Οικοσύστημα της Γυάρου
Η Γυάρος ή Γιούρα είναι η πιο γνωστή βραχονησίδα του Αιγαίου. Βρίσκεται στις Κυκλάδες ανάμεσα στα νησιά Σύρο, Τήνο, Κέα και ανήκει στο δήμο Σύρου. Η έκταση της είναι 17,57 τετραγωνικά χιλιόμετρα και το μήκος των ακτογραμμών 33 χιλιόμετρα. Είναι γνωστή ως νησί εξορίας από τη ρωμαϊκή εποχή, ένα στίγμα που την ακολούθησε μέχρι την νεότερη ελληνική ιστορία, με τη χούντα. Το 2011 από το Υπουργείο Πολιτισμού χαρακτηρίστηκε ιστορικός τόπος.[1]
Το νησί μετά τη κατάρρευση της χούντας το 1974 και το κλείσιμο των φυλακών παραμένει ακατοίκητο και για το λόγο αυτό έχει αναπτυχθεί ένα πλούσιο οικοσύστημα. Το σημαντικότερο είναι ότι σε αυτό ζει το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού της φώκιας Monaghous monaghus που βρίσκεται υπό εξαφάνιση. Σε όλο τον κόσμο έχουν μείνει 600 ζώα. Εντάχθηκε το 2011 στο πανευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000 και απαγορεύτηκε πλήρως η αλιεία γύρω από το νησί, προκειμένου να μειωθούν οι πιέσεις που δέχονται τα ζώα από την αλιευτική δραστηριότητα.
Χλωρίδα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο θαλάσσιο οικοσύστημα σύμφωνα με τις έρευνες του εργαστηρίου Θαλάσσιας Γεωλογίας της Φυσικής Ωκεανογραφίας του Πανεπιστημίου Πατρών για λογαριασμό της WWF Ελλάς διαπιστώθηκε ότι πάνω από το 50% της χαρτογραφημένης περιοχής καλύπτεται από λιβάδια Ποσειδωνίας η ωκεάνιος και πυκνούς κοραλλιογενείς σχηματισμούς (τραγάνα)[1]. Η Ποσειδωνία η ωκεάνιος βρίσκεται μόνο στη Μεσόγειο δεσμεύει το διοξείδιο του άνθρακα και παράγει οξυγόνο. Σε συνδυασμό με τους κοραλλιογενείς σχηματισμούς αποτελούν πυρήνες βιοποικιλότητας, εμπλουτίζουν τα νερά με οξυγόνο εξασφαλίζοντας την αναπαραγωγή των ψαριών. Το σύνολο των ριζών της Ποσειδωνίας και των ριζωμάτων της συγκρατούν το ίζημα του θαλάσσιου πυθμένα ενώ η υψηλή πυκνότητα των φύλλων της απορροφά μέρος της ενέργειας των κυμάτων και περιορίζεται η διάβρωση των ακτών. Στο βυθό της διαπιστώθηκε έντονη ποικιλομορφία. Υπάρχει άμμος με άλγη, ροδόλιθοι η τοπικά ροδοφύκι, [2]
Πανίδα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το οικοσύστημα της αποτελεί σημαντικό φυσικό πόρο. Σύμφωνα με έρευνα της εταιρίας MOm στις παραλίες και στις σπηλιές της Γυάρου ζει και αναπαράγεται το 12% περίπου του παγκόσμιου πληθυσμού της μεσογειακής φώκιας Monaghous monaghous του πιο απειλούμενου είδους προς εξαφάνιση θαλάσσιου θηλαστικού στην Ευρώπη.[3][4]Επιπλέον αποτελεί μοναδική αποικία 2000 ζυγαριών του σπάνιου θαλασσοπουλιού Μύχος( Puggins yelkouan).https://www.ornithologiki.gr/el/oi-draseis-mas/programmata/173-programma-life-panpuffinus Φιλοξενεί 170 ζευγάρια φαλκόνι Ελεονόρας (Falco eleonorae) σπαζαετούς (Hierraetus fasciato). Αποτελεί σταθμό μεταναστευτικών πτηνών που βρίσκουν καταφύγιο για ξεκούραση και αναπαραγωγή. Στα εδάφη της υπάρχει το ονομαζόμενο Το Μαύρο Φίδι της Γυάρου με επιστημονική ονομασία Hierophis viridiflavus carbonarius και απαντάται μόνο σε αυτό το νησί.[5]
