Ράιχσγκαου Ντάντσιχ-Δυτικής Πρωσίας

Ράιχσγκαου Ντάντσιχ-Δυτικής Πρωσίας
1939–1945
Χώρα	Ναζιστική Γερμανία
Πρωτεύουσα	Γκντανσκ
Ίδρυση	1939
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Το Ράιχσγκαου Ντάντσιχ-Δυτικής Πρωσίας (γερμανικά: Reichsgau Danzig-Westpreußen‎‎) ήταν διοικητική διαίρεση (Ράιχσγκαου) της Ναζιστικής Γερμανίας, που δημιουργήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 1939 από την προσάρτηση της Ελεύθερης Πόλης του Ντάντσιχ, του Βοεβοδάτου Πομερανίας (Πολωνικός Διάδρομος) και του Ρέγκιερουνγκσμπεζιρκ Δυτικής Πρωσίας του Γκάου Ανατολικής Πρωσίας.

Πριν από τις 2 Νοεμβρίου 1939, το Ράιχσγκαου ονομαζόταν Ράιχσγκαου Δυτικής Πρωσίας.^[1] Αν και το όνομα του ήταν παρόμοιο με εκείνο της πρωσικής επαρχίας της Δυτικής Πρωσίας πριν από το 1920, το έδαφος δεν ήταν το ίδιο. Σε αντίθεση με την πρώην επαρχία της Πρωσίας, το Ράιχσγκαου περιλάμβανε την περιοχή Μπρόμπεργκ (Μπίντγκοστς) στο νότο και δεν είχε την περιοχή Ντόις-Κρόνε (Βάουτς) στη δυτική πλευρά.

Η πρωτεύουσα της επαρχίας ήταν το Ντάντσιχ (Γκντανσκ) και ο πληθυσμός της ήταν (το 1939) 1.487.452 κάτοικοι. Η έκταση της επαρχίας ήταν 26.056 χλμ², από τα οποία τα 21.237 χλμ² προσάρτησαν το Ντάντσιχ και το Βοεβοδάτο Πομερανίας.^[1] Κατά τη διάρκεια της σύντομης ύπαρξης του Ράιχσγκαου, οι Πολωνοί και οι Εβραίοι σε αυτή την περιοχή υποβλήθηκαν από τη Ναζιστική Γερμανία σε εξόντωση ως «υπάνθρωποι».

Ιστορία

Πληθυσμός

Το Ράιχσγκαου ήταν πολύ ετερογενές, όπως και η περιοχή, καθώς περιλάμβανε το έδαφός του προπολεμικού Ντάντσιχ (ολοκληρωτικά), της Γερμανίας (Κυβερνητική Περιοχή Δυτικής Πρωσίας) και της Πολωνίας (περίπου το Βοεβοδάτο Πομερανίας). Ο πληθυσμός ανήλθε σε 2.179.000 συνολικά, με 1.494.000 Πολωνούς πολίτες με κυρίως πολωνική εθνότητα, 408.000 πολίτες Ντάντσιχ με κυρίως γερμανική εθνότητα και 277.000 Γερμανούς πολίτες που ήταν κυρίως εθνοτικά Γερμανοί.^[2] Οι Γερμανοί κάτοικοι θεωρούσαν την υπηκοότητα του Ντάντσιχ και της Πολωνίας ως τίποτα, λόγω της κατάργησης των δύο αυτών κρατών. Χριστιανοί πολίτες Ντάντσιχ και Χριστιανοί Πολωνοί γερμανικής εθνικότητας έλαβαν γερμανική υπηκοότητα, όμως Εβραίοι πολίτες Ντάντσιχ και Πολωνοεβραίοι οποιασδήποτε εθνικότητας, δεν έλαβαν γερμανική υπηκοότητα. Όσον αφορά τους Χριστιανούς του Ντάντσιχ και τους Χριστιανούς Πολωνούς πολωνικής εθνικότητας, δεν έλαβαν αποδοχή ως πολίτες κατά κύριο λόγο, αλλά υπό ορισμένες συνθήκες τους χορηγήθηκε.

