Ο εχθρός της κοινωνίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο εχθρός της κοινωνίας
(The Public Enemy)
ΣκηνοθεσίαΓουίλιαμ Α. Γουέλμαν
ΠαραγωγήΝτάριλ Φ. Ζάνουκ
ΣενάριοΚιούμπεκ Γκλάσμον
Τζον Μπράιτ (Μυθιστόρημα)
Χάρβεϊ Φ. Θιου (Σενάριο)[1]
ΠρωταγωνιστέςΤζέιμς Κάγκνεϊ
Τζιν Χάρλοου
Έντουαρντ Γουντς
Τζόαν Μπλόντελ
ΜουσικήΝτέιβιντ Μεντόζα
ΦωτογραφίαDevereux Jennings
Εταιρεία παραγωγήςWarner Bros. και Warner Bros. Pictures
ΔιανομήWarner Bros. και Netflix
Πρώτη προβολήCountry flag 23/4 /1931
Κυκλοφορία1931
Διάρκεια83 λεπτά
ΠροέλευσηΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΓλώσσαAγγλικά
Το τρέιλερ της ταινίας

Ο εχθρός της κοινωνίας (πρωτότυπος τίτλος The Public Enemy) είναι γκανγκστερικό δράμα και φιλμ νουάρ παραγωγής 1931 σε σκηνοθεσία Γουίλιαμ Α. Γουέλμαν. Πρωταγωνιστής της ταινίας είναι ο Τζέιμς Κάγκνεϊ που πλαισιώνεται από τους Τζιν Χάρλοου, Έντουαρντ Γουντς, Ντόναλντ Κουκ, Μέι Κλαρκ και Τζόαν Μπλόντελ. Πρόκειται για μια σκληρή απεικόνιση της δράσης των γκάνγκστερ κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης του '29 στις Η.Π.Α. που προβλήθηκε μόλις τρία χρόνια πριν την καθιέρωση του κώδικα λογοκρισίας για τον κινηματογράφο από το γραφείο του γερουσιαστή Χέιζ. Το σενάριο βασίστηκε σε ακυκλοφόρητο μυθιστόρημα με τίτλο Beer and Blood που γράφτηκε από τους Κιούμπεκ Γκλάσμον και Τζον Μπράιτ που υπήρξαν αυτόπτες μάρτυρες της δράσης του Αλ Καπόνε στο Σικάγο και διασκευάστηκε από τον Χάρβεϊ Φ. Θιου για τη μεγάλη οθόνη.

Υπόθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι παιδικοί φίλοι Τομ Πάουερς (Τζέιμς Κάγκνεϊ) και ο Ματ Ντόιλ (Έντουαρντ Γουντς) μπλέκουν από μικροί με κακόφημες παρέες. Έχουν ως πρότυπό τους τον κακοποιό Πάτι Νόους (Μάρεϊ Κίνελ) που τους μαθαίνει να κλέβουν και μεγαλώνοντας τα εγκλήματά τους γίνονται όλο και μεγαλύτερα. Ο Μάικ (Ντόναλντ Κουκ), αδελφός του Τομ και η Μόλι (Ρίτα Φλιν), αδελφή του Ματ προσπαθούν να βάλουν τους δυο νέους στον ίσιο δρόμο, αλλά εκείνοι έχουν ήδη επιλέξει το δρόμο της παρανομίας. Ο Τομ κρατάει τις δραστηριότητές του κρυφές από τη μητέρα του και κατά την περίοδο της ποτοαπαγόρευσης εργάζεται μαζί με τον Ματ για λογαριασμό του αρχιμαφιόζου Πάντι Ράιαν (Ρόμπερτ Έμερετ Χόρτον), κάνοντας παράνομη πώληση αλκοόλ. Βλέποντας τη μεγάλη ζήτηση του αλκοόλ, οι δυο φίλοι αποφασίζουν να συνεργαστούν με έναν άλλο μαφιόζο τον Σάμιουελ "Νέιλς" Νέιθαν (Λέσλι Φέντον) αυτή τη φορά ως αρχηγοί της συμμορίας. Οι δυο άνδρες πλουτίζουν και ο Τομ ζει μια πολυτελή ζωή, αλλάζοντας τη μια ερωμένη μετά την άλλη, καταλήγοντας τελικά στην αγκαλιά της Γκουέν (Τζιν Χάρλοου). Μετά το θάνατο του Νέιλς Νέιθαν όμως, μια αντίπαλη συμμορία προσπαθεί να πάρει την αρχηγία της επιχείρησης του αλκοόλ από τους Τομ και Ματ. Ο Ματ σκοτώνεται και ο Τομ καταλήγει στο νοσοκομείο, όπου υπόσχεται ότι θα αλλάξει, αλλά είναι πλέον πολύ αργά.

Πληροφορίες παραγωγής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ταινία που έκανε τον Τζέιμς Κάγκνεϊ αστέρα πρώτου μεγέθους και ανέβασε κατά πολύ τις μετοχές της εταιρίας παραγωγής Warner Bros., η οποία βρισκόταν σε συνεχή ανοδική πορεία μετά τη δημιουργία του Τραγουδιστή της τζαζ (The Jazz Singer, 1927) της πρώτης ταινίας με ήχο. Μετά την προβολή του Εχθρού της κοινωνίας και του Μικρού Καίσαρα (Little Caesar, 1931), οι ταινίες της Warner απέκτησαν κοινωνικοπολιτικό χαρακτήρα (που ασκούσαν κριτική στα προβλήματα που είχε φέρει η οικονομική κρίση στη ζωή των Αμερικανών) και έρχονταν σε αντίθεση με εκείνες της Metro-Goldwyn-Mayer, εταιρίας που παρήγαγε ως επί το πλείστον πολυτελή υπερθεάματα.

