Οίκος του Μπελέμ
Ο Οίκος του Μπελέμ, γαλλ.: Maison de Bellême, επίσης γνωστός ως Οικογένεια των Μπελέμ, ήταν μία σημαντική οικογένεια φεουδαρχών στη Γαλλία κατά τον 10ο έως τον 12ο αι. Μέλη αυτής της οικογένειας κατείχαν τα σημαντικά κάστρα του Μπελέμ, του Αλανσόν, του Ντομφρόν και του Σε (Sées) στο δουκάτο της Νορμανδίας.
Ταχεία άνοδος σε εξέχουσα θέση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο πρώτος γνωστός πρόγονος αυτής της οικογένειας είναι ο Yβ του Μπελέμ, ο οποίος πιθανότατα ήταν γιος του Yβ του Κρέιγ Η έδρα της ηγεμονίας ήταν το κάστρο του Μπελέμ, κατασκευάστηκε «ένα τέταρτο της λεύγας από το παλαιό μπουντρούμι του Μπελέμ» στο Mαιν. Ο δεύτερος κύριος, ο Γουλιέλμος Α΄, με τη συγκατάθεση του Ριχάρδος A' δούκας της Νορμανδίας, κατασκεύασε δύο κάστρα, το ένα στο Aλανσόν και το άλλο στο Ντομφρόν, με επικεφαλής τής ηγεμονίας να παραμένει το κάστρο του Μπελέμ. [1] Ωστόσο, σε ένα διάταγμα προς το αβαείο του Λονλαί των εδαφών της Nευστρία Πία, περιγράφει τον εαυτό του ως Γουλιέλμος princeps και provinciae principatum gerens, υποδεικνύοντας ότι θεωρούσε τον εαυτό του ανεξάρτητο ηγεμόνα ή πρίγκιπα των δικών του περιοχών. Οι δύο πρώτοι γιοι του Φουλκ και Βαρέν απεβίωσαν ενόσω ζούσε, αφήνοντας τον 3ο γιος του Ρομπέρ ως κληρονόμο του. Ο Ρομπέρ του Μπελέμ απεβίωσε αιχμάλωτος, αφήνοντας τον τέταρτο γιο εκείνου, τον Ιβό, ως κύριο του Μπελέμ, ο οποίος λίγο αργότερα έγινε επίσκοπος του Ση. Ο 5ος γιος Γουλιέλμος Β΄ Ταλβάς κατείχε τα εδάφη του Μπελέμ στο όνομα τού αδελφού του επισκόπου Ιβό, ο οποίος διατήρησε ο ίδιος την εξουσία μέχρι το τέλος του, οπότε στον Γουλιέλμο Β΄ περιήλθε η κατοχή των εδαφών του Μπελέμ, του Ντομφρόν και του Αλανσόν. Μετά το διαβόητο περιστατικό (βλ. παρακάτω) με τον Γουλιέλμο ΦιτζΖιρουέ, οι συγγενείς του λεηλάτησαν και κατέστρεψαν τα εδάφη του Γουλιέλμου Β΄ Ταλβάς, ο οποίος δεν τους αντιμετώπισε στο πεδίο της μάχης. Με τη σειρά του, ο γιος τού Ταλβάς, Αρνούλφ, επαναστάτησε και εξόρισε τον πατέρα του, ο οποίος πλέον ήταν αποδοκιμαζόμενος από όλους. [2] Ο Γουλιέλμος Β΄ περιπλανήθηκε, μέχρι που τον προσέλαβε η οικογένεια ντε Μονγκομερύ, της οποίας ο γιος Ρογήρος Β΄ συμφώνησε να νυμφευτεί την κόρη εκείνου Μάμπελ, σε αντάλλαγμα για τα εδάφη που έχασε ο Γουλιέλμος Β΄. Έτσι η Μαμπέλ, κληρονόμησε όλες τις τεράστιες κτήσεις του πατέρα της (και το 1079 αυτές του θείου της, επισκόπου Ιβό), και νυμφεύτηκε τον κληρονόμο μίας από τις πιο εξέχουσες οικογένειες της Νορμανδίας, τον Ρογήρο Β΄ του Μονγκομερύ, ο οποίος έγινε ο 1ος κόμης του Σρούσμπερι στην Αγγλία.