Εξόντωση και απέλαση των Πολωνών και Εβραίων από τη Ναζιστική Γερμανία

Η πολιτική της Ναζιστικής Γερμανίας είχε ως στόχο την εξόντωση του εβραϊκού και του πολωνικού πληθυσμού. Τα σημεία μαζικής δολοφονίας στην περιοχή περιλαμβάνουν:

Στρατόπεδο συγκέντρωσης Στούτχοφ, όπου πέθαναν πάνω από 85.000 άνθρωποι (κυρίως Πολωνοί);
Πιασνίτσα, όπου περίπου 12.000 ντόπιοι Πολωνοί-Κασούβιοι διανοούμενοι και άλλοι δολοφονήθηκαν.

Η ναζιστική πολιτική για την εξόντωση των Πολωνών και Εβραίων διεξήχθη σε διάφορες φάσεις. Το πρώτο στάδιο συνέβη το Σεπτέμβριο του 1939. Ο κύριος Ναζιστής υπεύθυνος για τη γενοκτονία που διεξήχθη στο Βοεβοδάτο Πομερνίας ήταν ο Γκαουλάιτερ Άλμπερτ Φόρστερ, ο οποίος συμμετείχε στην μαζική δολοφονία και την εθνοκάθαρση των Εβραίων και των εθνοτικών Πολωνών και έγγραψε στο πρόγραμμα του, συχνά υπό απειλή βίας, Πολωνούς πολίτες - απόγονους Γερμανών εποίκων - τους οποίους οι Ναζί έβλεπαν ως Γερμανούς. Ο Φόστερ δήλωσε ότι οι Πολωνοί πρέπει να εξαλειφθούν: «Πρέπει να εξαλείψουμε αυτό το έθνος, ξεκινώντας από τη βάση».

Το Ράιχσγκαου ήταν η περιοχή του στρατοπέδου συγκέντρωσης Στούτχοφ και των υποστρατοπέδων του, όπου πάνω από 85.000 άνθρωποι εκτελέστηκαν ή πέθαναν από ασθένεια, πείνα ή κακομεταχείριση. Από τους 52.000 Εβραίους που στάλθηκαν στο στρατόπεδο, μόνο περίπου 3.000 επέζησαν.

Εκτιμάται ότι, μέχρι το τέλος του πολέμου, μέχρι και 60.000 άνθρωποι είχαν δολοφονηθεί στην περιοχή, και μέχρι και 170.000 είχαν εκδιωχθεί, αν και άλλες εκτιμήσεις θέτουν τον αριθμό σε περίπου 35.000. Ο ίδιος ο Φόστερ ανέφερε ότι, μέχρι τον Φεβρουάριο του 1940, 87.000 άνθρωποι είχαν «εκκενωθεί» από την περιοχή.

Το πολωνικό κίνημα αντίστασης ήταν ενεργό στην περιοχή, τόσο στα προπολεμικά Πολωνικά όσο και στα υπό γερμανικό έλεγχο μέρη της περιοχής, με δραστηριότητες όπως μυστική πολωνική εκπαίδευση, εκτύπωση και διανομή του πολωνικού υπόγειου τύπου, σαμποτάζ, κατασκοπεία της γερμανικής δραστηριότητας, λαθραία μεταφορά δεδομένων σχετικά με τη γερμανική δίωξη των Πολωνών και Εβραίων και των γερμανικών όπλων V στην Δυτική Ευρώπη και διευκόλυνση της διαφυγής απειλούμενων μελών της πολωνικής αντίστασης και των Πολωνών, Βρετανών, Γάλλων και Ρώσων αιχμαλώτων πολέμου που δραπέτευαν από τα ναζιστικά στρατόπεδα αιχμαλώτων πολέμου μέσω των λιμενικών πόλεων στη ουδέτερη Σουηδία.^[3] Το 1943, οι ντόπιοι Πολωνοί κατάφεραν να σώσουν μερικά Πολωνόπουλα που είχαν απαχθεί από την περιοχή Ζάμοστς, αγοράζοντάς τα από τους Γερμανούς κατά τη διάρκεια της μεταφοράς μέσω της περιοχής.^[4] Η Γκεστάπο καταπίεσε την πολωνική αντίσταση αρκετές φορές, με τους Πολωνούς είτε να σκοτώνονται είτε να στέλνονται σε φυλακές στρατοπέδων συγκέντρωσης.

