Μετάβαση στο περιεχόμενο

Πακιστανικές γενικές εκλογές 2024

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Οι γενικές εκλογές, που είχαν αρχικά προγραμματιστεί να διεξαχθούν το 2023,[1] διεξήχθησαν στο Πακιστάν στις 8 Φεβρουαρίου 2024 για την εκλογή των μελών της 16ης Εθνοσυνέλευσης. Η Εκλογική Επιτροπή του Πακιστάν ανακοίνωσε το αναλυτικό πρόγραμμα στις 15 Δεκεμβρίου 2023.[2]

Οι εκλογές διεξήχθησαν έπειτα από δύο χρόνια πολιτικής αναταραχής μετά την αποπομπή του πρωθυπουργού Ίμραν Χαν από το Πακιστανικό Κίνημα για τη Δικαιοσύνη (PTI) με πρόταση δυσπιστίας. Στη συνέχεια, ο Χαν συνελήφθη, καταδικάστηκε για διαφθορά και αποκλείστηκε από την πολιτική για πέντε χρόνια. Στην πορεία προς τις εκλογές, μια απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου αφαίρεσε από το PTI το εκλογικό σύμβολο του επειδή δεν είχε πραγματοποιήσει εσωκομματικές εκλογές για χρόνια.[3][4][5][6]

Στα τελικά αποτελέσματα, ανεξάρτητοι υποψήφιοι κέρδισαν 103 γενικές έδρες, εκ των οποίων οι 93 υποστηριζόμενοι από το PTI, ακολουθούμενοι από 75 του Μουσουλμανικού Συνδέσμου του Πακιστάν (Ν) (PML-N) και 54 του Λαϊκού Κόμματος του Πακιστάν (PPP). Στις επαρχίες Παντζάμπ και Σιντ, το PML-N και το PPP αντίστοιχα αναδείχθηκαν ως τα μεγαλύτερα κόμματα. Ανεξάρτητοι υποψήφιοι υποστηριζόμενοι από το PTI κέρδισαν τις περισσότερες έδρες στην Κάιμπερ Παχτούνκουα, ενώ το Μπαλουχιστάν ψήφισε το PPP και το PML-N ως τα μεγαλύτερα κόμματα. Αργότερα όλα τα κόμματα εκτός από το PTI έλαβαν τις δεσμευμένες έδρες για γυναίκες και μειονότητες.

Το στρατιωτικό κατεστημένο κατηγορήθηκε ευρέως για νοθεία υπέρ του Ναουάζ Σαρίφ του PML-N ώστε να κρατηθεί ο Χαν εκτός εκλογικής διαδικασίας.[7][8][9][10][11] Ομάδες παρατηρητών και μέλη της διεθνούς κοινότητας, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξέφρασαν ανησυχίες για το δίκαιο των εκλογών,[12][13] ενώ τα διεθνή μέσα ενημέρωσης αμφισβήτησαν έντονα την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων.[11][14]

Ο πρόεδρος του PTI Γκοχάρ Αλί Χαν κατήγγειλε νοθεία και ισχυρίστηκε ότι το κόμμα είχε κερδίσει 180 έδρες στην Εθνοσυνέλευση σύμφωνα με τα προσωρινά αποτελέσματα.[15] Οι ανεξάρτητοι υποψήφιοι υποστηριζόμενοι από το PTI δεν εξασφάλισαν πλειοψηφία, αλλά κατάφεραν να κερδίσουν περισσότερες έδρες από οποιοδήποτε άλλο κόμμα, παρά το γεγονός ότι ο ηγέτης τους Ίμραν Χαν βρισκόταν στη φυλακή.[16] Ο Χαν επίσης κατήγγειλε νοθεία και αρνήθηκε να συνεργαστεί με άλλα κόμματα για σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού, επιλέγοντας αντ’ αυτού τον ρόλο της αντιπολίτευσης στο κοινοβούλιο.[17]

