Ο μύθος της κοιμισμένης κοιλάδας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο μύθος της κοιμισμένης κοιλάδας
Ο Ίκαμποντ Κρέιν καταδιώκεται από τον Ακέφαλο Καβαλάρη, William J. Wilgus, 1856
ΣυγγραφέαςΟυάσινγκτον Ίρβινγκ
ΤίτλοςThe Legend of Sleepy Hollow
ΓλώσσαΑγγλικά
Ημερομηνία δημιουργίας1820
Μορφήδιήγημα
ΧαρακτήρεςIchabod Crane
Δημοσιεύθηκε στοThe Sketch Book of Geoffrey Crayon, Gent.
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο μύθος της κοιμισμένης κοιλάδας (πρωτότυπος τίτλος: The Legend of Sleepy Hollow), γνωστό και ως Ο μύθος του Ακέφαλου Καβαλάρη, είναι διήγημα του Ουάσινγκτον Ίρβινγκ που περιέχεται στη συλλογή Το βιβλίο με τα σκιαγραφήματα και εκδόθηκε το 1820.[1]

Μαζί με το διήγημα Ριπ βαν Ουίνκλ, θεωρούνται τα πρώτα και πιο γνωστά διηγήματα της αμερικανικής λογοτεχνίας.

Η ιστορία είναι επηρεασμένη από ευρωπαϊκούς λαϊκούς θρύλους και διαδραματίζεται το 1790 γύρω από τον ολλανδικό οικισμό Τάριταουν, σε μια απομονωμένη κοιλάδα περίπου 48 χιλιόμετρα βόρεια της Νέας Υόρκης.

Η ειρωνική-χιουμοριστική αντιμετώπιση του υπερφυσικού από τον συγγραφέα δύσκολα κατατάσσει το διήγημα στο είδος της γοτθικής μυθοπλασίας, αν και κάνει εκτεταμένη χρήση κλασικών μοτίβων του είδους, όπως τα μυστηριώδη γεγονότα και η στοιχειωμένη ατμόσφαιρα.[2]

Υπόθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο αφηγητής της ιστορίας, ο φανταστικός ιστορικός Ντίτριχ Νίκερμποκερ, παρουσιάζει αρχικά τη σκηνή της δράσης, την Κοιμισμένη κοιλάδα. Είναι η μικρή κοιλάδα του ποταμού Χάντσον κοντά στο Τάριταουν, όπου τα έθιμα των Ολλανδών αποίκων έχουν επιβιώσει σχεδόν αμετάβλητα. Η περιοχή, λέει, θεωρείται μαγεμένο μέρος και είναι γνωστή για τα φαντάσματα και τη στοιχειωμένη ατμόσφαιρα που κυριαρχεί στη φαντασία των κατοίκων και των επισκεπτών. Μερικοί λένε ότι η μυστηριώδης ατμόσφαιρα δημιουργήθηκε κατά τις πρώτες ημέρες του ολλανδικού αποικισμού, ενώ άλλοι ισχυρίζονται ότι οφείλεται σε έναν παλιό μάγο μιας φυλής ιθαγενών Αμερικανών, πριν ανακαλυφθεί η περιοχή από τον Χένρυ Χάντσον. Οι κάτοικοι της περιοχής βλέπουν υπερφυσικά οράματα, εκστασιάζονται, ακούνε παράξενη μουσική και περίεργες φωνές στον αέρα και γοητεύονται από τους τοπικούς θρύλους, τα στοιχειωμένα μέρη και τις δεισιδαιμονίες του λυκόφωτος. Το πιο τρομακτικό φάντασμα είναι ο Ακέφαλος Καβαλάρης, το ανήσυχο πνεύμα ενός μισθοφόρου στρατιώτη ο οποίος, λένε, αποκεφαλίστηκε από μια οβίδα κατά τη διάρκεια «κάποιας ανώνυμης μάχης» της Αμερικανικής Επανάστασης και επιστρέφει στο πεδίο της μάχης τη νύχτα αναζητώντας το κομμένο κεφάλι του.[3]

Ο Ακέφαλος Καβαλάρης καταδιώκει τον Ίκαμποντ Κρέιν, John Quidor (1858)

