Οικογένεια Σκαραμαγκά

Η οικογένεια Σκαραμαγκά είναι παλαιά οικογένεια της Χίου, που ανήκε στην τάξη των ευγενών του νησιού, και ασχολήθηκε με το εμπόριο και τις επιχειρήσεις. Ο θυρεός του Οίκου έχει το κάτω μέρος ενός γκρι κίονα, γύρω από τον οποίο ελίσσεται ένα πράσινο φίδι, ενώ το φόντο είναι μπλε.

Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρώτη φορά έχουμε μνεία του επιθέτου κατά τον 12ο αιώνα, στο βιβλίο της «Επιτομής» του Ιωάννη Κιννάμου, όπου και αναφέρεται στη διάρκεια μιας ναυμαχίας μεταξύ Βυζαντινών και Φράγκων, το 1149. Το όνομα ίσως προέρχεται από το "σκαραμάγκιον", είδος πολυτελούς χιτώνα του Αυτοκράτορα στην Κωνσταντινούπολη.

Θεωρείται ότι η οικογένεια προέρχεται από την Αθήνα, αλλά εγκαταστάθηκε και εδραιώθηκε στη Χίο κατά τη διάρκεια της κατοχής του νησιού από τους Γενοβέζους, τον 16ο αι., καθώς αναφέρεται εκεί το 1560.

Κατά τη διάρκεια της κατοχής του νησιού από τους Οθωμανούς, η οικογένεια Σκαραμαγκά ισχυροποιήθηκε και μαζί με τις υπόλοιπες οικογένειες, κυβερνούσαν ουσιαστικά το νησί. Από τα τέλη του 18ου αιώνα, η οικογένεια, αποτελώντας μέλος του Χιώτικου δικτύου, επεξέτεινε τις εμπορικές συναλλαγές της σε ολόκληρη σχεδόν τη Μεσόγειο καθώς και στον Εύξεινο Πόντο.^[1]

Χωρίστηκε στους κλάδους Βουδομάτη, Καλούπα, Μακαράνα και Κοκού. Το 1822 απαγχονίστηκαν τέσσερα μέλη της οικογένειας. Μετά τα υπόλοιπα, μέσω του εμπορίου, βρέθηκαν στη Σύρο, στην Αγγλία, στη Γαλλία, στην Αυστρία και τη Ρωσία.

Από τα γνωστότερα μέλη του οίκου είναι ο Εμμανουήλ Σκαραμαγκάς του Γεωργίου, που νυμφεύτηκε τη Δέσποινα Σαλβάγου του Μιχαήλ. Κατά την Καταστροφή της Χίου ο γιος του Ζαννής ή Ιωάννης (1815-1901) αιχμαλωτίστηκε και ο Εμμανουήλ πλήρωσε 6000 γρόσια σε έναν αγά που κρατούσε τον Ιωάννη, έτσι τον εξαγόρασε και μετοίκησε σε Σύρο. Ο Ζαννής και ο μεγαλύτερος αδελφός του Γεώργιος μεγάλωσαν στη Σύρο, όπου έμεινε ο Εμμανουήλ. Ο Γεώργιος πήγε στο Λονδίνο και ο Ζαννής στο Ταϊγάνι, και νυμφεύτηκε την Καλλιόπη Ράλλη-Πετροκόκκινου. Το ζεύγος είχε τέκνα τη Δέσποινα (1854-1943) σύζ. Στεφάνου Φραγκιάδη απότη Χίο, την Αλεξανδρίνα (1855-1932) σύζ. Αλεξάνδρου Σκαναβή από την Οδησσό, τον Γεώργιο (1860-1930) και την Αμαλία (1866-1943). Τα δύο πρώτα παιδιά απεβίωσαν στην Αθήνα, ενώ τα άλλα δύο στο Ροστόφ.

Μέσω των επιγαμιών εξάλλου, συνδέθηκαν με σχεδόν με όλες τις σημαντικές οικογένειες του Χιώτικου δικτύου (Ράλλη, Μαυρογορδάτου, Ροδοκανάκη, Πετροκόκκινου κ.ά.). Σε μέλη της οικογένειας έχουν απονεμηθεί μετάλλια: 14 του Τάγματος του Σωτήρος, 4 του Ευγενούς Τάγματος του Αγ. Στανισλάου, 2 του Τάγματος του Φραγκίσκου-Ιωσήφ στην Αυστρία, 2 του Τάγματος του Λέοντος και του Ήλιου στην Περσία, 1 του Τάγματος της Αγ. Άννης στη Ρωσία, 1 του Τάγματος του Στέμματος στην Ιταλία, 1 του Τάγματος του Αγ. Δανιη΄λ στο Μαυροβούνιο, και 1 του Τάγματος του Παναγίου Τάφου.

