Μετάβαση στο περιεχόμενο

Οικογένεια Σκορδύλη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Σκορδύλης
Σκορδίλης, Σκορδίλλης, Σκορδήλης
Το οικόσημο της Οικογένειας Σκορδύλη (Κρήτη)
ΧώραΕλλάδα, Ιταλία, Γαλλία
ΚαταγωγήΚωνσταντινούπολη, Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Ίδρυση961
ΤίτλοιΧωροδεσπότης, Κόμης Παλατίνος, Κόμης, Βαρόνος, Ιππότης
Νεότεροι κλάδοιΠάττερος, Φούμης, Κοντογιαννάκης, Βούρβαχης, Βλάχος, κ.α.

Η Οικογένεια Σκορδύλη (εμφανίζεται επίσης ως Σκορδίλη, Σκορδίλλη, Σκορδήλη) ήταν μία παλιά αριστοκρατική και ευγενής οικογένεια της οποίας οι ρίζες εντοπίζονται στην Κωνσταντινούπολη κατά τα τέλη του 10ου αιώνα μ.Χ.. Τα μέλη της Οικογένειας Σκορδύλη έδρασαν κυρίως στην Κρήτη, τη Πάρο, τη Μύκονο, τη Νάξο, την Κεφαλονιά, την Κέρκυρα και την Βενετία.[1]

Ο στρατηγός και μετέπειτα αυτοκράτορας του Βυζαντίου Νικηφόρος Φωκάς το 961 χρονιά της απελευθέρωσης του νησιού από τους Σαρακηνούς εγκαθιστά την οικογένεια των Φωκάδων στο νησί παράλληλα με την οικογένεια Σκορδύλη. Αυτή είναι και η πρώτη αναφορά στην οικογένεια Σκορδύλη.

Ο θρύλος λέει ότι το 1082 (ή 1192 ή 1182) μετά από μια επαναστατική κίνηση ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Αλέξιος Α΄ επαναφέρει την τάξη στο νησί και μαζί με τις δύο παραπάνω οικογένειες εγκαθιστά στο νησί άλλες 10, τα ξακουστά δώδεκα αρχοντόπουλα, ένα εκ των οποίων ήταν ο Μαρίνος Σκορδύλης ημέτερος ανεψιός του αυτοκράτορα και Μέγας στρατάρχης του Βυζαντίου ο οποίος ήρθε εκ μέρους της εκκλησίας του Αγίου Ευθυμίου μαζί με τους γιους και αδελφούς του Ιωάννη, Μιχαήλ, Καπαδώρο, Γεώργιο, Βάρδα, Γαβριήλ, Μανουήλ, Κωνσταντίνο και Νικηφόρο.

Με την έλευση των αρχοντόπουλων το νησί χωρίστηκε σε δώδεκα φέουδα. Τα Σφακιά δόθηκαν στον Μαρίνο Σκορδύλη. Αν και η δήθεν έλευση των πριγκιπόπουλων στο νησί και τα χρυσόβουλα που συνοδεύουν την ιστορία είναι ψεύτικα το προβελέγιον της οικογένειας Σκορδύλη το οποίο αναφέρεται στην επιστροφή πρόνοιας από τον αυτοκράτορα Ισαάκιο β Άγγελο το 1191 φαίνεται να είναι αληθινό.

Μια από τις κύριες επαναστάσεις κατά των Ενετών κινήθηκε από τον Κανδανολέων ή Λυσσογιώργη, που ήταν της οικογένειας Σκορδύλη η επανάσταση πραγματοποιήθηκε κατά την περίοδο 1523–1527. Η επανάσταση έληξε άδοξα με τον απαγχονισμό του Γεώργιου Κανδανολέων, και τον θάνατο 600 μελών της οικογένειας και 3.000 Κρητικών.[2]

Οι επαναστάσεις των Σκορδύλων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η οικογένεια Σκορδύλη συμμετείχε στις περισσότερες επαναστάσεις εναντίον Ενετών και τούρκων. Παρακάτω ακολουθούν οι βασικότερες:

