Πρωθυπουργός της Ιρλανδίας
| Πρωθυπουργός της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας
Taoiseach | |
|---|---|
 Θυρεός του Πρωθυπουργού της Ιρλανδίας (Taoiseach) | |
| Κατοικία | Merrion Street, Δουβλίνο |
| Διορισμός από | Πρόεδρος της Ιρλανδίας |
| Αρχικός κάτοχος | Γ. Τ. Κοσγκρέιβ |
| Δημιουργία | 1922 |
| Ιστοσελίδα | επίσημη ιστοσελίδα |
.jpg)
Ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας (στα ιρλανδικά: Τίσεχ, Taoiseach 
i// [1]) είναι ο επικεφαλής της κυβέρνησης της Ιρλανδικής Δημοκρατίας.
Ο κάτοχος του αξιώματος διορίζεται από τον Πρόεδρο της χώρας έπειτα από την εκλογή του από την Dáil Éireann, όπως λέγεται η κάτω βουλή του Oireachtas (κοινοβούλιο). Παραμένει στη θέση του όσο απολαμβάνει της εμπιστοσύνης της πλειοψηφίας των μελών του Ιρλανδικού Κοινοβουλίου (Dáil).
Η ιρλανδική λέξη taoiseach σημαίνει «αρχηγός» και υιοθετήθηκε στο Σύνταγμα της Ιρλανδίας του 1937 ως ο τίτλος του «αρχηγού της κυβέρνησης ή του πρωθυπουργού[α]». Είναι ο επίσημος τίτλος μόνο του αρχηγού της κυβέρνησης της Ιρλανδίας. Δεν χρησιμοποιείται ούτε στα αγγλικά ούτε στα ιρλανδικά για τους πρωθυπουργούς άλλων χωρών, οι οποίοι αντ' αυτού αναφέρονται στα ιρλανδικά με τον γενικό όρο príomh-aire.
Σημερινός πρωθυπουργός της Ιρλανδίας (τίσεχ) είναι ο Λίο Βαράντκαρ, ηγέτης του κόμματος Fine Gael, ο οποίος ανέλαβε ξανά τα καθήκοντά του στις 17 Δεκεμβρίου 2022 μετά από προγραμματισμένη εναλλαγή ως μέρος της συμφωνίας συνασπισμού μεταξύ των κομμάτων Fianna Fáil, Fine Gael και του Κόμματος των Πρασίνων[3]. Ο Μιχόλ Μάρτιν κατείχε τη θέση από τον Ιούνιο του 2020 έως τον Δεκέμβριο του 2022 στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας.
Κατάλογος αξιωματούχων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πριν τεθεί σε ισχύ το Σύνταγμα του 1937, ο αρχηγός της κυβέρνησης αναφερόταν ως Πρόεδρος του Εκτελεστικού Συμβουλίου. Στο αξίωμα αυτό υπηρέτησε πρώτος ο Γουίλιαμ Κογκρέιβ του κόμματος Cumann na nGaedheal την περίοδο 1922–32 και στη συνέχεια ο Έιμαν ντε Βαλέρα του Fianna Fáil την περίοδο 1932–37. Οι πρωθυπουργοί είναι, παραδοσιακά, αριθμημένοι με τέτοιον τρόπο ώστε να συμπεριλαμβάνουν τον Κοσγκρέιβ[4][5][6][7]. Έτσι, ο Λίο Βαράντκαρ θεωρείται ο 14ος Τίσεχ, όχι ο 13ος.
