Παναγία Πορταΐτισσα

Η Παναγία Πορταΐτισσα των Ιβήρων, Άγιον Όρος, Ελλάδα.

Η Παναγία Πορταΐτισσα είναι μια ορθόδοξη μικρασιατική εικόνα της Παναγίας στη Μονή Ιβήρων του Αγίου Όρους. Προέρχεται από τη Νίκαια της Μικράς Ασίας.

Ιστορικό

Η εικόνα της Πορταΐτισσας βρισκόταν αρχικά στη μικρασιατική Νίκαια. Εκεί, μία ευσεβής γυναίκα με τον μοναχογιό της, την είχαν τοποθετημένη μέσα σε ναό και την τιμούσαν. Κατά την περίοδο της βυζαντινής εικονομαχίας όμως η τιμή των εικόνων ήταν απαγορευμένη. Οι κατάσκοποι του βασιλιά εντόπισαν την εικόνα και για τον λόγο αυτό η γυναίκα την άφησε στη θάλασσα με την ευχή να σωθεί. Η θαυματουργή εικόνα στάθηκε όρθια στα κύματα και κατευθύνθηκε προς την δύση και έφτασε στη μονή Ιβήρων.

Η εικόνα της Πορταΐτισσας φέρει κάτω από τη δεξιά σιαγόνα τραύμα με ξηραμένο αίμα, καθώς σύμφωνα με την παράδοση κτυπήθηκε με το ξίφος ενός Άραβα, ο οποίος ονομαζόταν Ραχάι και ήταν αρχηγός ενός πειρατικού στόλου. Όταν ο στόλος αυτός έπλευσε στη θάλασσα των Ιβήρων, ο Ραχάι έστειλε πειρατές, να κουρσέψουν τη Μονή. Αυτοί όμως δεν μπόρεσαν να πραγματοποιήσουν την εντολή του αρχηγού τους, διότι εμποδίστηκαν από μία Γυναίκα και γύρισαν στα πλοία τους άπρακτοι. Όταν ο Ραχάι άκουσε τη δικαιολογία των συντρόφων του, τους ονείδισε και αμέσως έτρεξε εναντίον της Μονής κραδαίνοντας το ξίφος του. Όταν είδε την αγία εικόνα της θείας Πορταΐτισσας, με θυμό τη χτύπησε με το ξίφος του. Από την πληγή άρχισε να ρέει άφθονο αίμα, που τον περιέλουσε. Στη θέα του αίματος από το φρικτό θαύμα, άρχισε να τρέμει, και μετανοώντας για την ασέβεια του ζήτησε συγχώρηση. Κατόπιν βαπτίστηκε και έγινε μοναχός και κλαίγοντας για το αμάρτημά του».

Δόθηκε το προσωνύμιο Πορταΐτισσα, επειδή η εικόνα είναι τοποθετημένη στο παρεκκλήσιο της μονής Ιβήρων που ευρίσκεται αριστερά της κεντρικής πύλης. Η εικόνα περικλείεται από επένδυση από ασήμι και χρυσό που καλύπτει όλη την επιφάνεια εκτός από τα πρόσωπα.

Παναγία Πορταΐτισσα, το αντίγραφο του Μόντρεαλ