Σε συνέντευξη Τύπου στις 13 Φεβρουαρίου 2024, ανακοινώθηκε από τους ηγέτες του PML-N και του PPP ότι θα σχηματίσουν κυβέρνηση συνασπισμού με πρωθυπουργό τον Σεχμπάζ Σαρίφ του PML-N.[18] Το Κίνημα Μουταχίντα Καουμί – Πακιστάν (MQM-P), ο Μουσουλμανικός Σύνδεσμος του Πακιστάν (Q) (PML-Q), το Κόμμα Ισθεκάμ-ε-Πακιστάν (IPP) και το Κόμμα Αουάμι του Μπαλοχιστάν (BAP) επίσης εξέφρασαν πρόθεση να συμμετάσχουν στον κυβερνητικό συνασπισμό.[19] Στις 3 Μαρτίου ο Σεχμπάζ Σαρίφ επανεξελέγη πρωθυπουργός του Πακιστάν για δεύτερη φορά, συγκεντρώνοντας 201 ψήφους έναντι 92 του υποστηριζόμενου από το PTI Ομάρ Αγιούμπ Χαν. Με κανένα κόμμα να μην έχει την πλειοψηφία στην εθνοσυνέλευση, ο Σεχμπάζ έγινε πρωθυπουργός με την υποστήριξη των συμμάχων του PML-N, συμπεριλαμβανομένων των PPP, MQM-P, PML-Q, BAP, IPP και άλλων μικρότερων κομμάτων.[20]

Τα 336 μέλη της Εθνικής Συνέλευσης αποτελούνται από 266 γενικές έδρες που εκλέγονται με το σύστημα πλειοψηφίας (first-past-the-post) σε μονοεδρικές περιφέρειες,[21] 60 έδρες που είναι δεσμευμένες για γυναίκες και εκλέγονται με αναλογική εκπροσώπηση βάσει του αριθμού των γενικών εδρών που κέρδισε κάθε κόμμα σε κάθε επαρχία, και δέκα έδρες που είναι δεσμευμένες για μη μουσουλμάνους και εκλέγονται μέσω αναλογικής εκπροσώπησης βάσει του συνολικού αριθμού γενικών εδρών που κέρδισε κάθε κόμμα. Οι ανεξάρτητοι δεν μπορούν να διεκδικήσουν δεσμευμένες έδρες.[22][23]

Η κυβέρνηση είχε ψηφίσει έναν νόμο που απαιτούσε οι επόμενες γενικές εκλογές να διεξαχθούν με χρήση ΗΜΨ (ηλεκτρονικές μηχανές ψηφοφορίας). Αυτό αποσκοπούσε στον τερματισμό των κατηγοριών για νοθεία που ταλάνιζαν προηγούμενες εκλογές στο Πακιστάν. Ωστόσο, η αντιπολίτευση υποστήριζε ότι θα έκανε εξαιρετικά εύκολο για το PTI να νοθεύσει τις εκλογές υπέρ του μέσω κενών ασφαλείας.[24]

Το 2022, όταν η κυβέρνηση υπό το PTI εκδιώχθηκε μέσω επιτυχούς πρόταση δυσπιστίας στην Εθνική Συνέλευση, τα 11 κόμματα της αντιπολίτευσης, μερικά εκ των οποίων ήταν μακροχρόνιοι αντίπαλοι, σχημάτισαν νέα κυβέρνηση και ψήφισαν τον Νόμο Τροποποίησης Εκλογών, ο οποίος ακύρωσε τη χρήση ΗΜΨ στις επόμενες γενικές εκλογές. Συνεπώς, οι ΗΜΨ δεν χρησιμοποιήθηκαν στις τρέχουσες γενικές εκλογές. Αντίθετα, χρησιμοποιήθηκαν ξανά χάρτινα ψηφοδέλτια. Επιπλέον, οι Πακιστανοί της διασποράς αποκλείστηκαν επίσης από την ηλεκτρονική ψήφο σε αυτές τις εκλογές λόγω της τροποποίησης αυτής.[25]