Στην Τεργέστη υπήρξαν ευεργέτες της Ελληνορθόδοξης κοινότητας, του ναού του Αγ. Νικολάου, και ίδρυσαν το Κληροδότημα Σκαραμαγκά: από εκμετάλλευση κεφαλαίου δίδεται χορηγία στη Χίο, 50% υπέρ των απόρων κ.ά. προνοιακών σκοπών και 50% υπέρ των σχολείων κ.ά. εκπαιδευτικών σκοπών (περίπου 10.000 ευρώ κατ' έτος).

Στο Ταγκανρόγκ της επαρχίας Ροστόφ ο Λουκάς Σκαραμαγκάς του Πέτρου έκτισε οικία το 1834 (Οδός Πετρόβσκυ 53), που μετά ανήκε στον Ιωάννη (Ιβάν) Σκαραμαγκά του Αμβροσίου. Ο Ιβάν είχε τέκνα την Ελισάβετ, τη Μαρία, τη Βιργινία, τον Αμβρόσιο, τον Μιχαήλ και τον Παντελεήμονα. Εξήγε σίτο, έλαια, κ.ά. και εισήγε τσάι, καφέ και εσπεριδοειδή.

Γενεαλογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πέτρος Σκαραμαγκάς
- Παντιάς, Χίος 1806 - Νις 1875, νυμφεύτηκε την Αργυρώ Αργέντη (1818-1878)
  - Ανδρέας, Ταγκανρόγκ 1841 - Λονδίνο 1901, νυμφεύτηκε την Ιουλία Ζυγομαλά (1851-1937), κόρη του Jhon-Copeland Ζυγομαλά (του Εμμανουήλ) και της Ασπασίας Πετροκόκκινου
    - Μίνα, Λονδίνο 1872 - Νόρφολκ Αγγλίας 1950, παντρεύτηκε 1.Αντώνιος Ράλλης του Στεφάνου (1861-1900) 2.Charlew Derrick Seymour (1872-1950)
    - Παντιάς-Ανδρέας 1877-1952

Ονομαστά μέλη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αμβρόσιος Σκαραμαγκάς του Πέτρου, αγωνιστής του 1821, πληρεξούσιος και έμπορος. Μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της Εκστρατείας του Φαβιέρου το 1927 για την απελευθέρωση της Χίου.
Εμμανουήλ Σκαραμαγκάς του Γεωργίου, και αυτός μέλος της ως άνω επιτροπής.
Ζαννής Σκαραμαγκάς του Νικολάου 1793-1883, Ιππότης του: Αυτοκρατορικού Τάγματος του Σιδηρού Στέμματος και του Τάγματος του Σωτήρος. Ο Φραγκίσκος-Ιωσήφ της Αυστρίας τον έχρισε το 1872 ritter von Altomonte.
Γεώργιος Σκαραμαγκάς του Ιωάννη 1897-1971, διακεκριμένος πιλότος της RAF κατά τον Α΄ Π. Πόλεμο.
Ιάκωβος Σκαραμαγκάς του Ιωάννη, 1898-1918, διακεκριμένος πιλότος της RAF, σκοτώθηκε νέος στον Α΄ Π. Πόλεμο.
Ερριέτα Σκαραμαγκά, παντρεύτηκε τον Περικλή Βαλαωρίτη και κόρη τους ήταν η Λένα Βαλαωρίτη, τενίστρια.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σκαραμαγκάς Αττικής

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Philip Argnti, Libro d' Oro de la Noblesse de Chio, v. 1-2, London 1955.
Γεωργίου Ζολώτα, Η Ιστορία της Χίου, τ. Β, Αθήνα 1923.
Γεωργίου Κανδύλη, Τρεις Οικογένειες της Μεγάλης Διασποράς, Χίος-Πόντος-Ρωσία, Αθήνα 1994.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ Δελής, Απόστολος (7 Νοεμβρίου 2007). «Οικογένεια Σκαραμαγκά». Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού - Εύξεινος Πόντος. Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2012.

[1] Δελής, Απόστολος (7 Νοεμβρίου 2007). «Οικογένεια Σκαραμαγκά». Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού - Εύξεινος Πόντος. Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2012.

[1]