Ορτενσία (η ρήτωρ)
| Ορτενσία (η ρήτωρ) | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1ος αιώνας π.Χ. Αρχαία Ρώμη |
| Χώρα πολιτογράφησης | Αρχαία Ρώμη |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Λατινικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ρήτορας συγγραφέας[1] |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Κόιντος Σερβίλιος Καιπίων |
| Τέκνα | Μάρκος Ιούνιος Βρούτος[2] |
| Γονείς | Κόιντος Ορτένσιος[3][4][5] και Lutatia |
| Αδέλφια | Quintus Hortensius Hortalus Hortensius Hortalus (ετεροθαλής αδελφός από πατέρα) |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Ορτενσία (άκμασε το 42 π.Χ.), ήταν κόρη του υπάτου και δικηγόρου Κόιντου Ορτένσιου, που απέκτησε φήμη κατά την ύστερη Ρωμαϊκή Δημοκρατία ως επιδέξια ρήτορας. [6] Είναι περισσότερο γνωστή για την ομιλία της ενώπιον των μελών της Δεύτερης Τριανδρίας το 42 π.Χ., η οποία είχε ως αποτέλεσμα τη μερική κατάργηση του φόρου επί των πλούσιων Ρωμαίων γυναικών.
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Λίγα είναι γνωστά για τη ζωή της Ορτενσίας, εκτός από τη σταδιοδρομία της ως μία ρήτορας. Ήταν κόρη του Κόιντου Ορτένσιου προφανώς από την πρώτη του σύζυγο, Λουτατία. Ο πατέρας της ήταν πολύ γνωστός στους Ρωμαίους, λόγω των συγκινητικών κηρυγμάτων του για την ιστορία και το δίκαιο, και λόγω της αντιπαλότητάς του με τον συνάδελφό του ρήτορα Μάρκο Τούλιο Κικέρωνα. Ως μέλος της αριστοκρατίας, η Ορτενσία μεγάλωσε σε ένα πλούσιο σπιτικό, και έτσι είχε πρόσβαση στην ελληνική και λατινική λογοτεχνία από νεαρή ηλικία. Αργότερα επικεντρώθηκε στη μελέτη της ρητορικής διαβάζοντας λόγους, από άτομα όπως ο πατέρας της, και εξέχοντες Έλληνες ρήτορες.
Η Ορτενσία πιστεύεται επίσης ότι ήταν παντρεμένη με τον δεύτερο εξάδελφό της Κόιντο Σερβίλιο Καιπίωνα, γιο του Κόιντου Σερβίλιου Καιπίωνα του Νεότερου. [7]
Ομιλία ενώπιον της Δεύτερης Τριανδρίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 42 π.Χ., σχεδόν όλες οι κρατικές στρατιωτικές λεγεώνες της Ρώμης, οι οποίες ήταν υπό τη διοίκηση της Τριανδρίας, δηλ. του Γάιου Ιούλιου Καίσαρα Οκταβιανού, του Μάρκου Αιμίλιου Λέπιδου και του Μάρκου Αντώνιου, βρίσκονταν σε πόλεμο με τους δολοφόνους του Ιούλιου Καίσαρα (Δεκίμο Ιούνιο Βρούτο, Μάρκο Ιούνιο Βρούτο και Γάιο Κάσσιο Λογγίνο). Για να χρηματοδοτήσουν τον συνεχιζόμενο πόλεμο, οι τρεις άνδρες κατέφυγαν στην πώληση της περιουσίας των πλούσιων πολιτών, που είχαν εκτελεστεί λόγω προγραφής. Ωστόσο αυτή η πηγή εσόδων δεν αποδείχθηκε αρκετά επικερδής, και οι τρεις άνδρες ψήφισαν να επιβληθεί φόρος στις 1.400 πιο πλούσιες γυναίκες της Ρώμης. Οι γυναίκες, εξοργισμένες που θα φορολογούνταν για έναν πόλεμο, στον οποίο δεν είχαν κανέναν έλεγχο, επέλεξαν την Ορτενσία, για να εκφράσει τις ανησυχίες τους στην Τριανδρία. (Σε καιρό πολέμου, οι γυναίκες είχαν τη δυνατότητα να σπάσουν την παράδοση, και να μιλήσουν δημόσια). [6] Μαζί με μία μεγάλη ομάδα ενδιαφερόμενων πολιτών, οι γυναίκες παρέλασαν προς τη Ρωμαϊκή Αγορά, όπου η Ορτενσία εκφώνησε την περίφημη ομιλία της. Ο Έλληνας ιστορικός του 2ου αι. Αππιανός κατέγραψε την ομιλία της Ορτενσίας. Αν και οι προτάσεις δεν είναι ακριβώς δικές της, η παράθεση του Αππιανού φέρει τα θέματα της Ορτενσίας: [6]
«Μας έχετε ήδη στερήσει τους πατέρες μας, τους γιους μας, τους συζύγους μας και τους αδελφούς μας, τους οποίους κατηγορήσατε ότι σας αδίκησαν. Αν μας αφαιρέσετε και την περιουσία μας, μας υποβιβάζετε σε μία κατάσταση, που δεν αρμόζει στην καταγωγή μας, στους τρόπους μας, στο φύλο μας. Γιατί να πληρώνουμε φόρους, όταν δεν έχουμε κάποια συμμετοχή στις τιμές, στις εντολές, στην πολιτική τέχνη, για τις οποίες ανταγωνίζεστε ο ένας τον άλλον με τόσο επιβλαβή αποτελέσματα; «Επειδή αυτή είναι εποχή πολέμου» λέτε; Πάντα υπήρχαν πόλεμοι, και ποτέ δεν επιβλήθηκαν φόροι στις γυναίκες, οι οποίες εξαιρούνται λόγω τού φύλου τους μεταξύ όλης της ανθρωπότητας.»
