Πρωθυπουργός της Ταϊλάνδης

Πρωθυπουργός του Βασιλείου της Ταϊλάνδης
Πρωθυπουργική σφραγίδα
Κάτοχος Πουμτάμ Γουετσαγιατσάι (Υπηρεσιακός) από 3 Ιουλίου 2025
Προσφώνηση	Πρωθυπουργέ (ανεπίσημο)
Κατοικία	Μέγαρο Φιτσανουλόκ
Έδρα	Οίκος Κυβέρνησης
Διορισμός από	Μονάρχης, με βασιλικό διάταγμα
Αρχικός κάτοχος	Μανοπακόρν Νιτιθάντα
Δημιουργία	28 Ιουνίου 1932
Αναπληρωτής	Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης
Μισθός	125.590 ฿ μηνιαίως (3.676 $)
Ιστοσελίδα	http://www.thaigov.go.th/

Ο πρωθυπουργός της Ταϊλάνδης (ταϊλανδέζικα: นายกรัฐมนตรี, Nayok Ratthamontri, προφορά IPA nāː.jók rát.tʰā.mōn.trī· κυριολεκτικά «αρχηγός υπουργός του κράτους») είναι ο επικεφαλής της κυβέρνησης της Ταϊλάνδης. Ο πρωθυπουργός είναι επίσης πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου της Ταϊλάνδης. Η θέση υπάρχει από την Επανάσταση του Σιάμ το 1932, όταν η χώρα έγινε συνταγματική μοναρχία. Πριν το πραξικόπημα του 2014, ο πρωθυπουργός διοριζόταν κατόπιν ψηφοφορίας στη Βουλή των Αντιπροσώπων της Ταϊλάνδης με απλή πλειοψηφία και κατόπιν διοριζόταν και ορκιζόταν από τον Βασιλιά της Ταϊλάνδης. Η επιλογή της βουλής βασιζόταν συνήθως στο ότι ο πρωθυπουργός είναι ο ηγέτης του μεγαλύτερου πολιτικού κόμματος στη κάτω βουλή ή ο ηγέτης του μεγαλύτερου συνασπισμού κομμάτων. Σύμφωνα με το Σύνταγμα του 2017 ο Πρωθυπουργός μπορεί να ασκεί τα καθήκοντά του για διάστημα όχι μεγαλύτερο των οκτώ ετών, συνεχόμενων ή μη.

Ιστορία

Το αξίωμα του "Προέδρου της Επιτροπής του Λαού του Σιάμ" (ประธานคณะกรรมการราษฎร), που αργότερα μετονομάστηκε σε "Πρωθυπουργός του Σιάμ" (นายกรัฐมนตรีสยาม), δημιουργήθηκε για πρώτη φορά στο Σύνταγμα της Ταϊλάνδης του 1932. Το αξίωμα ήταν βασισμένο στο πρότυπο του πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς το Σιάμ έγινε κοινοβουλευτική δημοκρατία το 1932 έπειτα από μια αναίμακτη επανάσταση. Ωστόσο, η ιδέα ενός ξεχωριστού επικεφαλής της κυβέρνησης στην Ταϊλάνδη δεν είναι καινούργια.

Πριν το 1932 η Ταϊλάνδη κυβερνιόταν από απόλυτους μονάρχες, οι οποίοι ήταν ταυτόχρονα αρχηγοί κράτους και κυβέρνησης. Ωστόσο, κατά τις μέσες και ύστερες βασιλείες της δυναστείας Τσάκρι, αρκετά πρόσωπα θεωρήθηκαν ότι κατείχαν θέση ισοδύναμη με αυτή του επικεφαλής κυβέρνησης. Κατά τη βασιλεία του βασιλιά Μονγκούτ, ο Σομντέτ Τσάο Πράγια Σι Σουριγιαγουόγκσε είχε ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο σε ένα κατά τα άλλα απολυταρχικό σύστημα. Κατά τη βασιλεία του βασιλιά Τσουλαλόνγκκορν, ο πρίγκιπας Νταμρόνγκ Ραγιανουμπάμπ ανέλαβε αυτόν τον ρόλο. Μάλιστα, το αξίωμα που θεωρείται περισσότερο πρόδρομος του πρωθυπουργού είναι το αρχαίο αξίωμα του Samuha Nayok (สมุหนายก), το οποίο ασκούσε ένας Akkhra Maha Senabodi (อัครมหาเสนาบดี) ή "αρχιυπουργός αρμόδιος για πολιτικά ζητήματα".

Ο πρώτος πρωθυπουργός του Σιάμ ήταν ο Μανοπακόρν Νιτιθάντα, δικαστής. Ο τίτλος του αξιώματος άλλαξε από "Πρωθυπουργός του Σιάμ" σε "Πρωθυπουργός της Ταϊλάνδης" το 1945 και μονιμοποιήθηκε το 1949 με τη μετονομασία του Σιάμ σε Ταϊλάνδη. Για το μεγαλύτερο μέρος της ύπαρξής του, το αξίωμα καταλήφθηκε από ηγέτες του στρατού· δεκαέξι από τους τριάντα. Η στρατιωτική κυριαρχία ξεκίνησε με τον δεύτερο πρωθυπουργό της χώρας, τον Φρλαγια Φαχόν Φονφαγιουχασένα, ο οποίος ανέτρεψε τον πολιτικό προκάτοχό του σε πραξικόπημα το 1933. Ο μακροβιότερος πρωθυπουργός ήταν ο Στρατάρχης Πλαέκ Φιμπουμονγκχράμ με θητεία 14 χρόνια, 11 μήνες και 18 ημέρες. Ο συντομότερος ήταν ο Θάουι Μπουνιακέτ με μόλις 18 ημέρες. Εννέα απομακρύνθηκαν με πραξικοπήματα, τρεις αποκλείστηκαν με δικαστικές αποφάσεις και έντεκα παραιτήθηκαν. Η νεότερη σε ηλικία πρωθυπουργός είναι η Πεταονγκτάρν Σιναουάτρα σε ηλικία 37 ετών. Η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της χώρας ήταν η Γίνγκλουκ Σιναουάτρα, το 2011. Κάθε πρωθυπουργός από τον Μανοπακόρν Νοτοτάδα έως σήμερα ήταν βουδιστής.

Το ισχύον σύνταγμα του 2017 αναφέρει ότι ο Πρωθυπουργός δεν μπορεί να παραμείνει στο αξίωμα για περισσότερο από οκτώ χρόνια, ανεξάρτητα αν είναι συνεχόμενα ή όχι. Το χρονικό όριο αποτέλεσε αντικείμενο νομικής πρόκλησης το 2022 λόγω διαφωνιών για τον τρόπο υπολογισμού της θητείας. Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ταϊλάνδης αποφάσισε με ψήφους 6–3 ότι η θητεία μετρά από την έκδοση του συντάγματος του 2017, επιτρέποντας στον Πραγιούτ Τσαν ο τσα να συνεχίσει τη θητεία του παρά το ότι κατείχε το αξίωμα από το πραξικόπημα του 2014.