Διαχείριση και προστασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αν και η Γυάρος έχει ενταχθεί από το 2011 στο Δίκτυο Natura 2000[6] και απαγορεύεται η αλιεία γύρω από νησί, δεν διέθετε ένα νομικό και αποτελεσματικό πλαίσιο μέτρων που να μπορεί να προστατεύει τον φυσικό της περιβάλλον . Η αλιεία με συρόμενα δίχτυα, η αγκυροβολία των σκαφών αποτελούν απειλή για τους κοραλλιογενείς σχηματισμούς και της Ποσειδωνίας. Η ρύπανση της περιοχής από απορρίμματα και δίχτυα που αφήνονται από αλιείς και σκάφη αποτελούν απειλή για τον πληθυσμό της φώκιας.
Για το λόγο αυτό το 2013 ξεκίνησε μέσο της οργάνωσης MOm για τη προστασία της φώκιας και του Ιταλικού Ινστιτούτου Thesis η προσπάθεια για τη προστασία της περιοχής. Το 2014 ιδρύθηκε η επιτροπή Συν-διαχείρισης της Γυάρου όπου στόχο είχαν να δημιουργήσουν σχεδόν από το μηδέν μια νέα θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή με τη συμμετοχή της κοινωνίας των νησιών Τήνου και Σύρου. Για πρώτη φορά στην Ελλάδα μέλη από την τοπική αυτοδιοίκηση, αλιείς,ερευνητικά ινστιτούτα, αναπτυξιακοί φορείς, ΜΚΟ , πανεπιστήμια σχεδίασαν από κοινού μέτρα για τη διατήρηση των φυσικών χαρακτηριστικών της περιοχής και την προώθηση αλιευτικών πρακτικών που θα εξασφαλίζουν ότι θα υπάρχουν ψάρια στη περιοχή για τις επόμενες γενιές. Σχεδιάστηκαν μέτρα και δράσεις που θα στηρίζουν την ήπια ανάπτυξη της περιοχής και τους ντόπιους αλιείς. Μέσω της χρηματοδότησης του προγράμματος ΚΥΚΛΑΔΕΣ LIFE[7] η επιτροπή αυτή κατόρθωσε το 2019 τον Ιούλιο το Υπουργείο Περιβάλλοντος με ΚΥΑ να θεσμοθετήσει τα μέτρα προστασίας και να ανακηρυχθείI θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή.[8][9]
Σύμφωνα με τα θεσμοθετημένα μέτρα το νησί χωρίζεται σε τρεις χερσαίες και τρεις θαλάσσιες ζώνες. Στο χερσαίο τμήμα επιτρέπονται υπ' προϋποθέσεις, τα έργα αποκατάστασης και ανάδειξης του ιστορικού τόπου, η επιστημονική έρευνα καθώς και η ξενάγηση επισκεπτών με σκοπό την περιβαλλοντική εκπαίδευση. Στη θαλάσσια περιοχή επιτρέπεται εποχιακά, με προϋποθέσεις και με ειδική άδεια ο αλιευτικός και καταδυτικός τουρισμός, η παράκτια επαγγελματική αλιεία. Για την προστασία έχει εγκατασταθεί στη κορυφή του νησιού ένα πρωτοποριακό σύστημα επιτήρησης των σκαφών με σκοπό τη μείωση των παράνομων δραστηριοτήτων. Στο σχέδιο επιτήρησης συμμετέχει και το Λιμενικό της Σύρου.[10]
