Παγκόσμιος Βορράς και Παγκόσμιος Νότος
Οι όροι «Παγκόσμιος Βορράς» και «Παγκόσμιος Νότος» χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν μια κοινωνικοοικονομική και πολιτική διαίρεση του κόσμου, που διαχωρίζει τα πλουσιότερα, αναπτυγμένα έθνη από τα λιγότερο αναπτυγμένα.[3] Γενικά, ο Παγκόσμιος Βορράς περιλαμβάνει τη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη, το Ισραήλ, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία. Ο Παγκόσμιος Νότος συνήθως περιλαμβάνει την Αφρική, τη Λατινική Αμερική, την Καραϊβική, την Ασία (εκτός του Ισραήλ, της Ιαπωνίας και της Νότιας Κορέας) και την Ωκεανία (εκτός της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας).[4][1][2]
Τα χαρακτηριστικά του Παγκόσμιου Βορρά περιλαμβάνουν υψηλά επίπεδα οικονομικής ανάπτυξης, εκβιομηχάνισης και πολιτικής σταθερότητας. Θεωρούνται αναπτυγμένες χώρες, με υψηλό βιοτικό επίπεδο και σημαντική παγκόσμια επιρροή.[4][5]
Τα χαρακτηριστικά του Παγκόσμιου Νότου περιλαμβάνουν τις αναπτυσσόμενες οικονομίες με προκλήσεις όπως χαμηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα, φτώχεια και λιγότερο διαφοροποιημένες οικονομίες. Θεωρούνται αναπτυσσόμενες χώρες, με χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο σε σχέση με τις αναπτυγμένες και ιστορική κληρονομιά αποικιοκρατίας και άνισες εμπορικές σχέσεις.[4][6]
Οι βασικές διαφορές ανάμεσα στον Παγκόσμιο Βορρά και στον Παγκόσμιο Νότιο εμπεριέχουν (1) την οικονομική ανάπτυξη, καθώς ο Παγκόσμιος Βορράς έχει γενικά πιο διαφοροποιημένες, βιομηχανοποιημένες οικονομίες, ενώ ο Παγκόσμιος Νότος συχνά βασίζεται στη γεωργία ή στην εξόρυξη πόρων, (2) το εισόδημα και τη φτώχεια καθώς ο Παγκόσμιος Βορράς τείνει να έχει υψηλότερα μέσα εισοδήματα και χαμηλότερα ποσοστά φτώχειας σε σύγκριση με τον Παγκόσμιο Νότο,[7] και τέλος (3) την πολιτική και την οικονομική ελευθερία, καθώς ο Παγκόσμιος Βορράς συχνά συνδέεται με υψηλότερα επίπεδα πολιτικής και οικονομικής ελευθερίας, όπως μετρώνται από τους υπάρχοντες δείκτες ελευθερίας.[6][8]
Η διαφοροποίηση Βορρά/Νότου σε παγκόσμιο επίπεδο θεωρείται εν μέρει αποτέλεσμα ιστορικών παραγόντων όπως η αποικιοκρατία και οι άνισες εμπορικές σχέσεις.[3] Υπάρχει υπεραπλούστευση, καθώς ορισμένες χώρες στον Νότο έχουν σημαντική οικονομική ανάπτυξη, ενώ ορισμένες περιοχές στον Βορρά αντιμετωπίζουν φτώχεια και υπανάπτυξη. Τόσο ο Βορράς όσο και ο Νότος παρουσιάζουν εσωτερική ποικιλομορφία, με ποικίλα επίπεδα ανάπτυξης και ανισότητας σε κάθε περιοχή. Επομένως, οι όροι Παγκόσμιος Βορράς και Παγκόσμιος Νότος μπορεί είναι χρήσιμες έννοιες για την κατανόηση των παγκόσμιων ανισοτήτων, αλλά θα πρέπει να εφαρμόζονται με προσοχή και επίγνωση της πολυπλοκότητας και της εσωτερικής ποικιλομορφίας εντός κάθε περιοχής.[9][10]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 1 2 «Classifications». unctadstat.unctad.org. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2025.
- 1 2 «Handbook of Statistics 2022» (PDF). unctad.org. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2025.
- 1 2 «The Global South: What's in a name?». Brussels Institute for Geopolitics (στα Αγγλικά). 3 Οκτωβρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2025.
- 1 2 3 «Global North and Global South | Definition, Countries, Differences, History, Map, & Facts | Britannica». www.britannica.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2025.
- ↑ Zhou, Zibanai (2019). Strategic Analysis of the Contemporary Tour Operation Industry: Insights From Emerging Economic Jurisdictions. IGI Global Scientific Publishing. σελίδες 144–165. ISBN 978-1-5225-8434-6.
- 1 2 «What exactly is the Global South?». Gateway House (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2025.
- ↑ «Global South Countries 2025». worldpopulationreview.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2025.
- ↑ «Freedom Index by Country 2025». worldpopulationreview.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2025.
- ↑ Braff, Lara; Nelson, Katie (στα αγγλικά). Chapter 15: The Global North: Introducing the Region. https://milnepublishing.geneseo.edu/genderedlives/chapter/chapter-15-the-global-north-introducing-the-region/.
- ↑ «The term global south is surging». carnegieendowment.org. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2025.