Μετάβαση στο περιεχόμενο

Πέτερ Άλτενμπεργκ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πέτερ Άλτενμπεργκ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Peter Altenberg (Γερμανικά)
Γέννηση9  Μαρτίου 1859[1][2][3]
Βιέννη[4][3]
Θάνατος8  Ιανουαρίου 1919[1][2][3] ή 6  Ιανουαρίου 1919[5]
Βιέννη[6][3]
Τόπος ταφήςΚεντρικό Νεκροταφείο της Βιέννης
Χώρα πολιτογράφησηςΑυστρία
ΘρησκείαΙουδαϊσμός[3]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΓερμανικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΓερμανικά[2][3][7]
ΣπουδέςTheresianum
Ακαδημαϊκό Γυμνάσιο της Βιέννης
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασυγγραφέας[3]
ποιητής
αφοριστής
Περίοδος ακμής1896[8] - 1919[8]
Οικογένεια
ΑδέλφιαGeorg Engländer
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Πέτερ Άλτενμπεργκ (γερμανικά: Peter Altenberg‎‎) (9 Μαρτίου 1859 – 8 Ιανουαρίου 1919, ψευδώνυμο του Ρίχαρντ Ενγκλέντερ) ήταν Αυστριακός συγγραφέας και ποιητής, ιδιαίτερα γνωστός για τα ιμπρεσιονιστικά πεζογραφήματα του, με καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του βιεννέζικου μοντερνισμού.[9]

Στο τέλος του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα, όταν η Βιέννη ήταν ένα σημαντικό πολιτιστικό κέντρο, ο Άλτενμπεργκ ήταν μέλος του λογοτεχνικού και καλλιτεχνικού κινήματος Νέα Βιέννη. Ήταν σύγχρονος των Καρλ Κράους, Γκούσταβ Μάλερ, Άρτουρ Σνίτσλερ, Γκούσταβ Κλιμτ και Άντολφ Λος, με τους οποίους είχε στενή φιλική σχέση.

Βιογραφικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πέτερ Άλτενμπεργκ γεννήθηκε ως Ρίχαρντ Ενγκλέντερ στη Βιέννη το 1859. Γιος εβραϊκής οικογένειας πλούσιων εμπόρων της μεσαίας τάξης, δεν κατάφερε ποτέ να αποκτήσει πτυχίο πανεπιστημίου ούτε να έχει μόνιμη δουλειά. Ξεκίνησε τις σπουδές του το 1878 με νομικά στο πανεπιστήμιο της Βιέννης, αλλά το εγκατέλειψε για την Ιατρική Σχολή. Ένα χρόνο αργότερα, εγκατέλειψε τις σπουδές του και ταξίδεψε στη Στουτγάρδη για να ξεκινήσει μια καριέρα βιβλιοπώλη. Μετά από σύντομη παραμονή στη Στουτγάρδη, επέστρεψε στη Βιέννη με την πρόθεση να σπουδάσει στο πανεπιστήμιο του Γκρατς. Ωστόσο, και αυτή η προσπάθεια αποδείχθηκε ανεπιτυχής. Μετά από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες να ξεκινήσει μια κανονική επαγγελματική ζωή, ένας ψυχίατρος τον απάλλαξε από κάθε μελλοντική εργασία όταν διέγνωσε ότι ήταν ανίκανος να εργαστεί λόγω «υπερευαισθησίας του νευρικού συστήματος» και συμβούλεψε τον πατέρα του να μην ασκήσει κανένα είδος εξαναγκασμού στον γιο του.[10]

Στη δεκαετία του 1880, ο Άλτενμπεργκ αποξενώθηκε από την οικογένειά του στην Εβραϊκή κοινότητα της Βιέννης και άρχισε να κάνει τη ζωή μποέμ ως μόνιμη επιλογή τρόπου ζωής. Δεν είχε ποτέ δικό του διαμέρισμα, αλλά έμενε σε δωμάτια φθηνών ξενοδοχείων και περνούσε τον περισσότερο χρόνο του σε καφετέριες. Ήταν θαμώνας του καφέ Γκρίνσταϊντλ όπου έγινε φίλος με τον ιστορικό τέχνης Έγκον Φρίντελ και γνώρισε τους Καρλ Κράους, Άλφρεντ Πόλγκαρ, Άρτουρ Σνίτσλερ, Ούγκο φον Χόφμανσταλ και άλλους συγγραφείς του κύκλου Νέα Βιέννη, που τον συμπαθούσαν και τον υποστήριξαν, και σύντομα έγινε μέλος της ομάδας.[11]