Αν και έχει θεσμοθετηθεί ως προστατευόμενη περιοχή επικαλούμενη τις δυο άδειες παραγωγής ενέργειας που είχαν εξασφαλισθεί από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας το 2012 (661 & 662/26.07.2012) έχουν γίνει αιτήσεις ανεμομετρητικού ιστού από την Εταιρεία «Αιολική Ολύμπου Ευβοίας Α.Ε.» (μέλος του ομίλου ΕΛΛΑΚΤΩΡ) . Αυτή η απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας έρχεται σε αντίθεση με την Κυβερνητική απόφαση (Y.A. ΥΠ.ΠΟ./ΔΙΛΑΠ/Γ/4016/68475/17-12-2001)[11] (ΦΕΚ 1680) που χαρακτήρισε ως χώρο ιστορικής μνήμης το σύνολο του νησιού και απαγόρευε την οποιαδήποτε επιχειρηματική δραστηριότητα σε αυτό αλλά και με το Κείμενο της Ειδικής Επιτροπής που παρουσιάστηκε το 2002 και προέβλεπε την προστασία ολοκλήρου του νησιού από κάθε επιχειρηματική – οικονομική εκμετάλλευση και αποφυγή κάθε εξωραϊσμού του χώρου καθώς και με την ΚΥΑ (KYA:ΥΠΕΝ/ΔΔΦΠΒ/58979/1531/2019)του Υπουργείου Περιβάλλοντος.
Το σχέδιο πρόταση για εγκατάσταση ανεμομετρητικού ιστού ύψους 80μ. στη θέση Προφήτης Ηλίας της Γυάρου υπάρχει και μέχρι σήμερα δεν έχει υλοποιηθεί, παρόλο που έχει εγκριθεί από τη Αποκεντρωμένη Διοίκηση Νοτίου Αιγαίου.Οι διάφορες οργανώσεις πολιτικές εναντιώνονται γιατί ο τόπος είναι ιστορικός και δεν πρέπει να γίνει τόπος οικονομικής εκμετάλλευσης[12] και οι περιβαλλοντικές αλλα και οι κάτοικοι των γύρων νησιών γιατί μία τέτοια κίνηση θα επιφέρει καταστροφή στο φυσικό πλούτο.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Γυάρος-Σύρος Terrabook». 19 Δεκεμβρίου 2021.
- ↑ «ΓΥΑΡΟΣ- ΚΥΚΛΑΔΕΣ LIFE includes pdf». 18 Δεκεμβρίου 2021.
- ↑ «Απειλούμενα είδη». 19 Δεκεμβρίου 2021.
- ↑ Λιβανου, Παράβας 2012, Μ (18 Δεκεμβρίου 2021). «Τα θαλάσσια θηλαστικά των ελληνικών θαλασσών».[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «Γυάρος - ΚΥΚΛΑΔΕΣ LIFE encludes download pdf». 18 Δεκεμβρίου 2021.
- ↑ Καλεβρά, Ναταλία (17 Δεκεμβρίου 2021). «Natura».
- ↑ «Γυάρος». 18 Δεκεμβρίου 2021.
- ↑ «Προστατευόμενες θάλασσες» (PDF). 1 Νοεμβρίου 2018.
- ↑ «ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΘΗΚΕ Η ΝΕΑ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΤΗ ΓΥΑΡΟ». 8 Αυγούστου 2019.
- ↑ «ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΘΗΚΕ Η ΝΕΑ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΤΗ ΓΥΑΡΟ». 8 Αυγούστου 2019.
- ↑ «fek.php?ID_FEKYA=16527». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2021.
- ↑ «Δεν χωράνε ανεμογεννήτριες στη μαρτυρική Γυάρο». 15 Μαΐου 2021.