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, 1963 (ΠΛ)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Αρετής Ηλείας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 15/02/2013.
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Αρετής Ηλείας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 15/02/2013.
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Καλοτυχίας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 25/02/2014.
- Αρετή Ηλείας, moriasnow.gr
| |||||||||||||||||
| |||||