Ψηφοφορία και μετάδοση αποτελεσμάτων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι σε κάθε εκλογικό κέντρο μιας εκλογικής περιφέρειας λαμβάνουν δύο χάρτινα ψηφοδέλτια για να τοποθετήσουν σφραγίδα στον προτιμώμενο υποψήφιο για την εθνική και την επαρχιακή συνέλευση αντίστοιχα. Αυτά τα ψηφοδέλτια καταμετρώνται από έναν προεδρεύοντα, ο οποίος στη συνέχεια διαβιβάζει τα αποτελέσματα του εκλογικού του κέντρου στον επαναποστολέα (RO) μέσω του Έντυπο 45. Αντίγραφα του Εντύπου 45 δίνονται επίσης στους παρατηρητές εκλογικούς αντιπροσώπους των υποψηφίων. Ο RO στη συνέχεια ενοποιεί αυτά τα Έντυπα 45, μπροστά στους υποψηφίους της περιφέρειάς του, ώστε να δώσει ένα προσωρινό αποτέλεσμα στο Έντυπο 47, πριν προχωρήσει σε τελική ενοποίηση στο Έντυπο 48. Η ΕΕΠ (Εκλογική Επιτροπή του Πακιστάν) χρησιμοποιεί έπειτα τα δεδομένα από τα Έντυπα 47 και 48 για να ανακοινώσει επίσημα τους εκλεγμένους βουλευτές κάθε περιφέρειας μέσω του Έντυπο 49, υπό την προϋπόθεση ότι κανένας υποψήφιος δεν αμφισβήτησε την ανεπίσημη ενοποίηση του Εντύπου 48.[26]

Η εκλογή αναβλήθηκε στην εκλογική περιφέρεια NA-8 Μπατζάουρ στην Κάιμπερ Παχτούνκουα λόγω της δολοφονίας του υποψηφίου Ρεχάν Ζεμπ Χαν. Οι εκλογές για τη βουλή της επαρχίας αναβλήθηκαν επίσης στις περιφέρειες PK-22 και PK-91 (και οι δύο στην Κάιμπερ Παχτούνκουα) λόγω των θανάτων υποψηφίων εκεί.[27]

Κόμμα Ψήφοι % Έδρες
Εκλογή Κατοχυρωμένες Σύνολο
Γυναίκες Μειονότητες
Ανεξάρτητοι (IND-PTI)[28]
(υποστηριζόμενοι από το Κίνημα για τη Δικαιοσύνη του Πακιστάν - PTI)
18.457.567 31,17 93 93
Μουσουλμανικός Σύνδεσμος του Πακιστάν (N) (PML(N)) 13.999.656 23,64 75 34 5 114[29]
Λαϊκό Κόμμα του Πακιστάν (PPP) 8.244.944 13,92 54 16 3 74[30]
Tehreek-e-Labbaik Pakistan (TLP) 2.888.619 4,88
Ένωση Ουλεμά του Ισλάμ (JUI-F) 2.163.160 3,65 6 2 1 8[31]
Τζαμαάτ-ε-Ισλάμι (JI) 1.336.698 2,26
Μεγάλος Δημοκρατικός Συνασπισμός (GDA) 1.180.866 1,99
Ενωμένο Εθνικό Κίνημα-Πακιστάν (MQM-P) 1.119.962 1,89 17 4 1 22
Κόμμα Istehkam-e-Pakistan (IPP) 648.827 1,10 3 1 4
Εθνικό Κόμμα Αουάμι (ANP) 622.115 1,05
Μουσουλμανικός Σύνδεσμος του Πακιστάν (Q) (PML(Q)) 339.518 0,57 3 1 4
Κεντρικός Μουσουλμανικός Σύνδεσμος του Πακιστάν (PMML) 205.768 0,35
Πακιστανικό Εθνικό Κόμμα Pashtunkhwa Awami (PKMAP) 166.640 0,28 1 1
Εθνικό Κόμμα του Μπαλουχιστάν (Μενγκάλ) (BNP-M) 162.988 0,28 2 2
Κόμμα Rah-e-Haq του Πακιστάν (PRP) 119.864 0,20
Μουσουλμανικός Σύνδεσμος του Πακιστάν (Z) (PML(Z)) 109.570 0,19 1 1
Βουλευτές του Κινήματος για τη Δικαιοσύνη του Πακιστάν (PTI-P) 96.089 0,16
Κόμμα Αουάμι του Μπαλουχιστάν (BAP) 90.985 0,15 1 1
Εθνικό Κόμμα (NP) 68.741 0,12 1 1
Πακιστανικό Κόμμα Pashtunkhwa Milli Awami (PMAP) 64.544 0,11 1 1
Majlis Wahdat-e-Muslimeen (MWM) 61.899 0,10 1 1
Άλλοι (<0,10%) 507.571 0,86
Ανεξάρτητοι (IND) 6.564.486 11,08 8 8
Σύνολο 59.221.077 97,14 266[32] 60 10 336
Λευκά – άκυρα – απορριφθέντα ψηφοδέλτια 1.733.449 2,86
Ψηφίσαντες 60.573.345 100
Εκλογείς 127.669.206 47,45

