Πιέρ Σουλάζ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πιέρ Σουλάζ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Pierre Soulages (Γαλλικά)
Γέννηση24  Δεκεμβρίου 1919[1][2][3]
Ροντέζ[4][5]
Θάνατος25  Οκτωβρίου 2022[6][7]
Centre Hospitalier Universitaire De Nîmes[8]
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Τόπος ταφήςΚοιμητήριο του Μονπαρνάς[9][10]
Χώρα πολιτογράφησηςΓαλλία[11]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά[12]
ΣπουδέςMontpellier Art School
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταζωγράφος[13]
χαλκοχαράκτης
γλύπτης[13]
εικονογράφος[14]
κεραμουργός
theatre designer
οξυγράφος
χαράκτης[13]
καλλιτέχνης γραφικών τεχνών[13]
tapestry weaver
ΑντιπρόσωποςGalerie Perrotin[15]
Artists Rights Society[16]
Περίοδος ακμής1934[17]
Περίοδος ακμής1939 - 2022
Οικογένεια
ΣύζυγοςΚολέτ Σουλάζ (1942–2022)[18][19]
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΑυτοκρατορικό βραβείο (1992)[20]
Μεγαλόσταυρος της Λεγεώνας της Τιμής (3  Απριλίου 2015)[21]
Μέγας Αξιωματικός της Λεγεώνας της Τιμής (22  Απριλίου 2011)[22]
Ταξιάρχης της Λεγεώνας της Τιμής (6  Νοεμβρίου 1990)[23][24]
Αξιωματικός της Λεγεώνας της Τιμής (2  Δεκεμβρίου 1978)[25]
Αυστριακή διάκριση για την επιστήμη και τη τέχνη (2005)
Carnegie Prize (1964)
Μεγαλόσταυρος του Εθνικού Τάγματος της Τιμής (1999)
The Order of the Rising Sun, Gold Rays with Rosette (2020)[26]
Διοικητής του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων
Ιστότοπος
www.pierre-soulages.com
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Πιέρ Σουλάζ (Pierre Soulages 24 Δεκεμβρίου 1919 – 25 Οκτωβρίου 2022) ήταν Γάλλος ζωγράφος, χαράκτης και γλύπτης. Το 2014, ο Φρανσουά Ολάντ τον περιέγραψε ως «τον μεγαλύτερο εν ζωή καλλιτέχνη στον κόσμο». [27]

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννημένος στο Rodez, Aveyron, το 1919, ο Σουλάζ είναι επίσης γνωστός ως "ο ζωγράφος του μαύρου", λόγω του ενδιαφέροντός του για το χρώμα «τόσο ως χρώμα όσο και ως μη χρώμα. Όταν το φως αντανακλάται στο μαύρο, το μεταμορφώνει και το μεταμορφώνει. Ανοίγει ένα νοητικό πεδίο από μόνο του». Είδε το φως ως υλικό εργασίας. Οι ραβδώσεις της μαύρης επιφάνειας των πινάκων του του δίνουν τη δυνατότητα να αντανακλά το φως, επιτρέποντας στο μαύρο να βγει από το σκοτάδι και να μετατραπεί σε φωτεινότητα, μετατρέποντας έτσι σε ένα φωτεινό χρώμα. [28]

Πριν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Σουλάζ είχε ήδη περιοδεύσει σε μουσεία στο Παρίσι αναζητώντας το επάγγελμά του και μετά τη στρατιωτική του θητεία, άνοιξε ένα στούντιο στο Παρίσι, διοργανώνοντας την πρώτη του έκθεση στο Salon des Indépendants το 1947. Εργάστηκε επίσης ως σχεδιαστής σκηνικών. Ο Σουλάζ άρχισε να κερδίζει αναγνώριση στις Ηνωμένες Πολιτείες τη δεκαετία του 1950. Τα έργα του συμπεριλήφθηκαν στις δύο μεγάλες εκθέσεις Ευρωπαίων καλλιτεχνών, Younger European Painters at Solomon R Guggenheim Museum (1953) και The New Decade: 22 European Painters and Sculptors at the Museum of Modern Art (1955) στη Νέα Υόρκη. [29] Το 1979, ο Σουλάζ έγινε Ξένο Επίτιμο Μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Γραμμάτων .

