Ουλάχ μιλλέτ
Το Ουλάχ μιλλέτ (τουρκικά: Ulah milleti, κυριολ. "βλάχικο μιλλέτ", μπορεί να ερμηνευθεί ως «αρουμάνικο έθνος»[1] ) ήταν ένα ξεχωριστό μιλλέτ (δηλαδή μια αναγνωρισμένη εθνοθρησκευτική και γλωσσική κοινότητα) εντός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ιδρύθηκε από τις οθωμανικές Αρχές για τους Αρουμάνους (γνωστοί και ως «Βλάχοι»· τουρκικά: Ulahlar) το 1905, κατά την άνοδο του εθνικισμού στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Αν και οι Βλαχομογλενίτες αποκαλούνται μερικές φορές και Βλάχοι, το μιλλέτ των Βλάχων δεν προοριζόταν για αυτούς.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι Αρουμάνοι είναι μια βαλκανική εθνοτική ομάδα, η οποία είναι διάσπαρτη σε πολλές χώρες όπως η Αλβανία, η Βουλγαρία, η Ελλάδα, η Βόρεια Μακεδονία, η Ρουμανία και η Σερβία[1] [2]. Συνήθως, οι γείτονες των Αρουμάνων χρησιμοποιούν τον όρο «Βλάχος» (τουρκική γλώσσα: Ulahlar) για να αναφερθούν σε αυτούς. Ωστόσο, ο ίδιος όρος χρησιμοποιείται και για τους Μεγλενο-Ρουμάνους, έναν μικρό συγγενή βαλκανικό λαό[3].
Πριν από την ίδρυση του Ουλάχ μιλλέτ, οι Αρουμάνοι βρίσκονταν υπό τη δικαιοδοσία του Ελληνικού Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Κι αυτό γιατί ακολουθούσαν την Ανατολική Ορθοδοξία. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι περισσότεροι από τους ιερείς ήταν Έλληνες και οι Αρουμάνοι δεν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τη γλώσσα τους στις εκκλησιαστικές λειτουργίες. Αυτή η σύγκρουση μεταξύ Αρουμάνων και Ελλήνων κλιμακώθηκε τελικά σε σωματική βία πυροδοτώντας συμπλοκές μεταξύ των μελών και των δύο ομάδων. Εξαιτίας αυτού, οι Αρουμάνοι άρχισαν να καλούν σε βοήθεια τις οθωμανικές Αρχές και τη ρουμανική κυβέρνηση.[4]
Η κατάσταση άρχισε να μελετάται από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και, στις 9 Αυγούστου 1891, το Υπουργείο Δικαιοσύνης έστειλε στον Οθωμανό μεγάλο βεζίρη μια έκθεση, στην οποία ανέφερε ότι οι Αρουμάνοι είχαν το δικαίωμα να χρησιμοποιούν τη δική τους γλώσσα στην εκκλησία, όπως πολλοί Ορθόδοξοι στις αραβοκατοικημένες χώρες μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τη μητρική τους γλώσσα, αν δεν ήταν η ελληνική. Είπε επίσης ότι η δυσαρέσκεια των Αρουμάνων θα μπορούσε να τους οδηγήσει να ιδρύσουν τη δική τους ανεξάρτητη εκκλησία. Το αρουμάνικο ζήτημα έπρεπε να αντιμετωπιστεί με λεπτότητα από τις οθωμανικές Αρχές. Ενώ η παραχώρηση περισσότερων δικαιωμάτων σε αυτούς θα μπορούσε να βελτιώσει τις σχέσεις μεταξύ της Ρουμανίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και να εγείρει φιλοτουρκικές απόψεις για τους πολίτες της, θα μπορούσε επίσης να εξοργίσει τους Οθωμανούς πολίτες βουλγαρικής, ελληνικής και σερβικής εθνότητας. Από την άλλη πλευρά, η Ρουμανία πίεσε την Οθωμανική Αυτοκρατορία για μεγαλύτερη αυτονομία για τους Αρουμάνους και το δικαίωμά τους για ανεξάρτητη εκκλησία προσφέροντας ακόμη και συνθήκη συμμαχίας μαζί τους, εάν εκπληρώνονταν οι φιλοδοξίες των Αρουμάνων. [4]
Στις 28 Ιουνίου 1904, οι Αρουμάνοι υπέβαλαν αίτημα στις οθωμανικές αρχές. Ζήτησαν να χωριστούν από τους Έλληνες και να αναγνωριστούν ως κοινότητα (μιλλέτ) επίσημα και νόμιμα στη χώρα. Ζήτησαν επίσης να έχουν εκπρόσωπο στην Κωνσταντινούπολη και το δικαίωμα να επιλέγουν Αρουμάνους στα χωριά που κατοικούσαν.