Ομοίωμα του Πέτερ Άλτενμπεργκ στο καφέ Τσεντράλ, Βιέννη

Ο Άλτενμπεργκ έγραψε το μεγαλύτερο μέρος του λογοτεχνικού του έργου σε καφέ της Βιέννης. Όταν έκλεισε το καφέ Γκρίνσταϊντλ, το αγαπημένο του στέκι έγινε το καφέ Τσεντράλ, όπου περνούσε τον περισσότερο χρόνο του και μάλιστα λάμβανε την αλληλογραφία του. Έγραψε κυρίως μικρά, φαινομενικά αυθόρμητα κείμενα, αποτυπώνοντας τη φευγαλέα στιγμή σε ιμπρεσιονιστικό ύφος γραφής. Το 1896, ο Άλτενμπεργκ δημοσίευσε το πρώτο του βιβλίο με τίτλο Όπως το βλέπω, το οποίο περιλάμβανε μικρά ποιητικά πεζά για την καθημερινή ζωή ανθρώπων διαφόρων κοινωνικών τάξεων. Το βιβλίο του έτυχε ευνοϊκής υποδοχής και τον βοήθησε να αποκτήσει φήμη σημαντικού συγγραφέα. Ακολούθησαν άλλα δέκα βιβλία σε όλη του τη ζωή, μεταξύ των οποίων οι συλλογές Ασάντι και Ζέμερινγκ.

Ο Άλτενμπεργκ δεν ήταν ποτέ εμπορικά επιτυχημένος συγγραφέας και δεν μπορούσε να ζήσει από τα βιβλία του. Ως αποτέλεσμα, του έλειπαν συνεχώς χρήματα, αλλά οι φίλοι του τον υποστήριζαν οικονομικά και πλήρωναν τα γεύματά του, τη σαμπάνια του, ακόμη και το νοίκι του, το οποίο καθυστερούσε συχνά. Παρόλο που σχεδόν ποτέ δεν ξεπλήρωνε τα χρέη του, ένιωθε ότι αντάμειβε τους δανειστές του με τη διασκεδαστική παρέα, το ταλέντο, την εξυπνάδα και τη γοητεία του που άξιζαν περισσότερο από τα χρήματα που λάμβανε.[12]  

Ο Άλτενμπεργκ δεν παντρεύτηκε ποτέ, παρόλο που ήταν ρομαντικός. Το ψευδώνυμό του σχετίζεται με έναν ανεκπλήρωτο έρωτα από τη νεότητά του: Στη μικρή πόλη του Δούναβη Άλτενμπεργκ όπου περνούσε τις διακοπές η οικογένειά του, ερωτεύτηκε μια κοπέλα με το χαϊδευτικό όνομα Πέτερ. Τελικά αποφάσισε να υιοθετήσει το όνομά της καθώς και το όνομα της πόλης όπου συναντιόντουσαν. Παρά το ότι παρέμεινε εργένης σε όλη του τη ζωή, είχε πολλές ερωτικές σχέσεις. Οι επικριτές του τον κατηγορούσαν γιατί αγαπούσε την παρέα νεαρών κοριτσιών.

Ο Άλτενμπεργκ ήταν γνωστός για τις εκκεντρικότητες του: Ντυνόταν αντισυμβατικά, είχε μια τεράστια συλλογή από καρτ ποστάλ με γυμνές νεαρές κοπέλες, έκανε κατάχρηση αλκοόλ και ναρκωτικών και ανέπτυξε τη δική του θεωρία για την υγεία που δημοσίευσε στο έργο του Πρόδρομος. Φορούσε σανδάλια με γυμνά πόδια, κάπα και καπέλο με φαρδύ γείσο και περιφρονούσε την «φαλλοκρατική» αρρενωπότητα. Σε όλη του τη ζωή, ήταν επιρρεπής στον αλκοολισμό, την κατάθλιψη και τη μελαγχολία, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να περάσει αρκετό χρόνο σε σανατόρια, μερικές φορές και παρά τη θέλησή του.[13]

Ο Πέτερ Άλτενμπεργκ πέθανε από πνευμονία σε ηλικία 59 ετών στη Βιέννη στις 8 Ιανουαρίου 1919.

Το 1929, μια οδός στη 19η περιφέρεια στη Βιέννη πήρε το όνομά του. Στο καφέ Τσεντράλ της Βιέννης τοποθετήθηκε μια φιγούρα σε φυσικό μέγεθος που κάθεται σε ένα τραπέζι. Στο γραφείο του Δημάρχου της Βιέννης υπάρχει μια παρόμοια φιγούρα: ο Πέτερ Άλτενμπεργκ που διαβάζει εφημερίδα.[14]

Συγγραφή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σε πίνακα του Γκούσταβ Γιάγκερσπαχερ το1909

Ο Άλτενμπεργκ θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του λογοτεχνικού ιμπρεσιονισμού. Το έργο του αποτελείται από μικρά, ποιητικά πεζά κείμενα που αποτυπώνουν περιστασιακά στιγμιότυπα - φευγαλέες εντυπώσεις και συναντήσεις καθώς και συνομιλίες που ακούστηκαν τυχαία - που σκιαγραφούν την κοινωνική ζωή του βιεννέζικου μοντερνισμού με «λογοτεχνικές πινελιές» που μερικές φορές διαβάζονται «ανάμεσα στις γραμμές» και αντανακλούν συχνά τις προσωπικές του εμπειρίες, μεταφέροντας μια αισθησιακή και ειρωνική οπτική της Βιέννης.

