Πολωνική Στρατιωτική Οργάνωση
Η Πολωνική Στρατιωτική Οργάνωση, ΠΣΟ (πολωνικά: Polska Organizacja Wojskowa, POW) ήταν μια μυστική στρατιωτική οργάνωση που ιδρύθηκε κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-1918). Ο Γιούζεφ Πιουσούτσκι ίδρυσε την οργάνωση τον Αύγουστο του 1914 και υιοθέτησε το όνομα POW το Νοέμβριο του 1914. Στόχος του ήταν να συγκεντρώσει πληροφορίες και να σαμποτάρει τους εχθρούς του πολωνικού λαού. Ο Πιουσούτσκι χρησιμοποίησε την Πολωνική Στρατιωτική Οργάνωση για να ενεργήσει ανεξάρτητα από τους προσεκτικούς Αυστροούγγρους υποστηρικτές του και έγινε ένα σημαντικό, αν και κάπως λιγότερο γνωστό, αντίστοιχο των Πολωνικών Λεγεώνων. Στόχοι της ήταν η Ρωσική Αυτοκρατορία στην αρχική φάση του πολέμου, και η Γερμανική Αυτοκρατορία αργότερα. Η συμμετοχή της αυξήθηκε από μερικές εκατοντάδες το 1914 σε πάνω από 30.000 το 1918.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Νοημοσύνη και εκπαίδευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Πολωνική Στρατιωτική Οργάνωση (ΠΣΟ) μπορεί να εντοπιστεί σε σχηματισμούς του Αυγούστου 1914 ή ακόμα νωρίτερα, αλλά ιδρύθηκε επίσημα το Νοέμβριο του 1914, ως συγχώνευση δύο προηγουμένως υφιστάμενων παραστρατιωτικών οργανώσεων νεολαίας: της Drużyny Strzeleckie (Ομάδες τυφεκιοφόρων) και της Związek Strzelecki (Ομάδες οπλιτών). Η ΠΣΟ δραστηριοποιήθηκε στο ρωσικό Βασίλειο της Πολωνίας και χρησίμευσε ως σκέλος πληροφοριών και σαμποτάζ των πολωνικών λεγεώνων του Πιουσούτσκι. Στην πραγματικότητα, πολλά μέλη της παράνομης και μυστικής ΠΣΟ ήταν ταυτόχρονα στρατιώτες των αυστριακών πολωνικών λεγεώνων. Η ΠΣΟ διοικήθηκε στρατιωτικά από τον ίδιο τον Πιουσούτσκι, ενώ η πολιτική διοίκηση ήταν μια μυστική «Α» ομάδα, με επικεφαλής τον Γιέντζεϊ Μορασέφσκι.
Η ΠΣΟ αρχικά δραστηριοποιήθηκε μόνο στην Κεντρική Πολωνία, όμως με την πάροδο του χρόνου δημιουργήθηκαν μονάδες της σε όλα τα μέρη της πρώην Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας, συμπεριλαμβανομένων των σύγχρονων Λιθουανία, Λευκορωσία, Ουκρανία και Ρωσία. Ασχολήθηκε κυρίως με πληροφορίες και σαμποτάζ, καθώς και στρατιωτική εκπαίδευση των μελών της και απόκτηση όπλων από διάφορους στρατούς που μάχονταν στο πολωνικό έδαφος. Τα μέλη της ΠΣΟ θεωρήθηκαν ως ο πυρήνας του μελλοντικού Πολωνικού Στρατού αφού η Πολωνία ανέκτησε την ανεξαρτησία της.
Αφού το μεγαλύτερο μέρος της Πολωνίας καταλήφθηκε από τις Κεντρικές Δυνάμεις το 1915, η ΠΣΟ έγινε ημινόμιμη και ανεπίσημα υποστηριζόμενη από τον γερμανικό στρατό, ο οποίος τη θεώρησε ως μια χρήσιμη πηγή πληροφοριών για τη Ρωσία και μια χρήσιμη δεξαμενή ειδικευμένων αξιωματικών. Ωστόσο, τον Ιούλιο του 1917, μετά την κρίση του όρκου στις πολωνικές λεγεώνες και τη σύλληψη του Πιουσούτσκι, η ΠΣΟ επέστρεψε στην υπόγεια αντίσταση και άρχισε μυστικές επιχειρήσεις εναντίον γερμανικών και αυστριακών φρουρών και γραμμών εφοδιασμού. Στη θέση του Πιουσούτσκι, ο οποίος στάλθηκε σε μια γερμανική φυλακή στο φρούριο του Μαγδεβούργου, διοικητής της ΠΣΟ έγινε φίλος του, Έντβαρντ Ριντζ-Σμίγκουι, επίσης μελλοντικός Στρατάρχης της Πολωνίας.