Από το 1987 έως το 1994, κατασκεύασε 104 βιτρό για τη ρωμανική εκκλησία του Αβαείου Sainte-Foy στο Conques ( Aveyron, Γαλλία). [30] Ο Σουλάζ ήταν ο πρώτος εν ζωή καλλιτέχνης που προσκλήθηκε να εκθέσει στο κρατικό Μουσείο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης και αργότερα στην Πινακοθήκη Tretyakov της Μόσχας (2001). [31]

Μια σύνθεση που δημιούργησε το 1959 πουλήθηκε για 1.200.000 ευρώ στον οίκο Sotheby's το 2006.

Το 2007, το Musée Fabre του Μονπελιέ αφιέρωσε μια ολόκληρη αίθουσα στον Σουλάζ, παρουσιάζοντας μια δωρεά που έκανε στην πόλη. Περιλάμβανε είκοσι πίνακες που χρονολογούνται από το 1951 έως το 2006, μεταξύ των οποίων ήταν σημαντικά έργα της δεκαετίας του 1960, δύο μεγάλα «συν-μαύρα» έργα της δεκαετίας του 1970 και πολλά μεγάλα πολύπτυχα . Μια αναδρομική έκθεση πραγματοποιήθηκε στο Centre National d'Art et de Culture Georges Pompidou από τον Οκτώβριο του 2009 έως τον Μάρτιο του 2010. Το 2010, το Μουσείο της Πόλης του Μεξικού παρουσίασε μια αναδρομική έκθεση ζωγραφικής που περιλάμβανε και μια συνέντευξη-βίντεο με τον καλλιτέχνη (ισπανικοί υπότιτλοι).

Το 2014, το Musée Soulages άνοιξε στο Rodez της Γαλλίας, τη γενέτειρα του Σουλάζ, ως μέρος για να εκθέτει μόνιμα τα έργα του και να φιλοξενεί προσωρινές σύγχρονες εκθέσεις. Ψυχές δώρησαν πεντακόσια έργα. Οι πίνακες αντιπροσωπεύουν όλα τα στάδια της δουλειάς του, από τα μεταπολεμικά λάδια μέχρι τη φάση της δουλειάς που ονομάζει Outrenoir. Ήταν η πιο ολοκληρωμένη έκθεση δουλειάς από τα πρώτα 30 χρόνια του.

Το 2014, ο Σουλάζ παρουσίασε δεκατέσσερα πρόσφατα έργα στην πρώτη του αμερικανική έκθεση μετά από 10 χρόνια, στο Dominique Lévy and Galerie Perrotin της Νέας Υόρκης.

Τον Σεπτέμβριο του 2019, η γκαλερί Levy Gorvy στη Νέα Υόρκη πραγματοποίησε μια μεγάλη έκθεση ενόψει της αναδρομικής έκθεσης στο Μουσείο του Λούβρου τον Δεκέμβριο, γιορτάζοντας τα 100α γενέθλιά του. [32]

Στις 17 Νοεμβρίου 2021, το «Peinture 195 x 130 cm, 4 août 1961», δημοπρατήθηκε για 20,2 εκατομμύρια δολάρια - ένα νέο παγκόσμιο ρεκόρ δημοπρασίας για τον καλλιτέχνη. [33]

Καλλιτεχνική πρακτική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Σουλάζ είχε πει, «Το όργανό μου δεν είναι μαύρο αλλά το φως που αντανακλάται από το μαύρο». Ονομάζοντας τη δική του πρακτική Outrenoir, (Beyond Black), οι πίνακες που παράγει είναι γνωστοί για το ατελείωτο μαύρο βάθος τους, που δημιουργούνται παίζοντας με το φως που αντανακλάται από την υφή του χρώματος. Γνωρίζοντας ότι χρειαζόταν έναν νέο όρο για να ορίσει τον τρόπο με τον οποίο εργαζόταν, ο Σουλάζ επινόησε το «Outrenoir» για να καθορίσει την πρακτική του. Χωρίς μετάφραση στα Αγγλικά, η πιο κοντινή σημασία είναι «πέρα από το μαύρο». 

