Πωλ Σαμπατιέ

• Αυτό το λήμμα αναφέρεται στον χημικό. Για τον ομώνυμο ιστορικό συγγραφέα και πάστορα, δείτε Πωλ Σαμπατιέ (ιστορικός).

Πωλ Σαμπατιέ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Paul Sabatier (Γαλλικά)
Γέννηση	5  Νοεμβρίου 1854 Καρκασσόν
Θάνατος	14  Αυγούστου 1941 Τουλούζη
Τόπος ταφής	The Saint-Vincent cemetery in Carcassonne
Κατοικία	Γαλλία
Χώρα πολιτογράφησης	Γαλλία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Γαλλικά
Σπουδές	École Normale Supérieure lycée Pierre-de-Fermat Πανεπιστήμιο της Τουλούζ
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	χημικός διδάσκων πανεπιστημίου
Εργοδότης	Πανεπιστήμιο της Τουλούζ Πανεπιστήμιο του Μπορντό
Αξιοσημείωτο έργο	Sabatier reaction Sabatier nickel
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	Μέγας Αξιωματικός της Λεγεώνας της Τιμής βραβείο Νόμπελ Χημείας (10  Δεκεμβρίου 1912) μετάλλιο Φράνκλιν (1933) Jecker Prize (1905) βραβείο Λα Καζ της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών (1897) μετάλλιο Άλμπερτ (1926) μετάλλιο Ντέιβι (1915) επίτιμος διδάκτωρ του πανεπιστημίου του Πόρτο αλλοδαπό μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου (28  Φεβρουαρίου 1918)
Σχετικά πολυμέσα

Ο Πωλ Σαμπατιέ (Paul Sabatier, 5 Νοεμβρίου 1854 – 14 Αυγούστου 1941) ήταν Γάλλος χημικός, που γεννήθηκε στην Καρκασσόν. Το 1912 βραβεύθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Χημείας μαζί με τον συμπατριώτη του Βικτόρ Γκρινιάρ. Οι έρευνες του Σαμπατιέ που τού απέφεραν το Νόμπελ αφορούν τη βελτίωση της υδρογονώσεως οργανικών ενώσεων με κατάλυση από μέταλλα.

Σπουδές

Ο Σαμπατιέ σπούδασε από το 1874 στην École normale supérieure, αποφοιτώντας τρία έτη αργότερα με την υψηλότερη βαθμολογία στην τάξη του. Το 1880 πήρε διδακτορικό από το Κολλέγιο της Γαλλίας.

Το 1883 ο Σαμπατιέ διαδέχθηκε τον Εντουάρ Φιλόλ (Édouard Filhol) στη Σχολή Φυσικών Επιστημών και άρχισε μια μακρά συνεργασία με τον χημικό και ιερέα Ζαν-Μπατίστ Σεντεράν, τόσο στενή ώστε να είναι αδύνατο να διακριθεί η συνεισφορά του καθενος ξεχωριστά στις έρευνές τους. Δημοσίευσαν μαζί 34 «σημειώσεις» στα Πρακτικά της Ακαδημίας Επιστημών, 11 υπομνήματα στο Δελτίο της Γαλλικής Χημικής Εταιρείας και 2 στο Χρονικά Χημείας και Φυσικής.

Η μετατροπή του μονοξειδίου και του διοξειδίου του άνθρακα σε μεθάνιο ανακαλύφθηκε από τους Σαμπατιέ και Σεντεράν το 1902. Οι δύο επιστήμονες μοιράσθηκαν το Βραβείο Ζεκέρ της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών το 1905 για την ανακάλυψη της «μεθόδου Sabatier–Senderens».

Ο Σαμπατιέ δίδαξε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στα Πανεπιστήμια του Μπορντώ και της Τουλούζης, καταλήγοντας κοσμήτορας της Σχολής Φυσικών Επιστημών στο δεύτερο το 1905.