Εκλογή του Πρωθυπουργού

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 2 Μαρτίου ο Σεχμπάζ Σαρίφ του PML-N και ο υποψήφιος ανεξάρτητος που υποστηρίχθηκε από το PTI, Ομάρ Αγιούμπ Χαν, υπέβαλαν τα έγγραφα υποψηφιότητάς τους για τις εκλογές του πρωθυπουργού.[33] Την επόμενη ημέρα, στις 3 Μαρτίου, ο Σεχμπάζ επανεκλέχθηκε πρωθυπουργός του Πακιστάν για δεύτερη φορά, εξασφαλίζοντας 201 ψήφους έναντι των 92 ψήφων που έλαβε ο Όμαρ Αγιούμπ Χαν. Εξαιτίας της απουσίας σαφούς πλειοψηφίας για κάποιο κόμμα στη συνέλευση, ο Σεχμπάζ εκλέχθηκε με την κοινή υποστήριξη των συμμάχων του PML-N, όπως το PPP, MQM-P, PML-Q, BAP, PML-Z, IPP, NP και άλλων.[34][20][35] Στη συνέχεια, ορκίστηκε επίσημα.[36] Κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, βουλευτές υποστηριζόμενοι από το PTI φώναζαν συνθήματα κατηγορώντας ότι ο Σέχμπαζ ήρθε στην εξουσία μέσω νοθείας,[37] με τον Όμαρ Αγιούμπ να χαρακτηρίζει την εκλογή του Σέχμπαζ ως «παράνομη». Ο Όμαρ Αγιούμπ Χαν επίσης καταδίκασε τη λογοκρισία στην ομιλία του, καθώς η κρατική Pakistan Television Corporation φέρεται να διέκοψε αιφνιδιαστικά τη ζωντανή μετάδοση μόλις άρχισε να μιλά, συγκρίνοντας την κάλυψη με τη ζωντανή μετάδοση των δηλώσεων του Σέχμπαζ.[38][39]

Η κυβέρνηση του Σέχμπαζ Σαρίφ ορκίστηκε επισήμως από τον Πρόεδρο Ασίφ Αλί Ζαρντάρι στις 11 Μαρτίου.[40]

Εκλογή του Προέδρου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η συμφωνία του συνασπισμού που επιτεύχθηκε προέβλεπε επίσης την επιστροφή του Ασίφ Αλί Ζαρντάρι στη θέση του Προέδρου του Πακιστάν.[36] Στις 3 Μαρτίου, η αστυνομία πραγματοποίησε έφοδο στον ηγέτη του Εθνικό Κόμμα Πακιστάν Παστούνκχουά Μιλί Αουάμι (PKMAP) Μαχμούντ Χαν Ατσάκζαϊ, ο οποίος ήταν επίσης υποψήφιος για την προεδρία στις Προεδρικές εκλογές στο Πακιστάν 2024, ανταγωνιζόμενος τον ηγέτη του Λαϊκού Κόμματος του Πακιστάν (PPP) Ασίφ Αλί Ζαρντάρι. Το PKMAP ισχυρίστηκε ότι η έφοδος ήταν αντίδραση σε μια ομιλία που εκφώνησε ο Ατσάκζαϊ στην Εθνοσυνέλευση,[41] όπου επέκρινε το «κατεστημένο» για την παρέμβασή του στις εκλογές.[42][43]