Σε μια συνέντευξη το 2014, εξηγεί τον ορισμό του όρου, «Το Outrenoir δεν υπάρχει στα αγγλικά· το πιο κοντινό είναι «πέρα από το μαύρο». Στα γαλλικά, λέτε "outre-Manche", "beyond the Channel", για να σημαίνει Αγγλία ή "outre-Rhin", "πέρα από τον Ρήνο", για να σημαίνει Γερμανία. Με άλλα λόγια, το «πέρα από το μαύρο» είναι μια διαφορετική χώρα από τη μαύρη»

Η αγάπη που έχει ο Σουλάζ με το μαύρο ξεκίνησε πολύ πριν από τις έρευνές του με το "Outrenoir" σε ηλικία 60 ετών Ξεκινώντας αρχικά από το ενδιαφέρον του για τα προϊστορικά και την επιθυμία του να υποχωρήσει σε κάτι πιο αγνό, αρχέγονο και σκόπιμα απογυμνωμένο από οποιεσδήποτε άλλες συνδηλώσεις, λέει για τη γοητεία του με το χρώμα, «κατά τη διάρκεια χιλιάδων χρόνων, οι άνθρωποι πέρασαν στην υπόγεια, στο το απόλυτο μαύρο των σπηλιών, για να ζωγραφίσεις με μαύρο».[34] «Τα έφτιαξα γιατί διαπίστωσα ότι το φως που αντανακλάται από τη μαύρη επιφάνεια προκαλεί ορισμένα συναισθήματα μέσα μου. Αυτά δεν είναι μονόχρωμα. Το γεγονός ότι το φως μπορεί να προέρχεται από το χρώμα που υποτίθεται ότι είναι η απουσία φωτός είναι ήδη αρκετά συγκινητικό, και είναι ενδιαφέρον να δούμε πώς συμβαίνει αυτό."[35]

Εφαρμόζοντας το χρώμα σε παχιά στρώματα, η τεχνική ζωγραφικής του Σουλάζ περιλαμβάνει τη χρήση αντικειμένων όπως κουτάλια, μικροσκοπικές τσουγκράνες και κομμάτια καουτσούκ για να αφαιρέσετε τη ζωγραφική, κάνοντας συχνά κινήσεις ξύσιμο, σκάψιμο ή χάραξη ανάλογα με το αν θέλει να προκαλέσει μια λεία ή τραχιά επιφάνεια. Η υφή που παράγεται στη συνέχεια είτε απορροφά είτε απορρίπτει το φως, διασπώντας την επιφάνεια του πίνακα διαταράσσοντας την ομοιομορφία του μαύρου. [36] Χρησιμοποιεί συχνά έντονες περικοπές σε κάθετες και οριζόντιες γραμμές, τις χαραμάδες και τις φόρμες που δημιουργούνται χρησιμοποιώντας γωνίες και περιγράμματα. Στην πρόσφατη δουλειά του από το 2013–14, ο Σουλάζ άρχισε να διαφοροποιεί ρητά τη χρωστική που χρησιμοποιείται στη βαφή, αναμειγνύοντας ματ και γυαλιστερούς τύπους μαύρου καθώς και σκληρυμένες πυκνότητες μαύρης χρωστικής. Προτιμώντας να αναρτά τους πίνακες σαν τοίχους, χρησιμοποιεί σύρματα για να τους κρεμάσει στη μέση του δωματίου, «Πάντα μου άρεσε οι πίνακες να είναι τοίχοι παρά παράθυρα. Όταν βλέπουμε έναν πίνακα σε έναν τοίχο, είναι ένα παράθυρο, έτσι συχνά βάζω τους πίνακές μου στη μέση του χώρου για να φτιάξω έναν τοίχο. Ένα παράθυρο κοιτάζει έξω, αλλά ένας πίνακας πρέπει να κάνει το αντίθετο - θα πρέπει να κοιτάζει μέσα μας»

Αντί να έχουν τίτλους, οι πίνακες του Σουλάζ ονομάζονται από το μέγεθος και την ημερομηνία παραγωγής τους. Στις 17 Δεκεμβρίου 1966 από το 1966, στη συλλογή του Μουσείου Τέχνης της Χονολουλού επιδεικνύει το τολμηρά βουρτσισμένο μαύρο σε λευκούς καμβάδες του καλλιτέχνη.