Πρόεδρος του Εκτελεστικού Συμβουλίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Σειρά | Εικόνα | Όνομα (Γέννηση–Θάνατος) Εκλ. περιφέρεια |
Διάρκεια θητείας | Κόμμα | Εκτ. Συμβούλιο Σύνθεση |
Αντιπρόεδρος | Βουλή (Dáil) (εκλεγμένη) | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Γ. Τ. Κοσγκρέιβ (1880–1965) TD για το Carlow–Kilkenny ως το 1927 TD για το Cork Cork Borough από το 1927 |
6 Δεκεμβρίου 1922[β] |
9 Μαρτίου 1932 |
Σιν Φέιν (υπέρ της συνθήκης) |
1η (1ο Εκτελεστικό Συμβούλιο) | SF (PT) (μειοψηφία) | Κέβιν Ο'Χίγκινς | 3η (1922) | |
| Cumann na nGaedheal | 2η | CnG (μειοψηφία) | 4η (1923) | |||||||
| 3η | Έρνεστ Μπλιθ | 5η (Ιούν.1927) | ||||||||
| 4ο Εκτελεστικό Συμβούλιο | 6η (Σεπτ.1927) | |||||||||
| 5ο Εκτελεστικό Συμβούλιο | ||||||||||
| 2 | 
|
Έιμαν ντε Βαλέρα (1882–1975) TD στην Clare |
9 Μαρτίου 1932[γ] |
29 Δεκεμβρίου 1937 |
Fianna Fáil | 6η | FF (μειοψηφία) | Σιν Τ. Ο' Κέλι | 7η (1932) | |
| 7η | 8η (1933) | |||||||||
| 8ο Εκτελεστικό Συμβούλιο | 9η (1937) | |||||||||
Taoiseach[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα] | ||||||||||
| Σειρά | Εικόνα | Όνομα (Γέννηση–Θάνατος) Εκλ. περιφέρεια |
Διάρκεια θητείας | Party | Κυβέρνηση Σύνθεση |
Tánaiste (αντιπρόεδρος της κυβέρνησης) | Κάτω Βουλή (Dáil) (εκλεγμένη) | |||
| (2) |
|
Έιμαν ντε Βαλέρα (1882–1975) TD για την Clare |
29 Δεκεμβρίου 1937 |
18 Φεβρουαρίου 1948 |
Fianna Fáil | 1η | FF (μειοψηφία) | Σιν Τ. Ο' Κέλι | 9η ( ···· ) | |
| 2η | FF | 10η (1938) | ||||||||
| 3η | FF (μειοψηφία) | 11η (1943) | ||||||||
| 4η | FF | Σιν Λέμας | 12η (1944) | |||||||
| 3 | .jpg)
|
Τζον Α. Κοστέλο (1891–1976) TD για την έδρα Νοτιοανατολικό Δουβλίνο |
18 Φεβρουαρίου 1948 |
13 Ιουνίου 1951 |
Fine Gael | 5η | FG–Εργ.–CnP–CnT–NL–Αν. | Ουίλιαμ Νόρτον | 13η (1948) | |
| (2) |
|
Έιμαν ντε Βαλέρα (1882–1975) TD στην Clare |
13 Ιουνίου 1951 |
2 Ιουνίου 1954 |
Fianna Fáil | 6η | FF (μειοψηφία) | Σιν Λέμας | 14η (1951) | |
| (3) |
|
Τζον Α. Κοστέλο (1891–1976) TD στο Δουβλίνο Νοτιοανατολικό |
2 Ιουνίου 1954 |
20 Μαρτίου 1957 |
Fine Gael | 7η | FG–Εργ.–CnT | Ουίλιαμ Νόρτον | 15η (1954) | |
| (2) |
|
Έιμαν ντε Βαλέρα (1882–1975) TD στην Clare |
20 Μαρτίου 1957 |
23 Ιουνίου 1959 |
Fianna Fáil | 8η | FF | Σιν Λέμας | 16η (1957) | |
| 4 | .jpg)
|
Σιν Λέμας (1899–1971) TD στο Δουβλίνο Νότιο-Κεντρικό |
23 Ιουνίου 1959 |
10 Νοεμβρίου 1966 |
Fianna Fáil | 9η | FF | Σιν Μακέντι | ||
| 10η | FF (μειοψηφία) | 17η (1961) | ||||||||
| 11η | FF | Φρανκ Έικεν | 18η (1965) | |||||||
| 5 | .jpg)
|
Τζακ Λιντς (1917–1999) TD στην Cork Borough ως το 1969 TD στην Cork City North-West από το 1969 |
10 Νοεμβρίου 1966 |
14 Μαρτίου 1973 |
Fianna Fáil | 12η | FF | |||
| 13η | FF | Έρσκιν Χ. Τσάλντερς | 19η (1969) | |||||||
| 6 | 
|