Το σενάριο της ταινίας είναι βασισμένο στο μυθιστόρημα Beer and Blood των Τζον Μπράιτ και Κιούμπεκ Γκλάσμον, οι οποίοι άντλησαν τη θεματολογία τους από υπαρκτά πρόσωπα και γεγονότα.

Διανομή των ρόλων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο ρόλος του Τομ επρόκειτο να ερμηνευτεί από τον Έντουαρντ Γουντς, ο οποίος ανέλαβε τελικά τον ρόλο του Ματ, τον οποίο αρχικά είχε αναλάβει ο Τζέιμς Κάγκνεϊ. Η αλλαγή των ρόλων έγινε ενώ είχαν ξεκινήσει ήδη τα γυρίσματα, αφού ο σκηνοθέτης Γουίλιαμ Γουέλμαν διαπίστωσε ότι ο Κάγκνεϊ ήταν καταλληλότερος για το ρόλο του Τομ[2]. Εφόσον τα γυρίσματα με τους δυο πρωταγωνιστές στην παιδική τους ηλικία είχαν ολοκληρωθεί, ο Γουέλμαν αποφάσισε να κρατήσει τις σκηνές χωρίς να τις ξαναγυρίσει και γι' αυτόν το λόγο το παιδί που υποδύεται τον Τομ μοιάζει περισσότερο με τον Γουντς, ενώ το παιδί που υποδύεται τον Ματ μοιάζει με τον Κάγκνεϊ. Η ανάθεση του πρωταγωνιστικού ρόλου στον Κάγκνεϊ ήταν τεράστιο ρίσκο, αλλά η ξεχωριστή του ερμηνεία με τις ατάκες που διαδέχονταν η μια την άλλη με ρυθμό πυροβόλου κέρδισε το κοινό. Η ατημέλητη όψη του ηθοποιού σε συνδυασμό με την ιδιαίτερη ομιλία του τον έκαναν να μοιάζει περισσότερο με γκάνγκστερ. Ο ηθοποιός βάσισε την ερμηνεία του στην περσόνα του γκάνγκστερ Τσαρλς Ντάιον Ο' Μπάνιον. Ο Γουντς μετά τη συμμετοχή του σε αυτήν την ταινία έπεσε στην αφάνεια.

Πρώτη επιλογή για το ρόλο της Γκουέν Άλεν ήταν η Λουίζ Μπρουκς, μεγάλη σταρ του βωβού κινηματογράφου, η οποία απέρριψε τον ρόλο που πήγε τελικά στην ενζενί Τζιν Χάρλοου. Η Μπρουκς εξήγησε αργότερα ότι απέρριψε τον ρόλο επειδή απεχθανόταν το Χόλιγουντ[3]. Κατά την άποψη του βιογράφου της Μπρουκς, Μπάρι Πάρις, το γεγονός ότι η ηθοποιός δεν εμφανίστηκε σ' αυτήν την ταινία επέφερε το τέλος στην καριέρα της.

Αξιομνημόνευτη σκηνή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία χαρακτηρίζεται από μια από τις πιο αξιομνημόνευτες σκηνές στην ιστορία του κινηματογράφου, εκείνης στην οποία ο ηθοποιός τρίβει στο πρόσωπο της Μέι Κλαρκ ένα κομμάτι γκρέιπφρουτ. Διάφοροι μύθοι σχετίζονται με την εν λόγω σκηνή: ο σκηνοθέτης Γουέλμαν υποστήριξε ότι πρόσθεσε αυτή τη σκηνή στην ταινία εφόσον ήταν εξοργισμένος με τη σύζυγό του με την οποία τσακωνόταν συχνά. Η σύζυγος μετά τους τσακωμούς τους δεν μιλούσε και δεδομένου ότι έτρωγε μια φέτα γκρέιπφουτ κάθε πρωί ο σκηνοθέτης ήθελε να της την τρίψει στο πρόσωπο. Αισθανόταν ότι γυρίζοντας αυτή τη σκηνή θα μπορούσε να ξεφορτωθεί εκείνον τον πειρασμό[4][5].

Ο κριτικός κινηματογράφου Μπεν Μάνκιεβιτς υποστήριξε ότι κατά τη διάρκεια της λήψης της σκηνής η Κλαρκ δεν ήξερε τι την περίμενε και ότι η απεχθής της αντίδραση μετά την επίμαχη σκηνή είναι αυθεντική[6], αλλά η ίδια το διέψευσε, εφόσον έγραψε στην αυτοβιογραφία της ότι είχε ήδη πληροφορηθεί από τον Κάγκνεϊ πριν γυρίσουν τη σκηνή[7].

Βραβεία και υποδοχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ταινία ήταν η 9η εμπορικότερη ταινία για το 1931 και προτάθηκε για Όσκαρ Καλύτερου Προσαρμοσμένου Σεναρίου.

Υποψηφιότητες:

  • Διασκευασμένου Σεναρίου – Χάρβεϊ Φ. Θιου

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «Release: The Public Enemy». BFI Film & TV Database. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουλίου 2011. 
  2. «Trivia for The Public Enemy (1931)». IMDb. Ανακτήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2006. 
  3. Paris (1989), p. 359
  4. «1978 interview with Wellman». Film Comment. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουνίου 2008. 
  5. «The Men Who Made the Movies: William Wellman». Turner Classic Movies. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουνίου 2008. 
  6. Turner Classic Movies(October 17, 2010). The Public Enemy'"
  7. Clarke, Mae. Featured Player: An Oral Autobiography of Mae Clake, Lanham, Maryland: Scarecrow Press, 1996

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]