Απεβίωσε στις 25 Οκτωβρίου 2022 σε ηλικία 102 ετών. [37]

Συλλογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επιλεγμένες Εκδόσεις/Μονογραφίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χρονολογία Τίτλος Έκδοσης/Εκδότης/Γκαλερί Συντάκτης/Συντελεστές
2014 Soulages in America. (Dominique Lévy Gallery, New York) Texts by Philippe Ungar, Harry Cooper, Sean Sweeney, Dominique Lévy
2011 Soulages l'oeuvre imprimé. (Bibliothèque Nationale de France/ Musée Soulages, Paris) Edited by Pierre Encrevé, Marie-Cécile Miessner
2011 Pierre Soulages. (Martin-Gropius Bau, Berlin/Hirmer, Munich) Essays by Hans Belting, Yve-Alain Bois, Pierre Encrevé, Alfred Pacquement, Serge Guilbaut, Bernard de Montferrand, Alain Seban, Joachim Sartorius, Gereon Sievernich, Hans-Ulrich Obrist; edited by Pierre Encrevé, Alfred Paquement
2010 Verre cartons des vitraux de Conques. (Musée Fabre, Montpellier) Essays by Pierre Soulages, Jean-Dominique Fleury, Benoît Decron
2010 Pierre Soulages. (Bernard Jacobson Gallery, London) Essays by John Yau and Mel Gooding
2009 Soulages, le temps du papier. (Cercle d'Art, Paris/ Musée d’Art Moderne, Contemporain de Strasbourg (MAMCS), Strasbourg) Text by Michel Ragon, Estelle Pietrzyk, Gilbert Dupuis
2009 SOULAGES. (Centre Georges Pompidou, Paris) Essays by Alain Seban, Alfred Pacquement, Pierre Encrevé, Serge Guilbaut, Yve-Alain Bois, Guitermie Maldonado, Annie Claustres, Harry Cooper, Hans Belting, Isabelle Ewig, Éric de Chassey, Hans Ulrich Obrist; Edited by Pierre Encrevé, Alfred Pacquement
2007 Pierre Soulages au Musée Fabre, Parcours d'un accrochage. (Interprint, Montpellier) Photos by Vincent Cunillère; Essays by Georges Frêche, Michel Hilaire, Emmanuel Nebout, Laurence Javal, Olivier Brochet, Yves Larbiou, Dan McEnroe, Thierry Dieudonnat, Pierre Susini, Claude Cougnenc, Pierre Encrevé
2006 Pierre Soulages. Painting the light. (Sammlung Essl, Klosterneuburg-Vienna) Essays by Karlheinz Essl, Andrea Rygg Karberg
2001 Soulages - Lumière du noir. (Paris-Musées, Paris) Essays by Mikhaïl Piotrovsky, Suzanne Pagé, Albert Kosténévitch, Pierre Encrevé, JeanClaude Marcadé; Preface by Vladimir Yakovlev, Bertrand Delanoë, maire de Paris
1999 Pierre Soulages, Célébration de la lumière. (Skira-Le Seuil, Paris/Musée des Beaux-Arts, Berne) Essays by Sandor Kuthy, Pierre Soulages
1998 Soulages, L'oeuvre complet, Peintures III, 1979-1997. (Seuil, Paris) Text by Pierre Encrevé
