Παπούτσια στην όχθη του Δούναβη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 47°30′14.0″N 19°2′41.3″E / 47.503889°N 19.044806°E / 47.503889; 19.044806

Παπούτσια στην όχθη του Δούναβη
Cipők a Duna-parton
Χάρτης
Είδοςμνημείο και γλυπτό
Γεωγραφικές συντεταγμένες47°30′14″N 19°2′41″E
Διοικητική υπαγωγήΒουδαπέστη
ΧώραΟυγγαρία
Έναρξη κατασκευής2005
Υλικάχυτοσίδηρος, πέτρα και σίδηρος
ΔημιουργόςΚαν Τόγκαϊ και Γκιούλα Πάουερ
Commons page Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Τα παπούτσια στην όχθη του Δούναβη (ουγγρικά: Cipők a Duna-parton‎‎) είναι μνημείο που ανεγέρθηκε στις 16 Απριλίου 2005, στη Βουδαπέστη της Ουγγαρίας, στη μνήμη των Εβραίων που σφαγιάστηκαν από φασιστικές ουγγρικές πολιτοφυλακές που ανήκαν στο Κόμμα Βελωτού Σταυρού στη Βουδαπέστη κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου. Τους διέταξαν να βγάλουν τα παπούτσια τους (τα παπούτσια ήταν πολύτιμα και μπορούσαν να κλαπούν και να μεταπωληθούν από την πολιτοφυλακή μετά τη σφαγή) και πυροβολήθηκαν στην άκρη της όχθης, με αποτέλεσμα τα σώματά τους να πέσουν στο ποτάμι και να παρασυρθούν. Το μνημείο αντιπροσωπεύει τα παπούτσια τους που άφησαν πίσω στην όχθη. Σχεδιασμένο από τον σκηνοθέτη Καν Τόγκαϊ, είναι έργο δικό του και της γλύπτριας Γκιούλα Πάουερ και βρίσκεται στην ανατολική όχθη του ποταμού Δούναβη.

Μνημείο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αναμνηστική πλακέτα

Το μνημείο βρίσκεται στην πλευρά της Πέστης του περιπάτου του Δούναβη στη γραμμή όπου η οδός Ζόλταν θα συναντούσε τον Δούναβη αν συνεχιζόταν τόσο μακριά, περίπου 300 μέτρα νότια του ουγγρικού κοινοβουλίου και κοντά στην Ουγγρική Ακαδημία Επιστημών, μεταξύ της πλατείας Ρούσβελτ και της πλατείας Κόσουτ.[1]

Η σύνθεση με τίτλο «Παπούτσια στην όχθη του Δούναβη» θυμίζει τους 3.500 ανθρώπους, 800 από αυτούς Εβραίους, που πυροβολήθηκαν στον Δούναβη την εποχή του τρόμου του Βελωτού Σταυρού.[2] Ο γλύπτης δημιούργησε εξήντα ζευγάρια παπούτσια εποχής από σίδερο. Τα παπούτσια είναι προσαρτημένα στο πέτρινο ανάχωμα και πίσω τους βρίσκεται ένας πέτρινος πάγκος μήκους 40 μέτρων και ύψους 70 εκ. Σε τρία σημεία υπάρχουν πινακίδες από χυτοσίδηρο, με το ακόλουθο κείμενο στα ουγγρικά, αγγλικά και εβραϊκά: «Στη μνήμη των θυμάτων που πυροβολήθηκαν στον Δούναβη από πολιτοφύλακες του Βελωτού Σταυρού το 1944–45. Ανεγέρθηκε στις 16 Απριλίου 2005.»[3]

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι περισσότερες δολοφονίες κατά μήκος του ποταμού Δούναβη έγιναν γύρω στον Δεκέμβριο του 1944 και τον Ιανουάριο του 1945, όταν τα μέλη της ουγγρικής αστυνομίας του Κόμματος Βελωτός Σταυρός ("Nyilas") πήραν έως και 20.000 Εβραίους από το νεοσύστατο γκέτο της Βουδαπέστης και τους εκτέλεσαν κατά μήκος της όχθης του ποταμού.[4] Ο Τόμι Ντικ περιγράφει την ιστορία ενός επιζώντος ατόμου από αυτές τις επιχειρήσεις στο βιβλίο του Getting Out Alive[5] και στη μαρτυρία του.[6] Τον Φεβρουάριο του 1945, οι σοβιετικές δυνάμεις απελευθέρωσαν τη Βουδαπέστη.

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο Βάλντερμαρ Λανγκλέ, επικεφαλής του Σουηδικού Ερυθρού Σταυρού στη Βουδαπέστη, με τη σύζυγό του Νίνα, και αργότερα τον διπλωμάτη Ραούλ Βάλενμπεργκ και 250 συναδέλφους του εργάζονταν όλο το εικοσιτετράωρο για να σώσουν τον εβραϊκό πληθυσμό από την αποστολή στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ο αριθμός αυτός αργότερα αυξήθηκε σε περίπου 400. Ο Λαρς και η Έντιθ Έρνστερ, ο Γιάκομπ Στάινερ και πολλοί άλλοι στεγάστηκαν στη Σουηδική Πρεσβεία στη Βουδαπέστη στην οδό Üllői 2-4 και σε άλλα 32 κτίρια σε όλη την πόλη τα οποία ο Βάλενμπεργκ είχε νοικιάσει και είχε δηλώσει ως εξωεδαφικά σουηδικά για να προσπαθήσει να προστατεύσει τους κατοίκους.