Στις 8 Μαρτίου ο Ατσάκζαϊ, με επιστολή του προς την ΕΕΠ (Εκλογική Επιτροπή του Πακιστάν), ζήτησε την αναβολή των προεδρικών εκλογών, επικαλούμενος ανησυχίες ότι η διεξαγωγή εκλογών χωρίς δεσμευμένες έδρες στις συνελεύσεις θα ήταν αντισυνταγματική. Ωστόσο, η ΕΕΠ απέρριψε το αίτημα του Ατσάκζαϊ.[44]

Στις 9 Μαρτίου ο Ζαρντάρι εξασφάλισε τη δεύτερη θητεία του ως Πρόεδρος του Πακιστάν με τη στήριξη του PML-N και της υπόλοιπης κυβερνητικής συμμαχίας, σε μια ψηφοφορία που διεξήχθη από την εθνική και τις επαρχιακές συνελεύσεις. Ο Ζαρντάρι έλαβε 411 ψήφους, ενώ ο Ατσάκζαϊ έλαβε 181 ψήφους.[45] Το PTI κατήγγειλε την ψηφοφορία ως «παράνομη», ισχυριζόμενο ότι η εκλογή του «βασιλιά της διαφθοράς», αναφερόμενο στον Ζαρντάρι, επιβλήθηκε στο έθνος.[46]