1997 Pierre Soulages, Malerei als farbe und licht, Rétrospective 1946-1997. (Deichtorhallen, Hamburg) Essays by Zdenek Felix, Robert Fleck, Charles Juliet
1996 Soulages, Noir lumière. (Musée d'Art Moderne, Paris) Essays by Suzanne Pagé, Jean-Louis Andral, Pierre Encrevé, Robert Fleck, Donald Kuspit, William Rubin
1996 Soulages. (Flammarion, Paris: pp. 87–149) Interview with the artist by Bernard Ceysson
1994 Pierre Soulages: une retrospective (Taipei Fine Arts Museum, Taipei/National Museum of China, Beijing) Essays by Huang Kuang-nan, Alfred Pacquement, Jean-Paul Réau, François Marcel Plaisant
1994 Les vitraux de Soulages (Seuil, Paris) Georges Duby, Christian Heck
1993 Pierre Soulages: une retrospective (Musée National d'Art Contemporain, Séoul) Essays by Young-Bang Lim, Alfred Pacquement, Bernard Prague
1992 Pierre Soulages, polyptyques 1979-1991 (Maison des Arts Georges Pompidou, Cajarc) Essays by Pierre Daix, Pierre Encrevé, Claire Stoullig
1991 Soulages, peintures récentes (Museum Moderner Kunst Stiftung Ludwig, Vienna) Essays by Lorand Hegyi, Alfred Pacquement
1990 Polyptyques (Le Louvre, Paris) Text by Isabelle Monod-Fontaine
1989 Soulages: 40 jahre malerei (German ed. Museum Fridericianum, Kassel/Cantz Verlag, Stuttgart) Text by Veit Loers, Bernard Ceysson
1989 Soulages: 40 ans de peinture (French ed. Musée des Beaux-Arts, Nantes) Essays by Henry-Claude Cousseau, Veit Loers
1989 Soulages: 40 anos de pintura (Spanish ed. Institut Valencià d'Art Modern, Valencia) Essays by Bernard Ceysson, Veit Loers
1987 Nous avons visité le Musée d'Orsay avec Pierre Soulages (L'Evénement du Jeudi, Paris: pp. 82–84) Interview with the artist by Jean-Louis Pradel
1987 Pierre Soulages (Musée Saint-Pierre Art Contemporain, Lyon/Hans Thoma-Gesellschaft, Reutlingen) Essays by Georges Duby, Pierre Encrevé, Henri Meschonnic, Werner Meyer, Thierry Raspail, Clément Rosset
1984 Soulages (Seibu Museum of Art, Tokyo) Essays by Taka Ashido Okada, d'Alfred Pacquement
1980 Soulages, peintures récentes (Musée National d'Art Moderne, Paris/Musée du Parc de la Boverie, Liège) Essays by Pontus Hulten, Alfred Pacquement
1976 Soulages (Musée d'Art et d'Industrie, Saint-Etienne: p. 5-32, 42) Interview with the artist by Bernard Ceysson
1975 L'aventure de l'art moderne (1): Pierre Soulages (Galerie Jardin des Arts, Paris: September, p. 150) Interview with the artist by André Parinaud
1974 Soulages, peintures, gravures (1st ed. Musée Dynamique, Dakar/Fundaçào Calouste Gulbenkian, Lisbon) Text by Léopold Sédar Senghor