Τη νύχτα της 8ης Ιανουαρίου 1945, ένα τάγμα εφόδου ανάγκασε όλους τους κατοίκους του κτιρίου στην οδό Βάντας να πάει στις όχθες του Δούναβη. Τα μεσάνυχτα, ο Κάρολι Σάμπο και 20 αστυνομικοί με ξιφολόγχες εισέβαλαν στο σπίτι του Βελωτού Σταυρού και έσωσαν τους πάντες.[7] Μεταξύ αυτών που σώθηκαν ήταν ο Λαρς Έρνστερ, ο οποίος κατέφυγε στη Σουηδία και έγινε μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ιδρύματος Νόμπελ από το 1977 έως το 1988, και ο Γιάκομπ Στάινερ, ο οποίος κατέφυγε στο Ισραήλ και έγινε καθηγητής στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ. Ο πατέρας του Στάινερ είχε πυροβοληθεί από τους πολιτοφύλακες του Βελωτού Σταυρού στις 25 Δεκεμβρίου 1944 και έπεσε στον Δούναβη. Ο πατέρας του ήταν αξιωματικός στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και πέρασε τέσσερα χρόνια αιχμάλωτος πολέμου στη Ρωσία.[8]

Ο Παλ Σάλαϊ τιμήθηκε ως Δίκαιος των Εθνών στις 7 Απριλίου 2009 για τη βοήθεια να σωθούν αυτοί οι Ούγγροι Εβραίοι.[9][10] Ο Κάρολι Σάμπο τιμήθηκε ως Δίκαιος των Εθνών στις 12 Νοεμβρίου 2012.[11]

Τον Σεπτέμβριο του 2014, η ισραηλινή εφημερίδα Ha'aretz ανέφερε ότι πολλά χάλκινα παπούτσια κλάπηκαν από το μνημείο του Ολοκαυτώματος του Δούναβη, επικαλούμενη την Budapest Beacon. Η Ha'aretz σημείωσε ότι «δεν ήταν αμέσως σαφές εάν η κλοπή στη Βουδαπέστη, κοντά στο κτίριο του ουγγρικού κοινοβουλίου, ήταν μια αντισημιτική πράξη ή μια ανούσια φάρσα. Η αστυνομία είπε ότι δεν διερευνά την υπόθεση επειδή δεν έχει αναφερθεί έγκλημα, ανέφερε η ουγγρική εφημερίδα Nepszabadsag.»[12]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Népszabadság Online, 15 April 2005.
  2. ↑ Curtis, Michael (14 Μαΐου 2018). Jews, Antisemitism, and the Middle East. Transaction Publishers. ISBN 9781412851886. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2018. 
  3. ↑ MTI, Saturday, 16 April 2005.
  4. ↑ «Budapest». encyclopedia.ushmm.org. 
  5. ↑ «Getting Out Alive (The Azrieli Series of Holocaust Survivor Memoirs Book 1)». www.goodreads.com. 
  6. ↑ «The Azrieli Foundation». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2023. 
  7. ↑ «Karoly Szabo - Wallenberg, 1947, 1965». www.spacetime-sensor.de. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2018. 
  8. ↑ Letter from Jacob Steiner 12 February 2007 to Tamas Szabo
  9. ↑ «Israel honors Hungarians who saved Jews». NBC News. Associated Press. 7 April 2009. http://www.nbcnews.com/id/30091931/ns/world_news-europe/t/israel-honors-hungarians-who-saved-jews/#.VIDokbUcSAw. Ανακτήθηκε στις 4 December 2014. 
  10. ↑ «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιανουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2009.  MTI Magyar Távirati Iroda
  11. ↑ «Album Archive». picasaweb.google.com. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2018. 
  12. ↑ Haaretz (10 September 2014). «Part of Holocaust Memorial Exhibit Stolen From Banks of Danube». Haaretz. http://www.haaretz.com/jewish/news/1.615154. Ανακτήθηκε στις 14 May 2018. 

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Gábor, Forgács (2006). Emlék és Valóság: mindennapjaim Raoul Wallenberggel (στα Ουγγρικά). Budapest: Kolor Optika. ISBN 9789630600309. 
  • Koranyi, Erwin K. (2006). Dreams and Tears: Chronicle of a Life. General Store Publishing House. σελίδες 89–90. ISBN 978-1-897113-47-9. 
  • Szekeres, József (1997). A pesti gettok 1945 januari megmentese: "a magyar Schindler", Szalai Pal visszaemlekezesei es mas dokumentumok. Varostorteneti tanulmanyok (στα Ουγγρικά). Budapest: Budapest Fovaros Leveltara [Budapest Archives]. ISBN 978-963-7323-14-0. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Παπούτσια_στην_όχθη_του_Δούναβη&oldid=10243597"