Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ολοκλήρωμα του Ντουχάμελ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Στη θεωρία της ταλάντωσης, το ολοκλήρωμα του Ντουχάμελ[1][2] είναι ένας τρόπος υπολογισμού της απόκρισης γραμμικών συστημάτων[3] και δομών σε αυθαίρετες χρονικά μεταβαλλόμενες εξωτερικές διαταραχές.

Η απόκριση ενός γραμμικού, ιξωδώς αποσβεσμένου συστήματος ενός βαθμού ελευθερίας (SDOF) σε μια χρονικά μεταβαλλόμενη μηχανική διέγερση p(t) δίνεται από την ακόλουθη συνήθη διαφορική εξίσωση δεύτερης βαθμού[4][5]

όπου m είναι η (ισοδύναμη) μάζα, x συμβολίζει το πλάτος της ταλάντωσης, t τον χρόνο, c τον συντελεστή ιξώδους απόσβεσης και k τη δυσκαμψία του συστήματος ή της δομής.

Αν ένα σύστημα αρχικά βρίσκεται στη θέση ισορροπίας του, από όπου ασκείται πάνω του μια μοναδιαία ώθηση τη στιγμή t=0, δηλαδή p(t) στην παραπάνω εξίσωση είναι μια συνάρτηση δέλτα Ντιράκ δ(t), , τότε επιλύοντας τη διαφορική εξίσωση μπορούμε να πάρουμε μια θεμελιώδη λύση (γνωστή ως συνάρτηση μοναδιαίας παλμικής απόκρισης)

όπου ονομάζεται λόγος απόσβεσης του συστήματος, είναι η φυσική γωνιακή συχνότητα του συστήματος χωρίς απόσβεση (όταν c=0) και είναι η γωνιακή συχνότητα όταν λαμβάνεται υπόψη το φαινόμενο της απόσβεσης (όταν ). Εάν ο παλμός συμβαίνει στο t=τ αντί για t=0, δηλαδή, η κρουστική απόκριση είναι

Θεωρώντας την αυθαίρετα μεταβαλλόμενη διέγερση p(t) ως υπέρθεση μιας σειράς παλμών:

τότε είναι γνωστό από τη γραμμικότητα του συστήματος ότι η συνολική απόκριση μπορεί επίσης να αναλυθεί στην υπέρθεση μιας σειράς παλμικών αποκρίσεων:

Αφήνοντας , και αντικαθιστώντας την άθροιση με ολοκλήρωμα, η παραπάνω εξίσωση είναι αυστηρά έγκυρη

Η αντικατάσταση της έκφρασης του h(t-τ) στην παραπάνω εξίσωση οδηγεί στη γενική έκφραση του ολοκληρώματος του Ντουχάμελ

Μαθηματική απόδειξη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η παραπάνω δυναμική εξίσωση ισορροπίας SDOF στην περίπτωση p(t)=0 είναι η ομογενής εξίσωση:[6]

, όπου

Η λύση αυτής της εξίσωσης είναι:

Η αντικατάσταση: οδηγεί στο:

Μία μερική λύση της μη ομοιογενούς εξίσωσης: , όπου θα μπορούσε να προκύψει με τη μέθοδο Λαγκράντζιαν για την εξαγωγή μερικής λύσης μη ομοιογενών συνήθων διαφορικών εξισώσεων.

Η λύση αυτή έχει τη μορφή:

Τώρα αντικαθιστώντας:,όπου είναι η παράγουσα του x(t) που υπολογίζεται στο t=z, στην περίπτωση z=t αυτό το ολοκλήρωμα είναι η ίδια η παράγουσα, δίνει :

Τέλος, η γενική λύση της παραπάνω μη ομοιογενούς εξίσωσης παριστάνεται ως εξής:

με χρονική παράγωγο:

, where

Για να βρεθούν οι άγνωστες σταθερές , θα εφαρμοστούν μηδενικές αρχικές συνθήκες:

Τώρα συνδυάζοντας και τις δύο αρχικές συνθήκες μαζί, παρατηρείται το επόμενο σύστημα εξισώσεων:

Η αντίστροφη αντικατάσταση των σταθερών και στην παραπάνω έκφραση για x(t) δίνει:

Αντικαθιστώντας τα και (η διαφορά μεταξύ των αρχικών τιμών σε t=t και t=0) με ορισμένα ολοκληρώματα (με μια άλλη μεταβλητή τ) θα αποκαλύψουμε τη γενική λύση με μηδενικές αρχικές συνθήκες, δηλαδή:

Τέλος, αντικαθιστώντας , Κατά συνέπεια , όπου ξ<1 αποδίδει:

, όπου και i είναι η φανταστική μονάδα.

Αντικαθιστώντας αυτές τις εκφράσεις στην παραπάνω γενική λύση με μηδενικές αρχικές συνθήκες και χρησιμοποιώντας τον εκθετικό τύπο του Όιλερ, θα ακυρώσουμε τους φανταστικούς όρους και θα αποκαλύψουμε τη λύση του Ντουχάμελ:

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. «Duhamel's formula - DispersiveWiki». web.archive.org. 17 Μαΐου 2007. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2025. 
  2. Emami, Mohamad; Eskandari-Ghadi, Morteza; Ghorbani-Tanha, Amir K. (2022-03-23). «Generalization of Duhamel's integral to multi-degree-of-freedom systems». Proceedings of the Royal Society A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences 478 (2259): 20210576. doi:10.1098/rspa.2021.0576. https://royalsocietypublishing.org/doi/full/10.1098/rspa.2021.0576. 
  3. «Linear Systems - an overview | ScienceDirect Topics». www.sciencedirect.com. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2025. 
  4. «On theoretical and practical aspects of Duhamel's integral - Archives of Control Sciences» (PDF). 
  5. «Duhamel integral - Encyclopedia of Mathematics». encyclopediaofmath.org. Ανακτήθηκε στις 20 Μαρτίου 2025. 
  6. «Duhamel's Integral in MATLAB».