Παλάτσο Μέντιτσι Ρικκάρντι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Παλάτσο Μέντιτσι Ρικκάρντι
Palazzo Medici Riccardi
Χάρτης
Είδοςμουσείο[1][2], διοικητικό κέντρο[3], αστικό ανάκτορο[4], palazzo museum[5] και θρησκευτικό μουσείο[6]
Αρχιτεκτονικήαναγεννησιακή αρχιτεκτονική
ΔιεύθυνσηVia Cavour 3, 50121 Firenze[2]
Γεωγραφικές συντεταγμένες43°46′31″N 11°15′22″E
Διοικητική υπαγωγήΦλωρεντία[7][8][2]
Τοποθεσίαιστορικό κέντρο της Φλωρεντία
ΧώραΙταλία[9][8][10]
Έναρξη κατασκευής15ος αιώνας[11][12]
ΈνοικοιΟίκος των Μεδίκων, Κόζιμο Α΄ των Μεδίκων και Medici Bank
ΔιαχειριστήςΟίκος των Μεδίκων, Κόζιμο Α΄ των Μεδίκων και Medici Bank
ΑρχιτέκτοναςΜικελότσο
ΧρηματοδότηςΚόζιμο ο Πρεσβύτερος[11][13]
Προστασίαιταλικό πολιτισμικό αγαθό[8]
Ιστότοπος
Επίσημος ιστότοπος
Commons page Πολυμέσα

Το Παλάτσο Μέντιτσι (Palazzo Medici), που ονομάζεται επίσης Παλάτσο Μέντιτσι Ρικκάρντι (Palazzo Medici Riccardi) από τη μεταγενέστερη οικογένεια που το απέκτησε και το επεξέτεινε, είναι αναγεννησιακό μέγαρο που βρίσκεται στη Φλωρεντία της Ιταλίας. Σήμερα στεγάζει την έδρα της Μητροπολιτικής Πόλεως της Φλωρεντίας, καθώς και μουσείο.

Επιδράσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το μέγαρο σχεδιάσθηκε από τον Μικελότσο[14] για λογαριασμό του Κόζιμου των Μεδίκων του Πρεσβύτερου, επικεφαλής της τραπεζικής οικογένειας των Μεδίκων, και ανεγέρθηκε μεταξύ των ετών 1444 και 1484. Ήταν γνωστό για την πέτρινη τοιχοποιία του, η οποία περιλαμβάνει αρχιτεκτονικά στοιχεία με ακανόνιστη (τραχιά) πέτρα και ασλάρ. Τα τρία επίπεδα που χρησιμοποιούνται εδώ εκφράζουν το αναγεννησιακό πνεύμα του ορθολογισμού, της τάξεως και του κλασικισμού σε ανθρώπινη κλίμακα. Αυτή η τριμερής διαίρεση τονίζεται από οριζόντιες γραμμές που χωρίζουν το κτίριο σε ορόφους μειούμενου ύψους. Η μετάβαση από την τραχιά τοιχοποιία του ισογείου στην πιο στρωτή τοιχοποιία του τελευταίου ορόφου κάνει το κτίριο να φαίνεται ελαφρύτερο και ψηλότερο, καθώς το μάτι κινείται προς τα πάνω στο τεράστιο γείσο που επιστεγάζει και καθορίζει με σαφήνεια το περίγραμμα του κτηρίου.