Τιμές και βραβεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Βραβείο Carnegie (Ηνωμένες Πολιτείες, 1964)
  • Grand Prix για τη Ζωγραφική (Παρίσι, 1975)
  • Βραβείο Ρέμπραντ (Γερμανία, 1976)
  • Ξένο Επίτιμο Μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Γραμμάτων (1979)
  • Grand Prix National de Peinture (Γαλλία, 1986)
  • Praemium Imperiale για ζωγραφική (Ιαπωνία, 1994)
  • Αυστριακή Διακόσμηση για την Επιστήμη και την Τέχνη (2005) [41]
  • Βραβείο Julio González (Βαλένθια, 2006)
  • La Légion d'Honneur (Παρίσι, 2015) [42]
  • Grand prix du rayonnement français (Γαλλία, 2019)

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 3  Μαΐου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Pierre Soulages». (Ολλανδικά) RKDartists. 74022.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Benezit Dictionary of Artists» (Αγγλικά) Oxford University Press. 2006. B00172705. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017. ISBN-13 978-0-19-977378-7.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 15  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ «Fichier des personnes décédées». Fichier des personnes décédées. Ανακτήθηκε στις 19  Νοεμβρίου 2022.
  6. ↑ www.midilibre.fr/2022/10/26/le-peintre-pierre-soulages-est-mort-a-lage-de-102-ans-10764092.php. Ανακτήθηκε στις 10  Φεβρουαρίου 2023.
  7. ↑ «Who's Who in France» (Γαλλικά) Παρίσι. 11165.
  8. ↑ www.midilibre.fr/2022/10/26/le-peintre-pierre-soulages-est-mort-a-lage-de-102-ans-10764092.php.
  9. ↑ 9,0 9,1 www.landrucimetieres.fr/spip/spip.php?article3071.
  10. ↑ 10,0 10,1 www.midilibre.fr/2022/11/04/sete-et-pierre-soulages-quelque-chose-dimportant-a-ete-rate-10780042.php.
  11. ↑ (Αγγλικά) Museum of Modern Art online collection. 5538. Ανακτήθηκε στις 4  Δεκεμβρίου 2019.
  12. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb119252210. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/70991. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  14. ↑ 17445. Ανακτήθηκε στις 4  Δεκεμβρίου 2019.
  15. ↑ www.perrotin.com/artists/list. Ανακτήθηκε στις 7  Απριλίου 2018.
  16. ↑ www.arsny.com/mostwanted/. Ανακτήθηκε στις 19  Αυγούστου 2018.
  17. ↑ (Ολλανδικά) RKDartists. rkd.nl/explore/artists/74022. Ανακτήθηκε στις 27  Οκτωβρίου 2022.
  18. ↑ gw.geneanet.org/wikifrat?lang=fr&n=llaurens&oc=0&p=colette.
  19. ↑ www.konbini.com/arts/il-fait-noir-dans-nos-coeurs-le-peintre-pierre-soulages-est-mort/.
  20. ↑ www.praemiumimperiale.org/en/laureate-en/laureates-en. Ανακτήθηκε στις 19  Μαρτίου 2022.
  21. ↑ PREX1507441D.
  22. ↑ PREX1107106D.
  23. ↑ www.legifrance.gouv.fr/affichTexte.do;jsessionid=0175360D73EA04012DC3480330B402E7.tpdjo08v_2?cidTexte=JORFTEXT000023897134&categorieLien=id.
  24. ↑ PREX9010726D.
  25. ↑ www.legifrance.gouv.fr/affichTexte.do?cidTexte=JORFTEXT000000532218.
  26. ↑ www.fr.emb-japan.go.jp/itpr_ja/11_000001_00104.html. Ανακτήθηκε στις 19  Ιανουαρίου 2022.
  27. ↑ Hugh Schofield (24 Ιουνίου 2014). «The president and the 'greatest living artist' in the world». BBC News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουνίου 2014. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2014. 
  28. ↑ «Pierre Soulages: Beyond black | Christie's». www.christies.com (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2019. 
  29. ↑ «Pierre Soulages | Artworks, Exhibitions, Profile & Content». ocula.com (στα Αγγλικά). 4 Μαρτίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαρτίου 2019. Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2019. 
  30. ↑ «Soulages - Pierre Soulages et les vitraux de l'abbatiale de Conques - Ina.fr». Soulages. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2017. 
  31. ↑ «biographie | pierre-soulages.com». www.pierre-soulages.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2019. 
  32. ↑ «Ambition still burns in art star Soulages at 99». France 24 (στα Αγγλικά). 4 Φεβρουαρίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2019. 
  33. ↑ Twitter (στα Αγγλικά) https://twitter.com/sothebys/status/1460773776313008132. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2021.  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  34. ↑ Ben Davis: Pierre Soulages, Happy to Stay in the Dark Αρχειοθετήθηκε 7 August 2016 στο Wayback Machine. Artnet, 19 June 2014, Retrieved July 2016
  35. ↑ Zoe Stillpass (photography: Patrick Demarchelier): Pierre Soulages Αρχειοθετήθηκε 20 September 2016 στο Wayback Machine. Interview Magazine, 5 August 2014, Retrieved July 2016
  36. ↑ Jean-Max Albert, Pierre Soulages, Mouvement sans emplacement, Opus International, n°57, 1975.
  37. ↑ Newsroom. «Πέθανε ο Γάλλος ζωγράφος Πιερ Σουλάζ σε ηλικία 102 ετών». www.ieidiseis.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2022. 
  38. ↑ «L'œuvre Peinture 324 x 362 cm, 1985 - Centre Pompidou». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2019. 
  39. ↑ «Pierre Soulages | MoMA». 
  40. ↑ «The Guggenheim Museums and Foundation». 
  41. ↑ «Reply to a parliamentary question» (PDF) (στα Γερμανικά). σελ. 1712. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 22 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2012. 
  42. ↑ «A 96 ans, Pierre Soulages fait Grand'Croix dans l'ordre de la Légion d'Honneur». France 3 Occitanie (στα Γαλλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2019. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πιέρ_Σουλάζ&oldid=10267130"