Πρωτοβουλία Ανοικτής Πρόσβασης της Βουδαπέστης
Η Πρωτοβουλία Ανοικτής Πρόσβασης της Βουδαπέστης (αγγ.: Budapest Open Access Initiative — BOAI) είναι μια δημόσια δήλωση των αρχών σχετικά με το άνοιγμα της πρόσβασης στην ερευνητική βιβλιογραφία,[1] η οποία κυκλοφόρησε στο κοινό στις 14 Ιανουαρίου 2002. Προέκυψε από διάσκεψη που συνήλθε στο Βουδαπέστη από το Ινστιτούτο Ανοικτής Κοινωνίας στις 1–2 Δεκεμβρίου 2001 για να προωθήσει την ανοικτή πρόσβαση – εκείνη την εποχή επίσης γνωστή ως δωρεάν διαδικτυακή επιστημονική έρευνα.[2][3] Αυτή η μικρή συνάντηση ανθρώπων αναγνωρίζεται ως ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα που καθόρισαν το κίνημα για ανοιχτή πρόσβαση.[1] Με την ευκαιρία της 10ης επετείου της πρωτοβουλίας, επιβεβαιώθηκε το 2012 και συμπληρώθηκε με μια σειρά από συγκεκριμένες συστάσεις για να επιτευχθεί «ο νέος στόχος ότι μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια, η ΟΑ θα γίνει η προεπιλεγμένη μέθοδος για τη διανομή νέας έγκριτης έρευνας σε κάθε επιστημονικό τομέα και χώρα».[4][5]
Πρωτοβουλία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η εισαγωγική πρόταση της Πρωτοβουλίας Ανοικτής Πρόσβασης της Βουδαπέστης συμπυκνώνει ότι είναι σχετικό με το κίνημα για ανοιχτή πρόσβαση, και ποια είναι η προοπτική της:
Μια παλιά παράδοση και μια νέα τεχνολογία έχουν συγκλίνει για να καταστεί δυνατό ένα άνευ προηγουμένου δημόσιο αγαθό. Η παλιά παράδοση είναι η προθυμία των επιστημόνων και των ερευνητών να δημοσιεύουν τους καρπούς της έρευνάς τους σε επιστημονικά περιοδικά χωρίς πληρωμή, για χάρη της έρευνας και της γνώσης. Η νέα τεχνολογία είναι το διαδίκτυο. Το δημόσιο αγαθό που κάνουν δυνατό είναι η παγκόσμια ηλεκτρονική διανομή των έγκριτων περιοδικών και εντελώς ελεύθερη και απεριόριστη πρόσβαση σε αυτό από όλους τους επιστήμονες, ερευνητές, καθηγητές, φοιτητές, και άλλα περίεργα μυαλά.[6]
Ορισμός της ανοικτής πρόσβασης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το έγγραφο περιλαμβάνει επίσης έναν από τους πιο ευρέως χρησιμοποιούμενους ορισμούς της ανοικτής πρόσβασης, ο οποίος στη συνέχεια επιβεβαιώθηκε[4] ως ο ορισμός της ανοικτής πρόσβασης, 10 χρόνια μετά την πρώτη δημοσίευση:
Με τον όρο «ανοικτή πρόσβαση» στην [ομότιμα αξιολογημένη ερευνητική παραγωγή], εννοούμε την ελεύθερη διάθεσή της στο διαδίκτυο, παρέχοντας τη δυνατότητα σε κάθε χρήστη να διαβάζει, να μεταφορτώνει, να αντιγράφει, να διανέμει, να εκτυπώνει, να αναζητά ή να παρέχει υπερσύνδεση προς το πλήρες κείμενο άρθρων, να περιηγείται στα άρθρα για λόγους ευρετηρίασης, να τα προωθεί ως δεδομένα σε τρίτο λογισμικό, ή να τα χρησιμοποιεί για κάθε νόμιμο σκοπό χωρίς κανένα οικονομικό, νομικό ή τεχνικό εμπόδιο πέρα από αυτά που απαιτούνται για την πρόσβαση στο ίδιο το διαδίκτυο. Ο μόνος περιορισμός στην αναπαραγωγή και διανομή, και ο μόνος ρόλος για τα πνευματικά δικαιώματα σε αυτό το πεδίο θα πρέπει να είναι η απόδοση στους συγγραφείς του ελέγχου της ακεραιότητας της δουλειάς τους και του δικαιώματός τους ορθά να αναγνωρίζονται και να αναφέρονται στη βιβλιογραφία ως δημιουργοί του έργου.
Χρηματοδότηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Πρωτοβουλία χρηματοδοτήθηκε με 3 εκατομμύρια δολάρια από το Ίδρυμα Σόρος.[7]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 «Budapest Open Access Initiative, FAQ». Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2015.
- ↑ «Strategies for Preservation of and Open Access to Scientific Data in China ...». Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2015.
- ↑ «Ten Years On, Researchers Embrace Open Access». Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2015.
- ↑ 4,0 4,1 «Ten years on from the Budapest Open Access Initiative: setting the default to open». 11 Σεπτεμβρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2012.
- ↑ «BOAI». Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2015.
- ↑ «Δέκα Χρόνια από τη Διακήρυξη της Βουδαπέστης για την Ανοικτή Πρόσβαση: προεπιλέγοντας την ανοικτή πρόσβαση». Budapest Open Access Initiative. 12 Σεπτεμβρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ Noble, Ivan (14 Φεβρουαρίου 2002). «Boost for research paper access». BBC News (Λονδίνο: BBC). http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/1818652.stm. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2012.