Ο Μικελότσο επηρεάστηκε στο σχεδιασμό του μεγάρου τόσο από τις κλασικές αρχές της ρωμαϊκής αρχιτεκτονικής, όσο και από τις αρχές του Μπρουνελλέσκι. Κατά την αναγεννησιακή αναβίωση του κλασικού πολιτισμού, τα αρχαία ρωμαϊκά στοιχεία αναπαράγονταν συχνά στην αρχιτεκτονική, τόσο χτισμένα όσο και φανταστικά στους πίνακες. Στο Παλάτσο Μέντιτσι Ρικκάρντι, η τραχιά τοιχοποιία και το γείσο είχαν προηγούμενα στη ρωμαϊκή πρακτική, αλλά στο σύνολό του το οικοδόμημα φαίνεται διακριτά φλωρεντινό, μη μοιάζοντας με οποιοδήποτε γνωστό ρωμαϊκό κτήριο. Ομοίως, ο αρχιτέκτονας της Αναγεννήσεως Μπρουνελλέσκι χρησιμοποίησε ρωμαϊκές τεχνικές και επηρέασε τον Μικελότσο: Η ανοικτή αυλή με κιονοστοιχία, που βρίσκεται στο κέντρο του σχεδίου έχει ρίζες στις κιονοστοιχίες που αναπτύχθηκαν από ρωμαϊκά περιστύλια. Το κάποτε ανοιχτό γωνιακό χαγιάτι και οι προσόψεις των καταστημάτων που βλέπουν στον δρόμο έγιναν τοίχοι μέσα στον 16ο αιώνα. Αντικαταστάθηκαν από τον Μιχαήλ Άγγελο με τα ασυνήθιστα ισόγεια «γονατιστά παράθυρά» του (finestre inginocchiate), πλαισιούμενα από ρωμαϊκά aedicule, ένα μοτίβο που επαναλαμβάνεται και στη νέα του κύρια εξώπορτα.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα «γονατιστά παράθυρά» του Μιχαήλ Αγγέλου, ένα χαρακτηριστικό που αντιγράφηκε αργότερα στο Παλάτσο Πίττι, ένα άλλο μέγαρο των Μεδίκων στη Φλωρεντία.

Το Παλάτσο Μέντιτσι ανεγέρθηκε μετά την ήττα των Μιλανέζων και όταν ο Κόζιμο ο Πρεσβύτερος απέκτησε περισσότερη κυβερνητική δύναμη. Επίσης ο Ρινάλντο ντελί Αλμπίτσι είχε πεθάνει, δίνοντας στον Κόζιμο και τους υποστηρικτές του ακόμη μεγαλύτερη επιρροή. Με αυτή τη νέα πολιτική εξουσία ο Κόζιμο θέλησε να κτίσει ένα μέγαρο. Ήταν σε θέση να αποκτήσει περιουσία από τους γείτονές του για να ξεκινήσει την οικοδόμηση του Παλάτσο. Ωστόσο, σε αντίθεση με άλλες πλούσιες οικογένειες, ήθελε να ξεκινήσει από την αρχή και να καθαρίσει το οικόπεδο πριν αρχίσει να κτίζει. Οι περισσότερες άλλες οικογένειες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων από πλούσιο υπόβαθρο, έκτιζαν με βάση προϋπάρχοντα κτίσματα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, υπήρχε επίσης μια ανησυχία για τους νόμους περί καταναλώσεως, που επηρέαζαν το πόσο πλούτο θα μπορούσε κανείς να επιδείξει. Ο Κόζιμο συμφώνησε με αυτόν τον νόμο και πίστευε σε αυτό το ιδανικό, πιθανώς λόγω της θέσεώς του στη διακυβέρνηση της Φλωρεντίας. Ως Pater Patriae, ο Κόζιμο μπόρεσε να βρει συμβιβαστικές λύσεις με τα δομικά υλικά και με την ιδέα το εξωτερικό του κτηρίου να είναι απλούστερο και μικρότερο, ενώ το εσωτερικό να είναι πιο διακοσμημένο. Ήταν μεγαλύτερο από άλλα palazzi, αλλά ο πιο σεμνός σχεδιασμός του το καθιστούσε λιγότερο αξιοπρόσεκτο. Ωστόσο, οι προσπάθειες του Κοζίμο για σεμνότητα δεν βοήθησαν αργότερα, όταν η οικογένεια των Μεδίκων εξετάσθηκε για την πολιτική της δύναμη. Κατηγορούμενος ότι ξόδεψε χρήματα που δεν ήταν δικά του για την κατοικία του, ο Κόζιμο έγινε «μέρος του προβλήματος» για την οικογένειά του.