  • επανάσταση Μελισσηνών και Σκορδύλων 1217-1219[3]
  • επανάσταση 1228-1236 υπό τις οικογένειες Σκορδύλη, Αρκολέων, Μελισσηνών και Δρακοντοπούλου. Η επανάσταση είχε και την στήριξη της αυτοκρατορίας της Νίκαιας.[4]
  • επανάσταση 1262-1266 υπό τον Μιχαήλ Ψαρομήλιγγο–Σκορδύλη και τον Γεώργιο Χορτάτζη. Συμμετείχαν οι οικογένειες Μελισσηνών.[5]
  • επανάσταση της Χρυσομαλλούσας 1319-1320. Η επανάσταση έγινε για την προσβολή ενός βενετού αξιωματικού στην κόρη του άρχοντα Σκορδύλη
  • επανάσταση Γεώργιου Κανδανολέων–Σκορδύλη[2]
  • επανάσταση του Δασκαλογιάννη 1770. Συμμετείχαν πολλοί σπουδαίοι της οικογένειας όπως ο Ιωάννης Βλάχος από τον κλάδο των βλάχων της Ανωπόλεως Γιωργής Σκορδύλης ένας από τους 12 πρωτοκαπετάνιους της επανάστασης, Πρωτοπαπάς Ζαμπέτης από το παρακλάδι των Ζαμπετήδων ,Παπά Σήφης Σκορδύλης και ο αδερφός του Γιώργάκης Μάρκος(Δαιμονάκης)
  • επανάσταση του 1821 στην Κρήτη Παπά Γιάννης Σκορδύλης στρατηγός επανάστασης 1821
  • επανάσταση 1866-69 Κωνσταντίνος Εμμ. Σκορδίλης υπογράφει ως μέλος της Προσωρινής Κυβέρνησης Κρήτης τον κανονισμό της δικαιοσύνης κατά την επανάσταση 1866-69

Οικογένειες που προέρχονται από την Οικογένεια Σκορδύλη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • ΑΓΓΕΛΑΚΗΣ
  • ΒΟΥΡΒΑΧΟΙ, ΒΛΑΧΟΙ ΒΟΥΡΔΟΥΜΠΑΔΕΣ, ΒΙΤΣΙΛΟΠΟΥΛΟΙ,ΒΑΛΕΡΙΑΝΟΙ
  • ΓΙΓΟΥΡΤΑΚΗΣ,ΓΕΩΡΓΑΚΗΔΕΣ
  • ΔΑΙΜΟΝΑΚΗΣ,ΔΕΛΛΗΓΙΑΝΝΑΚΗΔΕΣ,,ΔΑΣΚΑΛΙΑΝΟΙ
  • ΖΑΜΠΕΤΑΚΗΔΕΣ
  • ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΙ, ΚΑΨΟΚΑΛΥΒΗΣ,ΚΟΥΤΣΟΥΠΑ,ΚΑΤΣΙΑ,ΚΑΠΑΡΟΣ,ΚΟΝΤΟΣ, ΚΑΝΔΑΝΟΛΕΩΝ
  • ΛΟΝΤΕΣ, ΛΟΓΓΙΝΗΣ,ΛΙΧΝΟΣ,ΛΕΦΑΣ -ΛΕΦΑΚΗΣ,ΛΕΩΝΗΣ
  • ΜΑΝΟΥΣΕΛΗΣ, ΜΑΡΚΟΥΤΣΗΔΕΣ, ΜΑΥΡΟΠΑΤΕΡΟΣ ,ΜΟΡΙΑΝΟΙ,ΜΑΡΑΦΑΡΑΣ,ΜΠΡΑΟΥ,ΜΠΑΜΠΙΟΛΑΚΗ,ΜΠΑΤΖΕΛΗ,
  • ΝΟΜΙΚΟΣ
  • ΞΗΡΑ
  • ΟΡΦΑΝΟΥ
  • ΠΑΤΤΑΚΟΙ, ΠΑΠΑΔΟΣΗΦΟΣ ή ΠΑΠΑΔΟΣΗΦΑΚΗΣ,ΠΕΤΡΟΥΛΗ Ή ΠΕΤΡΟΥΛΑΚΗ, ΠΑΠΑΔΟΠΕΤΡΟΣ ή ΠΑΠΑΔΟΠΕΤΡΑΚΗΣ, ΠΡΟΚΟΠΑΚΗΣ ΠΩΛΑΚΗ,ΠΕΖΟΥΛΟΚΟΛΟΙ,ΠΑΠΑΔΙΑΝΟΙ,ΠΑΤΕΡΟΣ, ΠΑΤΕΡΑΣ,ΠΑΤΕΡΑΚΗΣ,ΠΑΤΕΡΟΜΙΧΕΛΑΚΗΣ, ΠΑΠΑΔΌΠΟΥΛΟΣ,ΠΑΡΔΙΩΤΗΣ
  • ΣΤΡΑΤΗΓΟΙ,,ΣΕΒΑΣΤΟΣ,ΣΑΡΑΚΗΝΟΣ,ΣΤΡΑΤΙΚΟΙ,ΣΠΟΝΤΙΔΑΚΗΣ
  • ΤΡΟΥΛΙΝΟΣ ,ΤΣΙΡΜΙΡΗ,ΤΣΙΡΙΝΤΑΝΗΔΕΣ,ΤΡΑΧΙΝΟΙ,ΤΖΑΡΔΗ,ΤΣΑΚΑΛΑΚΗΣ,ΤΖΟΥΓΑΝΑΚΗΣ
  • ΦΙΝΙΚΑΛΟΣ, ΦΟΥΜΗΣ, ΛΟΥΜΠΙΝΗΣ,
  • ΨΑΡΟΜΙΛΗΓΓΟΣ,ΨΑΡΟΣ