Η ρουμανική κυβέρνηση υποστήριξε σθεναρά αυτές τις απαιτήσεις και προσπάθησε να πείσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία να τις πραγματοποιήσει. Ωστόσο, ο Σουλτάνος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Αμπντούλ Χαμίτ Β' αποφάσισε να αγνοήσει αυτά τα αιτήματα για να αποφύγει πολιτικές συγκρούσεις. Εκείνη την εποχή, η Οθωμανική Αυτοκρατορία ανησυχούσε ιδιαίτερα για ενδεχόμενη απώλεια της περιοχής της Μακεδονίας και αλλαγή του status quo στα Βαλκάνια. Για τους λόγους αυτούς, τα αιτήματα απορρίφθηκαν. [4]
Η απόρριψη των αιτημάτων τους από τους Οθωμανούς και η ελληνική αντίθεση στην αυτοδιάθεσή τους πυροδότησε την έναρξη συνεργασίας μεταξύ Αρουμάνων και Βουλγάρων. Οι Βούλγαροι επέτρεπαν στους Αρουμάνους ιερείς τη λατρεία στη δική τους γλώσσα, εάν εντάσσονταν στη Βουλγαρική Εξαρχία. Έτσι, ορισμένοι Αρουμάνοι άρχισαν να εντάσσονται σε βουλγαρικές τοπικές ομάδες. Αυτό ανησύχησε τις οθωμανικές Αρχές, οι οποίες φοβούνταν μια πιθανή πλήρη συμμαχία μεταξύ των Βουλγάρων και των Αρμάνων. Επιπλέον, καθώς ο Μακεδονικός Αγώνας εντάθηκε, το πρόβλημα των Αρουμάνων αποκτούσε μεγαλύτερη σημασία. Ως αποτέλεσμα, η Γερμανική Αυτοκρατορία άρχισε να τους υποστηρίζει στην προσπάθειά τους για δικαιώματα. Αφού ο Αμπντούλ Χαμίτ Β' έμαθε για τις απαιτήσεις που είχε η Γερμανία για λογαριασμό των Αρουμάνων, στράφηκε προς την Υψηλή Πύλη για να αναζητήσει μια λύση στο ζήτημα των Αρουμάνων. [4]
Έτσι, στις 22 Μαΐου 1905, ο Σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίτ Β' εξέδωσε μια irâde-i seniyye («προφορική διαθήκη») στην οποία παραχωρούσε στους Αρουμάνους όλα τα δικαιώματα ενός μιλλέτ, με εξαίρεση έναν θρησκευτικό επικεφαλής, δημιουργώντας έτσι το μιλλέτ Ουλάχ [1] [2] [5].
Σε αυτό το διάταγμα, δεν παραχωρήθηκε στους Αρμάνους ξεχωριστή εκκλησία, αλλά τους δόθηκε το δικαίωμα να τελούν θρησκευτικές λειτουργίες στα αρουμάνικα [5] [6] και να επιλέγουν τους δικούς τους δημάρχους στα χωριά τους[5]. Την επόμενη μέρα ανακοινώθηκε δημόσια η απόφαση του Σουλτάνου. Η είδηση έγινε δεκτή με χαρά στη Ρουμανία, στην οποία η ίδρυση του μιλλέτ Ουλάχ θεωρήθηκε μεγάλη νίκη[7]. Ωστόσο, η απόφαση συνάντησε έντονη ελληνική αντίθεση, που οδήγησε σε δολοφονίες Αρουμάνων κληρικών και βία κατά μαθητών αρομάνικων σχολείων από ελληνικές ομάδες. Αυτό προκάλεσε διπλωματική κρίση μεταξύ Ελλάδας και Ρουμανίας. [5]
Αν και δεν απέκτησαν την ανεξάρτητη εκκλησία τους, οι Αρουμάνοι ήταν ικανοποιημένοι με τη νέα κατάσταση. Ωστόσο, είχαν προβλήματα κατά την άσκηση των νέων δικαιωμάτων τους σε ορισμένες συγκρουόμενες ή πολυεθνικές περιοχές. Τελικά, μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους, η Οθωμανική Αυτοκρατορία έχασε τα εδάφη όπου ζούσαν οι Αρουμάνοι. Αυτό έκανε τους Αρουμάνους να χάσουν τα μειονοτικά τους δικαιώματα και τους έκανε μια εθνότητα διάσπαρτη σε διάφορες χώρες, δυσκολεύοντας τον αγώνα για την επιβίωση της αρομάνικης εθνότητας, γλώσσας και πολιτισμού. [4]
Κληρονομιά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ίδρυση του μιλλέτ Ουλάχ είναι συμβολική για τους Αρμάνους και πολλοί από αυτούς τιμούν τη μνήμη της στην Εθνική Ημέρα των Αρουμάνων κάθε 22 [1] [2] ή 23 Μαΐου[7] [8]. Ωστόσο, πολλοί από τους Αρμάνους στην Ελλάδα, οι οποίοι εξακολουθούν να είναι πιστοί στη χώρα, συνήθως απορρίπτουν τη γιορτή, καθώς θεωρείται ότι συμβολίζει μια ήττα για τη θεωρούμενη «πατρίδα» τους. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η αναγνώριση του μιλλέτ Ουλάχ θεωρήθηκε ως διπλωματική ήττα για την Ελλάδα εκείνη την εποχή. [7]
Το μιλέτ Ουλάχ παρατηρείται επίσης στη Ρουμανία μέσω της Ημέρας της Βαλκανικής Ρουμανικότητας. Αυτή η γιορτή προορίζεται για τους Αρουμάνους, αλλά και για τους Μεγλενορουμάνους και τους Ιστρορουμάνους, που στη Ρουμανία γίνονται αντιληπτοί απλώς ως ρουμανικές υποομάδες, που ζουν νότια του Δούναβη[9].