Μετά τον πόλεμο

Τον Μάρτιο του 1945, η Πολωνία ανάκτησε την περιοχή και ο Ναζιστής κυβερνήτης, Άλμπερτ Φορστερ, αργότερα καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Ο γερμανικός πληθυσμός (συμπεριλαμβανομένων των εποίκων πολέμου, των Ναζί και των στρατιωτικών αξιωματούχων) είτε έφυγε είτε εκδιώχθηκε σύμφωνα με τη Συμφωνία του Πότσνταμ.

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 Piotr Eberhardt, Jan Owsinski, Ethnic Groups and Population Changes in Twentieth-century Central-Eastern Europe: History, Data, Analysis, M.E. Sharpe, 2003, σελ.170, ISBN:0-7656-0665-8
↑ Stefan Samerski, «Ein aussichtsloses Unternehmen – die „Reaktivierung“ Bischof Eduard Graf O'Rourkes 1939», in: Im Gedächtnis der Kirche neu erwachen: Studien zur Geschichte des Christentums in Mittel- und Osteuropa; Festgabe für Gabriel Adriányi zum 65. Geburtstag, Reimund Haas (ed.), Κολωνία et al.: Böhlau, 2000, σελ. 373–386, εδώ σελ. 373seq. ISBN:3-412-04100-9.
↑ Chrzanowski, Bogdan. «Organizacja sieci przerzutów drogą morską z Polski do Szwecji w latach okupacji hitlerowskiej (1939–1945)» (στα πολωνικά). Stutthof. Zeszyty Muzeum 5: 16, 25, 29–30, 33–34. ISSN 0137-5377.
↑ Kozaczyńska, Beata (2020). «Gdy zabrakło łez... Tragizm losu polskich dzieci wysiedlonych z Zamojszczyzny (1942-1943)». Στο: Kostkiewicz, Janina, επιμ. Zbrodnia bez kary... Eksterminacja i cierpienie polskich dzieci pod okupacją niemiecką (1939–1945) (στα Πολωνικά). Κρακοβία: Γιαγκιελόνιο Πανεπιστήμιο, Γιαγκιελόνια Βιβλιοθήκη. σελ. 123.

Πηγές

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Ράιχσγκαου Ντάντσιχ-Δυτικής Πρωσίας

Shoa.de - List of Gaue and Gauleiter (γερμανικά)
Die NS Gaue στον ιστότοπο του Γερμανικού Ιστορικού Μουσείου (γερμανικά)
Die Gaue der NSDAP (γερμανικά)

[Eberhardt170-1] 1,0 ^1,1 Piotr Eberhardt, Jan Owsinski, Ethnic Groups and Population Changes in Twentieth-century Central-Eastern Europe: History, Data, Analysis, M.E. Sharpe, 2003, σελ.170, ISBN:0-7656-0665-8

[2] Stefan Samerski, «Ein aussichtsloses Unternehmen – die „Reaktivierung“ Bischof Eduard Graf O'Rourkes 1939», in: Im Gedächtnis der Kirche neu erwachen: Studien zur Geschichte des Christentums in Mittel- und Osteuropa; Festgabe für Gabriel Adriányi zum 65. Geburtstag, Reimund Haas (ed.), Κολωνία et al.: Böhlau, 2000, σελ. 373–386, εδώ σελ. 373seq. ISBN:3-412-04100-9.

[3] Chrzanowski, Bogdan. «Organizacja sieci przerzutów drogą morską z Polski do Szwecji w latach okupacji hitlerowskiej (1939–1945)» (στα πολωνικά). Stutthof. Zeszyty Muzeum 5: 16, 25, 29–30, 33–34. ISSN 0137-5377.

[4] Kozaczyńska, Beata (2020). «Gdy zabrakło łez... Tragizm losu polskich dzieci wysiedlonych z Zamojszczyzny (1942-1943)». Στο: Kostkiewicz, Janina, επιμ. Zbrodnia bez kary... Eksterminacja i cierpienie polskich dzieci pod okupacją niemiecką (1939–1945) (στα Πολωνικά). Κρακοβία: Γιαγκιελόνιο Πανεπιστήμιο, Γιαγκιελόνια Βιβλιοθήκη. σελ. 123.

[1]

[2]

[3]

[4]