Παράδοξο bootstrap

Το παράδοξο εκκίνησης είναι η ύπαρξη αντικειμένου ή πληροφορίας πίσω στο χρόνο χωρίς να έχει γεννηθεί ή δημιουργηθεί. Μετά το ταξίδι, ανακαλείται στο παρόν και γίνεται το αντικείμενο/πληροφορία που αρχικά στάλθηκε στο παρελθόν πριν μεσολαβήσει η δημιουργία/γέννησή του. Πολλές ιστορίες επιστημονικής φαντασίας βασίζονται σ´αυτό το παράδοξο καθώς έχει γίνει σοβαρό θέμα για τους επιστήμονες.

Το παράδοξο εκκίνησης αναφέρεται στην έκφραση "κάτι τραβιέται απ´τα στηρίγματά του" δημοσιευμένο απ´την ιστορία του Ρόμπερτ Α. Άινλαιν "By His Bootstraps".

Έννοια του παραδόξου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Λόγω της πιθανότητας για επηρεασμό του παρελθόντος ένας τρόπος να τονίσουμε ότι η ιστορία δεν αλλάζει είναι το ότι οποιαδήποτε αλλαγή έχει ήδη συμβεί. Ένας ταξιδιώτης του χρόνου προσπαθώντας να αλλάξει το παρελθόν, με ή χωρίς τη θέλησή του, ολοκληρώνει το ρόλο του στην ιστορία, δίχως να την αλλάζει. Η Novikov αυτο-σταθερότης αρχή υποστηρίζει ότι οι αντιφατικές επαναλήψεις αιτίας δε μπορούν να φτιαχτούν, ενώ οι σταθερές μπορούν. Το παράδοξο δεν έχει ως αποτέλεσμα μόνο το χρονικό βρόχο αλλά και την κατάσταση στην οποία τα αντικείμενα δεν έχουν καταγωγή. Τα φυσικά αντικείμενα είναι πιο προβληματικά απ´τις πληροφορίες καθώς θα γερνούσαν φυσιολογικά και θα εντροπίαζαν με βάση το δεύτερο νόμο θερμοδυναμικής. Αλλά αν γερνούσαν κανονικά σε κάθε κύκλο, δε θα μπορούσαν να´ναι ίδια μ´αυτά που στάλθηκαν πίσω στο χρόνο αρχικά, δημιουργώντας μια αντίφαση.

Ένα άλλο πρόβλημα είναι το "αντίστροφο παράδοξο του παππού", στο οποίο θα επιτρεπόταν το ταξίδι στο χρόνο και αρχικά (όπως το να σωθεί ο παρελθοντικός εαυτός απ´τον μελλοντικό και η αποστολή ζωτικών πληροφοριών)

Το παράδοξο θέτει οντολογικά ερωτήματα για το που, το πότε και από ποιόν φτιάχτηκαν τα αντικείμενα ή στάλθηκαν οι πληροφορίες αρχικά.

Το αν μια σκηνή μ´αυτό το παράδοξο είναι εφικτή, ακόμα και αν το ταξίδι στο χρόνο είναι εφικτό, δεν είναι απόλυτα γνωστό.

Το παράδοξο εκκίνησης είναι παρόμοιο με το παράδοξο προμελετημένου προορισμού όπου αντικείμενα/πληροφορίες στέλνονται πίσω στο χρόνο και τελικά προκαλούν γεγονότα που έχουν ήδη συμβεί.

Παραδείγματα του παραδόξου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα 30οστά γενέθλιά του, ένας άντρας επιθυμεί να φτιάξει μια χρονομηχανή και τον επισκέπτεται ο μελλοντικός του εαυτός. Του εξηγεί ότι δεν πρέπει να ανησυχεί γιατί στο μέλλον θα τα καταφέρει. Ο άντρας παίρνει τις πληροφορίες που του δίνονται και τη χτίζει. Η ώρα περνάει και τα καταφέρνει. Τότε, τη χρησιμοποιεί για να πάει πίσω στο χρόνο στα 30κοστά γενέθλιά του, ώστε να μεταφέρει τις πληροφορίες στον παλιό εαυτό του και να κλείσει το βρόχο.

Μια καθηγήτρια πάει μπροστά στο χρόνο μ´ένα βιβλίο φυσικής και μαθαίνει μια νέα πράξη. Ταξιδεύει πίσω στο χρόνο της, και το δείχνει σ´ένα μαθητή της που το γράφει, και το άρθρο δημοσιεύεται στο ίδιο βιβλίο που διαβάζει η καθηγήτρια στο μέλλον.

Ένας άντρας χτίζει μια χρονομηχανή. Πάει στο μέλλον και κλέβει ένα πολύτιμο γκάτζετ. Επιστρέφει και το δείχνει στον κόσμο, θεωρώντας ότι είναι δικό του. Τελικά, ένα αντίγραφο του γκάτζετ καταλήγει να είναι το στοιχείο που κλέβει ο άντρας αρχικά. Με άλλα λόγια, το γκάτζετ είναι ένα αντίγραφο του πρωτοτύπου,του οποίου η καταγωγή είναι άγνωστη.