Σε αντίθεση με την Εθνική Ημέρα των Αρομάνων, η Ημέρα της Βαλκανικής Ρουμανικότητας γιορτάζεται κάθε 10 Μαΐου [10], καθώς η Ρουμανία υιοθέτησε το Γρηγοριανό ημερολόγιο μόλις το 1919[11]. Επιπλέον, απορρίφθηκαν προσπάθειες για την επισημοποίηση της εθνικής εορτής των Αρομάνων στη Ρουμανία. [12]
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Kahl, Thede (2002). «The ethnicity of Aromanians after 1990: the identity of a minority that behaves like a majority». Ethnologia Balkanica 6: 145–169. https://www.academia.edu/34296221.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Kahl, Thede (2003). «Aromanians in Greece: Minority or Vlach-speaking Greeks?». Jahrbücher für Geschichte und Kultur Südosteuropas 5: 205–219. https://dinitrandu.com/wp-content/uploads/2018/09/Aromanians-in-Greece-Thede-Kahl.pdf.
- ↑ Kahl, Thede (2006). «The Islamisation of the Meglen Vlachs (Megleno-Romanians): The Village of Nânti (Nótia) and the "Nântinets" in Present-Day Turkey». Nationalities Papers 34 (1): 71–90. doi:. https://www.cambridge.org/core/journals/nationalities-papers/article/abs/islamisation-of-the-meglen-vlachs-meglenoromanians-the-village-of-nanti-notia-and-the-nantinets-in-presentday-turkey/5F6519A83C83DD0B9728A22F58100384.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Arslan, Ali (2004). «The Vlach issue during the Late Ottoman period and the emergence of the Vlach community (millet)». Études balkaniques (4): 121–139. https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=208230.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Motta, Giuseppe (2011). «The Fight for Balkan Latinity. The Aromanians until World War I». Mediterranean Journal of Social Sciences 2 (3): 252–260. doi:. ISSN 2039-2117. https://www.mcser.org/images/stories/2_journal/mjssso203september2011/28.%20motta.pdf.
- ↑ Demirtaş Coşkun, Birgül (2001). «The Vlachs: A Forgotten Minority in the Balkans». Ankara Papers (Frank Cass) 1: 1–68. ISSN 1474-7782. https://books.google.com/books?id=mYYvAQAAMAAJ.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 «Nikola Minov: Why don't all Aromanians celebrate May 23 as their national day?». Trâ Armânami Association of French Aromanians. 24 May 2020. http://www.armanami.org/blog/nikola-minov-why-dont-all-aromanians-celebrate-may-23-as-their-national-day/. Ανακτήθηκε στις 27 November 2020.
- ↑ «PM Gruevski congratulates National Day of the Vlachs». Government of the Republic of North Macedonia. 22 May 2013. https://vlada.mk/node/6593?ln=en-gb.
- ↑ Vușcan, Cătălin (13 May 2021). «Ziua Românității Balcanice a fost adoptată de Camera Deputaților. Frații noștri din sud vor fi sărbătoriți, anual, pe 10 mai. Bust la Corcea, Albania, pentru Părintele-martir Haralambie Balamace, ucis de greci cu baionetele pentru că a slujit în română» (στα ro). ActiveNews. https://www.activenews.ro/stiri/Ziua-Romanitatii-Balcanice-a-fost-adoptata-de-Camera-Deputatilor.-Fratii-nostri-din-sud-vor-fi-sarbatoriti-anual-pe-10-mai.-Bust-la-Corcea-Albania-pentru-Parintele-martir-Haralambie-Balamace-ucis-de-greci-cu-baionetele-pentru-ca-a-slujit-in-romana-166826.
- ↑ «Promulgat de Iohannis: Se instituie Ziua Românității Balcanice pe 10 mai» (στα ro). Tomis News. 7 June 2021. https://tomisnews.ro/promulgat-de-iohannis-se-instituie-ziua-romanitatii-balcanice-pe-10-mai/.
- ↑ Alexander, Michael (3 April 2019). «Romania: Centenary anniversary of adopting the Gregorian calendar depicted on new silver coins». Coin Update. https://news.coinupdate.com/romania-centenary-anniversary-of-adopting-the-gregorian-calendar-depicted-on-new-silver-coins/.
- ↑ Florian, Marius (27 September 2021). «DOCUMENT SEPARATIȘTII aromâni, LOVIȚI în Parlament: S-a RESPINS propunerea de consacrare a zilei de 23 mai ca sărbătoare a "comunității"» (στα ro). Tomis News. https://tomisnews.ro/document-separatistii-aromani-loviti-in-parlament-s-a-respins-propunerea-de-consacrare-a-zilei-de-23-mai-ca-sarbatoare-a-comunitatii/.