Πσέντετς
Συντεταγμένες: 52°17′N 18°54′E / 52.283°N 18.900°E
| Πσέντετς | ||
|---|---|---|
 | ||
| ||
  Πσέντετς | ||
| Χώρα | Πολωνία | |
| Διοικητική υπαγωγή | Γκμίνα Πσέντετς | |
| Έκταση | 2,98 km² | |
| Υψόμετρο | 112 μέτρα | |
| Πληθυσμός | 1.566 (31 Μαρτίου 2021)[1] | |
| Ταχ. κωδ. | 62-635 | |
| Ζώνη ώρας | UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα) | |
| Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος | |
 Σχετικά πολυμέσα | ||
Το Πσέντετς (πολωνικά: Przedecz, γερμανικά: Moosburg) είναι ιστορική πόλη του Πόβιατ Κόουο, στο Βοεβοδάτο Μείζονος Πολωνίας της Πολωνίας. Ο πληθυσμός του είναι 1.621 κάτοικοι (2020).[2]
Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η πόλη βρίσκεται στην κεντρική Πολωνία, στο μέσο του δρόμου μεταξύ των πόλεων Χόντετς και Κουοντάβα. Βρίσκεται περίπου 75 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Λοτζ, 150 χιλιόμετρα δυτικά της Βαρσοβίας και 130 χιλιόμετρα ανατολικά του Πόζναν.
Η νοτιοανατολική πλευρά του Πσέντετς συνορεύει με την όχθη της λίμνης Πσέντετς. Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται μια από τις πηγές του ποταμού Νότετς.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Πσέντετς ιδρύθηκε τον 11ο ή στις αρχές του 12ου αιώνα και αναφέρθηκε για πρώτη φορά στην πράξη του 1136 που εκδόθηκε από τον Πάπα Ιννοκέντιο Β΄, που δηλώνει τον οικισμό ως ιδιοκτησία των Πολωνών Αρχιεπισκόπων του Γκνιέζνο. Με την ιστορική περιοχή της Κουγιαβίας, η οχυρωμένη πόλη κατακτήθηκε από τους Τεύτονες Ιππότες κατά τη διάρκεια του Πρώτου Πολωνο-Τευτονικού Πολέμου το 1329. Οι Τεύτονες Ιππότες δολοφόνησαν τους υπερασπιστές της πόλης.[3] Αποκτήθηκε εκ νέου από τον Βασιλιά Καζίμιρ Γ΄ το Μέγα με τη Συνθήκη του Κάλις (1343), οι δημοτικοί νόμοι εισήχθησαν το 1365 και το Πσέντετς απέκτησε το καθεστώς της βασιλικής πόλης του Στέμματος του Βασιλείου της Πολωνίας. Διοικητικά βρισκόταν στο Βοεβοδάτο Κουγιαβίας-Μπζεστς στην Επαρχία Μείζονος Πολωνίας του Πολωνικού Στέμματος. Ένα κάστρο με έναν στρογγυλό πύργο που χρονολογείται από εκείνη την εποχή ανακατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1970.[4] Τα δικαιώματα της πόλης επιβεβαιώθηκαν σύμφωνα με τα δικαιώματα του Μαγδεβούργου από τον Βασιλιά Βλαδίσλαο Β΄ Γιαγκέλο το 1420.