Απόγειο και παρακμή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τη Μαμπέλ διαδέχθηκε ο γιος της, Ροβέρτος του Μπελέμ, ο οποίος συνέχισε την επιθετική πολιτική τής μητέρας του. Έκτισε πολλά κάστρα για να εξασφαλίσει τον έλεγχο της τεράστιας κυριαρχίας του Μπελέμ, και κατείχε συνολικά 40 κάστρα, συμπεριλαμβανομένων αυτών του Αλανσόν και του Μπελέμ, υπερασπιζόμενος την περιοχή, και αποτελώντας φράγμα σε κάθε προσπάθεια διεκδίκησης. Το 1098 ο μικρότερος αδελφός τού Ροβέρτου, Ούγος 2ος κόμης του Σρούσμπερι, απεβίωσε, και ο Ροβέρτος κληρονόμησε, με την καταβολή 3.000 λιρών ως ανακούφιση, τις αγγλικές περιουσίες που ανήκαν στον πατέρα τους, συμπεριλαμβανομένης της Αρπαγής του Άρουντελ και της κομητείας του Σρούσμπερι, γενόμενος 3ος κόμης του Σρούσμπερι. Ο Ροβέρτος είχε επίσης αποκτήσει την κομητεία του Ποντιέ συζυγικώ δικαιώματι (jure uxoris) και το φέουδο (honour) του Τικχίλ. Όλα αυτά μαζί τον καθιστούσαν τον πλουσιότερο μεγιστάνα τόσο στην Αγγλία, όσο και στη Νορμανδία. [3] Ο Ροβέρτος επαναστάτησε επανειλημμένα εναντίον του βασιλιά της Αγγλίας και δούκα της Νορμανδίας. Το 1112 ο Ροβέρτος στάλθηκε ως απεσταλμένος του Γάλλου βασιλιά στον Ερρίκο Α΄ στην Αυλή του στο Μπονβίλ: εκεί ο Ερρίκος Α΄ συνέλαβε τον Ροβέρτο και τον φυλάκισε. Ο Ροβέρτος πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του ως φυλακισμένος. Η ακριβής ημερομηνία τού τέλουε του δεν είναι γνωστή.
Επίσκοποι του Οίκου του Μπελέμ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ήδη από το δεύτερο μισό του 10ου αι., μέλη αυτής της οικογένειας κατείχαν τις επισκοπές του Λε Μαν και του Ση. Ο Σενφρουά (λατιν.: Seginfredus) ζήτησε την επισκοπή του Λε Μαν και πρόσφερε στον Γοδεφρείδο Α΄ κόμη του Ανζού, τον οικισμό Κουλαίν (Coulaines) και τη βίλα Ντισαί-συρ-Κουρσιγιόν (Dissay-sue-Courcillon), συμπεριλαμβανομένων όλων των φορολογικών δικαιωμάτων, εάν μπορούσε να χρησιμοποιήσει την επιρροή του. Ο Γοδεφρείδος Α΄ μεσολάβησε στον βασιλιά Λοθάριο για να αποκτήσει την έδρα του ο Σενφρουά, ο οποίος έγινε επίσκοπος π. 970-71 . Εκτός από την επιλογή του επισκόπου, ο Γοδεφρείδος Α΄ αποδείχθηκε χρήσιμος σύμμαχος εναντίον των κομήτων του Μαιν. Αν και η καταγωγή τους είναι άγνωστη, η αδελφή του Γκοντεέ, ήταν σύζυγος του Υβ του Μπελέμ. Τον διαδέχθηκε ως επίσκοπος του Λε Μαν το 997 ο ανιψιός του, Αβεσγκώ του Μπελέμ, γιος της Γκοντεέ και του Υβ ντε Μπελέμ. Καθ' όλη τη διάρκεια της βασιλείας του ως επίσκοπος, αυτός και ο Ερβέρτος Α΄ κόμης του Μαιν ήταν μπλεγμένοι σε μία πικρή και φαινομενικά ατελείωτη διαμάχη για την εξουσία. Μετά το τέλος του Αβεσγκώ το 1036, ο ανιψιός του , Ζερβέ ντε Μπελέμ, γιος της αδελφής του Χιλδεβούργης του Μπελέμ, τον διαδέχθηκε ως επίσκοπος του Λε Μαν.
