Πραγματεία
Πραγματεία ονομάζεται μια συστηματικά γραμμένη μελέτη που εξετάζει κάποιο θέμα σε μια γνωσιακή περιοχή και έχει ως μέλημα να διερευνήσει ή να εκθέσει τις βασικές αρχές, πλευρές ή εκφάνσεις του αντικειμένου αυτού, εξάγοντας σχετικά συμπεράσματα.[1] Αν το θέμα της πραγματείας είναι πολύ εξειδικευμένο, και ο συγγραφέας της είναι κάποιος αναγνωρισμένος λόγιος ή πανεπιστημιακός, τότε η πραγματεία ονομάζεται μονογραφία.[2] Σε αμφότερες τις περιπτώσεις έχει τη μορφή ενός βιβλίου (σπανίως επεκτείνεται σε περισσότερους του ενός τόμους). Το ύφος της πραγματείας είναι τυπικό και το κείμενό της στερείται λογοτεχνικών εκφράσεων.
Μερικές σημαντικές πραγματείες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατάλογος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα έργα που παρουσιάζονται στον πίνακα-κατάλογο που ακολουθεί έχουν ταυτοποιηθεί ως πραγματείες που άσκησαν επίδραση στην ανάπτυξη του ανθρώπινου πολιτισμού από αρκετούς μελετητές.
Στον 20ό αιώνα μεγάλη επίδραση άσκησαν επίσης μερικές πραγματείες του Τζων Μέυναρντ Κέυνς, τόσο στην οικονομική επιστήμη όσο και στα εφαρμοσμένα μαθηματικά.
Συζήτηση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα Στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα Στοιχεία του Ευκλείδη είναι το έργο με τις περισσότερες εκδόσεις μετά την Αγία Γραφή και μία από τις σημαντικότερες πραγματείες που συγγράφηκαν ποτέ. Τυπώνεται από την εμφάνιση της τυπογραφίας μέχρι σήμερα και έχει μεταφρασθεί σε πολλές γλώσσες, ενώ και πριν την τυπογραφία αντιγραφόταν με το χέρι και κυκλοφορούσε ευρύτατα. Πολλοί μεταγενέστεροι του Ευκλείδη σοφοί, όπως ο Θέων ο Αλεξανδρεύς, εξέδωσαν τις δικές τους εκδοχές του έργου, με τροποποιήσεις, σχόλια και νέα θεωρήματα ή «λήμματα». Πολλοί μαθηματικοί επηρεάσθηκαν και εμπνεύσθηκαν από το έργο. Ιδίως ο Αρχιμήδης και ο Απολλώνιος ο Περγαίος, οι μεγαλύτεροι μαθηματικοί της εποχής τους, διδάχθηκαν από μαθητές του Ευκλείδη και από τα Στοιχεία του, και κατόρθωσαν να επιλύσουν πολλά προβλήματα που ήταν άλυτα την εποχή του Ευκλείδη. Τα ‘’Στοιχεία’’ συνιστούν υπόδειγμα του πώς πρέπει να συγγράφεται ένα κείμενο των καθαρών μαθηματικών, με περιορισμό σε λίγα, απλά και λογικά αξιώματα, ακριβείς ορισμούς, καλώς περιγραφόμενα θεωρήματα και αποδείξεις. Το έργο αποτελείται από 13 «βιβλία», που ασχολούνται με τη γεωμετρία (τόσο την επιπεδομετρία όσο και τη στερεομετρία, π.χ. με τα πολύεδρα), τη Θεωρία των αριθμών και τη θεωρία των αναλογιών. Είναι ουσιαστικά μια συλλογή όλων των μαθηματικών γνώσεων των αρχαίων Ελλήνων μέχρι την εποχή του Ευκλείδη.[3]