Παραπομπές και σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. Hussain, Abid. «Pakistan parliament dissolved to hold election without ex-PM Imran Khan». Al Jazeera (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Φεβρουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2024.
  2. «Election Commission of Pakistan». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιανουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
  3. [https://web.archive.org/web/20240208230518/https://www.aljazeera.com/news/2023/8/8/former-pakistan-pm-imran-khan-barred-from-politics-for-5-years «Former Pakistan PM Imran Khan barred from politics for 5 years»]. Al Jazeera. 8 August 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 February 2024. https://web.archive.org/web/20240208230518/https://www.aljazeera.com/news/2023/8/8/former-pakistan-pm-imran-khan-barred-from-politics-for-5-years. Ανακτήθηκε στις 10 February 2024.
  4. «Pakistan's Imran Khan still barred from vote after conviction appeal fails -lawyer». Reuters. 21 December 2023. https://www.reuters.com/world/asia-pacific/imran-khans-appeal-against-conviction-rejected-by-pakistan-court-lawyer-says-2023-12-21/. Ανακτήθηκε στις 10 February 2024.
  5. Ellis-Petersen, Hannah; Baloch, Shah Meer (10 February 2024). «Imran Khan claims victory in Pakistan poll but military might have final say». The Observer. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 February 2024. https://web.archive.org/web/20240210225751/https://www.theguardian.com/world/2024/feb/10/imran-khan-claims-victory-in-pakistan-poll-but-military-might-have-final-say. Ανακτήθηκε στις 11 February 2024.
  6. Ellis-Petersen, Hannah; Baloch, Shah Meer (11 February 2024). «Protests take place across Pakistan amid election vote-rigging allegations». The Guardian. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 February 2024. https://web.archive.org/web/20240211192259/https://www.theguardian.com/world/2024/feb/11/protests-pakistan-election-vote-rigging-allegations-imran-khan?CMP=share_btn_tw. Ανακτήθηκε στις 11 February 2024.
  7. «Pakistan's generals look increasingly desperate». The Economist. 14 March 2024. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 March 2024. https://web.archive.org/web/20240314124056/https://www.economist.com/asia/2024/03/14/pakistans-generals-look-increasingly-desperate. Ανακτήθηκε στις 14 March 2024.
  8. Hussain, Abid. «Why Nawaz Sharif failed to win Pakistan election despite tacit army support». Al Jazeera (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Φεβρουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2024.
  9. Board, Editorial (12 February 2024). «Opinion: Pakistan's shocking election result shows authoritarians don't always win». Washington Post. https://www.washingtonpost.com/opinions/2024/02/11/pakistan-military-elections-authoritarianism-imran-khan/. Ανακτήθηκε στις 15 February 2024.
  10. Hussain, Abid. «'Election engineering': Is Pakistan's February vote already rigged?». Al Jazeera (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2024.
  11. 1 2 «The 'generals' elections' in Pakistan that turned against the military». France 24 (στα Αγγλικά). 9 Φεβρουαρίου 2024. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Φεβρουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2024.
  12. «How Is The World Reacting To Pakistan General Election?: US, UK, Iran, Australia» (στα αγγλικά). dawn.com. 10 February 2024. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 February 2024. https://web.archive.org/web/20240216081552/https://www.dawn.com/news/1813085/how-is-the-world-reacting-to-pakistan-general-election-us-uk-iran-australia-dawn-news-english. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024.
  13. «What the international media had to say about the elections that were everything but predictable» (στα αγγλικά). dawn.com. 11 February 2024. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 February 2024. https://web.archive.org/web/20240215194633/https://www.dawn.com/news/1813311. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024.
  14. «A flawed vote in Pakistan». www.ft.com. 14 February 2024. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 February 2024. https://web.archive.org/web/20240214172641/https://www.ft.com/content/e55c636e-1428-4eda-86d7-c3e78b4fd225. Ανακτήθηκε στις 15 February 2024.