«Πριν από περίπου τριάντα χρόνια», δηλαδή το 1790, στη μικρή πόλη έφτασε ο νεαρός Ίκαμποντ Κρέιν, ένας μορφωμένος αλλά εξαιρετικά προληπτικός δάσκαλος από το Κονέκτικατ. Στο σχολείο διδάσκει τα παιδιά και περιστασιακά βοηθά τις οικογένειες όπου διαμένει σε ελαφρές αγροτικές εργασίες, στην επισκευή κάποιου φράχτη, στη φροντίδα ζώων της φάρμας και στην κοπή καυσόξυλων. Βοηθά επίσης τις μητέρες στη φροντίδα των μικρών παιδιών τους και διδάσκει στους μεγάλους να τραγουδούν ψαλμούς. Επισκέπτεται ηλικιωμένες κυρίες και με νοσηρή ευχαρίστηση ακούει τις παράξενες ιστορίες τους για μάγισσες, φαντάσματα και ξωτικά, στοιχειωμένες τοποθεσίες και τις ιστορίες του Ακέφαλου Καβαλάρη. Απολαμβάνει ιδιαίτερα το ολλανδικό φαγητό και σύντομα στρέφει το βλέμμα του στην 18χρονη Κατρίνα βαν Τάσελ, μοναχοκόρη ενός πολύ πλούσιου κτηματία, την οποία όμως διεκδικεί επίσης και ο Άμπρααμ βαν Μπραντ, ο θορυβώδης και τοπικός ήρωας της πόλης που του αρέσουν οι φάρσες. Μια ήρεμη φθινοπωρινή νύχτα, ο Κρέιν προσκαλείται σε μια γιορτή στο σπίτι του βαν Τάσελ. Χορεύει, συμμετέχει στο γλέντι και ακούει φανταστικούς θρύλους που διηγούνται οι καλεσμένοι και ο βαν Μπραντ - που ισχυρίζεται ότι συνάντησε ο ίδιος τον ακέφαλο καβαλάρη και ότι τον συναγωνίστηκε έφιππος - αλλά ο πραγματικός του στόχος είναι να κάνει πρόταση γάμου στην Κατρίνα μετά την αποχώρηση των καλεσμένων. Ο αφηγητής είναι ασαφής για το τι ακριβώς του απάντησε η κοπέλα, αλλά φαίνεται ότι αρνήθηκε.[2]

Η παλιά ολλανδική εκκλησία
Ο Ίκαμποντ Κρέιν σε εικονογράφηση έκδοσης του 1899

Καθώς πέφτει η νύχτα, ο Κρέιν παίρνει το άλογό του και κατευθύνεται στο σπίτι του με «βαριά καρδιά και καταρρακωμένος». Στο δρόμο ξαφνιάζεται από απόκοσμους θορύβους και παράξενα σχήματα στα κλαδιά. Ξαφνικά, στην άκρη του δρόμου, βλέπει έναν μεγαλόσωμο καβαλάρη πάνω σε ένα μαύρο άλογο. Ο άγνωστος καλπάζει δίπλα του αμίλητος και ο Κρέιν ανήσυχος από το απόκοσμο μέρος και τη σιωπή του συνταξιδιώτη του, ανακαλύπτει με τρόμο ότι το κεφάλι του καβαλάρη δεν είναι στους ώμους του, αλλά στη σέλα του. Γεμάτος φρίκη πίεσε το άλογό του να τρέξει, αλλά η φιγούρα άρχισε να τον κυνηγάει. Λίγο πριν ο Κρέιν φτάσει στη γέφυρα της εκκλησίας, όπου, όπως έχει ακούσει, ο Ακέφαλος καβαλάρης εξαφανίζεται μέσα σε μια λάμψη φωτιάς και θειαφιού, ο απόκοσμος καβαλάρης σημαδεύει και εκσφενδονίζει το κεφάλι του στον δάσκαλο με μια άγρια κίνηση, ρίχνοντάς τον από το άλογό του.[4]

Το επόμενο πρωί, ο Ίκαμποντ Κρέιν έχει εξαφανιστεί μυστηριωδώς και ποτέ δεν γίνεται σαφές αν είναι νεκρός ή ζωντανός. Αναζητώντας τον, βρίσκουν μόνο το άλογό του, το καπέλο του και πιο κάτω μια σπασμένη κολοκύθα. Οι περισσότεροι κάτοικοι της κοιλάδας πιστεύουν ότι ο Ίκαμποντ απήχθη από τον Ακέφαλο Καβαλάρη στο βασίλειο των πνευμάτων και ένας θρύλος αναπτύχθηκε γύρω από την εξαφάνισή του και τις εμφανίσεις του μελαγχολικού φαντάσματος. Ωστόσο, σύμφωνα με τον αφηγητή Ντίτριχ Νίκερμποκερ, ένας ταξιδιώτης έφερε αργότερα τα νέα από τη Νέα Υόρκη ότι ο Κρέιν ήταν ζωντανός και ευημερούσε. Εν τω μεταξύ, η Κατρίνα βαν Τάσελ παντρεύτηκε τον Άμπρααμ βαν Μπραντ, ο οποίος πάντα φαινόταν να διασκεδάζει όταν άκουγε την ιστορία του Ίκαμποντ Κρέιν.[5]

Σε ένα Υστερόγραφο, ο αφηγητής αναφέρει τις συνθήκες υπό τις οποίες άκουσε από έναν ηλικιωμένο κύριο την ιστορία, την οποία ο ίδιος λέει ότι δεν πολυπιστεύει.

Σχόλιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Αν και η αληθινή φύση του Ακέφαλου Καβαλάρη και η εξαφάνιση του Ίκαμποντ Κρέιν εκείνο το βράδυ αφήνονται ανοιχτά σε ερμηνείες, η ιστορία υπονοεί ότι ο καβαλάρης ήταν στην πραγματικότητα ο αντίζηλός του Άμπρααμ βαν Μπραντ, που ήταν εξαιρετικά επιδέξιος αναβάτης, μεταμφιέστηκε και χρησιμοποίησε μια κολοκύθα ως ψεύτικο κεφάλι για να τρομάξει τον νεαρό δάσκαλο και να τον διώξει. Δεν αναφέρεται σαφώς αν ο Κρέιν επέζησε από την πτώση και αμέσως μετά έφυγε τρομοκρατημένος από την Κοιμισμένη κοιλάδα, για να μην επιστρέψει ποτέ, ή αν σκοτώθηκε από τον βαν Μπραντ, κάτι που μάλλον είναι απίθανο, αφού ο νεαρός λέγεται ότι ήταν «περισσότερο ζωηρός παρά κακός».[6]
  • Ο Ίρβινγκ έγραψε το διήγημα στο Μπέρμιγχαμ κατά τη διάρκεια μιας περιοδείας του στην Ευρώπη. Μέρη της ιστορίας εμπνεύστηκε από την ευρωπαϊκή παράδοση και ιδιαίτερα τους γερμανικούς λαϊκούς θρύλους. Ωστόσο, ο συγγραφέας δεν μετέφερε απλώς ένα τμήμα του γερμανικού μύθου στα βουνά της Νέας Υόρκης, αλλά το συνέδεσε με συγκεκριμένα γεγονότα της αμερικανικής ιστορίας, την ολλανδική αποικιακή περίοδο και τον Πόλεμο της ανεξαρτησίας, προκειμένου να δώσει στην πατρίδα του τη γοητεία ενός πλούσιου παρελθόντος και έτσι συνέβαλε στην ανάπτυξη μιας μοναδικής αίσθησης αμερικανικής πολιτιστικής και υπαρξιακής ταυτότητας στις αρχές του 19ου αιώνα.
  • Το 1809, ο Ίρβινγκ είχε ήδη αναφερθεί στους Ολλανδούς αποίκους στο χιουμοριστικό του έργο Ιστορία της Νέας Υόρκης, το οποίο, όπως και το παρόν διήγημα, υποτίθεται ότι είναι έργο του φανταστικού ιστορικού Ντίτριχ Νίκερμποκερ.

Διασκευές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ριπ βαν Ουίνκλ και Ο Ακέφαλος Καβαλάρης σε Κλασικά Εικονογραφημένα

Το διήγημα έχει διασκευαστεί πολλές φορές για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Μερικές διασκευές:

  • 1922: Ο Ακέφαλος Καβαλάρης, βουβή ταινία σε σκηνοθεσία Edward Venturini
  • 1949: Ο Ίκαμποντ και ο κύριος Τοντ, ταινία κινουμένων σχεδίων
  • 1999: Ο Μύθος του Ακέφαλου Καβαλάρη, μια διασκευή σε σκηνοθεσία Τιμ Μπάρτον, όπου ο Κρέιν, στον ρόλο ο Τζόνι Ντεπ, αντί για δάσκαλος εμφανίζεται ως αστυνομικός που στάλθηκε από τη Νέα Υόρκη για να ερευνήσει πρόσφατους φόνους.
  • 2000: Sleepy Hollow High, ταινία τρόμου στην οποία μια ομάδα μαθητών γυμνασίου με κακή συμπεριφορά στέλνονται στην περιοχή για να καθαρίσουν βανδαλισμούς και γκράφιτι και σύντομα συνειδητοποιούν ότι ο παλιός μύθος αναβιώνει.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]