Η Ορτενσία αμφισβήτησε επίσης τα διπλά μέτρα και σταθμά της φορολόγησης των γυναικών, αλλά και του αποκλεισμού τους από τα δημόσια αξιώματα. Ο Αππιανός παρέθεσε την Ορτενσία, λέγοντας: «Γιατί να πληρώνουμε φόρους, όταν δεν συμμετέχουμε στα αξιώματα, τις τιμές, τις στρατιωτικές διοικήσεις, ούτε εν ολίγοις, στην κυβέρνηση, για την οποία πολεμάτε μεταξύ σας με τόσο επιβλαβή αποτελέσματα;» [6]
Επίδραση της ομιλίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εξοργισμένοι που η εξουσία τους αμφισβητείτο από μία ομάδα γυναικών, ο Οκταβιανός, ο Αντώνιος και ο Λέπιδος προσπάθησαν ανεπιτυχώς να τις απομακρύνουν από το βήμα. Την επόμενη ημέρα, οι τρεις άνδρες μείωσαν τον αριθμό των γυναικών, που υπόκεινταν στον φόρο σε 400, και, αντ' αυτών, αντιστάθμισαν την απώλεια εσόδων αναγκάζοντας τους άνδρες ιδιοκτήτες ακινήτων να δανείζουν χρήματα στο κράτος, και να συνεισφέρουν στα πολεμικά έξοδα.
Έπαινος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο λόγος της Ορτενσίας επαινέθηκε αργότερα από τους συγχρόνους της, ως η ενσάρκωση της λεπτής ρητορικής τεχνικής, για την οποία ήταν γνωστός ο πατέρας της. Σχετικά με αυτό, ο Βαλέριος Μάξιμος έγραψε:
«Διότι επαναφέροντας την ευγλωττία τού πατέρα της, επέφερε την απαλλαγή τού μεγαλύτερου μέρους του φόρου. Ο Κόιντος Ορτένσιος έζησε ξανά στη γυναικεία γραμμή, και ανέπνεε μέσα από τα λόγια τής κόρης του.»
Στη λαϊκή κουλτούρα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Ορτενσία είναι ο κύριος χαρακτήρας και το θέμα του μυθιστορήματος Οι Αντίπαλοι της Δημοκρατίας της Ανελίζ Φράιζενμπρουχ, που εκδόθηκε το 2016.
Υποσημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Ian Plant: «Women Writers of Ancient Greece and Rome» (Αγγλική) University of Oklahoma Press. Νόρμαν. 2004. ISBN-13 978-0-8061-3622-6.
- ↑ Susan Treggiari: Servilia and her Family.
- ↑ 3,0 3,1 «Hortensii» (Ρωσικά)
- ↑ 4,0 4,1 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλική) 4289. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2021.
- ↑ 5,0 5,1 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλική) 1902. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2021.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Salisbury, Joyce (2001). Encyclopedia of Women in the Ancient World. Santa Barbara, California: ABC-CLIO. σελίδες 161. ISBN 1-57607-092-1.
- ↑ Hallett, Judith P. (14 Ιουλίου 2014). Fathers and Daughters in Roman Society: Women and the Elite Family. ISBN 9781400855322.
Αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πρωτογενείς πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Valerius Maximus, Factorum et dictorum memorabilium libri viii.3.3
Δευτερογενείς πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Best, Edward (1970). «Cicero, Livy, and Educated Roman Women». The Classical Journal: 203.
- Leon, Vicki (1995). Uppity Women of Ancient Times. Conari. ISBN 1-57324-010-9.
- "Hortensia". Encyclopædia Britannica. 2007. Retrieved 2007-05-07.
- Quintilian. «Institutio Oratoria. I, i, 6». Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2007.