Κακή φήμη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι χρονικογράφοι της δουκικής Νορμανδίας, ο Γουλιέλμος του Ζυμιέζ και ο Ορδέρικ Βιτάλις, περιγράφουν πολλά μέλη τής οικογένειας ως σκληρά και ότι ήταν απατεώνες. Αν και ο Γουλιέλμος Β΄ Ταλβάς ήταν τόσο ύπουλος και ιδιοτελής όσο οποιοδήποτε μέλος της οικογένειάς του πριν από αυτόν, τους ξεπέρασε σε κακία και σκληρότητα. Είχε νυμφευτεί μία Χιλδεβούργη, κόρη ενός ευγενή ονόματι Αρνούλφ, αλλά στραγγάλισε τη γυναίκα του καθ' οδόν προς την εκκλησία, σύμφωνα με τον Ορδέρικ, επειδή αυτή αγαπούσε τον Θεό και δεν υποστήριζε την κακία του. [4] Στη συνέχεια, με την ευκαιρία του δεύτερου γάμου του, ο Γουλιέλμος Β΄ Ταλβάς κάλεσε έναν από τους υποτελείς του, τον Γουλιέλμο ΦιτζΖιρουέ, να παραστεί. Μη υποψιαζόμενος κάτι ο ΦιτζΖιρουέ, ενώ ήταν καλεσμένος στις εορταστικές εκδηλώσεις, συνελήφθη ξαφνικά από τους άνδρες του Ταλβάς και φυλακίστηκε, και στη συνέχεια, σύμφωνα με τον Ορδέρικ, ακρωτηριάστηκε φρικτά και τυφλώθηκε, πριν αφεθεί ελεύθερος. Κατά κάποιο τρόπο, ο Γουλιέλμος ΦοτζΖιρουέ επέζησε από τα βασανιστήρια και τον ακρωτηριασμό του, και αποσύρθηκε στο αβαείο του Μπεκ, για να ζήσει το υπόλοιπο τής ζωής του ως μοναχός.
Από όλες τις γυναίκες που αναφέρει ο Ορδέρικ, η κόρη του Γουλιέλμου Β΄, Μαμπέλ, ήταν η πιο πονηρή και ύπουλη· αν όχι αποκλειστικά για τις δικές της αδικίες, τότε ως μητέρα του Ροβέρτου του Μπελέμ (3ου κόμη του Σρούσμπερι), ο οποίος είχε φήμη για την αγριότητά του, αλλά και για τη σκληρότητά του. Σε ένα απόσπασμα, ο Ορδέρικ την περιγράφει ως «μικρόσωμη, πολύ ομιλητική, αρκετά έτοιμη να κάνει το κακό, έξυπνη και αστεία, εξαιρετικά σκληρή και τολμηρή». Η Μαμπέλ ήταν εχθρική προς τα περισσότερα μέλη του κλήρου. Αλλά ο σύζυγός της αγαπούσε τους μοναχούς στο Σαιντ-Εβρούλ, οπότε εκείνη θεώρησε απαραίτητο να είναι πιο ύπουλη. Επιβάρυνε σκόπιμα τους περιορισμένους πόρους τους επισκεπτόμενη το αβαείο με παρατεταμένες διαμονές με μία μεγάλη συνοδεία στρατιωτών της. Όταν ο Θεοδώριχος ο ηγούμενος την επέπληξε για την αναλγησία της, απάντησε απότομα ότι την επόμενη φορά θα την επισκεπτόταν με μία ακόμη μεγαλύτερη ομάδα. Ο ηγούμενος προέβλεψε ότι αν δεν μετανοούσε για την κακία της, θα υπέφερε μεγάλους πόνους, και το ίδιο βράδυ, καθώς επέστρεφε από το λουτρό της, κάποιοι ιππότες που είχαν εισβάλει ύπουλα στο κάστρο, την αποκεφάλισαν, δίνοντας τέλος στους κακούς της τρόπους. [5] Συνεχίζοντας τη διαμάχη τής οικογένειάς της με την οικογένεια Ζιρουέ, έστρεψε το βλέμμα της στον Άρνολντ ντε Εσωφούρ, τον γιο του Γουλιέλμου ΦιτζΖιρουέ, τον οποίο ο πατέρας της είχε ακρωτηριάσει στον γάμο του. Προσπάθησε να δηλητηριάσει τον Άρνολντ του Εσωφούρ βάζοντας το δηλητήριο σε ένα ποτήρι κρασί, αλλά εκείνος αρνήθηκε να το πιει. [6] Ο αδελφός τού συζύγου της, Ζιλμπέρ, για αναψυχή μετά από μία μακρά διαδρομή, ήπιε το κρασί, και απεβίωσε λίγο αργότερα. [6] Τελικά αυτή δωροδόκησε τον θαλαμηπόλο του Άρνολντ παρέχοντάς του το απαραίτητο δηλητήριο, αυτή τη φορά με επιτυχία. [6] Το 1077 πήρε τις κληρονομικές γαίες του Ούγου Μπυνέλ με τη βία. Δύο χρόνια αργότερα, ενώ έβγαινε από το λουτρό της, αποκεφαλίστηκε από κάποιους ιππότες, που είχαν εισέλθει κρυφά στο κάστρο.