Σημαντικά Μέλη της Οικογένειας Σκορδύλη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Σεβαστός Κωνσταντίνος Σκορδύλης (ένας από τους ηγέτες των επαναστάσεων, 1217-1219 και 1228-1236)
  • Ιωάννης και Μιχαήλ Σκορδύλης οι Ψαρομήλιγγοι (ήταν αρχηγοί της μεγάλης επανάστασης του 1341-1347)
  • Γεώργιος Κανδανολέων-Σκορδύλης (ηγέτης επαναστάσεως το 1523. Προδόθηκε και απαγχονίσθηκε το 1527)
  • Κρητάρχωντας Ευστράτιος Βούρβαχης-Σκορδύλης (ηγέτης της αντιστάσεως κατά των Οθωμανών, 1645-1669)
  • ο ευγενής Στέφανος Σκορδίλης διαπραγματεύτηκε εκ μέρους του Μοροζίνι την παράδοση του Χάνδακα στους Τούρκους
  • Εμμανουήλ Σκορδίλης (1627 –1671) ήταν Έλληνας αναγεννησιακός ζωγράφος
  • Ιωάννης Βλάχος Δασκαλογιάννης(από τον κλάδο των Βλάχων της Ανωπόλεως αρχηγός της επανάστασης του 1770)
  • Παπά – Ανδρέας Σκορδίλης, υπήρξε Φροντιστής (Υπουργός) του Δικαίου κατά την Επανάσταση του 1821 στην Κρήτη
  • Στρατηγός παπά - Γιάννης Σκορδιλης από το Μουρί Σφακίων υπήρξε στρατηγός στην Επανάσταση του 1821, επικεφαλής των πολεμιστών του χωριού του. Ήταν ο μόνος κληρικός της εποχής του, που έφερε τον βαθμό του Στρατηγού.
  • Σκορδίλης Εμμανουήλ του Μιχαήλ Ήταν  οπλαρχηγός κατά την επανάσταση του 1821. Και συνδέεται το όνομά του με το μοναδικό λάβαρο από την περίοδο αυτή που έχει διασωθεί.
  • Διονύσιος Βούρβαχης από το παρακλάδι των Βούρβαχων ήταν Έλληνας αξιωματικός του γαλλικού στρατού ο οποίος πολέμησε στην επανάσταση του 1821
  • Νικόλαος Σκορδύλης Οπλαρχηγός 1869
  • Σαρλ-Ντενί Μπουρμπακί από το παρακλάδι των Βούρβαχων γιός του προαναφερθέν Διονύσιου ήταν Γάλλο- Έλληνας Στρατηγός βραβευμένος με τον Μεγαλόσταυρο της λεγεώνας της τιμής. Του προτάθηκε ο θρόνος της Ελλάδος αλλά αρνήθηκε.
  • Ευαγγελία Παρασκευόπουλου-Σκορδίλη (1865 - 19 Ιανουαρίου 1938) ήταν Ελληνίδα ηθοποιός και από τις πρώτες μεγάλες "κυρίες" και πρωταγωνίστριες του ελληνικού θεάτρου που μεσουράνησε στη τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα.
  • Κωνσταντίνος Φούμης υποργός οικονομικών Κρητικής πολιτείας από το 1899 και βουλευτής επαρχίας Σελήνου επί Κρητικής Πολιτείας από το παρακλάδι των Φούμηδων.