Λίαμ Κοσγκρέιβ (1920–2017) TD στην Dún Laoghaire and Rathdown |
14 Μαρτίου 1973 |
5 Ιουλίου 1977 |
Fine Gael | 14η | FG–Εργ. | Μπρένταν Κόρις | 20ή (1973) | |
| (5) |
|
Τζακ Λιντς (1917–1999) TD στην Cork City |
5 Ιουλίου 1977 |
11 Δεκεμβρίου 1979 |
Fianna Fáil | 15η | FF | Τζορτζ Κόλεϊ | 21η (1977) | |
| 7 | 
|
Τσαρλς Χόχεϊ (1925–2006) TD στην Dublin Artane |
11 Δεκεμβρίου 1979 |
30 Ιουνίου 1981 |
Fianna Fáil | 16η | FF | |||
| 8 | 
|
Γκάρετ Φιτζέραλντ (1926–2011) TD στην περιφέρεια Δουβλίνο Νοτιοανατολικό |
30 Ιουνίου 1981 |
9 Μαρτίου 1982 |
Fine Gael | 17η | FG–Εργ. (μειοψηφία) | Μάικλ Ο' Λίρι | 22η (1981) | |
| (7) |
|
Τσαρλς Χόχεϊ (1925–2006) TD στο Δουβλίνο Βόρειο-Κεντρικό |
9 Μαρτίου 1982 |
14 Δεκεμβρίου 1982 |
Fianna Fáil | 18η | FF (μειοψηφία) | Ρέι Μακσάρι | 23η (Φεβρ.1982) | |
| (8) |
|
Γκάρετ Φιτζέραλντ (1926–2011) TD στο Δουβλίνο Νότιο-Ανατολικό |
14 Δεκεμβρίου 1982 |
10 Μαρτίου 1987 |
Fine Gael | 19η | FG–Εργ. FG (μειοψηφία) από τον Ιαν. 1987 |
Ντικ Σπρινγκ | 24η (Νοεμ.1982) | |
| Πίτερ Μπάρι | ||||||||||
| (7) |
|
Τσαρλς Χόχεϊ (1925–2006) TD στο Δουβλίνο Βόρειο-Κεντρικό |
10 Μαρτίου 1987 |
11 Φεβρουαρίου 1992 |
Fianna Fáil | 20ή | FF (μειοψηφία) | Μπράιαν Λένιχαν | 25η (1987) | |
| 21η | FF–PD | 26η (1989) | ||||||||
| Τζον Π. Γουίλσον | ||||||||||
| 9 | Άλμπερτ Ρέινολντς (1932–2014) TD στο Longford–Roscommon |
11 Φεβρουαρίου 1992 |
15 Δεκεμβρίου 1994 |
Fianna Fáil | 22η | FF–PD FF (μειοψηφία) από τον Νοέμ. 1992 | ||||
| 23η | FF–Εργ. FF (μειοψηφία) από τον Νοέμ. 1994 |
Ντικ Σπρινγκ | 27η (1992) | |||||||
| Μπέρτι Αχέρν | ||||||||||
| 10 | 
|
Τζον Μπρούτον (1947-2024) TD στην Meath |
15 Δεκεμβρίου 1994 |
26 Ιουνίου 1997 |
Fine Gael | 24η | FG–Lab–DL | Ντικ Σπρινγκ | ||
| 11 | 
|
Μπέρτι Αχέρν (1951-) TD για το Κεντρικό Δουβλίνο |
26 Ιουνίου 1997 |
7 Μαΐου 2008 |
Fianna Fáil | 25η | FF–PD (μειοψηφία) | Μέρι Χάρνεϊ | 28η (1997) | |
| 26η | FF–PD | 29η (2002) | ||||||||
| Μάικλ Μακντάουελ | ||||||||||
| 27η | FF–Πράσινοι–PD | Μπράιαν Κάουεν | 30ή (2007) | |||||||
| 12 | 
|
Μπράιαν Κάουεν (1960-) TD στη Laois–Offaly |
7 Μαΐου 2008 |
9 Μαρτίου 2011 |
Fianna Fáil | 28η | FF–Πράσινοι–PD FF–Πράσινοι–Αν. από τον Νοέμ. 2009 FF (μειοψηφία) από τον Ιαν. 2011 |
Μαίρη Κάφλαν | ||
| 13 | .jpg)
|
Έντα Κένι (1951-) TD στην Mayo |
9 Μαρτίου 2011 |
14 Ιουνίου 2017[8] |
Fine Gael | 29η | FG–Εργ. | Έιμαν Γκίλμορ | 31η (2011) | |
| Τζόαν Μπέρτον | ||||||||||
| 30ή | FG–Αν. (μειοψηφία) | Φράνσις Φιτζέραλντ | 32ή (2016) | |||||||
| 14 | _(cropped).jpg)
|
Λίο Βαράντκαρ (1979-) TD για το Δυτικό Δουβλίνο |
14 Ιουνίου 2017[9] |
27 Ιουνίου 2020 |
Fine Gael | 31η | FG–Αν. (μειοψηφία) | |||
| Σάιμον Κόβενεϊ | ||||||||||
| 15 | 
|
Μιχόλ Μάρτιν (1960–) TD για την έδρα Cork South-Central |