Την έμπνευσή του άντλησε από την αισθητική των πεζών ποιημάτων του Μπωντλαίρ. Έγραφε συχνά σε κομμάτια χαρτιού και στο πίσω μέρος καρτ ποστάλ, που πρωτοκυκλοφόρησαν και διαδόθηκαν στην Αυστρία το 1869. Επειδή το μεγαλύτερο μέρος του λογοτεχνικού του έργου γράφτηκε ενώ σύχναζε στα βιεννέζικα μπαρ και καφετέριες, αναφέρεται συχνά ως «ποιητής του καφενείου». Αν και ήταν υποψήφιος για το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας το 1914, δεν έλαβε κανένα σημαντικό βραβείο. Ωστόσο, η επιρροή του σε μεταγενέστερους συγγραφείς και κινήματα, όπως η ποπ αρτ, είναι αναμφισβήτητη. [9]

Ο ίδιος ο Άλτενμπεργκ περιέγραψε τη διαδικασία συγγραφής σε μια επιστολή του προς τον Άρτουρ Σνίτσλερ ως εξής:

«Πώς γράφω; Εντελώς αυθόρμητα, χωρίς καμία προετοιμασία. Ποτέ δεν ξέρω το θέμα μου εκ των προτέρων, δεν το σκέφτομαι ποτέ. Παίρνω χαρτί και γράφω. Γράφω μάλιστα πρώτα τον τίτλο και ελπίζω να γίνει κάτι που να σχετίζεται με αυτόν».

Ποιήματά του μελοποιήθηκαν από τον συνθέτη Άλμπαν Μπεργκ: το 1913, ο κύκλος τραγουδιών Πέντε ορχηστρικά τραγούδια του Μπεργκ από κείμενα σε καρτ ποστάλ του Πέτερ Άλτενμπεργκ έκαναν πρεμιέρα στη Βιέννη. Το έργο προκάλεσε σκάνδαλο για την αισθησιακή έκφραση του έρωτα και της επιθυμίας και η παράσταση διακόπηκε: μια ολοκληρωμένη παράσταση δόθηκε το 1952. Το 1953 ο Χανς Άισλερ μελοποίησε επίσης έργα του. Μερικά από τα σύντομα κείμενά του παρουσιάστηκαν σε καμπαρέ της Βιέννης.[15]

Μεγάλο μέρος του έργου του βρίσκεται στο Αρχείο Λογοτεχνίας της Αυστριακής Εθνικής Βιβλιοθήκης, πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες και ιδιωτικές συλλογές.

Επιλογή έργων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Wie ich es sehe, 1896 - Όπως το βλέπω
  • Ashantee, 1897 - Ασάντι
  • Was der Tag mir zuträgt, 1901 -Τι μου έφερε αυτή η μέρα
  • Prodromos, 1906 - Πρόδρομος
  • Märchen des Lebens, 1908
  • Bilderbögen des kleinen Lebens, 1909
  • Neues Altes
  • Semmering 1912, 1913
  • Fechsung, 1915
  • Nachfechsung, 1916
  • Vita ipsa, 1918
  • Mein Lebensabend, 1919
  • Der Nachlass (μεταθανάτια), 1925
  • Nachlese (μεταθανάτια), 1930

Ελληνικές μεταφράσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Ασάντι, συλλογή διηγημάτων, μτφ. Νίκος Βουτυρόπουλος, εκδ. S@MIZDΑT, 2014 [16] [17] [18]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 11888573v. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Paul de Roux: «Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays» (Γαλλικά) Éditions Robert Laffont. 1994. σελ. 70. ISBN-13 978-2-221-06888-5. ISBN-10 2-221-06888-2.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 10  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ (Αγγλικά) Find A Grave. Ανακτήθηκε στις 29  Αυγούστου 2019.
  6. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30  Δεκεμβρίου 2014.
  7. ↑ CONOR.SI. 56604771.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 (Ολλανδικά) RKDartists. 381986. Ανακτήθηκε στις 29  Οκτωβρίου 2022.
  9. ↑ 9,0 9,1 . «ebsco.com/research-starters/biography/peter-altenberg». 
  10. ↑ . «zeno.org/Literatur/M/Altenberg,+Peter/Biographie». 
  11. ↑ . «depts.washington.edu/vienna/literature/altenberg/Biography». 
  12. ↑ . «geschichtewiki.wien.gv.at/Peter_Altenberg». 
  13. ↑ . «benjanastas.substack.com/p/peter-altenberg-the-feuilleton-and». 
  14. ↑ . «wien.orf.at/v2/Diese Kunst hängt in den Politikerbüros». 
  15. ↑ . «deutsche-biographie.de/Altenberg, Peter». 
  16. ↑ . «politeianet.gr/books/altenberg-peter-ekdoseis-smizdat-ashantee». 
  17. ↑ . «vakxikon.gr/Πέτερ Άλτενμπεργκ». 
  18. ↑ . «poiein.gr/Peter Altenberg, «Ασάντι», 1897 (μτφρ.: Νίκος Βουτυρόπουλος)». 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πέτερ_Άλτενμπεργκ&oldid=11061224"