Μια νεαρή φυσικός παίρνει ένα παλιό, διαλυμένο τετράδιο με πληροφορίες σταλμένες απ´το μέλλον της με χρονομηχανή. Πριν το τετράδιο γίνει άχρηστο, τις αντιγράφει σ´ένα νέο. Με τα χρόνια οι προβλέψεις του τετραδίου αληθεύουν, και πλουτίζει αρκετά ώστε να κάνει δική της έρευνα. Τελικά χτίζει μια χρονομηχανή, την οποία χρησιμοποιεί για να στείλει το πλέον παλιό, διαλυμένο τετράδιο πίσω στον παλιό της εαυτό. Το τετράδιο δεν είναι παράδοξο (έχει και τέλος και αρχή), αλλά είναι αδύνατο να πούμε από που προήλθε. Η φυσικός μετέφερε τις πληροφορίες οπότε το πρωτότυπο τετράδιο δεν υπάρχει.

Μια γυναίκα είναι κλειδωμένη έξω απ´το σπίτι της. Μια άλλη γυναίκα της δίνει τα κλειδιά. Όταν μπαίνει στο σπίτι 5 λεπτά μετά, βρίσκει μια χρονομηχανή και ταξιδεύει 5 λεπτά στο παρελθόν για να δώσει τα κλειδιά στον παλιό της εαυτό και να κλείσει το βρόχο. (Κανονικά θα´πρεπε να πάρει τα κλειδιά που άφησε μέσα στο παρελθόν,αλλιώς τα δοσμένα θα είχαν μεγαλύτερη ηλικία.)

Ένας άντρας ταξιδεύει πίσω στο χρόνο και ερωτεύεται μία γυναίκα. Όταν όμως τον γεννά, μαθαίνει ότι είναι η μητέρα του. Μ´αυτό τον τρόπο γίνεται πατέρας και λόγω αυτού και παππούς, προπάππους, προ-προπάππους κλπ. του εαυτού του κάνοντας την οικογενειακή του καταγωγή ατελείωτη και το πατρικό του DNA μένει χωρίς καταγωγή.

Στην ιστορία του Robert A. Heinlein "By His Bootstraps" ένας ξένος ζητά απ´τον ήρωα να ταξιδέψει στο χρόνο,καθώς ένας 2ος ξένος προσπαθεί να το αποτρέψει. Τότε οι τρεις εμπλέκονται σε καυγά με αποτέλεσμα το ταξίδι να συμβεί. Τελικά, αποκαλύπτεται ότι και οι 3 ήταν ο ίδιος άνθρωπος, ο 1ος απ´το κοντινό μέλλον και ο 2ος απ´το μακρινό μέλλον. Το παράδοξο εδώ είναι το πως και το από που δημιουργήθηκε ο βρόχος αρχικά. Η ταινία του Heinlein "All You Zombies" περιέχει ένα χρονικό βρόχο πιο περίπλοκο με απαγωγή, αποπλάνηση, παιδική εγκατάλειψη και εγχείρηση αλλαγής φύλου, με αποτέλεσμα ο ήρωας να γίνει η μητέρα, πατέρας, γιος, κόρη, χαμένος αγαπημένος και απαγωγέας του εαυτού του.

Στην ταινία Somewhere In Time, βασισμένο στο μυθιστόρημα του Richard Matheson,Bid Time Return μια γριά δίνει ένα ρολόι τσέπης στον ήρωα της ταινίας. Ο ήρωας, στη συνέχεια, πηγαίνει πίσω στο χρόνο και δίνει πίσω το ρολόι στο νέο εαυτό της γριάς, ρόλος της Jane Seymour, αναγκάζοντάς την να τον ψάξει για χρόνια ώστε να του το ξαναδώσει. Το ρολόι δεν έχει πλέον καταγωγή.

Στην ιστορία Terminator franchise το παράδοξο μεσολάβησε στη δημιουργία του κύριου κακοποιού Skynet. Το Terminator cyborg που στάλθηκε στο παρελθόν να σκοτώσει τη Σάρα Κόνορ καταστρέφεται και τα μέλη του σώζονται ώστε να φτιαχτεί η βάση του Skynet και όταν ολοκληρωθεί, να το ξαναστείλει στη δολοφονική του αποστολή. Η γνώση όμως για τη δημιουργία της τεχνητά έξυπνης αυτής μηχανής δεν έχει πλέον καταγωγή.

Στη σειρά Doctor Who το 2007, στο επεισόδιο "Blink" του Moffat, ο Γιατρός ηχογραφεί ένα μήνυμα σε ταινία το 1969 με τη μορφή μισής συνομιλίας. Το άλλο μισό γεμίζει όταν η Sally Sparrow βλέπει την ταινία σε DVD το 2007, το οποίο μεταγράφει ο φίλος της, Laurence Nightingale. Το πλήρες κείμενο, με την μερίδα του Γιατρού, δίνεται στο Γιατρό το 2008, αλλά πριν, στέλνεται στο 1969, ώστε να το χρησιμοποιήσει στο μήνυμα αργότερα. Το περιεχόμενο της συνομιλίας δημιουργεί παράδοξο εκκίνησης.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]