  15. «PTI's Gohar Khan says party won 180 NA seats in Feb 8 polls» (στα αγγλικά). dawn.com. 18 February 2024. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 March 2024. https://web.archive.org/web/20240303214456/https://www.dawn.com/news/1815228. Ανακτήθηκε στις 3 March 2024.
  16. «Pakistan's Generals Fail to Fix the Election» (στα αγγλικά). TIME. 7 March 2024. https://time.com/6898491/6898491/. Ανακτήθηκε στις 8 March 2024.
  17. «Pakistan's 'King of Chaos' Imran Khan keeps winning even behind bars». 2 March 2024. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 March 2024. https://web.archive.org/web/20240302235143/https://www.bbc.com/news/world-asia-68422821. Ανακτήθηκε στις 3 March 2024.
  18. «Pakistan's former premier Sharif and allies agree to form a coalition». Associated Press (στα Αγγλικά). 14 Φεβρουαρίου 2024. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Φεβρουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2024.
  19. «Shehbaz prevails in race for PM House». Dawn (στα Αγγλικά). 14 Φεβρουαρίου 2024. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Φεβρουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2024.
  20. 1 2 «PML-N's Shehbaz Sharif elected prime minister for second time» (στα αγγλικά). The Express Tribune. 3 March 2024. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 March 2024. https://web.archive.org/web/20240303184424/https://tribune.com.pk/story/2458242/pml-ns-shehbaz-sharif-elected-prime-minister-for-second-time. Ανακτήθηκε στις 3 March 2024.
  21. [https://www.geo.tv/latest/420081-ecp-decrease-na-seats-to-336-after-preliminary-delimitation ECP decreases NA seats to 336 in the preliminary delimitation of constituencies] Αρχειοθετήθηκε 16 July 2023 στο Wayback Machine. GEO TV, 31 May 2022
  22. [https://www.reuters.com/world/asia-pacific/how-will-pakistan-form-its-next-government-2024-02-12/ How will Pakistan form a coalition government after split election results?], Reuters
  23. [https://na.gov.pk/en/composition.php Composition] Αρχειοθετήθηκε 29 September 2023 στο Wayback Machine., National Assembly of Pakistan
  24. «PM vows to defeat the 'corrupt'». The Express Tribune (στα Αγγλικά). 25 Απριλίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2021. line feed character in |website= at position 4 (βοήθεια)
  25. «NA amends election laws to stop EVMs use». The Express Tribune (στα Αγγλικά). 26 Μαΐου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2024.
  26. «Elections 2024: Comprehensive overview of Forms 45–49». The Nation (στα Αγγλικά). 7 Φεβρουαρίου 2024. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Φεβρουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2024.
  27. «Elections postponed in NA-8, PK-22 and PK-91». Dunya News (στα Αγγλικά). 1 Φεβρουαρίου 2024. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Φεβρουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2024.
  28. Στη συνέχεια επέστρεψαν, κατά το μεγαλύτερο μέρος, στην κοινοβουλευτική ομάδα «Συμβούλιο Σούνι Ιττεχάντ» (SIC).
  29. Αρχικά 98 έδρες (εκ των οποίων 19 για τις γυναίκες, αυξήθηκαν σε 34, και 4 για τις μειονότητες, αυξήθηκαν σε 5), έφτασαν τις 114 μετά την άρνηση να επιτραπεί στην κοινοβουλευτική ομάδα «Συμβούλιο Σούνι Ιττεχάντ» (SIC), στην οποία εντάχθηκαν οι ανεξάρτητοι βουλευτές που υποστηρίχθηκαν από το Κίνημα για τη Δικαιοσύνη του Πακιστάν (PTI), να συμμετάσχει στην κατανομή των κατοχυρωμένων εδρών.
  30. Αρχικά 68 έδρες (εκ των οποίων 12 για τις γυναίκες, αυξήθηκαν σε 16, και 2 για τις μειονότητες, αυξήθηκαν σε 3), έφτασαν τις 74 μετά την άρνηση να επιτραπεί στην κοινοβουλευτική ομάδα «Συμβούλιο Σούνι Ιττεχάντ» (SIC), στην οποία εντάχθηκαν οι ανεξάρτητοι βουλευτές που υποστηρίχθηκαν από το Κίνημα για τη Δικαιοσύνη του Πακιστάν (PTI), να συμμετάσχει στην κατανομή των κατοχυρωμένων εδρών.
  31. Αρχικά 6 έδρες (εκ των οποίων 1 για τις γυναίκες, αυξήθηκε σε 2, και 0 για τις μειονότητες, αυξήθηκε σε 1), έφτασαν τις 8 μετά την άρνηση να επιτραπεί στην κοινοβουλευτική ομάδα «Συμβούλιο Σούνι Ιττεχάντ» (SIC), στην οποία εντάχθηκαν οι ανεξάρτητοι βουλευτές που υποστηρίχθηκαν από το Κίνημα για τη Δικαιοσύνη του Πακιστάν (PTI), να συμμετάσχει στην κατανομή των κατοχυρωμένων εδρών.
  32. Αρχικά 265, καθώς στην εκλογική περιφέρεια «NA-8 Bajaur», η εκλογή αναβλήθηκε και στη συνέχεια επαναλήφθηκε λόγω του θανάτου ενός υποψηφίου.