Θρύλοι για την καταγωγή της οικογένειας Σκορδύλη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κάθε μεγάλη οικογένεια και προσωπικότητα περιβάλλεται από θρύλους, έτσι και για την οικογένεια Σκορδύλη έχουν ειπωθεί πολλά, παρακάτω ακολουθούν οι βασικότερες παραδόσεις.

Θρύλοι λένε για έναν Γάλλο Σταυροφόρο τον Πεγωλίνο ή Πεγκωλίνο, ο οποίος κατά τη διάρκεια των σταυροφοριών εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Καθώς ήταν δυτικός αριστοκράτης έλαβε τίτλους και εξουσία, μαζί με αυτά του δόθηκε και μια κοπέλα από την δυναστεία των Κομνηνών. Έτσι η παράδοση θέλει τον Πεγωλίνο γενάρχη της οικογένειας Σκορδύλη ή Σκορδίλη. Η παράδοση αυτή δεν επιβεβαιώνεται καθώς το επώνυμο «Σκορδύλης» υπήρχε πριν τις σταυροφορίες.

Ο δεύτερος θρύλος θέλει την οικογένεια Σκορδύλη να κατάγεται από την Ιταλία από την αριστοκρατική γενιά των Alliata (Αλλιάτα) ή Agliati (Αγλιάτοι). Στο χειρόγραφο της Κέρκυρας αναγράφεται ότι: Οι λεγόμενοι Σκορδίλοι ελαβον τήν αρχήν άπό τήν Γαλλίαν και έλέγοντο Πεγωλίνοι, καΐ μετά ταΰτα μεταβάντες εις τήν Ρώμην με τους αρχηγούς τών Ρωμαίων, ελαβον τό όνομα Σκορδίλοι, λεγόμενοι και Αγιάτσοι. Στη σελίδα 115 του βιβλίου «Η Κρήτη, η Πάρος και τα Αρχοντόπουλα», αναφέρεται πως ο Κριστόφορο Μπουοντελμόντι αποκαλούσε τους Σκορδίληδες «Agliati» και ο Cornelius τους ονομάτιζε «Aliati».

  1. ↑ Ntolkas, Dimitris. «Παριανά oνόματα - επίθετα και οικόσημα: Παριανά επίθετα Σ και S». Παριανά oνόματα - επίθετα και οικόσημα. Ανακτήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2025.
  2. 1 2 Thodoris, Papaderos. KRHTIKOI GAMOI ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΖΑΜΠΕΛΙΟΣ.
  3. ↑ Ξανθουδίδης, Στέφανος. Η Ενετοκρατία εν Κρήτη και οι κατά των Ενετών αγώνες των Κρητών. Αθήνα: Ιωάννης Καλιτσουνάκης. σελ. 32-35.
  4. ↑ Στεφάνου Ξανθουδίδου Η Ενετοκρατία εν Κρήτη και οι κατά των Ενετών αγώνες των Κρητών
  5. ↑ Στεφάνου Ξανθουδίδου, Η Ενετοκρατία εν Κρήτη και οι κατά των Ενετών αγώνες των Κρητών Σελίδα 46-47
  6. 1 2 Αρχείο Οικοσήμων Ερρίκου Μοάτσου Οικόσημα Οίκων Φέροντων την Κρητικήν Ευγένεια Οικογένεια Σκορδίλη Θυρεοί οικογένειας Σκορδίλη
  • Η Κρήτη, η Πάρος και τα Αρχοντόπουλα, σελίδα 115
  • Σπύρου Ζαμπέλιου, Κρητικοί γάμοι, εκδόσεις Δωρικός, σελίδα 224
  • Πάρη Κελαϊδή, Τα 12 Αρχοντόπουλα του Βυζαντίου στην Κρήτη του 1182, Μέρος Πρώτο: Μαρίνος Σκορδίλης
  • Στεφάνου Ξανθουδίδη, Η Ενετοκρατία εν Κρήτη και οι κατά των Ενετών αγώνες των Κρητών

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Οικογένεια_Σκορδύλη&oldid=11353048"