Το Παλάτσο παρέμεινε η κύρια κατοικία της οικογένειας των Μεδίκων μέχρι την εξορία του Πέτρου του Ατυχούς το 1494. Τότε ο όχλος λεηλάτησε το Παλάτσο Μέντιτσι και επεκράτησε αναρχία. Μετά την επιστροφή τους στην εξουσία 18 χρόνια αργότερα, το μέγαρο συνέχισε να χρησιμοποιείται από τους Μεδίκους ηγέτες μέχρι το 1540, όταν ο Κόζιμο Α΄ των Μεδίκων μετέφερε την κύρια κατοικία του στο Παλάτσο Βέκιο. Το Παλάτσο Μέντιτσι συνέχισε να χρησιμοποιείται ως κατοικία για τα νεότερα μέλη της οικογένειας, έως ότου, ως πολύ λιτό για τα γούστα της εποχής του μπαρόκ, πωλήθηκε στην οικογένεια Ρικκάρντι το 1659. Παρά το γεγονός αυτό, εκεί έλαβε χώρα το 1689 η γαμήλια δεξίωση για τον γάμο του πρίγκιπα Φερδινάνδου των Μεδίκων με τη Βιολάντα Βεατρίκη της Βαυαρίας. Οι Ρικκάρντι ανακαίνισαν το μέγαρο και ανέθεσαν την υπέροχη στοά που είναι τοιχογραφημένη με τη νωπογραφία «Η αποθέωση των Μεδίκων» από τον Λούκα Τζορντάνο. Η οικογένεια Ρικκάρντι πούλησε με τη σειρά της το Παλάτσο στο δημόσιο της Τοσκάνης το 1814 και το 1874 το κτήριο έγινε έδρα των τοπικών αρχών της Φλωρεντίας.

Αρχιτεκτονική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μικελότσο είχε γίνει προσφιλής αρχιτέκτονας στον Κόζιμο τον Πρεσβύτερο εξαιτίας της προσοχής του στην παράδοση και το στιλ του στη διακόσμηση. Ο Μικελότσο είχε μαθητεύσει δίπλα στον Μπρουνελλέσκι και μέρος του έργου του επηρεάσθηκε από τον διάσημο αρχιτέκτονα και γλύπτη. Ωστόσο, ο Μπρουνελλέσκι είχε ο ίδιος προτείνει ένα σχέδιο στον Κόζιμο αλλά πιστεύεται ότι αυτό ήταν υπερβολικά πολυτελές και υπερβολικό, και έτσι απορρίφθηκε για χάρη του πιο μετριοπαθούς σχεδιασμού του Μικελότσο, αν και το στιλ του Μπρουνελλέσκι εξακολουθεί να φαίνεται στο Παλάτσο. Π.χ. η αυλή του βασίστηκε στη λότζια (τοξοστοιχία) του Ospedale degli Innocenti, έργου του Μπρουνελλέσκι.

Το Παλάτσο Μέντιτσι Ρικκάρντι διέφερε για την εποχή του και ήταν η αρχή πολλών αρχιτεκτονικών καινοτομιών. Πιστεύεται ότι είναι εκείνος ο συνδυασμός των παραδοσιακών και προοδευτικών στοιχείων του Μικελότσο που έθεσε τον τόνο και το ύφος για τα μελλοντικά τέτοια μέγαρα. Το Παλάτσο Μέντιτσι ήταν το πρώτο κτήριο στην πόλη που χτίστηκε σύμφωνα με τη σύγχρονη τάξη, συμπεριλαμβανομένων των δικών του ξεχωριστών δωματίων και διαμερισμάτων. Υπήρξε επίσης μια αρχή, όχι μόνο της ανόδου του «στάτους» του Μικελότσο ως αρχιτέκτονα, αλλά και ως «το πρωτότυπο του αναγεννησιακού palazzo της Τοσκάνης», και τα χαρακτηριστικά του επαναλήφθηκαν σε πολλές από τις μετέπειτα δημιουργίες του Μικελότσο. Ήταν ένα από τα πρώτα κτίρια που είχε μια μεγαλοπρεπή σκάλα με μη κοσμική σχεδίαση. Από την άλλη, για ένα κτίριο αυτής της εποχής και σύμβολο του «στάτους» του πελάτη εκείνη την εποχή, ήταν ένα απλό και σεμνό στην εμφάνιση κτίριο, ωστόσο ήταν μια από τις σημαντικότερες αναθέσεις της οικογένειας των Μεδίκων στον Μικελότσο και έγινε πρότυπο για άλλες κατοικίες που σχεδίασε ο ίδιος τα επόμενα χρόνια. Το ίδιο το Παλάτσο βασίσθηκε σε μεσαιωνικό σχεδιασμό με άλλα συστατικά που προστέθηκαν σε αυτό. Ο σχεδιασμός προοριζόταν να είναι απλούστερος, αλλά ρυθμισμένος με τέτοιο τρόπο, ώστε και έτσι ακόμα να δείχνει τον πλούτο της οικογένειας των Μεδίκων μέσω της χρήσεως υλικών και με το εσωτερικό του.