Ωστόσο ο Ορδέρικ Βιτάλις μπορεί να ήταν ιδιαίτερα προκατειλημμένος εναντίον του Ροβέρτου του Μπελέμ, και η συμπεριφορά του προς αυτόν τον μεγιστάνα υποκρύπτει μία ηθική ερμηνεία των πράξεών του. Η βάση της εχθρότητας του Ορδέρικ προς τον Ροβέρτο και τους προκατόχους του τού Μπελέμ ήταν η μακροχρόνια και πικρή διαμάχη μεταξύ τής οικογένειας Ζιρουέ, προστάτες της μονής του Ορδέρικ στο Σαιντ-Εβρούλ, και της οικογένειας τού Μπελέμ. Ο Γουλιέλμος Β΄ Ταλβ'ας (του Μπελέμ), παππούς του Ροβέρτου, είχε τυφλώσει και ακρωτηριάσει τον Γουλιέλμο ΦιτζΖιρουέ. Ο Ροβέρτος κατά καιρούς οικειοποιούνταν εκκλησιαστικές ιδιοκτησίες, και δεν ήταν σημαντικός δωρητής σε κανέναν εκκλησιαστικό οίκο. Αλλά η στάση του Ροβέρτου απέναντι στην Εκκλησία είναι τυπική πολλών συγχρόνων του. Σίγουρα όχι χειρότερη από αυτή των κοσμικών ηγεμόνων και άλλων μεγιστάνων τής εποχής του. Η εκτίμηση του Γουλιέλμου Β΄ Ρούφου από τον Ρ. Γ. Σάουθερν θα μπορούσε κάλλιστα να εφαρμοστεί και στον Ροβέρτο του Μπελέμ: «Η ζωή του αφιερώθηκε σε στρατιωτικά σχέδια, και στη συγκέντρωση χρημάτων για να τα καταστήσει δυνατά· για οτιδήποτε δεν εξυπηρετούσε αυτούς τους σκοπούς, έδειχνε μία υπέρτατη περιφρόνηση». [7]
Γενεαλογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Υβ του Κρέιγ balistarius | |||||||||||||||||||||
| Υβ του Μπελέμ κύριος του Μπελέμ ∞ Γκοντεέ (Γοδεχίλδη) | |||||||||||||||||||||
| Γουλιέλμος Α΄ κύριος του Μπελέμ ∞ Ματθίλδη του Κοντέ-συρ-Νουαρώ | Αβεσγκώ επίσκοπος του Λα Μαν | ||||||||||||||||||||
| Ρομπέρ κύριος του Μπελέμ | Γουλιέλμος Β΄ Ταλβάς κύριος του Μπελέμ ∞ 1.Χιλδεβούργις 2.(κόρη του Ραούλ ντε Μπωμόν κόμη του Μαιν) | Ιβό επίσκοπος του Ση | |||||||||||||||||||
| (1) Μαμπέλ του Μπελέμ κυρία του Μπελέμ | Ρογήρος Β΄ κύριος του Μονγκομερύ ΟΙΚΟΣ ΜΟΝΓΚΟΜΕΡΥ | ||||||||||||||||||||
Αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Thomas Stapleton, Magni Rotuli Scaccarii Normanniae sub Regibus Angliae, Tomis I (Sumptibus Soc. Antiq. Londinensis, Londini, 1840), p. lxxii
- ↑ The Gesta Normannorum Ducum of William of Jumièges, Orderic Vitalis, and Robert of Torigni, Vol. II, Ed. & Trans. elisabeth M.C. Van Houts (The Clarendon Press, Oxford & New York, 1995), pp. 110-12
- ↑ Robert rebelled repeatedly against the King of England and Duke of Normandy. In 1112 Robert was sent as an envoy of the French king to Henry I at his court at Bonneville whereas Henry seized Robert and imprisoned him.
- ↑ Geoffrey H. White, 'The First House of Bellême', Transactions of the Royal Historical Society, Fourth Series, Vol. 22 (1940), p. 83
- ↑ Geoffrey H. White, The First House of Bellême, Transactions of the Royal Historical Society, Fourth Series, Vol. 22 (1940), p. 87
- 1 2 3 David C. Douglas, William the Conqueror (University of California Press, Berkeley and Los Angeles, 1964), p. 414
- ↑ Kathleen Thompson, 'Robert of Bellême Reconsidered', Anglo-Norman Studies XIII; Proceedings of the Battle Conference 1990, Ed. Marjorie Chibnall (The Boydell Press, Woodbridge, 1991), p. 280