Σαμποτάζ και ανοιχτή μάχη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Με την κατάρρευση των Κεντρικών Δυνάμεων στα τελευταία στάδια του Μεγάλου Πολέμου, η διοίκηση της ΠΣΟ αποφάσισε να συμμετάσχει ενεργά στον πόλεμο και η οργάνωση βγήκε στην ύπαιθρο. Τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο του 1918 οι επαναστάσεις στη Γερμανία και την Αυστροουγγαρία έφεραν την κατάρρευση του στρατού Ober Ost. Οι γερμανικές μονάδες χτυπήθηκαν από μαζικές λιποταξίες στρατιωτών που απλώς άφησαν τις θέσεις τους και κατευθύνθηκαν προς τα σπίτια τους. Τα κύρια καθήκοντα της ΠΣΟ κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ήταν ο αφοπλισμός των αποσυρόμενων στρατιωτών και η συνοδεία τους στη Γερμανία. Η εκστρατεία ήταν επιτυχής και έδωσε στο νεογέννητο πολωνικό κράτος μεγάλη ποσότητα όπλων και στρατιωτικού εξοπλισμού. Μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου, οι περισσότερες φρουρές στη Γαλικία παραδόθηκαν σε μέλη της ΠΣΟ και η περιοχή ελέγχθηκε από την Πολωνία. Τα μέλη της ΠΣΟ συνέχισαν επίσης τις ενέργειες αφοπλισμού στην πρώην Πολωνία του Συνεδρίου. Τέλος, η ΠΣΟ ήταν ο πυρήνας της πολωνικής άμυνας της πόλης Λβουφ στη Μάχη του Λβουφ ενάντια στις επιθετικές δυνάμεις της Λαϊκής Δημοκρατίας της Δυτικής Ουκρανίας (περίπου 400 μέλη στην αρχική φάση του αγώνα). Τον Δεκέμβριο του 1918, όλα τα μέλη της ΠΣΟ στρατολογήθηκαν στον πρόσφατα αναγεννημένο Πολωνικό Στρατό .
Μετέπειτα αγώνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες μονάδες, η ΠΣΟ στην Ουκρανία (κυρίως οι περιοχές που ελέγχονταν τόσο από την κυβέρνηση της Δυτικής Ουκρανίας όσο και από τις περιοχές που ελέγχονταν από το Ντιρεκτοράτο και το Χετμανάτο με βάση το Κίεβο) παρέμεινε ενεργή μετά την απόσυρση της Πολωνίας από το Κίεβο τον Ιούλιο του 1920.
Τον Φεβρουάριο του 1918, μια παρόμοια οργάνωση ιδρύθηκε στη γερμανική Μείζων Πολωνία. Διαμορφώθηκε σύμφωνα με την αρχική ΠΣΟ και διατηρούσε επαφές με την προκάτοχό της. Υιοθέτησε το όνομα της Πολωνικής Στρατιωτικής Οργάνωσης του Πρωσικού Διαμελισμού και κύριος στόχος της ήταν να απελευθερώσει την περιοχή και να την συνδέσει με την Πολωνία. Τα μέλη της ΠΣΟ έγιναν ο πυρήνας του Στρατού της Μείζονος Πολωνίας κατά τη διάρκεια της εξέγερσης της Μείζονος Πολωνίας του 1918-1919. Μετά την επιτυχία της εξέγερσης, τα μέλη της ΠΣΟ στρατολογήθηκαν επίσης στον Πολωνικό Στρατό, μαζί με άλλες στρατιωτικές μονάδες που πολέμησαν στην εξέγερση.