  33. «Shehbaz Sharif, Omar Ayub file nomination papers for PM slot» (στα αγγλικά). Brecorder. 2 March 2024. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 March 2024. https://web.archive.org/web/20240303034615/https://www.brecorder.com/news/40291648/shehbaz-sharif-omar-ayub-file-nomination-papers-for-pm-slot. Ανακτήθηκε στις 3 March 2024.
  34. «Shehbaz Sharif elected prime minister for 2nd time, vows to steer Pakistan 'back to shore' in victory speech» (στα αγγλικά). dawn.com. 3 March 2024. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 March 2024. https://web.archive.org/web/20240303132102/https://www.dawn.com/news/1818835/shehbaz-sharif-elected-prime-minister-for-2nd-time-vows-to-steer-pakistan-back-to-shore-in-victory-speech. Ανακτήθηκε στις 3 March 2024.
  35. «Shehbaz Sharif returns as prime minister for second time» (στα αγγλικά). www.thenews.com.pk. 3 March 2024. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 March 2024. https://web.archive.org/web/20240303073827/https://www.thenews.com.pk/latest/1163935-shehbaz-sharif-vs-omar-ayub-khan-na-session-to-elect-pakistans-24th-premier-begins. Ανακτήθηκε στις 3 March 2024.
  36. 1 2 Ellis-Peterson, Hannah (3 March 2024). [https://web.archive.org/web/20240303113635/https://www.theguardian.com/world/2024/mar/03/shehbaz-sharif-sworn-in-as-prime-minister-of-pakistan «Shehbaz Sharif sworn in as prime minister of Pakistan»]. The Guardian. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 March 2024. https://web.archive.org/web/20240303113635/https://www.theguardian.com/world/2024/mar/03/shehbaz-sharif-sworn-in-as-prime-minister-of-pakistan. Ανακτήθηκε στις 3 March 2024.
  37. Hussain, Abid. «Shehbaz Sharif elected Pakistan PM for second term after controversial vote» (στα αγγλικά). Al Jazeera. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 March 2024. https://web.archive.org/web/20240303080430/https://www.aljazeera.com/news/2024/3/3/shehbaz-sharif-set-to-become-pakistans-new-pm-after-controversial-election. Ανακτήθηκε στις 3 March 2024.
  38. «PTI's Omar Ayub terms PM's election 'illegal'» (στα αγγλικά). The Express Tribune. 3 March 2024. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 March 2024. https://web.archive.org/web/20240303152628/https://tribune.com.pk/story/2458252/ptis-omar-ayub-terms-pms-election-illegal. Ανακτήθηκε στις 3 March 2024.
  39. «PTV cuts Omar Ayub Khan's live speech in NA». ARY NEWS. 3 March 2024. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 March 2024. https://web.archive.org/web/20240303151209/https://arynews.tv/ptv-cuts-omar-ayub-khans-live-speech-in-na/. Ανακτήθηκε στις 3 March 2024.
  40. «The Cabinet of Pakistan's newly-elected Prime Minister Shehbaz Sharif is sworn in». Associated Press. 11 March 2024. https://apnews.com/article/pakistan-new-government-cabinet-sworn-44eef2840d8636361a2a05167cd83579. Ανακτήθηκε στις 11 March 2024.
  41. Shahid, Saleem (4 March 2024). «PkMAP slams raid in Quetta targeting Mahmood Khan Achakzai» (στα αγγλικά). DAWN.COM. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 March 2024. https://web.archive.org/web/20240304105349/https://www.dawn.com/news/1818920/pkmap-slams-raid-in-quetta-targeting-mahmood-khan-achakzai. Ανακτήθηκε στις 4 March 2024.
  42. «PkMAP announces countrywide protest against 'raid' at Achakzai's house» (στα αγγλικά). www.geo.tv. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 March 2024. https://web.archive.org/web/20240304105404/https://www.geo.tv/latest/533550-pkmap-announces-countrywide-protest-against-raid-at-achakzais-house. Ανακτήθηκε στις 4 March 2024.
  43. «PkMAP general secy says Achakzai punished for NA speech» (στα αγγλικά). www.thenews.com.pk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 March 2024. https://web.archive.org/web/20240304105437/https://www.thenews.com.pk/latest/1164269-pkmap-general-secy-says-achakzai-punished-for-na-speech. Ανακτήθηκε στις 4 March 2024.
  44. «ECP rejects Achakzai's call to delay presidential polls» (στα αγγλικά). The Express Tribune. 9 March 2024. https://tribune.com.pk/story/2458853/ecp-rejects-achakzais-call-to-delay-presidential-polls. Ανακτήθηκε στις 10 March 2024.
  45. «'Artful dodger' Asif Ali Zardari wins second term as Pakistan's president» (στα αγγλικά). Al Jazeera. 10 March 2024. https://www.aljazeera.com/news/2024/3/9/asif-ali-zardari-elected-pakistans-president-for-second-time. Ανακτήθηκε στις 10 March 2024.
  46. «PTI says 'king of corruption' imposed on nation». 9 March 2024. https://tribune.com.pk/story/2458873/1. Ανακτήθηκε στις 10 March 2024.