Ο Φον Κέμπελεν και η εφεύρεσή του
 Οι αλχημιστές, πίνακας του Πιέτρο Λόνγκι (1757) | |
| Συγγραφέας | Έντγκαρ Άλλαν Πόε |
|---|---|
| Γλώσσα | Αμερικανικά αγγλικά Αγγλικά |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1849 |
| Μορφή | διήγημα |
| δεδομένα () | |
Ο Φον Κέμπελεν και η εφεύρεσή του (πρωτότυπος τίτλος: Von Kempelen and his discovery) είναι διήγημα του Έντγκαρ Άλαν Πόε που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό The Flag of Our Union στις 14 Απριλίου 1849.[1]
Με ύφος δημοσιογραφικού άρθρου, ο αφηγητής περιγράφει την εκπληκτική εφεύρεση του Φον Κέμπελεν, την εκπλήρωση του αρχαίου ονείρου όλων των αλχημιστών, τη μετατροπή των μετάλλων σε χρυσό. Ο φον Κέμπελεν κατάφερε να πραγματοποιήσει τη μετατροπή χρησιμοποιώντας επιστημονική μέθοδο και παρήγαγε καθαρό χρυσό από μόλυβδο. [2]
Το διήγημα ήταν μια φάρσα, η χρήση ονομάτων επιστημόνων και τίτλων εφημερίδων το έκανε να φαίνεται ρεαλιστικό και με τις λεπτομέρειες που αναφέρει προϋποθέτει ότι ο αναγνώστης έχει βασικές γνώσεις για το θέμα το οποίο αναπτύσσει. [3]
Δημοσιογραφική φάρσα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το άρθρο παρουσιάστηκε ως πραγματική είδηση και αρχικά δεν αναφέρθηκε ότι ο συγγραφέας ήταν ο Πόε. Το ενδιαφέρον του κόσμου για τον χρυσό ήταν έντονο εκείνη την εποχή, πολλοί ήταν εκείνοι που πήγαιναν στην Καλιφόρνια αναζητώντας χρυσάφι που είχε πρόσφατα ανακαλυφθεί εκεί. Η ιστορία είναι φανταστική, αν και αυτό δεν αναφέρεται πουθενά.[3]
Υπόθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το διήγημα έχει τη μορφή δημοσιογραφικού άρθρου ή επιστημονικής διάλεξης, όπου ο αφηγητής αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη εφεύρεση του Γερμανοαμερικανού επιστήμονα Φον Κέμπελεν. Γράφει για να διευκρινίσει ορισμένες «παρεξηγήσεις» σχετικά με τον αείμνηστο πλέον επιστήμονα και τα επιστημονικά επιτεύγματά του, όπως οι αναγνώστες γνωρίζουν και από τη λεπτομερέστατη μελέτη του Φρανσουά Αραγκό και άλλα συγγράμματα. Δεν αναφέρεται ρητά ποιος είναι ο αφηγητής, αλλά βάσει των σημειώσεων που έχουν εισαχθεί στο κείμενο από τον εκδότη πρόκειται για έναν κ. Πόε. [4]
Στο πρώτο μέρος του διηγήματος περιγράφεται ότι ο χημικός Φον Κέμπελεν, με βάση ένα κείμενο του Βρετανού επιστήμονα Χάμφρι Ντέιβι, κατάφερε να τελειοποιήσει μια εφεύρεση. Αναφέρεται επίσης στην πιθανότητα επαλήθευσης της ανακάλυψης από άλλους καθώς και οι πιθανότητες επανάληψης και εμπορικής εκμετάλλευσης στο μέλλον.
Στο δεύτερο μέρος εξηγείται για ποια εφεύρεση πρόκειται. Ο αφηγητής – που έχει γνωρίσει προσωπικά τον Φον Κέμπελεν – περιγράφει πως αρχικά ήταν φτωχός. Ωστόσο, όταν εγκαταστάθηκε στη Βρέμη κατάφερε να αγοράσει ένα αρχοντικό, το οποίο τράβηξε την προσοχή και σύντομα ο Φον Κέμπελεν οδηγήθηκε στο δικαστήριο, κατηγορούμενος για απάτη. Τίποτε όμως δεν μπόρεσε να αποδειχθεί και αφέθηκε ελεύθερος. Μετά την αποφυλάκισή του όμως η αστυνομία παρακολουθούσε αυστηρά τις κινήσεις του ως ύποπτο κοπής πλαστών νομισμάτων και έτσι ανακάλυψε ότι έφευγε συχνά από το σπίτι του, ακολουθώντας πάντα τον ίδιο δρόμο. Κατάφερνε να χάνεται μέσα στα στενά δρομάκια της παλιάς πόλης, αλλά τελικά τον συνέλαβαν σε ένα μυστικό εργαστήριο. Εκεί, μεταξύ άλλων, βρέθηκαν γυάλινες φιάλες με υγρό μόλυβδο και διάφορα αντιδραστήρια. Κάτω από το κρεβάτι βρέθηκε ένα κιβώτιο γεμάτο με μεγάλη ποσότητα από κομμάτια ορείχαλκου ακανόνιστου σχήματος, τα οποία αργότερα, μετά από ανάλυση, αποκαλύφθηκε ότι ήταν καθαρός χρυσός. Γράφει ότι δεν χρειάζεται να ανατρέξει στις λεπτομέρειες της ομολογίας και της απελευθέρωσης του Φον Κέμπελεν, γιατί αυτές είναι γνωστές στο κοινό. Έτσι ήταν σαφές ότι ο Φον Κέμπελεν είχε βρει μια μέθοδο για να μετατρέπει τον μόλυβδο σε χρυσό (ούτε λίγο ούτε πολύ, ακριβώς όπως η Φιλοσοφική Λίθος).[5]
Συμπερασματικά, υπάρχουν εικασίες για τις συνέπειες της εφεύρεσης – μεταξύ άλλων σχετικά με τους εργαζόμενους στα ορυχεία χρυσού στην Αμερική και την τιμή του αργύρου. Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι η εφεύρεση – αν και δεν έχει ακόμη επαναληφθεί – σήμαινε σημαντική αύξηση της τιμής του μολύβδου στην Ευρώπη.[6]
Μετάφραση στα ελληνικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ο φον Κέμπελεν και η εφεύρεσή του, μετάφραση: Γιάννης Ευαγγελίδης, στη συλλογή διηγημάτων του Πόε «Η μάσκα του κόκκινου θανάτου», εκδόσεις Γράμματα, 1982 [7]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ . «amazon.com/Von-Kempelen-Discovery-Edgar-Allan/dp/».
- ↑ . «journals.openedition.org/La puissante magie de la vraisemblance : Edgar Allan Poe à l'époque du machinisme».
- ↑ 3,0 3,1 . «scholarblogs.emory.edu/humbug/2015/10/27/von-kempelen-and-his-discovery/Hoaxes in Literature and Culture».
- ↑ . «edgarallanpoe.nl/von-kempelen-and-his-discovery/».
- ↑ . «philosophyreturns.gr/ti-einai-i-filosofiki-lithos/».
- ↑ . «xroads.virginia.edu/~Hyper/POE/kempelen».
- ↑ . «politeianet.gr/books/poe-edgar-allan-grammata-i-maska-tou-kokkinou-thanatou».