Τον Φεβρουάριο του 1919 ιδρύθηκε επίσης η Πολωνική Στρατιωτική Οργάνωση της Άνω Σιλεσίας. Είχε παρόμοια καθήκοντα με την ομόλογό της στην Μείζων Πολωνία και έγινε ο πυρήνας των σιλεσικών εξεγέρσεων του 1919-1921. Στη συνέχεια, τα μέλη των μελών της ΠΣΟ στάλθηκαν ή ενσωματώθηκαν στον Πολωνικό Στρατό ή στις Πολωνικές Υπηρεσίες Πληροφοριών.
Στη Λιθουανία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στη Λιθουανία, η ΠΣΟ οργάνωσε μια μυστική συνωμοσία για την ανατροπή της νόμιμης κυβέρνησης της Λιθουανίας και την αντικατάστασή της με μια ακόμη πιο φιλική προς την Πολωνία. Το πραξικόπημα είχε προγραμματιστεί για τον Αύγουστο του 1919, αλλά αποκαλύφθηκε από το Υπουργείο Ασφάλειας της Λιθουανίας και ακολούθησαν μαζικές συλλήψεις, εξαλείφοντας έτσι την πιθανότητα πραξικοπήματος.[1][2] Από τα έγγραφα που είχαν κλαπεί από τα κεντρικά γραφεία της ΠΣΟ που είναι ασφαλή στο Βίλνιους και παραδόθηκαν στον Πρωθυπουργό της Λιθουανίας, Αουγκουστίνας Βολντεμάρας, είναι σαφές ότι αυτή η πλοκή διευθύνθηκε από τον ίδιο τον Γιούζεφ Πιουσούτσκι.[3] Υπήρξε μια εξέγερση υπό την ηγεσία της ΠΣΟ στην περιοχή Σέινι, όπου την εποχή εκείνη ελέγχονταν από τις λιθουανικές δυνάμεις, και οδήγησε τις πολωνικές δυνάμεις να αποκτήσουν τον έλεγχο αυτής της αμφισβητούμενης περιοχής.
Επιρροή στη Σοβιετική Ένωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αν και η ΠΣΟ διαλύθηκε το 1921, οι σοβιετικές αρχές ισχυρίστηκαν ότι συνέχιζε να υπάρχει, κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εκκαθάριση του 1936-1938,[4] και ήδη από το 1933,[5] πολλοί άνθρωποι πολωνικής υπηκοότητας κατηγορήθηκαν με την ένταξη τους σε αυτήν, το οποίο ήταν παράνομο.
Διοικητές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- από τον Αύγουστο του 1914, Κ. Ριμπασιέβιτς
- από τον Οκτώβριο του 1914, Ταντέους Ζουλίνσκι
- από τον Αύγουστο του 1915, Μίχαου Ρόλα-Ζιμιέρσκι
- από τον Οκτώβριο του 1915, Ταντέους Κασπζίτσκι
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Γιουόζας, Ράινις (1936). P.O.W. : (Polska Organizacja Wojskowa) Lietuvoje. Κάουνας: Spaudos fondas. σελ. 184.
- ↑ Γιούλιους, Μπούτενας· Μέτσις Ματσκεβίτσιους (1995). Mykolas Sleževičius: advokatas ir politikas. Βίλνιους: Lietuvos rašytojų sąjungos leidykla. σελ. 263. ISBN 9986-413-31-1.
- ↑ Λέστσιους, Βιτάουτας (2004). Lietuvos kariuomenė nepriklausomybės kovose 1918-1920. Βίλνιους: Πανεπιστήμιο της Βίλνιους, Generolo Jono Žemaičio Lietuvos karo akademija. σελ. 269. ISBN 9955-423-23-4.
- ↑ Βόιτσεχ Ματέρσκι, Katyn: A Crime Without Punishment (Yale University Press, 2007: (ISBN 0-300-10851-6)), σελ. 417.
- ↑ Τέρι Μάρτιν, The Affirmative Action Empire: Nations and Nationalism in the Soviet Union, 1923-1939 (Cornell University Press, 2001: (ISBN 0-8014-8677-7)), σελ. 328.
|