.jpg)
Κατά τη διάρκεια των εκστρατειών του σουηδικού κατακλυσμού στα μέσα του 17ου αιώνα, το κάστρο και η πόλη κάηκαν ολοσχερώς. Μετά το δεύτερο διαμελισμό της Πολωνίας το 1793, το Πσέντετς καταλήφθηκε από τις πρωσικές δυνάμεις και ενσωματώθηκε στη νεοσύστατη επαρχία της Νότιας Πρωσίας. Πέρασε στο ναπολεόντειο Δουκάτο της Βαρσοβίας το 1807 και στην ρωσική Πολωνία του Συνεδρίου το 1815. Από το 1824 περίπου, μια προτεσταντική εκκλησία χτίστηκε από Γερμανούς αποίκους στα ερείπια του μεσαιωνικού κάστρου. Το σημερινό δημαρχείο, ένα νεοκλασικό κτίριο, ανεγέρθηκε το 1826. Άλλες τοποθεσίες ενδιαφέροντος περιλαμβάνουν τη νεογοτθική ενοριακή Εκκλησία της Αγίας Οικογένειας των αρχών του 20ού αιώνα,[4] από τον διάσημο Πολωνό αρχιτέκτονα Γιούζεφ Πίους Ντζιεκόνσκι. Κατά τη διάρκεια της Ιανουαριανής Εξέγερσης, τον Φεβρουάριο του 1863, αφού το ρωσικό σύνταγμα έφυγε από την πόλη, έφτασε μια πολωνική ανταρτική μονάδα, ανέλαβε την τοπική αποθήκευση όπλων και συνέλαβε 10 Ρώσους ως αιχμαλώτους πολέμου.[5] Τα δικαιώματα της πόλης αφαιρέθηκαν από το Πσέντετς το 1867 ως τιμωρία για την πολωνική Ιανουαριανή Εξέγερση. Τα δικαιώματα πόλης αποκαταστάθηκαν το 1919,[4] λίγο μετά την ανάκτηση της ανεξαρτησίας της Πολωνίας το 1918.
Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής της Πολωνίας (Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος), η εβραϊκή κοινότητα του Πσέντετς, η οποία αριθμούσε περίπου 800 άτομα και αποτελούσε περίπου το 25% των κατοίκων της πόλης, αφανίστηκε από τους κατακτητές. Μερικοί δολοφονήθηκαν στην πόλη, όμως οι περισσότεροι στάλθηκαν στο στρατόπεδο εξόντωσης Χέλμνο, όπου δολοφονήθηκαν αμέσως με αέρια. Υπήρχαν μόνο 13 γνωστοί επιζώντες, αλλά κανένας δεν επέστρεψε στην πόλη για να ζήσει. Αρκετά ιστορικά κτίρια που χρησιμοποιούνταν από την κοινότητα παραμένουν. Τον Ιούνιο του 1940, 360 Πολωνοί εκδιώχθηκαν από το Πσέντετς, ως επί το πλείστον στο Γενικό Κυβερνείο, ενώ 50 Πολωνοί εκτοπίστηκαν για καταναγκαστική εργασία στη Γερμανία και τα σπίτια, τα καταστήματα και τα εργαστήριά τους παραδόθηκαν στη συνέχεια σε Γερμανούς αποίκους ως μέρος της πολιτικής Lebensraum (Ζωτικός χώρος).[6]
Αθλητισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η τοπική ποδοσφαιρική ομάδα είναι η Μπάστα Πσέντετς.[7] Αγωνίζεται στα κατώτερα πρωταθλήματα.
Αξιοσημείωτα πρόσωπα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Στέφαν Βισίνσκι (1901–1981), Καρδινάλιος, Αρχιεπίσκοπος Γκνιέζνο και Βαρσοβίας, Προκαθήμενος της Πολωνίας.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ bdl
.stat .gov .pl /api /v1 /data /localities /by-unit /023015809114-0949129?var-id=1639616&format=jsonapi. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2022. - ↑ «Największe miasta w Polsce pod względem liczby ludności» [Οι μεγαλύτερες πόλεις της Πολωνίας από άποψη πληθυσμού]. polskawliczbach.pl (στα Πολωνικά).
- ↑ Strzyż, Piotr (2009). Płowce 1331 (στα Πολωνικά). Βαρσοβία: Bellona. σελ. 176. ISBN 978-83-11-11635-1.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Przedecz.net - Nieoficjalny Serwis Miasta Przedecz
- ↑ Zieliński, Stanisław (1913). Bitwy i potyczki 1863-1864. Na podstawie materyałów drukowanych i rękopiśmiennych Muzeum Narodowego w Rapperswilu (στα Πολωνικά). Ράπεσβιλ: Πολωνικό Μουσείο (Ράπεσβιλ). σελ. 23.
- ↑ Βαρντζίνσκα, Μάρια (2017). Wysiedlenia ludności polskiej z okupowanych ziem polskich włączonych do III Rzeszy w latach 1939-1945 (στα Πολωνικά). Βαρσοβία: Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης. σελίδες 226, 230. ISBN 978-83-8098-174-4.
- ↑ «Baszta Przedecz - strona klubu» (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2020.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
|