Οκτώηχος της Τσετίνιε
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ο 'Οκτώηχος της Τσετίνιε (στη σερβική γλώσσα: Цетињски октоих ή Cetinjski oktoih) είναι ορθόδοξο λειτουργικό βιβλίο, που τυπώθηκε το 1494, στο τυπογραφείο Τσερνόγιεβιτς στην πόλη Τσετίνιε, την πρωτεύουσα του Πριγκιπάτου της Ζέτα, από τον Ιερομόναχο Μακάριο (στα σέρβικα: Јеромонах Макарије). Πρόκειται για το πρώτο αρχέτυπο που είναι γραμμένο στη Serbian recension of Church Slavonic και για το πρώτο βιβλίο που τυπώθηκε στο κυριλλικό αλφάβητο στην Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Ο Οκτώηχος της Τσετίνιε αποτελείται από δύο τόμους: ο πρώτος, ο Οκτώηχος του Πρώτου Τόνου (Oktoih prvoglasnik) ολοκληρώθηκε στις 4 Ιανουαρίου 1494 και έχει 270 φύλλα διαστάσεων 29 x 21,6 εκ. Περιλαμβάνει το ύμνους που ψέλνονται στους τέσσερις πρώτους τόνους του Οκτώηχου συστήματος και σήμερα διασώζονται 108 αντίτυπά του. Χαρακτηρίζεται από την υψηλή ποιότητα και την καθαρότητα της εκτύπωσης, σε κόκκινο και μαύρο, και τα κομψά τυπογραφικά στοιχεία του. Τα επίτιτλα, που είναι τυπωμένα με σκαλιστό ξύλο, είναι φτιαγμένα στο πνεύμα της Αναγέννησης αλλά έχουν και στοιχεία που συναντώνται σε παλαιότερα χειρόγραφα. Η ποιότητα της εκτύπωσης και της διακόσμησης του Οκτώηχου του Πρώτου Τόνου θεωρείται ότι είναι στο ίδιο επίπεδο με τις εκτυπώσεις στη Βενετία της ίδιας χρονικής περιόδου. Το 1987 η Εθνική Βιβλιοθήκη του Μαυροβουνίου Djurdje Crnojevic εξέδωσε 600 αντίτυπα (facsimiles)του Οκτώηχου του Πρώτου Τόνου.
Ο δεύτερος τόμος ονομάζεται Οκτώηχος του Πέμπτου Τόνου (Oktoih petoglasnik) και περιλαμβάνει τους ύμνους που ψέλνονται στους υπόλοιπους οκτώ τόνους του Οκτώηχου συστήματος. Πρόκειται για το πρώτο εικονογραφημένο αρχέτυπο σε νοτιοσλαβική γλώσσα. Έχει διασωθεί σε τμήματα το μεγαλύτερο από τα οποία αποτελείται από 37 φύλλα. Έχει έξι εικόνες, που είναι τυπωμένες με σκαλιστό ξύλο, στις οποίες ο καλλιτέχνης κατάφερε να αποδώσει περίπλοκες συνθέσεις σε σχετικά μικρό χώρο.