Ζωγραφικά και γλυπτά έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μπενότσο Γκοτσόλι: «Η πομπή των Μάγων»

Το σημαντικότερο ίσως τμήμα του Παλάτσο Μέντιτσι Ρικκάρντι είναι το λεγόμενο «Παρεκκλήσιο των Μάγων», με διάσημες νωπογραφίες του Μπενότσο Γκοτσόλι, ο οποίος τις ολοκλήρωσε περί το 1459. Ο Γκοτσόλι προίκισε τις τοιχογραφίες με πληθώρα ανέκδοτων λεπτομερειών και πορτρέτα μελών της οικογένειας των Μεδίκων και των συμμάχων τους, μαζί με τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Ιωάννη Η΄ Παλαιολόγο και τον Αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του Γερμανικού Έθνους Σιγισμούνδο, με όλους να συμμετέχουν σε μια παρέλαση διασχίζοντας τοπίο της Τοσκάνης με το πρόσχημα της απεικονίσεως της πομπής των Τριών Μάγων. Ανεξαρτήτως των βιβλικών υπαινιγμών, πολλές από τις απεικονίσεις παραπέμπουν στη Σύνοδο της Φλωρεντίας (1438-1439), ένα γεγονός που έφερε κύρος τόσο στη Φλωρεντία, όσο και στους Μεδίκους.

Το Παρεκκλήσιο των Μάγων φιλοξενούσε επίσης κάποτε τον ζωγραφικό πίνακα «Η μυστική Γέννηση» του Φιλίππο Λίππι πίσω από την Αγία Τράπεζά του. Το πρωτότυπο βρίσκεται σήμερα στο Βερολίνο, ενώ ένα αντίγραφο από ζωγράφο του κύκλου του Λίππι το έχει αντικαταστήσει.

Μεταξύ των άλλων έργων τέχνης, στο Παλάτσο Μέντιτσι υπήρχαν δύο ζωγραφιές σε υπέρθυρα, επίσης του Λίππι, «Οι Επτά Άγιοι» και «Ο Ευαγγελισμός», που σήμερα βρίσκονται στο Λονδίνο. Ακόμα γνωστότερα είναι δύο έργα του Ντονατέλλο, που εκτίθενται και σήμερα στη Φλωρεντία: τα αγάλματα «Δαβίδ» και «Ιουδήθ και Ολοφέρνης».[15]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. www.provincia.fi.it/palazzo-medici-riccardi/il-palazzo-e-il-museo/index.html.
  2. 2,0 2,1 2,2 Sistema Cultura. Ανακτήθηκε στις 31  Ιανουαρίου 2020.
  3. www.cittametropolitana.fi.it.
  4. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 4395. Ανακτήθηκε στις 23  Αυγούστου 2018.
  5. «Indagine sui musei e le istituzioni similari». d:Q112132470. 2022.
  6. Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής της Ιταλίας: «Indagine sui musei e le istituzioni similari». d:Q112194636. 28  Νοεμβρίου 2013.
  7. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 4395. Ανακτήθηκε στις 31  Ιουλίου 2018.
  8. 8,0 8,1 8,2 dati.beniculturali.it.
  9. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. Ανακτήθηκε στις 30  Ιουλίου 2018.
  10. Sistema Cultura. 21  Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 31  Ιανουαρίου 2020.
  11. 11,0 11,1 www.palazzomediciriccardi.it/il-palazzo/.
  12. www.deutsche-digitale-bibliothek.de/item/YP46FGYZ2AVNM25HQDQS5CY23BAZMA4R.
  13. hfi.uni-graz.at/hfi/students/vmuseum/kultur/raum5/medici.htm.
  14. Fabriczy: Michelozzo di Bartolommeo, σσ. 38, 41f
  15. Partridge, Loren: Art of Renaissance Florence: 1400-1600, University of California Press, 2009, ISBN 9780520257733

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]