Η πραγματεία του Μάξγουελ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αρυόμενος από το έργο των προκατόχων του, ιδίως από τις πειραματικές έρευνες του Μάικλ Φάραντεϊ, την αναλογία με τη ροή θερμότητας του Ουίλιαμ Τόμσον (του μετέπειτα Λόρδου Κέλβιν) και τη μαθηματική ανάλυση του μαθηματικού Τζωρτζ Γκρην, ο Τζέιμς Κλερκ Μάξγουελ συνέθεσε τις γνώσεις για τον ηλεκτρισμό και τον μαγνητισμό σε ένα ενιαίο μαθηματικό πλαίσιο, που περιγράφεται πλήρως από 4 μόνο εξισώσεις, τις «Εξισώσεις του Μάξγουελ». Αρχικώς υπήρχαν είκοσι εξισώσεις, αλλά στην πραγματεία του το 1873 ο Μάξγουελ τις μείωσε σε οκτώ.[4] Ο Μάξγουελ χρησιμοποίησε τις εξισώσεις του για να προβλέψει την ύπαρξη ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, τα οποία ταξιδεύουν με την ταχύτητα του φωτός. Από αυτό συμπεραίνεται ότι το φως δεν είναι παρά ένα είδος ηλεκτρομαγνητικού κύματος. Η θεωρία του Μάξγουελ προέβλεψε ότι θα έπρεπε να υπάρχουν και άλλοι τύποι τέτοιων κυμάτων, με διαφορετικές συχνότητες. Η πρόβλεψη του Μάξγουελ επιβεβαιώθηκε από τον Χάινριχ Χερτζ με μερικά πολύ έξυπνα πειράματα, Κατά τη διαδικασία, ο Χερτζ παρήγαγε και ανίχνευσε αυτά που σήμερα ονομάζονται ραδιοκύματα, και κατασκεύασε τις πρώτες κεραίες ραδιοφώνου και τους προδρόμους των δορυφορικών κεραιών («πιάτων»).[5] Ο Χέντρικ Λόρεντς εξήγαγε μαθηματικώς, με χρήση των κατάλληλων οριακών συνθηκών, τις Fresnel's equations για την ανάκλαση και τη μετάδοση του φωτός σε διαφορετικά μέσα από τις εξισώσεις του Μάξγουελ. Επίσης απέδειξε ότι η θεωρία του Μάξγουελ επετύγχανε να ερμηνεύσει το φαινόμενο της διαχύσεως του φωτός, ενώ άλλα μοντέλα αδυνατούσαν. Λίγο αργότερα οι Τζον Ουίλιαμ Στρατ (Λόρδος Ράυλι) και Τζοσάια Γουίλαρντ Γκιμπς απέδειξαν ότι οι εξισώσεις της οπτικής που εξάγονται από τη θεωρία του Μάξγουελ αποτελούν τη μοναδική αυτοσυνεπή περιγραφή για την ανάκλαση, τη διάθλαση και τη σκέδαση του φωτός που συμφωνεί και με τα πειραματικά αποτελέσματα. Η οπτική βρήκε έτσι μια νέα θεμελίωση στον ηλεκτρομαγνητισμό, ενοποιούμενη με αυτόν.[4]
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Το λήμμα «treatise» στο Merriam-Webster Online Dictionary. Accessed September 12, 2020.
- ↑ Το λήμμα «monograph» στο Merriam-Webster Online Dictionary. Accessed September 12, 2020.
- ↑ Katz, Victor (2009). «Chapter 3: Euclid». A History of Mathematics – An Introduction. Addison-Wesley. ISBN 978-0-321-38700-4.
- ↑ 4,0 4,1 Baigrie, Brian (2007). «Chapter 9: The Science of Electromagnetism». Electricity and Magnetism: A Historical Perspective. Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής: Greenwood Press. ISBN 978-0-313-33358-3.
- ↑ Baigrie, Brian (2007). «Chapter 10: Electromagnetic Waves». Electricity and Magnetism: A Historical Perspective. United States of America: Greenwood Press. ISBN 978-0-313-33358-3.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Treatises στο Wikimedia Commons