27 Ιουνίου 2020 |
17 Δεκεμβρίου 2022 |
Fianna Fáil | 32η | FF–FG–Πράσινοι | Λίο Βαράντκαρ | 33η (2020) | |
| (14) |
|
Λίο Βαράντκαρ (1979-) TD για το Δυτικό Δουβλίνο |
17 Δεκεμβρίου 2022 |
Σημερινός | Fine Gael | 33η | FF–FG–Πράσινοι | Μιχόλ Μάρτιν | ||
Υποσημειώσεις και παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Υποσημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Άρθρο 13.1.1º και 28.5.1º του Συντάγματος της Ιρλανδίας: "The head of the Government, or Prime Minister, shall be called, and is in this Constitution referred to as, the Taoiseach.[2]"
- ↑ O Κοσγκρέιβ επίσης τέθηκε επικεφαλής της Ιρλανδικής Κυβέρνησης από τις 22 Αυγούστου 1922, στη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου ως την επίσημη αναξαρτησία του κράτους στις 6 Δεκεμβρίου 1922.
- ↑ Ο ντε Βαλέρα επίσης ήταν επικεφαλής της επαναστατικής ιρλανδικής κυβέρνησης που ήταν υπέρ της ανεξαρτησίας από την 1η Απριλίου 1919 ως τις 9 Ιανουαρίου 1922.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Taoiseach: definition of Taoiseach in Oxford dictionary (British & World English). Meaning, pronunciation and origin of the word». Oxford Language Dictionaries. Oxford University Press. 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2013.
- ↑ Constitution of Ireland
- ↑ «33rd Dáil elects Micheál Martin as new Taoiseach». Irish Examiner. 27 June 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 June 2020. https://web.archive.org/web/20200627123616/https://www.irishexaminer.com/breakingnews/ireland/watch-micheal-martin-and-mary-lou-mcdonald-nominated-for-taoiseach-as-civil-war-politics-ends-1007831.html. Ανακτήθηκε στις 27 June 2020.
- ↑ «Coughlan new Tánaiste in Cowen Cabinet». The Irish Times. 2008-05-17. http://www.irishtimes.com/newspaper/breaking/2008/0507/breaking7.htm. Ανακτήθηκε στις 2008-05-17.
- ↑ «Taoiseach reveals new front bench». RTÉ News. 2008-05-07. http://www.rte.ie/news/2008/0507/fiannafail.html. Ανακτήθηκε στις 2008-05-17.
- ↑ «Cowen confirmed as Taoiseach». BreakingNews.ie. 2008-05-07. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-05-10. https://web.archive.org/web/20080510161334/http://www.breakingnews.ie/ireland/mhgbausnidau/. Ανακτήθηκε στις 2008-05-17.
- ↑ «Former Taoisigh». Department of the Taoiseach. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2010.
- ↑ «Kenny's farewell: 'This has never been about me'». RTÉ News. 2017-06-13. https://www.rte.ie/news/2017/0613/882267-enda-kenny/. Ανακτήθηκε στις 2017-06-14.
- ↑ Lord, Miriam (2017-06-08). «Taoiseach-in-waiting meets man waiting to be taoiseach». The Irish Times. http://www.irishtimes.com/news/politics/leo-varadkar-the-man-who-evolved-into-a-taoiseach-1.3106073. Ανακτήθηκε στις 2017-06-10.
| |||||