Ερευνητικό έργο

Οι πρώτες έρευνες του Σαμπατιέ αφορούσαν τη θερμοχημεία του θείου και των μεταλλικών θειικών αλάτων, το θέμα της διδακτορικής διατριβής του. Στην Τουλούζη συνέχισε τις φυσικοχημικές διερευνήσεις ενώσεων, με σουλφίδια, χλωρίδια, χρωμικά άλατα και ενώσεις του χαλκού. Μελέτησε επίσης τα οξείδια του αζώτου και το νιτρονατριοσουλφονικό οξύ με τα άλατά του. Θεμελιώδεις ήταν εξάλλου οι έρευνές του πάνω στους συντελεστές μερισμού και τα φάσματα απορροφήσεως. Ο Σαμπατιέ διευκόλυνε πολύ με τις ανακαλύψεις του τη βιομηχανική εφαρμογή της υδρογονώσεως. Το 1897, βασιζόμενος πάνω στην πρόσφατη τότε βιοχημική εργασία του Αμερικανού χημικού Τζέιμς Μπόυς (James F. Boyce, Sr.), ο Σαμπατιέ ανεκάλυψε ότι η εισαγωγή ιχνών νικελίου, ως καταλύτη, διευκόλυνε την προσθήκη υδρογόνου στα μόρια των περισσότερων ενώσεων του άνθρακα.

Η αναγωγή του διοξειδίου του άνθρακα από υδρογόνο σε υψηλή θερμοκρασία και πίεση αποτελεί μια ακόμα εφαρμογή του μεταλλικού αυτού καταλύτη και οδηγεί στην παραγωγή μεθανίου και νερού. Αυτή η αντίδραση αποκαλείται αντίδραση Sabatier και βρήκε εφαρμογή ακόμα και στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό για την παραγωγή νερού.

${\begin{matrix}{}\\{\ce {{CO2}+4H2->[400\ ^{\circ }{\ce {C}}]{CH4}+2H2O}}\\{}\end{matrix}}$

∆H = −165,0 kJ/mol

(κάποια αρχική ενέργεια/θερμότητα απαιτείται για την έναρξη της αντιδράσεως)

Ο Σαμπατιέ είναι γνωστότερος για την αντίδραση αυτή και για έργα του όπως το La Catalyse en Chimie Organique (= «Η κατάλυσις εις την οργανικήν χημείαν», 1913). Είναι επίσης γνωστός για την «αρχή του Sabatier», που αφορά την ετερογενη κατάλυση.

Προσωπική ζωή

Το γραφείο του Σαμπατιέ και η συλλογή του χημικών ουσιών στο Πανεπιστήμιο της Τουλούζης

Ο Σαμπατιέ ήταν έγγαμος και απέκτησε με τη σύζυγό του 4 κόρες, μία από τις οποίες παντρεύτηκε τον Ιταλό χημικό Εμίλιο Πομίλιο.

Εκτός από τους προαναφερθέντες χημικούς όρους, το όνομα του Σαμπατιέ φέρουν, προς τιμή του, το «Πανεπιστήμιο Τουλούζη ΙΙΙ» (γαλλ. Université Toulouse-III-Paul-Sabatier) στην Τουλούζη και ένα από τα γυμνάσια στη γενέτειρά του, την Καρκασσόν.

Πηγές

• Alcouffe, Alain (Δεκέμβριος 2006), La loi de 1905 et l'université de Toulouse ou la La laïcité au bon sens du terme, Iesr – Toulouse, https://halshs.archives-ouvertes.fr/file/index/docid/64799/filename/note433.doc, ανακτήθηκε στις 2017-07-26 
• Rönsch, Stefan; Schneider, Jens; Matthischke, Steffi; Schlüter, Michael; Götz, Manuel; Lefebvre, Jonathan; Prabhakaran, Praseeth; Bajohr, Siegfried (2016-02-15), «Review on methanation – From fundamentals to current projects», Fuel 166: 276-296, doi:10.1016/j.fuel.2015.10.111 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ο Πωλ Σαμπατιέ στον ιστότοπο των Βραβείων Νόμπελ, που περιλαμβάνει τη διάλεξή του στην τελετή απονομής του Βραβείου με τίτλο «Η μέθοδος της απευθείας υδρογονώσεως δια της καταλύσεως»