Παρειδωλία

Δορυφορική φωτογραφία του τραπεζοειδούς βουνού στην Κυδωνία, περιοχή του Άρη.

Μεταγενέστερες εικόνες δεν περιέχουν την ψευδαίσθηση του προσώπου.

Παρειδωλία ονομάζεται το ψυχολογικό φαινόμενο κατά το οποίο ένα δυσδιάκριτο ή ασαφές εξωτερικό ερέθισμα εκλαμβάνεται εσφαλμένα ως ευκρινές και πλήρως αναγνωρίσιμο.

Ετυμολογία

Η λέξη αυτή προέρχεται από το πρόθημα «παρά» (αντί, εκτός αλλά και σε αντίθεση με) και το Αρχαίο Ελληνικό ουσιαστικό «εἴδωλον» που σημαίνει μη πραγματική εικόνα, αναπαράσταση, ομοίωμα. Παραδείγματα παρειδωλίας είναι η αναγνώριση προσώπων στα σύννεφα ή στην επιφάνεια της Σελήνης και η ακρόαση μηνυμάτων κατά την ανάποδη αναπαραγωγή ηχογραφήσεων.

Κάτω από κλινικές συνθήκες, κάποιοι ψυχολόγοι ενθαρρύνουν την παρειδωλία ως μέσο για την κατανόηση του ασθενούς. Το πιο διαβόητο παράδειγμα αυτού του είδους κλινικής διαδικασίας είναι το Τεστ Ρόρσαχ (Rorschach ink blot test).

Μύθοι και ψευδοεπιστήμες

Θρησκείες

Παραδείγματα παρειδωλίας θρησκευτικών ερεθισμάτων αποτελούν οι αποχρωματισμοί μίας καμμένης τορτίγια, όπου κάποιοι εκλάμβαναν εσφαλμένα του πρόσωπο του Ιησού Ναζωραίου, όπως επίσης η ψευδαίσθηση της μορφής του Ιησού στα οπίσθια ενός σκύλου και ο αποχρωματισμός σε τοστ ο οποίος ερμηνεύτηκε ως το πρόσωπο της Μαριάμ, μητέρας του Ιησού. Το τελευταίο πωλήθηκε στο ebay έναντι 28.000 δολαρίων.

Τον Σεπτέμβριο του 2007 στην Σιγκαπούρη, οι ρόζοι ενός δέντρου έμοιαζαν με μαϊμού, με αποτέλεσμα οι πιστοί να προσκυνούν το δέντρο του «θεού μαϊμού».

Μαντεία

Διάφορα αρχαία μαντεία είχαν πρακτικές που αφορούσαν την ερμηνεία των σκιών αντικειμένων, σχημάτων που δημιουργούσε το χυμένο αίμα θυσιών, και ακόμα τα εκ γενετής σημάδια ανθρώπων και ζώων.

Φαντάσματα

Η συνηθισμένη έννοια του φαντάσματος είναι η υποτιθέμενη εμφάνιση της μορφής αποθανόντος ανθρώπου, άυλης και άπιαστης, ντυμένης με λευκά ή μαύρα ρούχα.

Σύμφωνα με την επιστημονική κοινότητα, υποτιθέμενες θεάσεις φαντασμάτων εξηγούνται από το φαινόμενο της παρειδωλίας.

Φυσικά Φαινόμενα Παρειδωλίας

• 
  Ο Αρειανός Κρατήρας Γκάλλε θυμίζει χαμογελαστό πρόσωπο.
• 
  Βράχος στην Πέδρα Ντα Γκάβεα Βραζιλία σχηματίζει το είδωλο ενός ανθρώπινου προσώπου
• 
  Το πρόσωπο ενός Απάτσι σχηματίζουν βράχοι, στη Γαλλία.
• 
  Προτομή του μια γυναίκα με ένα καπέλο, κοντά στη Νίκαια της Γαλλίας.
• 
  Ανθρώπινα μορφασμούς προσώπου, κόκκινο σχιστόλιθου (Προβηγκία, Γαλλία).
• 
  Δέντρο με κισσό, που σχηματίζει τη φιγούρα ανθρώπου που αναρριχάται, στη Σκωτία.

Τεχνητά Φαινόμενα παρειδωλίας

Αυτό το ρολόι εκλαμβάνεται από πολλούς ως θλιμμένο πρόσωπο. Αυτό το ρολόι εκλαμβάνεται από πολλούς ως θλιμμένο πρόσωπο.   Ένα σκουριασμένο τμήμα μηχανής θυμίζει πρόσωπο φανταστικού τέρατος. Ένα σκουριασμένο τμήμα μηχανής θυμίζει πρόσωπο φανταστικού τέρατος.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Άρθρο για την παρειδωλία από το skepdic.gr Αρχειοθετήθηκε 2005-11-25 στο Wayback Machine.