Ραφαϊέλ Πατκανιάν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ραφαϊέλ Πατκανιάν
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση8ιουλ. / 20  Νοεμβρίου 1830γρηγ.
Ναχιτσεβάν επί του Ντον[1]
Θάνατος22 Αυγούστουιουλ. / 3  Σεπτεμβρίου 1892γρηγ.
Ναχιτσεβάν επί του Ντον[1]
Τόπος ταφήςHoly Cross Church, Rostov-na-Donu
ΨευδώνυμοՔամառ Քաթիպա
Χώρα πολιτογράφησηςΡωσική Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςAρμενικά[2]
ΣπουδέςΙνστιτούτο ανατολικών γλωσσών Λαζάρεφ (1843–1849)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταποιητής
πεζογράφος
μεταφραστής
δημόσιο πρόσωπο
ΕργοδότηςΣχολείο Νερσισιάν
αυτοκρατορικό πανεπιστήμιο του Ντόρπατ (από 1852)
σχολή ανατολικών σπουδών του Πανεπιστημίου της Αγίας Πετρούπολης (έως 1866)
Οικογένεια
ΓονείςGabriel Patkanyan
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Ραφαϊέλ Πατκανιάν (αρμενικά: Ռափայել Պատկանյան, Νορ Ναχιτσεβάν, Ρωσική Αυτοκρατορία, 8 Νοεμβρίου 1830 - 22 Αυγούστου 1892), γνωστός και με το λογοτεχνικό ψευδώνυμο Καμάρ Κατίμπα ή Γκαμάρ Κατίπα[3] ήταν Αρμένιος ποιητής, συγγραφέας και εκπαιδευτικός που άκμασε στη Ρωσία. Αναγνωρίζεται ως μια από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες των αρμενικών γραμμάτων του 19ου αιώνα[4].

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πατκανιάν γεννήθηκε το 1830 στη Ρωσική Αυτοκρατορία και συγκεκριμένα στο Νορ Ναχιτσεβάν[5], μια πόλη κοντά στον ποταμό Ντον και την Αζοφική θάλασσα που ιδρύθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα από Αρμένιους της Κριμαίας και η οποία το 1928 ενσωματώθηκε στη σημερινή πόλη του Ροστόφ επί του Ντον. Ο ίδιος προερχόταν από οικογένεια λογίων: συγκεκριμένα ήταν γιος του κληρικού, συγγραφέα και εκπαιδευτικού Γαβριήλ Πατκανιάν[6][7][8] (1802-1889), εγγονός του ποιητή και - επίσης - εκπαιδευτικού Στροβμπέ Πατκανιάν[7] (1770-1836), καθώς και ανιψιός του Μικαϊέλ Πατκανιάν (1814-1895) που διακρίθηκε για την πνευματική και πολιτιστική του δραστηριότητα εντός των κόλπων της αρμενικής κοινότητας της Τιφλίδας[6].

Διδάχτηκε τα πρώτα γράμματα στην ιδιωτική σχολή του πατέρα του και συνέχισε στο Λαζαριανό Κολλέγιο της Μόσχας για να ολοκληρώσει τις εγκύκλιες σπουδές του στην Τιφλίδα, όπου είχε διοριστεί ως καθηγητής ο πατέρας του. Κατόπιν φοίτησε σε διάφορα πανεπιστήμια της Ρωσικής Αυτοκρατορίας: πρώτα στο Ντόρπατ (νυν Τάρτου, 1851-1852) από το οποίο αποχώρησε λόγω προσωπικών οικονομικών προβλημάτων, έπειτα στο αντίστοιχο της Μόσχας μέχρι το 1854 και τέλος στο πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης (1856-1860), όπου ειδικεύτηκε στον τομέα των ανατολικών σπουδών[7]. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, κατά την παραμονή του στη Μόσχα δεν φοίτησε στο πανεπιστήμιο της πόλης[9].

Επέστρεψε το 1866 στη γενέτειρά του όπου εργάστηκε ως δάσκαλος, ενώ το 1879 συνέβαλε στην ίδρυση επαγγελματικού σχολείου για παιδιά που προέρχονταν από φτωχές οικογένειες, αναλαμβάνοντας παράλληλα τη διεύθυνσή του[10]. Ακόμη δίδαξε στο γειτονικό Ροστόφ και την περιοχή της Βεσσαραβίας, ενώ το 1890 επισκέφτηκε την Κωνσταντινούπολη, όπου έγινε δεκτός με ιδιαίτερες τιμές από την αρμενική κοινότητα[11]. Απεβίωσε στις 22 Αυγούστου του 1892 στο Νορ Ναχιτσεβάν, λίγο καιρό πριν τα εξηκοστά δεύτερα γενέθλιά του. Ήταν πατέρας εννιά παιδιών[12].

Έργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Προτομή του Πατκανιάν στο Βαγαρσαπάτ της Αρμενίας.

Τα πρώτα ποιήματα του Πατκανιάν δημοσιεύθηκαν την περίοδο 1850-1851, στο περιοδικό Αραράτ ιδιοκτησίας του πατέρα του, Γαβριήλ[7]. Λίγο αργότερα, την περίοδο της παραμονής του στη Μόσχα, δημιούργησε μαζί με τους συμπατριώτες του Μινάς Τιμουριάν και Γκεβόρκ Κανανιάν τη λογοτεχνική ομάδα Καμάρ Κατίμπα ή Γκαμάρ Κατίπα, η οποία μέσα από τα έργα των συντελεστών της τασσόταν υπέρ της χρήσης της καθομιλουμένης αρμενικής γλώσσας[10]. Μετά τη διάλυση της ομάδας, ο Πατκανιάν χρησιμοποίησε την εν λόγω ονομασία ως λογοτεχνικό ψευδώνυμο[9].

Η πρώιμη λογοτεχνική παραγωγή του Πατκανιάν χαρακτηρίζεται ως ανάλαφρου περιεχομένου με τον ίδιο να εξυμνεί έννοιες όπως τα νιάτα και οι χαρές της ζωής, σύντομα όμως το έργο του απέκτησε έντονα πολιτικοποιημένο και πατριωτικό χαρακτήρα[13]. Η πρώτη ποιητική συλλογή του εκδόθηκε το 1864 αποσπώντας θετικές κριτικές. Το 1878 εκδόθηκε η δεύτερη συλλογή του, υπό τον τίτλο Ελεύθερα τραγούδια, ως μια αντίδραση στην καταπίεση που βίωναν οι υπόδουλοι πληθυσμοί εντός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας[10]. Στα έργα του Πατκανιάν περιλαμβάνονται ακόμη νουβέλες, διηγήματα, παιδικά τραγούδια, καθώς και τα απομνημονεύματά του[14].

Αποτίμηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πατκανιάν αποτελεί έναν εκ των σημαντικότερων Αρμενίων συγγραφέων του 19ου αιώνα. Παράλληλα, συμπεριλαμβάνεται από κοινού με άλλες προσωπικότητες όπως οι Μκριτς Χριμιάν, Καρέκιν Σβαρντζιάντς και Ράφι[15] στους διαμορφωτές του ιδεολογικού υποβάθρου για τη μετάβαση του αρμενικού εθνικού κινήματος από το στάδιο της πολιτιστικής αφύπνισης στον ένοπλο αγώνα[16].

Επί σοβιετικής περιόδου, ο ίδιος - και κατ' επέκταση το έργο του - τέθηκαν αρχικά στο περιθώριο ως εθνικιστικών αποχρώσεων[17], ωστόσο τα έργα του επανεκδόθηκαν κατά την περίοδο της αποσταλινοποίησης[18].

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 26  Φεβρουαρίου 2017.
  2. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb15733100p. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. Bournoutian, George A. (2002). A Concise History of the Armenian People. Costa Mesa, California: Mazda Publishers. σελ. 287. 
  4. Payaslian, Simon (2007). The History of Armenia. From the Origins to the Present. New York: Palgrave McMillan. σελ. 118. 
  5. Γνωστό και ως Ναχιτσεβάν επί του Ντον.
  6. 6,0 6,1 Adalian, Rouben Paul (2010). Historical Dictionary of Armenia (β΄ έκδοση). Scarecrow Press. σελ. 479. 
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 Hacikyan, Agop Jack (2000). The Heritage of Armenian Literature. From the eighteenth century to modern times. III. Detroit: Wayne State University Press. σελ. 316. 
  8. Suny, Ronald Grigor (1993). Looking Toward Ararat. Armenia in Modern History. Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press. σελ. 58, 60. 
  9. 9,0 9,1 Nalbandian, Louise (1967). The Armenian Revolutionary Movement. University of California Press. σελ. 61. 
  10. 10,0 10,1 10,2 Hacikyan (2000). σελ. 317.
  11. Nalbadian (1967). σελ. 62.
  12. Nalbadian (1967). σελ. 92-93.
  13. Hacikyan (2000). σελ. 316-317.
  14. Hacikyan (2000). σελ. 318.
  15. Λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Χακόμπ Μελίκ Χακομπιάν.
  16. Payaslian (2007). σελ. 118-119.
  17. Payaslian (2007). σελ. 176.
  18. Bournoutian (2002). σελ. 326.

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]